آیا مصرف موضعی شیر مادر در بندناف نوزادان تازه متولد شده روی استقرار باکتری ها تاثیر دارد؟

بندناف یکی از مهم ترین مکان ها جهت استقرار باکتری ها بعد از تولد است و به سرعت بعد از تولد باکتری های موجود در دستگاه تناسلی مادر و محیط در بندناف استقرار می یابند. از دیر باز روش های متفاوتی جهت مراقبت از بندناف نوزادان استفاده می شود که برخی از آن ها اثرات نامطلوبی برای نوزاد ایجاد می کنند و ممکن است حتی باعث تاخیر در افتادن بندناف شود و تاخیر در افتادن بندناف باعث افزایش استقرار باکتری ها در آن می شود. با توجه به این که تاکنون هیچ کارآزمایی بالینی در زمینه اثرات مصرف موضعی شیر مادر روی استقرار باکتری ها در بندناف انجام نشده است، هدف این پژوهش مقایسه مصرف موضعی شیر مادر و خشک نگه داشتن بندناف روی استقرار باکتری ها در بندناف نوزادان تازه متولد شده است.
این کارآزمایی بالینی در زایشگاه ام البنین (س) مشهد در سال 1385 انجام شد. 150 نوزاد با سن حاملگی 42-37 هفته، تک قلو و ظاهرا سالم بود که به صورت تصادفی در دو گروه مصرف موضعی شیرمادر و خشک نگه داشتن بندناف قرار گرفتند. به همه مادران در هر دو گروه طی 3 ساعت بعد از زایمان در مورد مراقبت از بندناف به صورت چهره به چهره توسط پژوهش گر و با استفاده از جزوه ی آموزشی، آموزش داده شد. در گروه مصرف موضعی شیرمادر، به همه مادران توصیه شد که از3 ساعت بعد از تولد مالیدن شیرمادر به قسمت باقیمانده بندناف و لبه بریده شده آن را شروع کرده و این کار را دو بار در روز تا دو روز بعد از افتادن بندناف ادامه دهند و در گروه خشک نگه داشتن بند ناف، توصیه شد که هیچ ترکیبی درقسمت باقیمانده بندناف استفاده نکنند. در هر دو گروه با استفاده از سوآب عاری از میکروب سه ساعت و روز سوم بعد از تولد نمونه هایی از بندناف گرفته شد. نوع و تغییرات استقرار باکتری ها در بندناف در دو گروه مورد سنجش قرار گرفت.
نتایج مطالعه نشان داد با کنترل اثر متغیر های مداخله گر از نظر تغییرات استقرار باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، استافیلوکوکوس اورئوس، اشیرشیاکلی و کلبسیلا تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه وجود دارد به طوری که استقرار باکتری غیر بیماری زا استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس در گروه مصرف موضعی شیر مادر بیش تر از گروه خشک نگه داشتن بند ناف است (49.2% درمقابل 31.6%،002/0=p) هم چنین اسقرار باکتری های بیماری زا استافیلوکوکوس اورئوس، اشیرشیاکلی و کلبسیلا در گروه مصرف موضعی شیر مادر کم تر از گروه خشک نگه داشتن بندناف بود(31.2%،16.4%،14.4% در مقابل 45.6%،28%،28.1%) که این تفاوت ها با 05/0>p از نظر آماری معنی دار بوده است و از نظر سایر گونه های باکتری تفاوت آماری معنی داری دیده نشد. نتایج مطالعه نشان داد تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه از نظر میانگین زمان افتادن بندناف دیده شد (016/0=p) به طوری که میانگین زمان افتادن بندناف در گروه مصرف موضعی شیرمادر (804/48±42/152) کم تر از گروه خشک نگه داشتن بندناف (57/59 ± 57/175) بود.
نتایج پژوهش نشان داد، مصرف موضعی شیرمادر در قسمت باقیمانده بندناف، استقرار باکتری ها در بندناف را کاهش می دهد و می تواند به عنوان یک روش آسان، ارزان و غیرتهاجمی جهت مراقبت از بندناف مورد استفاده قرار گیرد.