طراحی و روان سنجی پرسشنامه رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی - درمانی

عوامل بسیاری در رضایت مددجویان نقش دارد و اندازه گیری رضایت آنان سبب درک این عوامل می شود. به همین دلیل اندازه گیری رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی- درمانی در سال های اخیر اهمیت بسیار یافته است. این مطالعه با هدف طراحی و روان سنجی «پرسشنامه رضایت مددجویان» از مراکز بهداشتی- درمانی در ایران، انجام شد.
طراحی و روان سنجی پرسشنامه در چهار مرحله صورت گرفت؛ الف) تعریف «رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی و درمانی» با مروری بر کتب و مقالات تعیین گردید. ب) درمرحله دوم با استفاده از منابع موجود در ایران و سایرکشور ها، عبارات طراحی گردید. ج) درمرحله سوم جهت روان سنجی، اعتبار محتوا، اعتبار صوری و اعتبار سازه اندازه گیری گردید. جهت سنجش اعتبار محتوا و صوری، از 11 نفر مدرسین دانشکده های پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران، ایران، شهید بهشتی، تربیت مدرس، کارکنان و مددجویان مراکز بهداشتی- درمانی خواسته شد تا اعتبار محتوایی و صوری پرسشنامه را تعیین نمایند. اندازه گیری اعتبار سازه با توزیع پرسشنامه به 300 نفر از مددجویان در مراکز مختلف بهداشتی- درمانی به طور تصادفی و انجام تحلیل عاملی صورت گرفت. د) درمرحله چهارم برای تعیین پایایی از دو روش ثبات درونی و ثبات بیرونی (آزمون مجدد) استفاده گردید. بدین منظور پرسشنامه بین 15مدرسین و کارکنان و مددجویان مراکز بهداشتی- درمانی توزیع شد و سپس به فاصله 15 روز مجددا پرسشنامه توزیع گردید و با بهره گیری از نظرات آنان آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی پیرسون سنجیده شد.
در دو مرحله اول و دوم با مروری بر مقالات و کتب، تعریف «رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی- درمانی» تعیین و سپس با توجه به یافته های مقالات، عبارات مربوط به رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی- درمانی به دست آمد. در مرحله سوم با نظر خواهی و قضاوت مدرسین و با اضافه شدن پنج عبارت، پرسشنامه رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی- درمانی با اندکس اعتبار محتوا 90% و بالاتر و با اعتبار صوری به دست آمد. تحلیل عاملی نشان داد که پرسشنامه دارای سه عامل «فضای فیزیکی»، «نحوه ارتباط کارکنان» و «نحوه خدمت دهی» می باشد. در مرحله چهارم، ثبات درونی پرسشنامه با آلفای کرونباخ برای کل عبارات پرسشنامه 90/0و ثبات بیرونی با استفاده از روش ضریب همبستگی در آزمون مجدد برای کلیه عبارات پرسشنامه حداقل 85/0 =r به دست آمد. این مطالعه به دلیل ضرورت اندازه گیری رضایت مددجویان از مراکز بهداشتی و درمانی، طراحی و روان سنجی پرسشنامه با توجه به فرهنگ جامعه ایران صورت گرفت. در این پژوهش «پرسشنامه رضایت مددجویان» از مراکز بهداشتی- درمانی با 26 عبارت از نوع 5 قسمتی لایکرت و 3 سؤال از نوع افتراق معنایی دارای اعتبار (محتوا، صوری، سازه) و پایایی (ثبات درونی و ثبات بیرونی) طراحی گردید. اندازه گیری سایر انواع اعتبار مانند اعتبار هم زمان و تمایزی در پژوهش های بعدی پیشنهاد می شود.