بررسی معیار زمین شناسی موثر بر تخریب اراضی در واحدهای ژئومورفولوژی (مطالعه موردی: بخش شرقی حوزه ی آبخیز رودخانه ی شور)

حوزه ی آبخیز رودخانه ی شور گستره ای حدود 17000 کیلومتر مربع داشته، 42 درصد از کل اراضی حوضه به صورت دشت و مابقی به صورت کوهپایه در ارتفاع ها می باشد. به منظور بررسی معیار زمین شناسی موثر بر تخریب اراضی در واحدهای ژئومورفولوژی نخست اقدام به گزینش بخشی از حوزه آبخیز رودخانه ی شور بر روی نقشه زمین شناسی شد، به طوری که انواع واحدهای سنگی منفصل و متصل موثر بر تخریب اراضی و بیابان زایی را شامل شود. پس از مشخص شدن منطقه هدف1، اقدام به تهیه نقشه طبقه ها شیب، کاربری اراضی و زمین شناسی کاربردی شد تا از راه روی هم قرار دادن و تقاطع این نقشه ها، نقشه واحدهای کاری بدست آمد. در این پژوهش سه شاخص حساسیت پذیری نسبت به فرسایش، شوری و نفوذپذیری واحدهای سنگی در نظر گرفته شدند که در نهایت هر یک به صورت نقشه ای طبقه بندی شده ارائه شدند. سپس از راه روی هم قرار دادن و تقاطع این سه نقشه، نقشه جدیدی بدست آمد که گویای پهنه بندی منطقه مورد بررسی از نظر شاخص های ذکر شده پیشین می باشد. از آنجایی که تعیین و مشخص نمودن شدت یا توان بیابان زایی واحدهای بدست آمده از تقاطع شاخص ها با به کارگیری روابط ریاضی یا آماری محض میسر نبود، از این رو از اصول و مفاهیم منطق و ریاضیات مرحله ای جهت دستیابی به نتیجه مورد نظر بهره گیری شد و پس از تعیین وزن یا امتیاز عامل ها از تابع های جمع، ضرب و گامای مرحله ای بهره گیری شد. نتایج بدست آمده از مقایسه نقشه های مربوط به از عملگرهای مختلف با نقشه شاهد به عنوان عرصه کنترل و شامل کمینه و بیشینه شدت بیابان زایی اندازه گیری شده در منطقه مورد بررسی بیانگر این واقعیت است که مناسب ترین تابع مرحله ای جهت پهنه بندی شدت یا توان بیابان زایی در منطقه مورد بررسی و جاهای همانند آن تابع گامای مرحله ای 8/0 (عملگر 8/0 = gamma از مدل Fuzzy logic) می باشد. همچنین تقاطع و رویهم گذاری نقشه پهنه بندی توان یا شدت بیابان زایی از نظر معیار زمین شناسی در منطقه مورد بررسی حاصل از عملگر 8/0= gamma با نقشه زمین شناسی منطقه مورد بررسی، جایگاه انواع واحدهای سنگی را از دیدگاه توان بیابان زایی در منطقه مورد بررسی مشخص نمود.