به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
ردیف ۱۰-۱ از ۱۰۶۷۰۴ عنوان مطلب
|
  • فاطمه جهانی شکیب*، عیدالرسول سلمان ماهینی
    بوم شناسی سیمای سرزمین در دو دهه ی اخیر شاهد شور و هیجان زیادی بوده است. یکی از دلایل این شور وارد کردن تحلیل فضایی و مدل سازی در تحقیقات بوم شناختی است، اما هنوز انتظارات زیادی از تحلیل های سیمای سرزمین و افزایش درک و پیش بینی ما از فرآیندهای بوم شناختی برآورده نشده است. در پژوهش های تحلیل سیمای سرزمین تا کنون سه نوع مشکل اساسی شناسایی شده است: اشتباهات مفهومی در تحلیل الگوی سیمای سرزمین، محدودیت های ذاتی شاخص های سیمای سرزمین و کاربردهای نادرست این شاخص ها. به عنوان مثال؛ بسیاری از پژوهش های مربوط به تحلیل سیمای سرزمین با توصیف های کمی الگوی فضایی پایان می پذیرند، گویی الگوی فضایی خودبخود توضیح دهنده فرآیند است، که البته این طور نیست. علاوه براین، شاخص های سیمای سرزمین و اطلاعات نقشه ای گاهی بدون آزمون معنای بوم شناختی آنها بکار برده می شوند که نه تنها باعث تفسیر اشتباه می شوند؛ بلکه منجر به نتیجه گیری بی معنا نیز می شوند. همچنین، به دو دلیل تحلیل همبستگی این شاخص ها دچار مشکل می شوند: کمبود داده ناشی از دشواری آزمایشهای بزرگ مقیاس و رفتار پیچیده شاخص ها ناشی از واکنش متغیر آنها به تغییرات در مقیاس و الگوی مکانی. این مشکلات بیانگر چالش های بزرگی در تحلیل سیمای سرزمین، به ویژه درخصوص ارتباط الگو با فرآیند هستند. در این مقاله، به مشکلات مورد نظر پرداخته می شود و برخی راه حل های آن ارایه می گردد.
    کلید واژگان: اشتباهات مفهومی, داده ی نقشه ای, تحلیل الگوی سیمای سرزمین, الگو و فرآیند, مقیاس
    Fatemeh Jahani Shakibjahanishakib *, Abdolrasoul Sajman Mahini
    Landscape ecology has generated much excitement in the past two decades. One reason was that it brought spatial analysis and modeling to the forefront of ecological research. However, high expectations for landscape analysis to improve our understanding and prediction of ecological processes have largely been unfulfilled. We identified three kinds of critical issues: conceptual flaws in landscape pattern analysis, inherent limitations of landscape indices, and improper use of pattern indices. For example, many landscape analyses treat quantitative description of spatial pattern as an end itself and fail to explore relationships between pattern and process. Landscape indices and map data are sometimes used without testing their ecological relevance, which may not only confound interpretation of results, but also lead to meaningless results. In addition, correlation analysis with indices is impeded by the lack of data because of difficulties in large-scale experimentation and by complicated behavior of indices as a result of their varying responses to changes in scale and spatial pattern. These problems represent significant challenges to landscape pattern analysis, especially in terms of relating pattern to process. In this perspective paper, we examine the underlying problems of these challenges and offer some solutions.
    Keywords: Conceptual flaws, GIS, map data, Landscape pattern analysis, Pattern, process, Scale
  • احسان رحیمی، عبدالرسول سلمان ماهینی، ستار سلطانیان
    بوم شناسی سیمای سرزمین عمدتا مبتنی بر الگوی لکه، راهرو و پس زمینه است. اگرچه این الگو در مطالعات بوم شناسی سیمای سرزمین بسیار کارآمد و موفق عمل کرده است، اما عقیده بر این است که این الگو نمی تواند نمایش صحیحی از ناهمگنی پیوسته ارائه دهد. همین عامل موجب شده تا برخی از محققین این رشته در پی یافتن شاخص های جدیدی باشند که به وسیله آن ها بتوان سیمای سرزمین را در چارچوبی پیوسته مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. هدف از این مطالعه، مقایسه قابلیت معیارهای پیوسته و گسسته در ارزیابی تکه تکه شدگی سیمای اراضی جنگلی گرگان با استفاده از تکنیک پنجره متحرک است. به این منظور ابتدا تصویر ماهواره اسپات در سال 1389 با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال طبقه بندی گردید سپس از تصویر ماهواره لندست در سال 1389شاخص پوشش گیاهی NDVI تهیه گردید. تکنیک پنجره متحرک در اندازه پنجره های 60، 90، 150 و 300 متر بر روی شاخص پوشش گیاهی و نقشه طبقه بندی شده با انتخاب شش معیار درصد سیمای سرزمین، جداشدگی، شاخص بزرگ ترین لکه، اندازه موثر شبکه، شاخص تجمع و شاخص شکل سیمای سرزمین در سطح کلاس بکار گرفته شد. به منظور مقایسه همبستگی میان تصاویر خروجی هر یک از این معیارها، از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج مقایسات آماری در اندازه پنجره های مختلف نشان داد که با افزایش اندازه پنجره مقادیر همبستگی تمامی معیارها افزایش می یابد، به طوری که بیش ترین مقدار همبستگی در اندازه پنجره 300 متر و در معیارهای درصد سیمای سرزمین و جداشدگی دیده می شود. تمامی معیارها در اندازه پنجره 60 متر کمترین مقادیر همبستگی را از خود نشان دادند و در این میان شاخص شکل سیمای سرزمین با 33/0 درصد دارای کمترین مقدار همبستگی است.
    کلید واژگان: سنجش از دور, تکنیک پنجره متحرک, تکه تکه شدگی سیمای اراضی جنگلی, ماتریس سیمای سرزمین
    Ehsan Rahimi, Abdol, Rasoul Salman Mahini, Sattar Soltanian
    Landscape ecology is mainly based on the patch-corridor-matrix model. Although this model is efficient and has been successfully used in landscape ecology studies, but it is believed that this model cannot consider the continuous heterogeneity. This fact has encouraged researchers in the field to find new indicators for landscape analysis in a continuous framework. The aim of this study is a comparison of continuous and discrete indices in measuring Gorgan forest landscape fragmentation based on the moving window technique. This technique was performed on a classified map derived from SPOT satellite image in year 2010 using a maximum likelihood algorithm and on NDVI vegetation index from a Landsat satellite image of the year 2010. Window sizes were considered in 60, 90, 150 and 300 meters and six landscape class-level metrics were selected for the comparison including LPI, LSI, SPLIT, MESH, AI and PLAND. To assess the correlation between the output images of each of these metrics, the Spearman rank correlation coefficient was used. The results of the statistical comparisons of different window sizes showed that the values of the correlation coefficient were increased with increasing window size, as the high correlation values were seen when the window size was 300m belonging to PLAND and SPLIT metrics. All of the metrics had minimum correlation values in the window size 60m and the LSI metric had the lowest correlation (0.33).
    Keywords: Remote sensing, Moving window technique, Forest landscape fragmentation, Landscape metrics
  • علی رسول زاده*، زینب حزباوی، جوانشیر عزیزی مبصر، رئوف مصطفی زاده، نازیلا علائی

    لکه های داغ به مکان هایی مربوط می شوند که در آن ها فرآیندی غیرعادی رخ داده است. شناسایی این لکه ها از لحاظ بوم شناختی می تواند به کارشناسان و مدیران در تحلیل وضعیت سلامت و پایداری کمک شایانی نماید. لذا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل خودهمبستگی فضایی و شناسایی لکه های داغ مربوط به 11 سنجه سیمای سرزمین، شاخص رواناب سیمای سرزمین (Runoff Landscape Index, RLI) و عامل های مرتبط با آن در 28 حوضه استان اردبیل انجام شد. میانگین مقادیر مثبت شاخص z حاصل از شاخص موران (Moran) بیان گر وجود همبستگی مکانی در حوضه های مورد مطالعه است. هم چنین، نتایج موران محلی نشان داد که سنجه های مورد بررسی دارای الگوی فضایی ساختاریافته در منطقه مطالعاتی هستند و به صورت تصادفی توزیع نشده اند. الگوی کاملا تک قطبی برای عامل پوشش زمین (λC)، عامل خاک (λK) و RLI یافت شد. مقادیر منفی شاخص موران محلی نیز برای عامل توپوگرافی (λs) الگوی پراکنده را اثبات کرد. توزیع مکانی لکه های داغ و سرد با استفاده از شاخص گتیس-ارد جی (Getis-Ord-Gi) نشان داد که λC در حوضه های احمدکندی، اکبرداود، درو، مشیران، فیروزآباد، لای، نیر و هیر فاقد الگوی معنی دار و در حوضه های ایریل، نمین و ننه کران دارای لکه های سرد در سطح اطمینان 90 درصد بوده است. سایر حوضه ها، لکه های داغ در سطح اطمینان 95 درصد را به خود اختصاص دادند. شاخص رواناب سیمای سرزمین در حوضه های احمدکندی، اکبرداود، درو، مشیران، فیروزآباد، لای، نیر و هیر فاقد الگوی معنی دار بوده و لکه های داغ آن در سطح اطمینان 95 درصد در سایر حوضه ها شناسایی شد.

    کلید واژگان: الگوی مکانی, سنجه هیدرولوژیکی, سیمای سرزمین, شاخص موران, خودهمبستگی
    A. Rasoulzadeh*, Z. Hazbavi, J. Azizi Mobaser, R. Mostafazadeh, N. Alaei

    Hot spots are often associated with places where an abnormal process has occurred. Accordingly, their identification can help experts and managers to scrutinize the state of health and sustainability, from an ecological point of view. The present study was therefore conducted to analyze the spatial autocorrelation and identify hot spots of 11 landscape metrics, the new Runoff Landscape Index (RLI), and its related factors in 28 watersheds of Ardabil province. The average positive values of the z score obtained from Moran's index indicate the presence of spatial correlation in the studied watersheds. In addition, the results of local Moran's showed that the landscape metrics have a structured spatial pattern and are not randomly distributed. A completely unipolar pattern was obtained for land cover factor (λC), soil factor (λK), and RLI. Furthermore, the negative values of the local Moran's index for the topographic factor (λS) proved the scattered pattern. Spatial distribution of hot and cold spots, using the Getis-Ord-Gi index, showed no significant pattern in the λC of Ahmadkandi, Akbardavod, Deru, Mashiran, Firozabad, Lai, Nir, and Hir watersheds. Cold spots were observed in the Eiril, Namin, and Nanehkaran watersheds at the 90% confidence level and the rest of watersheds had hot spots at a 95% confidence level. The RLIs of Ahmadkandi, Akbardavod, Deru, Mashiran, Firozabad, Lai, Nir, and Hir watersheds lack a significant pattern, and the rest of watersheds showed the hot spots at a 95% confidence level.

    Keywords: Autocorrelation, Hydrological metric, Landscape, Moran's index, Spatial pattern
  • علی عسگریان، بهمن جباریان امیری
    توسعه سنجه های سیمای سرزمین در اواخر دهه 1980 و پیشرفت های فنون سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی توانستند بعد جدیدی در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین به خصوص در زمینه ارتباط بین الگوهای مکانی و فرایندهای اکولوژیکی به وجود آورد. با این حال وابستگی برخی سنجه های سیمای سرزمین به عامل مقیاس و قدرت تفکیک های مختلف سامانه های سنجش از دور سبب شد توجه ویژه ای به انتخاب مقیاس مناسب در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین و در نتیجه تفسیر درست فرایندهای اکولوژیکی به وجود بیاید. پژوهش حاضر نیز در این راستا به بررسی اثر مقیاس بر روند تغییر مجموعه ای از سنجه های سیمای سرزمین پرداخته است. از این رو با پردازش تصویر ماهواره لندست در شهر اصفهان و پیرامون آن (به مساحت 480 هزار هکتار) به بررسی اثر مقیاس در دو بخش گستره مکانی و اندازه سلول بر روند تغییر برخی سنجه های سیمای سرزمین در طبقه پوشش سبز پرداخته شد. بدین منظور اندازه سلول از 30 متر به 60، 120، 240 و 480 متر و گستره مکانی از 300 هکتار به مقادیر 600، 1200، 2400 و 4800 هکتار افزایش یافت تا حساسیت مقادیر سنجه های تعداد لکه (NP)، تراکم لکه (PD)، شاخص شکل سیمای سرزمین (LSI)، متوسط اندازه لکه (MPS)، تراکم حاشیه (ED)، میانگین فاصله اقلیدسی نزدیک ترین همسایه (MNN)، شاخص متوسط لکه (MSI) و شاخص کل هسته مرکزی (TCAI) نسبت به مقیاس بررسی شود. نتایج حاصل از پژوهش نشان از حساسیت بیشتر این سنجه ها (غیر از سنجه TCAI) نسبت به عامل مقیاس است. انجام مطالعات از این دست و توجه به مبحث مقیاس به منزله یکی از مباحث مهم اکولوژیکی نقش مهمی در شناسایی آثار و فرایندهای اکولوژیکی، پیش بینی عملکردهای اکولوژیکی (مدل سازی سرزمین) و کاهش عدم قطعیت حاصل در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین خواهد داشت.
    کلید واژگان: اکولوژی سیمای سرزمین, اندازه سلول, سنجه های سیمای سرزمین, گستره مکانی
    Ali Asgarian, Bahman Jabbarian Amiri
    Development of remote sensing (RS) and GIS techniques and that of landscape metrics in the late 1980s have caused to introduce a new dimension in the landscape ecology arena (the relationship between spatial patterns and ecological processes). However, scale dependence of some of landscape metrics and RS systems of different spatial resolution has resulted in particular attention into selection of an appropriate scale in the landscape ecology studies and correct interpretation of ecological processes. Hence, the present study has investigated the behaviors of some landscape metrics in relation to changes in scale. Accordingly, the effects of the scale (pixel size and extent) on those landscape metrics which indicate trends of vegetation cover class was discussed applying Landsat images in Isfahan city and its surrounding (an area of ​​960 thousand hectares). For this purpose, behavior of NP, PD, LSI, MPS, ED, MNN, MSI and TCAI have studied through changing the size from 30 m to 60, 120, 240 and 480 and extent from 300 ha to 600, 1200, 2400 and 4800. The results of this study indicated sensitivity of these metrics except TCAI in relation to the scale factor. This type of studies and attention to the spatial scale have indicated that it could play an important role in identifying the impacts of ecological processes, predicting the ecological functions (landscape modeling) and reducing the uncertainty in landscape ecology studies.
    Keywords: landscape ecology, landscape metrics, pixel size, extent
  • راضیه معتمدی، محمود آذری*، رضا منصفی
    سیمای سرزمین، یکی از عوامل موثر بر فرایندهای هیدرولوژی آبخیز می باشد. تغییر ساختار و توزیع مکانی کاربری های اراضی مختلف، نقش مهمی در تولید رواناب و رسوب در سطح آبخیز دارد. تعیین ارتباط بین الگوهای چشم انداز آبخیز و فرایندهای هیدرولوژی می تواند در تعیین مقدار فرسایش خاک و رسوب آبخیز مورد استفاده قرار گیرد. از این رو، با توجه به مشکلات موجود در اندازه گیری رسوب، برآورد آن با استفاده از ویژگی های سیمای سرزمین و الگوی کاربری زمین جایگزین مناسبی برای روش های معمول برآورد رسوب می باشد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تعیین ارتباط رسوب آبخیز با سنجه های سیمای سرزمین در زیرحوضه های منتخب استان گلستان است. بدین منظور، داده های دبی و رسوب معلق برای ایستگاه های هیدرومتری استان از منابع مربوطه اخذ و بر اساس خصوصیات آبخیز و کیفیت و کمیت داده ها، زیرحوضه های مناسب این پژوهش انتخاب شد. سپس، با استفاده از نقشه کاربری اراضی استان، 15 سنجه سیمای سرزمین مرتبط با رسوب برای کاربری های مختلف تعیین شدند. به منظور تعیین ارتباط بین رسوب آبخیز با سنجه های سیمای سرزمین، از رگرسیون کمینه مربعات جزئی استفاده شد که ترکیب روش های تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی و رگرسیون چندگانه است. نتایج پژوهش نشان داد که بین رسوب آبخیز با الگوهای پوشش زمین ارتباط زیادی وجود دارد. از میان 15 سنجه سیمای سرزمین، شاخص بزرگ ترین لکه (LPI)، میانگین فاصله نزدیک ترین همسایه (ENN-MN) و میانگین نسبت محیط به مساحت (PARA-MN) به ترتیب با مقادیر اهمیت متغیر در پیش بینی (VIP) 1.296، 1.184 و 1.747 و ضرایب رگرسیونی 0.014-، 0.039- و 0.002- به عنوان سنجه های اصلی در کاهش میزان رسوب آبخیز تعیین شدند و سنجه های شاخص شکل سیمای سرزمین (LSI) و میانگین اندازه لکه (AREA-MN) با مقادیر VIP ،0.80 و 0.84 و ضرایب رگرسیونی 0.020 و 0.017 به عنوان سنجه های موثر در افزایش رسوب آبخیز های مطالعاتی شناخته شدند که 71 درصد از تغییرات رسوب را در زیرحوضه ها تبیین می کنند. نتایج پژوهش حاضر، توانایی برآورد رسوب با استفاده از ویژگی های سیمای سرزمین و کارایی رگرسیون کمینه مربعات جزئی را در تعیین مدل های کمی رسوب تایید می کند.
    کلید واژگان: رگرسیون کمینه مربعات جزئی, سامانه اطلاعات جغرافیایی, فرایندهای هیدرولوژیکی, فرسایش خاک, کاربری اراضی
    Raziyeh Motamedi, Mahmood Azari *, Reza Monsefi
    Landscape is one of the main factors influencing hydrological processes of the watershed. Changes in structure and spatial pattern of land use play important role in surface runoff and sediment yield. Determining the relationship between landscape patterns and hydrological processes can be used as an indicator of watershed soil erosion and sediment yield. Therefore, due to the problems in field measurement of sediment yield, its estimation using landscape properties and land use pattern is an appropriate alternative for current estimation methods. The purpose of this research is to determine the relationship between watershed sediment yield and landscape metrics in the selected sub-watersheds of Golestan Province. To this end, suspended sediment concentration data for all hydrometric stations of the studied province were obtained from the relevant resources and appropriate sub-watersheds were selected. Then, using the land use map of Golestan Province, 15 landscape metrics related to sediment yield were determined for different land uses by Fragstats 4.2 software. In order to determine the relationship between watershed sediment yield and landscape metrics, a partial least squares regression was used which combines the methods of principal component analysis and multiple linear regression. The relative importance of landscape metrics was determined through examining the values of Variable Importance for the Projection (VIP) and Regression Coefficients (RCs). The results of this study indicated that the watershed sediment yield is densely associated with land use patterns. The main indices in reducing sediment yield were the Largest Patch Index (LPI), the average of the nearest neighbor distance (ENN-MN) and the average of perimeter-area ratio (PARA –MN) with values of VIPs of 1.296, 1.184 and 1.747,  and regression coefficients of -0.014, -0.039, and -0.002, respectively. The main indices in incrising sediment yield were Landscape Shape Index (LSI) and mean patch size (AREA-MN) with regression coefficients of 0.020 and 0.017, respectively. The landscape characteristics in watersheds could account for as much as 71% of the variation in sediment yield of watershed. The results of study showed that the landscape characteristics can be used for watershed sediment yield modeling.
    Keywords: GIS, Hydrological process, land use, Partial least squares regression, soil erosion
  • حسن محمودزاده*، حسن مسعودی
    جوامع شهری، سیماهای سرزمین پیچیده ای هستند که بر اثر افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی با رشد نامتوازن و برون زا مواجه شده اند و به سرعت در حال تغییرند؛ به طوری که زمین های غیرشهری و بزرگ به مصرف شهرها و ساخت وسازهای شهری رسیده و با گذشت زمان، به قطعات کوچک تر تقسیم می شوند. لذا پژوهش حاضر با هدف آشکارسازی و ارزیابی تغییرات صورت گرفته در ساختار سیمای سرزمین کلان شهر تبریز و بررسی کارایی متریک های سیمای سرزمین در تحلیل تغییرات تدوین شده است. در همین زمینه، در ابتدا نقشه های کاربری اراضی برای سال های 1984، 2000 و 2018 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست تهیه گردید. در ادامه به منظور تحلیل تغییرات، ترکیبی از متریک های سیمای سرزمین شامل: NP، CA، PLAND، LPI، ED، MPS، LSI و COHESION در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین و با کاربرد نرم افزار Fragstats4.2 محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد اراضی ساخته شده در این بازه زمانی، بیشترین تغییرات و رشد را داشته اند و در مقابل اراضی کشاورزی، باغات و فضای سبز روند نزولی داشته و به کاربری های دیگر تبدیل شده اند. همچنین تعداد و تراکم حاشیه لکه ها در طول زمان افزایش یافته و به تکه شدگی سیمای سرزمین منجر شده است. از سوی دیگر، متوسط اندازه لکه های متعلق به اراضی ساخته شده و اراضی کشاورزی و باغی به ترتیب افزایش و کاهش یافته و با افزایش شاخص شکل سیمای سرزمین موجب ازهم گسیختگی بیشتر و پیچیدگی سیمای سرزمین شهر تبریز شده اند. به طور کلی، تحلیل نقشه های کاربری اراضی و متریک های سیمای سرزمین به وضوح آثار فعالیت های انسانی و شهرنشینی بر محیط اطراف را نمایان می سازد و نتایج حاکی از این است که سیمای سرزمین شهر تبریز به مرور ریز دانه ، پیچیده و از نظر هندسی نامنظم تر و با کاهش پیوستگی، از هم گسیخته تر گردیده است.
    کلید واژگان: پیوستگی سیمای سرزمین, سیمای سرزمین, شهر تبریز, کاربری اراضی, متریک های سیمای سرزمین
    Hassan Mahmoudzadeh *, Hassan Masoudi
    Urban societies are complex landscapes that face unbalanced and exogenous growth and are rapidly changing as a result of population growth and urbanization. That is to say, non-urban, large swaths of land are consumed by cities and urban settlements, and over time they are fragmented into smaller pieces. Therefore, the present study was designed to detect and evaluate changes in the landscape structure of Tabriz metropolitan area and to evaluate the performance of landscape metrics in analyzing changes. To this end, first the land use maps for 1984, 2000 and 2018 were prepared using Landsat satellite imagery. Then, in order to analyze the changes, a combination of Landscape metrics including NP, CA, PLAND, LPI, ED, MPS, LSI, and COHESION was computed at two levels of land class and landscape using Fragstats4.2 software. The results showed that the lands used for urban settlement during this period have had the most changes and growth, in contrast to agricultural farms, gardens and green-space which have had a downward trend and have been converted to other uses. Also, the number and density of patches have increased over time, leading to the fragmentation of the landscape. On the other hand, the average size of patches belonging to constructed lands and agricultural and horticultural lands respectively increased and decreased, and caused more distortion and complexity of Tabriz city landscape through an increase in the landscape shape index. In general, the analysis of land use maps and landscape metrics clearly reveals the effects of human activities and urbanization on the surrounding environment, and the results indicate that the landscape of Tabriz has got more granular, more complex and geometrically more irregular. Then, with this decreasing connectivity, it has become more fragmented.
    Keywords: Landscape, Landscape Connectivity, Land use, Landscape metrics, Tabriz
  • فاطمه ستایشی، حسین وارسته مرادی، عبدالرسول سلمان ماهینی
    قطعه قطعه شدن زیستگاه یک مشکل نگران کننده در زیست شناسی حفاظت است که گاهی این پدیده سبب نابودی زیستگاه می شود. این پ‍‍ژوهش، جهت بررسی ارتباط متغیرهای سیمای سرزمین با فراوانی گونه پرندگان در لکه های جنگلی در شهرستان گرگان صورت گرفت. همه متغیرها در 26 لکه زیستگاهی با مساحت های متفاوت، کمتر از 1 هکتار، 1 تا 10 هکتار، 10 تا 25 هکتار و لکه جنگلی با مساحت بیش تر از 300 هکتار بررسی شدند. همچنین، با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS متغیرهای شاخص های سیمای سرزمین محاسبه شدند. پرندگان به فاصله شعاعی 25 متری در هر یک از 74 نقاط نمونه برداری بررسی شدند. نتایج نشان داد که گونه بلبل و مگس گیر سینه سرخ با مساحت لکه ها رابطه منفی دارد ولی حضور چرخ ریسک بزرگ رابطه مثبتی با مساحت لکه های جنگلی، نسبت محیط به مساحت و شکل لکه ها دارد. بر اساس این تحقیق، بلبل و مگس گیر سینه سرخ به عنوان گونه حاشیه زی و چرخ ریسک بزرگ به عنوان گونه درون جنگلی معرفی شده است. این تحقیق، اهمیت لکه های جنگلی در حفاظت پرندگان و نیز حفاظت از بوم سازگان های جنگلی را نشان داد.
    کلید واژگان: لکه های جنگلی, پرنده, گرگان, سیمای سرزمین و حفاظت
    Fateme Setayeshi, Hosein Varasteh Moradi, Abdolrasol Salman Mahini
    Habitat fragmentation is a concern in conservation biology that sometimes leading to habitat destruction. In this study, the effects of landscape variables on bird's aboundance were studied in forest patches in Gorgan Township. All variable were surveyed in 26 different patch sizes (300 ha). Also landscape index was calculated by FRAGSTAT software. Birds were detected within a 25m radius of each of 74 sampling points. The Results showed that Red breasted flycatcher and bolbol had negative correlation with size of patches but GreatTit had positive correlation with size, para and shape of patches. According this study Red breasted flycatcher and bolbol were detected as Forest interior and GreatTit was detected as Forestedge.The results of this study indicated the importance of forest patches for conserving and enhancing of avian and following it conserving biodiversity of the forest ecosystems.
    Keywords: Forest patches, Birds, Gorgan, Landscape, conservation
  • میر مهرداد میرسنجری، فاطمه محمدیاری
    به منظور ارزیابی کارکردهای اقتصادی - اجتماعی و اکولوژیک شهری، کمی کردن الگوی سیمای سرزمین ضروری است. در این راستا، استفاده از آنالیز گرادیان نیز روشی بسیار موثر است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، کمی کردن سیمای سرزمین شهرستان بهبهان با استفاده از تلفیق متریک های سرزمین و تحلیل گرادیان است. بدین منظور، تغییرات کاربری ها طی یک دوره 14 ساله (1392-1378) بررسی شد. برای انجام تحلیل گرادیان دو مقطع در جهت شمال - جنوب و شرق - غرب طراحی شد. متریک ها در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین با روش پنجره متحرک محاسبه گردید. نتایج نشان داد در طول مستطیل ها، علاوه بر تغییرات کاربری ها، شکل و تراکم لکه ها نیز تغییر کرده و روند این تغییرات در دو مقطع از هم متفاوت است. همچنین با نگاهی به نتایج به دست آمده از آنالیز در هر دو مقطع، در سطح کلاس می توان گفت که تراکم لکه و حاشیه به سمت مرکز شهر افزایش یافته است. نتایج به دست آمده از شاخص های سیمای سرزمین مبتنی بر مقایسه وضعیت توزیع و پراکندگی کاربری ها نشان می دهد که در سال 1392 توزیع و پراکندگی کاربری اراضی به ویژه اراضی کشاورزی و مسکونی، دارای پراکنش بیشتری در سطوح سیمای سرزمین شهرستان بهبهان است. این موضوع، نشان دهنده توسعه شهر و اراضی کشاورزی و کاهش اراضی مرتعی در منطقه در سال 1392 نسبت به 1378 است. با توجه به روند تغییرات متریک ها می توان گفت که در کل، الگوی مقطع شمالی - جنوبی نسبت به شرقی - غربی متقارن است.
    کلید واژگان: متریک های سیمای سرزمین, تحلیل گرادیان, پنجره متحرک, شهرستان بهبهان, کاربری اراضی
    Mir Mehrdad Mirsanjari, Fatemeh Mohammadyari
    In order to evaluate the socioeconomic and ecological functions of a city, it is essential to quantify the pattern of the land. In this regard, the use of gradient analysis is also a very effective method. Accordingly, the aim of this study is to quantify the landform of Behbahan county using the combination of land metrics and gradient analysis. For this purpose, land use changes over a period of 14 years (2000-2014) were studied. Gradient analysis for two transects in the North South and East West were designed. Both the class and landscape metrics were calculated using a moving window. The results showed that during transects, in addition to land use changes, shape and density of the patches have changed and these changes are different in the two transects. Also, the results of the analysis in both transects in the class indicate that the patch density and edge density have increased towards the city center. The results of landscape metrics based on the items show that the distribution of land in 2014, distribution of agricultural and residential land, especially land, has more distribution levels; Behbehan is the county landscape. This reflects the development of urban and agricultural land and pasture land decreased in 2014 compared to 2000 is in the region. According to the trend of metrics, it can be said that the entire north-south transect of the east-west pattern is symmetrical.
    Keywords: Landscape Metrics, Gradient Analysis, Moving Window, Behbehan County, Land use
  • لیلا سلیمان نژاد، جهانگیر فقهی*، مجید مخدوم، منوچهر نمیرانیان
    فضای سبز در شهر ها و به ویژه در شهر های بزرگ و صنعتی، دارای عملکرد های مختلفی می باشد. فضای سبز از یک سو موجب بهبود وضعیت محیط زیست شهرها شده، از سوی دیگر شرایط مناسبی را برای گذران اوقات فراغت شهروندان برحسب توزیع و پراکنش آن در سطح شهر مهیا می کند. در این پژوهش، به منظور مطالعه نحوه ترکیب و توزیع مکانی پارک های شهر تهران، نقشه پارک ها با استفاده از اطلس رقومی بوستان های شهر تهران و به کمک نرم افزارهای ArcMap و IDRISI تهیه شد. سپس به کمک سنجه های منتخب سیمای سرزمین شامل (سطح طبقه، تراکم لکه، درصد مساحت از سیمای سرزمین، میانگین سطح لکه، شاخص بزرگ ترین لکه، شاخص شکل سیمای سرزمین، میانگین فاصله اقلیدوسی نزدیک ترین همسایه، میانگین شاخص شکل لکه) اطلاعاتی در زمینه الگوی مکانی پارک های شهر تهران به صورت کمی و با استفاده از نرم افزار Fragstats حاصل شد و نحوه ترکیب و توزیع فضایی، وسعت و پیوستگی پارک ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع، تنها شش درصد از سطح سیمای سرزمین به این نوع کاربری اختصاص یافته که در سه طبقه پارک محله ای، ناحیه ای و منطقه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. پارک های محله ای از الگوی مکانی بهتری نسبت به سایر طبقه ها برخوردار بوده و سنجه ها نتایج به نسبت مطلوب تری را برای این طبقه ارایه دادند. در مقابل نتایج کمی به دست آمده از محاسبه سنجه ها برای پارک های منطقه ای، بیان گر نامناسب ترین وضعیت مکانی این پارک ها در میان سه طبقه مورد بررسی در سطح شهر تهران بود.
    کلید واژگان: سنجه های سیمای سرزمین, پارک, الگوی مکانی, فضای سبز, تهران
    Soleiman Nejadl., Feghhij.*, Makhdoum, M. F., Namiranian, M
    Green spaces in urban areas, especially in large industrial cities entail different implications. The green space improves the environment of the cities and on the other hand it creates proper conditions for the recreation and leisure of the citizens in terms of distribution of urban green space. In this research, maps of parks was depicted by digital atlas of Tehran parks and by using of ArcMap and IDRISI software, Then by using applying selected landscape metrics including (CA, PD, PLAND, MPS, LPI, LSI, MNN, Shape-MN), and using Fragstats software, a series of quantitative data about spatial pattern of Tehran parks was resulted. Composition, configuration, expanse and continuity of parks were also analyzed. Only six percent of the landscape was assigned by the green space activity studied in three neighborhood, district, and regional parks classes. Neighborhood parks have the best spatial pattern in comparison with other classes and spatial pattern of regional parks were unfavorable in comparison with neighborhood and district parks.
    Keywords: Landscape metrics, Park, Spatial pattern, Green spaces, Tehran
  • فضل الله احمدی میرقائد*، بابک سوری
    آب یکی از نیازهای اساسی حیات انسان ها و موجودات زنده به شمار می رود و برنامه ریزی مناسب برای استفاده از آن در سراسر جهان، بخصوص ایران، حایز اهمیت است. این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی تولید آب در حوضه آبخیز تراز، استان خوزستان در بازه زمانی 1990 تا 2050 انجام شد. در این راستا، ارزیابی تولید آب با استفاده از InVEST و نقشه سازی کاربری اراضی با استفاده از روش طبقه بندی حداکثر احتمال در محیط ENVI 5.3 و اتوماتای سلولی زنجیره مارکف در محیط TerrSet صورت پذیرفت. همچنین رابطه تولید آب با سنجه های سیمای سرزمین شامل تعداد، تراکم، شکل و مساحت لکه بر مبنای روش رگرسیون وزنی مکانی (GWR) در محیط Arc GIS 10.5 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در 30 سال گذشته مساحت جنگل ها و مراتع در منطقه مطالعاتی به ترتیب حدود 3199 و 1611 هکتار کاهش و مساحت اراضی کشاورزی و ساخته شده ها به ترتیب 4388 و 387 هکتار افزایش یافته اند. پیش بینی می شود که در 30 سال آینده نیز 2442 هکتار از مساحت جنگل های منطقه کاسته شود و مساحت کاربری های کشاورزی، مراتع و ساخته شده ها به ترتیب 1651، 687 و 102 هکتار افزایش یابد. کل حجم آب تولیدی قابل دسترس در منطقه در سال 2020 معادل 5/26 میلیون مترمکعب (به طور متوسط 857 مترمکعب در هکتار) و میزان تولید آب در ساخته شده ها، مراتع، جنگل ها و اراضی کشاورزی به ترتیب 3123، 1074، 1071 و 374 مترمکعب در هکتار برآورد گردید. نتایج GWR تایید کرد که تولید آب با سنجه های تعداد لکه، تراکم لکه و شاخص شکل سیمای سرزمین رابطه مکانی معنادار و معکوس دارد (0.83, p-value>0.05≤R2)؛ درحالی که رابطه آن با شاخص بزرگ ترین لکه یک رابطه معنادار و مستقیم است (0.84, p-value>0.05=R2). بر این اساس می توان گفت که ویژگی های ساختاری سیمای سرزمین و الگوی کاربری اراضی حاکم بر منطقه می تواند تعیین کننده تولید آب باشد.
    کلید واژگان: خدمات اکوسیستمی, تولید آب, تغییرات کاربری اراضی, اینوست, رگرسیون وزنی مکانی
    Fazlolah Ahmadi-Mirghaed *, Babak Souri
    Water is one of the critical needs of human life and living things. Therefore, proper planning is important for its consumption all over the world, especially in Iran. This study was conducted to evaluate the impacts of land use change on water yield in the Teraz watershed, Khuzestan province, Iran, from 1990 to 2050. Water yield was evaluated using integrated valuation of ecosystem services and tradeoffs (InVEST) tool and land use was mapped using the maximum likelihood classification in the ENVI 5.3, and CA-Markov in the TerrSet environment. Moreover, the relationship between water yield and landscape metrics, including the number of patches (NP), patch density (PD), landscape shape index (LSI), and Largest Patch Index (LPI), was considered based on the Geographically Weighted Regression (GWR) method in the Arc GIS 10.5. The results showed that the area of ​​forest and rangeland in the studied area decreased in the last 30 years, by 3199 and 1611 ha, respectively, and the area of ​​agriculture and construction land uses increased by 4388 and 387 ha, respectively. It is predicted that in the next 30 years, 2442 ha of forests will decrease and the area of ​​agriculture, rangeland, and construction land uses will increase by 1651, 687, and 102 ha, respectively. It was found that the total volume of available water yield in the region is equal to 26.5 Mm3 in 2020, on average of 857 m3 ha-1, and based on that, the ranking of land uses is as follows: 1. Construction, 2. Rangeland, 3. Forest, 4. agriculture. The results of GWR confirmed that water yield had a significant and negative spatial relationships with the NP, PD, and LSI metrics (R2>=0.83, p-value>0.05), while its relationship with the LPI metric was a significant and positive relationship (R2>0.84, p-value>0.05). It can be concluded that the landscape features and land use pattern can determine the production and yield of water in the study area.
    Keywords: Ecosystem services, Water yield, Land use change, InVEST, Geographically weighted regression
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
* با توجه به بالا بودن تعداد نتایج یافت‌شده، آمار تفکیکی نمایش داده نمی‌شود. بهتراست برای بهینه‌کردن نتایج، شرایط جستجو را تغییر دهید یا از فیلترهای زیر استفاده کنید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجه‌ای نباشند.
نوع نشریه
اعتبار نشریه
زبان مطلب
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال