نشریه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 44، پاییز 1396)

مهم ترین عامل در نیل به هدف های هر سازمان، نیروی انسانی است و بی شک موفقیت و پیشرفت هر سازمان نیز به نیروی انسانی بستگی دارد؛ بنابراین، برای نیل به هدف های سازمان باید شرایطی را فراهم کرد تا کارکنان آن سازمان از خشنودی و رضایت مندی مناسبی برخوردار گردند. عوامل زیادی می توانند سبب افزایش رضایت مندی شوند، یکی از این عوامل، هوش هیجانی است؛ هوش هیجانی بالا در افراد باعث می گردد که آنها در تعامل با دیگران موفق تر بوده و در نتیجه رضایت آنها نیز بیشتر خواهد بود. هدف این پژوهش مطالعه ارتباط بین هوش هیجانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان های اطلاعاتی است. پژوهش حاضر از نوع، توصیفی، پیمایشی است. نمونه آماری پژوهش را 48 نفر از کارکنان سازمان های اطلاعاتی استان مازندران تشکیل داده که به روش گلوله برفی انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها دو پرسش نامه هوش هیجانی و رضایت شغلی بوده که پایایی پرسش نامه ها بر اساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 89 صدم و 87 صدم به دست آمده است. روش آماری مورد استفاده در این پژوهش ضریب هم بستگی پیرسون و آزمون فریدمن است. یافته ها نشان داد که بین عوامل خودآگاهی، خودتنظیمی، همدلی، خودانگیزی، مهارت اجتماعی و درنهایت هوش هیجانی با رضایت شغلی کارکنان سازمان های اطلاعاتی ارتباط معناداری وجود دارد.

کشور جمهوری اسلامی ایران از گذشته تاکنون با معضل قاچاق و به ویژه پدیده شوم و نابهنجار قاچاق سوخت، روبه رو بوده است. متاسفانه باوجود دغدغه های فراوان قانون گذار، درزمینه مبارزه با قاچاق و مبارزه هایی که در راستای مقابله با آن به عمل آمده، هزینه فراوانی در بخش اقتصادی و تبعات سنگینی در حوزه سیاسی و امنیتی داشته است. دامنه تاثیرهای قاچاق سوخت، فقط به عرصه اقتصاد محدود نمی شود، قاچاق سوخت، بستر صدمه زنی به سلامت اداری را نیز فراهم می کند. افزایش رشوه، سوءاستفاده از امکانات دولتی و ارائه خدمات و امکانات خاص در اختیار قاچاقچیان، افزایش فساد و تخلفات و نظایر اینها همگی از بیماری های ناشی از قاچاق سوخت است. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، مطابق قانون، به عنوان یکی از عناصر اصلی مقابله با معضل قاچاق سوخت و مهار آن در این مهم، دخیل است و عملکرد منابع انسانی در بدنه ناجا به عنوان مهم ترین عنصر، نقش عمده و اساسی را در مقابله با این پدیده شوم ایفا می کند. از طرف دیگر صیانت از نیروی انسانی سازمان ها، یکی از هدف های کلیدی سازمان است و همواره قاچاق سوخت بر منابع انسانی سازمان ها و به ویژه سازمان های دخیل در امر مبارزه با قاچاق سوخت، پیامدها و اثرهای جدی و گاهی اوقات غیرقابل جبرانی می گذارد و اگر راه کارها و تدابیر موثری در صیانت منابع انسانی در حوزه قاچاق سوخت و تحقیقات علمی گسترده ای در این زمینه صورت نگیرد پیامدهای قاچاق سوخت، اثرهای جبران ناپذیری بر پیکره منابع انسانی سازمان به بار می آورد و سبب افزایش تخلفات، افزایش فساد، عقب ماندگی و درنهایت افول سازمان خواهد شد. هدف در این مقاله بررسی پیامدهای قاچاق سوخت و راه کارهای صیانتی برای حفظ منابع انسانی سازمان است.  این پژوهش با روش کتابخانه ای و رجوع به اسناد و مدارک صورت گرفته است و در زمره تحقیقات کاربردی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد با در اختیار داشتن بودجه و اعتبار کافی، برخورداری از حمایت قضایی لازم، وجود مهارت های ارتباطی و ادراکی مدیران و کارکنان و به طور کلی پیاده سازی مدیریت دانش و استفاده از سرمایه های دانشی سازمان کارکنان از اثر بخشی بالاتری برخوردار خواهند بود.

با گسترش روزافزون استفاده از محیط های مجازی برای تعاملات و ارتباط افراد با یکدیگر، مرحله نوینی به نام وب 2 در عرصه فناوری های ارتباطی به وجود آمده است؛ ازجمله ابزار وب 2 شبکه های اجتماعی مجازی هستند که بر مبنای تولید محتوا از طرف کاربران و اشتراک گذاری علاقه مندی ها به شکل شبکه ای استوار هستند. کثرت و تنوع مشارکت عمومی در این فضا، بستر و زمینه خوبی برای بهره برداران هوشمند یعنی سازمان های اطلاعاتی فراهم آورده است. هدف از این تحقیق آن است که با تحلیل فرایندهای متناهی طراحی شده توسط احدی از پژوهشگران حوزه فضای مجازی (شبکه های اجتماعی) و با نگرشی واقع بینانه، شبکه های اجتماعی مجازی را از منظر بهره گیری در هدایت شبکه پنهان؛ مورد بررسی قرار دهیم.  روش این تحقیق تحلیلی ‍‎‏استنباطی (به طور خاص در سازمان های اطلاعاتی) است. نتایج این تحقیق نشان می دهد برای هدایت شبکه های پنهان در فضای مجازی، بهره گیری توام از چندین فناوری در شبکه ها، همانند سازی، به کارگیری زبان های محاوره ای مختلف باید مدنظر باشد.

یکی از مشکلات بزرگ و مهم پژوهشگران و تحلیل گران حوزه امنیتی این است که در استفاده از نظریه های امنیتی در تحلیل های خود دچار مشکل هستند. به طورمعمول کارشناسان امنیتی با مطالعه مکاتب مختلف امنیتی دچار ابهام و سردرگمی می شوند؛ چرا که برخی از نظریه ها و مکاتب امنیتی از روش های تحلیلی فردگرایانه استفاده کرده و برخی دیگر از روش های کل گرایانه، برخی بر عوامل مادی موثر بر مولفه های امنیتی و برخی دیگر بر عوامل معنایی تاکید دارند، برخی تئوری ها به اصطلاح از نگاه پایینی به امنیت نگاه می کنند و برخی مکاتب از نگاه بالایی؛ عده ای از اندیشمندان در تحلیل هایشان بر تقدم هستی شناسی تاکید کرده اند، عده ای دیگر بر تقدم معرفت شناسی اهمیت می دهند. به راستی، چه باید کرد و از این همه تنوع روش شناسی تحلیلی، کدام روش را می توان به عنوان روشی مناسب در تحلیل های امنیتی انتخاب کرد؟ هدف از این تحقیق فهم روش شناسی امنیتی الکساندر ونت و بومی سازی آن در روش شناسی تحلیلی علوم حفاظتی، اطلاعاتی و امنیتی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای و رجوع به اسناد بوده و روش تحلیل، روش فراتحلیل است. از نظر نگارنده، روش شناسی تحلیلی ساختار تعامل گرای نمادین الکساندر ونت، روش تحلیلی مناسبی است؛ چرا که ونت نهایت تلاش خود را کرده تا با ترکیب و تلفیق ظریف روش های مختلف تحلیلی و تبیینی، طرحی نو در انگیزد و نسبت به دیگر روش های موجود روش جامع تری را ارائه نماید.

در عصر کنونی تکیه بر فناوری اطلاعات و قسمت هایی مانند رایانه ها، دوربین های نظارتی، دستگاه های هوشمند و شبکه های بسیار وسیع مانند اینترنت به یکی از نیازمندی های اساسی جوامع به خصوص جوامع اطلاعاتی تبدیل شده است. حضور نرم افزارهایی باهدف خرابکاری و تهاجم سایبری که دارای مصادیق خرابکارانه ای مانند سرقت اطلاعات محرمانه، بر هم زدن تعادل سامانه ها، اجرای دستورهایی که بدون خواست کاربر؛ سبب تعریف پدیده ای به نام بدافزار گردیده است که دارای رشد بسیار سریعی نیز هست. برای برخورد سریع و کارا با این پدیده در گام نخست می بایست یک شناخت دقیق از نوع این بدافزارها و نحوه برخورد با آنها داشته باشیم. نظر به گستردگی و تنوع بدافزارها با ویژگی های مختلف نحوه عملکرد این گونه بدافزارها نیز متفاوت بوده که به دلیل به کارگیری روش های گوناگون برای سالم جلوه دادن فایل های مخرب، روش های تشخیص فایل سالم از مخرب نیز متنوع است. در ضدبدافزارهای تجاری از روش تشخیص بر اساس امضا استفاده می شود که دارای کارایی بالا اما بامحدودیت است در مقابل روش های تشخیص ایستا و پویا مطرح است که اولی بر اساس ساختار فایل و دومی بر اساس رفتار فایل در محیط به دسته بندی بدافزارها می پردازند. هدف در این تحقیق ضمن معرفی انواع بدافزارهای ثبت شده؛ روش های شناسایی آنها هم معرفی می شود؛ و روش هایی با کارایی بالا به منظور تشخیص دقیق بدافزارها موردبررسی قرارگرفته و معرفی می شوند. این پژوهش با روش کتابخانه ای و رجوع به اسناد و مدارک صورت گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد، با اقدام های پیشگیرانه خطر ابتلا به بدافزارها کاهش می یابد. روش های مختلف برای تشخیص این بد افزارها وجود دارد که هر یک دارای نقاط ضعف و قوتی است؛ اما در این میان روشی ترکیبی مطرح است که می تواند با استفاده از نقاط قوت روش های دیگر و پوشش دادن نقاط ضعف آنها برای سازمان های اطلاعاتی یک گزینه کامل و پوشش هرچه بهتر بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات خود در مقابل مهاجمان باشد.

امروزه باتوجه به تغییرهای گسترده ای که در حوزه های مختلف جهانی در ابعاد گوناگون به وقوع پیوسته است، کشورهای جهان برای تحمیل خواسته های خود، به جای اعمال مستقیم زور و بهره گیری از جنگ افزارهای نظامی، به استفاده از حربه های نوینی همچون عملیات روانی و جنگ نرم روی آورده اند. علت آن است که با استفاده از راه کنش های قدرت نرم می توان با کمترین هزینه و با از بین بردن مقاومت های فیزیکی به هدف های مدنظر نایل شد. رسانه های جمعی به دلیل کارکردها و نقش های فعالی که در دنیای امروز بر عهده دارند، بر بسیاری از جنبه های زندگی ما سایه افکنده اند و به مثابه ابزاری سیاسی به منظور اعمال سیاست ها به کار گرفته می شوند. به این ترتیب امروزه جنگ تمام عیاری در عرصه های جهانی و با محوریت رسانه آغاز گردیده که سربازان آن خبرنگاران، مفسران خبری، تحلیل گران حوزه رسانه و... و رهبران عملیاتی آن، نظریه پردازان عرصه عملیات روانی و جنگ رسانه ای محسوب می شوند. آنچه در این پژوهش مورد مداقه نویسندگان قرار می گیرد، تبیین کارکرد رسانه های جمعی بر امنیت عمومی جامعه با محوریت جامعه اطلاعاتی است. رویکرد اساسی در این تحقیق، رویکردی کاربردی و روش تحقیق نیز، روش تحلیلی_استنباطی است. همچنین نحوه گردآوری اطلاعات، روش اسنادی (کتابخانه ای) به صورت فیش برداری است. رسانه های جمعی می توانند نقشی مثبت و تاثیرگذار در راستای ارتقای امنیت عمومی جامعه و بهبود عملکرد اعضای جامعه اطلاعاتی کشور ایفا نمایند، اما این مهم مشروط به شناسایی نقاط ضعف و آسیب پذیری رسانه های جمعی و یافتن راه حل های عملی برای غلبه بر این نقاط ضعف است که در این تحقیق به آن پرداخته می شود.