نشریه پژوهش در هنر و علوم انسانی
پیاپی 32 (اسفند 1399)

شادی قدیریان عکاس زن ایرانیست که در مجموعه هایش به دغدغه های زنان میپردازد و معتقد است باید فهم آثارش به مخاطب واگذار شود، از اینرو در این مقاله تالش شده تا به تفسیر نقش زن در آثار عکاسی قدیریان با منظر هرمنوتیک گادامر پرداخته شود؛ این پژوهش از نوع کاربردی، به شیوهی توصیفی-تفسیری و شامل جامعه آماری 1 نمونه عکس از آثار قدیریان است. فرض پژوهش قابلیت خوانش هرمونتیکی مولفه های حضور زن در عکسهای قدیریان را مطرح می- 2 کند و نتیجه نشان میدهد بر اساس هرمنوتیک فلسفی 5 ،خوانش گادامر های متفاوت از یک اثر به پایان نمیرسد و مخاطب با پیش داوری های خود با آن مواجه میشود. عکس، افق خود را دارد و مخاطب با آن افق وارد گفتگو میشود، گفتگو میان مخاطب و اثر سبب میشود که او هر بار با افق جدیدی به سراغ عکس برود و فهم جدیدی از آن حاصل شود. از آنجا که فهم اثر ارتباط مستقیمی با زمان حال مخاطب دارد، هر مخاطب به فهمی متفاوت از عکس دست مییابد و از آن معناهای متعدد حاصل میشود و هر خواننده در خلق معناهای جدید نقش دارد. از اینرو بر اساس سویه های فهم، زن در آثار قدیریان قابلیت نقد هرمونتیکی را دارد.

داستانهای فولکلور هر خطه سرشار از آموزه ها و نگرشهای مردمان آن سرزمین نسبت به هستی و پیرامون است که هرکدام دارای خصایص فرهنگی بیشمار میباشند. استان خراسان شمالی از جمله سرزمینهایی است که دارای فرهنگی پربار است و در حوزه ادبیات و فرهنگ شفاهی و عامه غنی بوده و در این حوزه آثار ارزشمندی دارد. بومی سازی و استفاده از داستانهای قومی در جهت تولیدات هنری گوناگون از جمله انیمیشن عالوه بر حفظ این گنجینه ها، باعث میشود که مخاطب کودک و نوجوان با این آموزه های فرهنگی آشنا شود و با توجه به سبک زندگی ایرانی رشد کند. بنابراین تمرکز بر داستانهای محلی هرمنطقه دارای اهمیت بوده و تحقیق در این زمینه امری مهم و ضروری میباشد. در این پژوهش سعی بر این است تا در ضمن بررسی ویژگیهای شخصیت و قهرمان داستانی، ظرفیت خراسان شمالی در جهت خلق شخصیتهای قهرمانی انیمیشن مورد تامل قرار گیرد. تحلیل و بررسی داستانهای فولکلور برای شناسایی ظرفیتهای موجود آن در جهت تولید داستان مناسب برای انیمیشن که مورد توجه نسل امروزی واقع شود شکل میگیرد.

جرم زنا در فقه اسلامی شیعی از جرایم مشمول حد می باشد. پس از انقلاب اسلامی سال 1341 ایران، حقوق ایران علی الخصوص حقوق جزایی بر مبنای فقه شیعه پایه ریزی شده است. در سال های پس از انقلاب قوانین جزایی مربوط به حدود اسلامی و علی الخصوص جرم زنا مورد بازنگری قرار گرفت. زنا به نزدیکی بین زن و مرد در شرایط تاهلی برای یک یا طرفین رابطه اطلاق می شود. در این مقاله به دنبال بررسی فقهی و حقوقی حد زنا و اقسام حد زنا و طرق اثبات آن و مجازات هایی که حقوق و قانون برای آن در نظر گرفته است، می باشیم. و به دنبال پاسخ به این پرسش می باشیم که احکام و آثار حد زنا از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران چیست؟ در این مقاله به استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و استفاده از منابع مختلف فقهی و حقوقی و قوانین مدون ایران پرداخته شده است. هدف از این تحقیق رسیدن به فهم دقیق و درست از حدود زنا و با به کارگیری آن برای رسیدن به جامعه ای پاک می باشد.

هنر شیشه گری با استقرار اسلام در ایران و مصر دورهای از تحول و شکوفایی را گذراند، به طوری که آثار شیشهای بر جای مانده طی قرون 7-3 ه.ق از شاهکارهای هنر ایران و مصر در ساخت و تزیین شیشه محسوب میشوند. در تزیین این آثار از عناصر نوشتاری، هندسی، گیاهی، جانوری و انسانی استفاده شده است. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین وجوه بصری و بیانی عناصر نوشتاری آثار شیشه ای ایران و مصر صورت پذیرفته است. بنابراین سوال پژوهش حاضر این است که عناصر نوشتاری آثار شیشه ای ایران و مصر در قرون 7-3 ه.ق حاوی چه مضامینی بوده و با کدام شیوه و تکنیک اجرا شده اند؟ روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. 725 اثر شیشه ای ایران و مصر در قرون مذکور به عنوان جامعه پژوهش تعریف شده که از این میان 28 اثر به روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد آثار شیشه ای ایران حاوی مضامین دعایی به خط کوفی بوده که با شیوه نقوش قالبی، تراش و کامیو اجرا شده است. علاوه بر دعای خیر، اسامی سفارش دهندگان به شیوه های تراش، حکاکی، نقوش قالبی، زرینفام و مینای روی شیشه بر روی آثار شیشه ای مصر نقش بسته است.

در این مقاله به بررسی آثار ایران باستان در زمینه توتم و تابو پرداخته شد که هدف از انتخاب این موضوع احیای نماد و نشانه های خفته در فرهنگ باستانی تاریخ ایران و یادآوری دوباره آن بود. نشانه هایی که اعتقادات و آداب و رسوم گذشتگان و یا به عبارتی دیگر ممنوعیت ها و توتمهای فرهنگی ایران را خاطر نشان میکند، در این مقاله سعی بر آن بوده که به شناسایی عناصر بصری توتم و تابو در دوران ایران باستان بپردازد. روش پژوهش پیش رو به صورت کیفی و با رویکرد توصیفی تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان داد که توتم در ایران باستان به سه وجه ماورایی، حیوانی و گیاهی دیده میشود و گه گاه نیروی طبیعی مانند باران و آب است که با همه ی گروه رابطه ویژهای دارد. عناصر بصری توتم و تابو در ایران باستان پیرو عقاید فکری و فلسفی مردمان باستان اقوام ایرانی است که به صورت دینی و اساطیری و فلسفی و نیایشی و فکری بوده اند.

این مقاله با ارایه یک جهت گیری نوآورانه برای فعالیتهای میدانی، به بررسی دیدگاهی میان رشته ای در پژوهش های مربوط به موزه پرداخته است. این بررسی با استفاده از مفهوم »دانش اشیا«، روش های شناختی که از تعامل انسان با اشیای فیزیکی ناشی شده است را توصیف و سپس مستندسازی قدرت اشیا برای تعریف مفهوم »تجربه زیسته« از زمان، مکان و هویت با یک دیدگاه کاربردی و نظری در مورد اشیا ملموس و رابطه آنها با تجربه زیسته ارایه میشود. از طریق دانش اشیا، استدلال بر این است که موزه میتواند نفوذش را در بازدیدکنندگان بهتر درک کند. برای استفاده از این دیدگاه، پدیدارشناسی راهی برای کشف ارتباط میان تجارب فرد بازدیدکننده و اشیا موزه ای ارایه میدهد و متخصصان امر را در درک بهتر معنای موزه ها و ارتباط آنها با دنیای انسانی ما یاری میکند. در این فرآیند، درگیر شدن مجدد با موزها به لحاظ شناختی مورد بررسی قرار میگیرد. همگرایی دانش اشیا و پدیدارشناختی نه تنها مسیرهای جدید و مهیجی را برای توسعه مطالعات میان رشته ای مرتبط با موزه ها ارایه میکند بلکه به طور همزمان درک ما از تجربه انسانی را نیز بهبود میبخشد.

یکی از هنرهای نساجی سنتی ایران، دارایی بافی است که هر چند پیشتر در برخی از شهرهای ایران دارایی تولید میشده اما امروزه تولید آن فقط در شهر یزد محدود شده است. دارایی بافی همان ایکات است. ایکات کلمه ای است مالایایی به معنای گره زدن و رنگ نمودن که به فارسی به آن دارایی میگویند و روشی است قدیمی برای منقوش نمودن پارچه که عبارت است از رنگ نمودن نخهای پارچه قبل از بافت. منحصربه فرد بودن این پارچه به نوع رنگرزی و ایجاد طرح در بخش تاری آن وابسته است. هم اکنون در یزد تعدادی هنرمندان قدیمی دارایی تاری تولید میکنند که تولیدات آنها اغلب رومیزی و رولحافی و روسری میباشد. در این مقاله بر آنیم تا به مطالعه و تحلیل نقشمایه های دارایی بافی شهر یزد از طریق نشانه شناسی بپردازیم و مبنای شکل گیری این نقوش را تعیین کنیم. این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و به روش گردآوری کتابخانه ای و تحقیقات میدانی مدون شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین تولیدات دارایی بافی در شهر یزد، به عنوان رولحافی، رومیزی، بقچه، لنگ  دستمال یزدی  و پرده بوده است و معروفت رین کاربرد پارچه دارایی چادر شب دارایی است که در نوع خود منحصربه فرد است. نتایج این پژوهش نشان داد که نقشمایه های دارایی بافی یزد عبارت است از: سرو، طاووس، لوزی، راه راه، ابر، باد، مثلث و مربع. از منظر نشانه شناسی این نقش مایه ها تنها به فرم مختص نمیشود، بلکه هر یک از این نقوش، حاوی مفاهیم و مضامینی است که ریشه در هنر و فرهنگ ایرانی دارد. به عبارتی نقش مایه های دارایی بافی یزد دارای لایه های گوناگونی است که در الیه اول، نقشمایه ها به صورت اشکال و فرمها دیده میشود و در لایه های بعدی، مفاهیم و گفتمانهای مربوطه بیان میشود.