کاربرد روش های تجزیه خوش های و امی در تعیین پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم در مناطق دیم نیمه گرمسیر ایران

روش های مختلفی برای تعیین اثر متقابل ژنوتیپ × محیط وجود دارد که عبارتند از روش های پارامتری، ناپارامتری و چند متغیره. در این پژوهش تعداد 19 ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم انتخابی از آزمایش های پیشرفته مقایسه عملکرد سال زراعی 84-1383 به همراه رقم شاهد سیمره به مدت سه سال زراعی (1384 تا 1387) در مناطق گچساران، گنبد، کوهدشت، مغان و ایلام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار کشت شدند. در این تحقیق از چهار روش چندمتغیره تجزیه خوشه ایلین و باتلر و روش امی (AMMI) برای تجزیه اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط استفاده شد. در روش های اول و سوم تجزیه خوشه ایژنوتیپ شماره 14 و در روش های دوم و چهارم ژنوتیپ شماره 12 در یک گروه جداگانه قرار گرفتند و با عملکرد بالاتر از میانگین کل به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها انتخاب شدند. در روش امی ژنوتیپ های شماره 14، 2 و 4 با دارا بودن کمترین مقادیر SIPC1 و همچنین میانگین عملکرد دانه بالاتر از میانگین کل به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها مشخص شدند. با توجه به نتایج بدست آمده ژنوتیپ های شماره 14 و 12 به ترتیب با میانگین عملکرد 3218 و 2970 کیلوگرم در هکتار به عنوان ژنوتیپ های امیدبخش معرفی انتخاب شدند. ژنوتیپ های 2، 9 و 13 هم می توانند به عنوان ‍والدین سازگار و برتر در طرح های تلاقی مورد استفاده قرار گیرند.