فهرست مطالب
مجله مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 14، بهار و تابستان 1403)
- تاریخ انتشار: 1403/04/01
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحات 1-24«وحدت شخصیه وجود» یا «وحدت وجود و موجود» اشاره به نظریه مهم و جنجال برانگیز عرفا و صوفیه در مسئله توحید و خداشناسی دارد. مشهور است که مبدع این نظریه در عالم اسلام، محیی الدین ابن عربی اندلسی می باشد با این حال، شارحین مکتب ابن عربی بودند که در بسط و تشریح ابعاد مختلف این دیدگاه نقش اساسی و اصلی را ایفا کردند.ابن عربی و شارحین مکتب او اگرچه در آثار مختلف خود تاکید کردند که با امداد غیبی و قوه اشراق به درک نظریه وحدت شخصیه وجود راه یافته اند و دیگران هم تنها از رهگذر کشف و شهود به درک آن نائل خواهند آمد، اما همچنان برای اقناع عامه مسلمانان و مخاطبین غیر صوفی، به پاره ای از متون قرآنی و حدیثی استناد و تمسک ورزیده اند. با توجه به گستره این متون، در این جستار صرفا پنج مورد از مهم ترین و شاخص ترین متون حدیثی مورد استناد آنها را گزینش کرده و بعد از تقریر استدلال و تبیین محل استناد عرفا و صوفیه، از منظر عقلی و حدیثی به تبیین نقد ها و ابهامات موجود در آن پرداخته و نشان می دهد که تلاش برای اثبات «وحدت مطلقه عرفانی» از متون حدیثی صعب بلکه ناممکن است.کلیدواژگان: وحدت شخصی، احادیث عرفانی، قرب نوافل، وحدت وجود
-
صفحات 25-50میرزا جواد ملکی تبریزی از عارفان نامی معاصر شیعی میباشد. علما و دانشمندان شهیر پس از ایشان نظیر علامه طباطبایی، علامه حسینی طهرانی و امام خمینی (ره) از ایشان به بزرگی یاد کرده اند و برای نظریات ایشان جایگاه والایی قائل بوده اند. مطالعه «مبانی» و «دستورات» سلوکی ایشان که مبتنی بر اصول «هستی شناختی» و «انسان شناختی» عرفانی و عقلی وی می باشد، نمایانگر یک «نظام واره سلوکی» است. نظامی که عمل به دستورات آن انسان را به «توحید» و «لقاء الهی» برساند. مهمترین راهبردها و مولفه های این نظام سلوکی عبارتند از: «تفکر»، «علیت»، «وضع الفاظ برای ارواح معانی»، «جامعیت انسان نسبت به عوالم»، «فقر ذاتی سالک»، «محبت»، «اختلاف احوال سالکین»، «مراقبه»، «پایبندی به شریعت»، «توبه»، «توجه به اوقات و ایام خاص»، «مرگ آگاهی»، «قاعده رفق و مدارا»، «نفی دعوی کاذب»، «توسل به انسان کامل» و «توحید»؛ در این تحقیق کوشش شده است که با روش توصیفی تحلیلی ضمن بر شمردن و توضیح هریک از این راهبردها و مولفه ها به تحلیل عرفانی - عقلانی آنها نیز پرداخته شود تا وجه انسجام و روشمندی نظام سلوکی میرزا بیش از پیش نمایان گردد. شایان ذکر است در تحلیل راهبردها و مولفه های نظام سلوکی میرزا سعی شده است تا حد امکان این تحلیل ها از درون نظام سلوکی ایشان ارائه گردد تا وجه اصالت و استحکام این نظام سلوکی آشکار گردد. بر این اساس اهداف این تحقیق به ترتیب عبارتند از: «استخراج و معرفی راهبردها و مولفه های نظام سلوکی میرزا جواد ملکی تبریزی»؛ «توضیح و تبیین راهبردها و مولفه های نظام سلوکی میرزا مطابق با آراء و نظریات ایشان» و در نهایت «ارائه تبیینی منسجم و روشمند بر اساس آموزه های عرفانی - عقلی از راهبردها و مولفه های نظام سلوکی میرزا در جهت تبیین انسجام و روشمندی این نظام سلوکی».کلیدواژگان: مولفه های سلوک، نظام سلوکی، راهبرد سلوک، روش سلوک، دستورات سلوک شرعی
-
صفحات 51-74مقاله حاضر به این پرسش که روش انسان شناسی تفسیری کدام است و رویکرد اصلی این دیدگاه در بررسی پدیدارهای انسانی بالاخص پدیده های دینی چه چیزی است می پردازد و ضمن نظر بر ماهیت انسان شناسی تفسیری و ارائه تعریفی جامع از این دیدگاه به تبیین بن مایه های آن در ساحت فلسفی می پردازد. روش این نوشتار مبتنی بر رویکرد توصیفی تحلیلی و در مواردی تحلیل محتوایی است. انسان شناسی تفسیری یا نمادین از شاخه های انسان شناسی فرهنگی آمریکایی است که در قرن بیستم در آمریکا پا به عرصه ظهور گذاشته و با ارائه تعریف خاصی از فرهنگ بر فهم معنا از خلال نمادها و آیین ها تاکید دارد. مقاله با اشاره کوتاهی به چیستی رویکرد انسان شناسی تفسیری کلیفورد گیرتز -مهم ترین نماینده رویکرد تفسیری- و تعریفی که وی از فرهنگ و دین ارائه می کند، در بخشی تفصیلی ابتنای این رویکرد بر هرمنوتیک فلسفی و تقابل آن با رویکردهای پوزیتویستی در علوم انسانی را نشان داد و وجوه مختلف این تقابل و ابتنا را کاویده و نشان می دهد که گیرتز به عنوان یک مردم شناس و دین شناس فرهنگی با الهام از اصول هرمنوتیکی، به تاویل و فهم معنای دین و فرهنگ روی آورده و رویکرد تفسیری خویش در دین شناسی و مردم شناسی را با الهام از این مبانی قوام بخشیده است. درواقع با تعریف فرهنگ به مثابه یک متن، عناصر هرمنوتیکی چون تمرکز بر تاویل و معنا، تاکید بر تاریخ و هستی تاریخی، تمرکز بر وجوه درونی تجربه آدمی و روش های درونی، تاکید بر مولفه های زبانی و نماد و نشانه، فهم در سایه ی ارجاع جزء به کل و کل به جزء به اضمار و تصریح، مبنای منظر گیرتز در مطالعات فرهنگ و دین است.کلیدواژگان: روش شناسی رویکرد تفسیری، معنا، نماد، هرمنوتیک فلسفی، دین
-
صفحات 75-104
چگونگی پاسخ به شبهات معاد و اعتقاد راسخ به قیامت از مباحث مهم بین فرق و مکاتب اسلامی است. این پژوهش با جمع آوری اطلاعات به روش تحلیلی مقایسه ای در مقام پاسخ به شبهه آکل و ماکول و تناسخ است که آیا انسان بعد از خورده شدن توسط انسان یا موجودات دیگر چگونه حشر خواهد شد؟ و آیا نفس و روح بعد از جدا شدن از پیکر انسان، به بدن یا موجودات دیگر منتقل می شود یا نه؟ هدف مقاله، تطبیق و مقایسه دیدگاه اندیشمندان دو فرقه امامیه و ماتریدیه است. بر اساس یافته های این پژوهش، ادله قائلین به امتناع اعاده معدوم از «متکلمان فیلسوف مشرب امامیه و برخی از متکلمان ماتریدیه» مبنی بر «زوال عناصر عالم ماده و بقاء نفس و روح» دفع کننده شبهه آکل و ماکول و تناسخ بوده است، برخلاف قول قائلین به بقاء اجزاء اصلی انسان و قول قائلین به بقاء اجزاء اصلی و فرعی دفع کننده این دو شبهه نیست. ادله قائلین به جواز اعاده معدوم از «متکلمان ماتریدیه و برخی از امامیه» با توجه به معدوم و نیست شدن تمام خلایق عالم، شبهه آکل و ماکول و تناسخ، سالبه به انتفاء موضوع است، بر خلاف قول قائلان به تجمیع اجزاء پراکنده (قول تفصیل) که دفع کننده شبهه آکل و ماکول یا تناسخ نبود.
کلیدواژگان: آکل و ماکول، تناسخ، اعاده معدوم، امامیه، ماتریدیه -
صفحات 105-134
یکی از دغدغه های بشر از دیرباز شناخت گناه، پیامدهای آن و چگونگی پاک شدن از گناه بوده است. با توجه به اهمیت شناخت این مفهوم در باور انسان های نخستین، نگارندگان، نخست به روش کتاب خانه ای به بررسی منابع و اسناد مختلف مربوط به اساطیر ملل مشرق زمین پرداخته و سپس با رویکرد توصیفی- تحلیلی این موضوع را واکاوی کرده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد: 1- در اساطیر ژاپن، گناه بزرگ، ناپاکی بود که معانی گوناگونی دارد. گناه، عملی بود که به طور آشکار زشت باشد. تطهیر در ژاپن به وسیله ی شست و شو، ریاضت و یا اهدای هدایا انجام می شود. 2- در اساطیر چین، به نظر می-رسد گناه نخستین، خوردن گوشت ورزاو است. در چین، بحث زیادی درباره ی گناه و چند و چون آن نیست. تکبر، تحدی، و خودکشی از گناهان یاد شده در اساطیر چین است. 3- در اساطیر ایران، نخستین گناه، دروغ گویی است. از دید ایرانیان باستان، گناه تنها به معنای نافرمانی در برابر خدا نیست و انسان می تواند در برخورد با خودش و سایر موجودات نیز مرتکب گناه شود. انسان با کردار نیک صاحب فره می شود و به واسطه ی گناه، فره از او می گریزد. در اساطیر ایران آب، آتش و فلزات مذاب از مطهرات هستند. 4- در اساطیر بین النهرین، تعریف دقیقی از گناه نمی شود. شکستن بال باد جنوب و محروم شدن از جاودانگی، گناه نخستین است و مزاحمت برای خواب خدا و رویارویی با خدایان از مشهودترین گناهان است. 5- در اساطیر هند، وارونا، آفریدگان را بر اساس مجموعه قوانینی به نام ریتا قضاوت می کند. وضعیت گناه در چهار دوره قابل بررسی است که هر چه به دوره ی پایانی نزدیک می-شویم، گناهان بیشتر می شود. در این میان، حتی خدایان نیز از ارتکاب به گناه به دور نیستند. پاک شدن از این گناهان به دو شیوه ی تطهیر در رودخانه ی گنگ و تطهیر به کمک نیروی ذهنی وارونا، انجام می شود.
کلیدواژگان: انسان، تطهیر، خدا، گناه، مشرق زمین -
صفحات 135-158
کار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهن تصوف خراسان(مطالعه موردی بایزید، سراج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان می دهد که: اولا در میان آنان هم اهل کار و تامین معیشت از راه دسترج وجود داشته اند و هم کسانی که به سبب اشتغال به ریاضات و عبادات از راه نذورات و اموال وقف زندگی می گذرانده اند. مایه ارزشمندی کار برای دسته نخست، آموزه روزی حلال و فضیلت خوردن از دسترنج بوده که به صورت ضمنی در این آموزه مندرج است. البته خوردن مال وقف و نذر اگر با رضایت واقف و برامده از حلال باشد، نه تنها بی اشکال است، بلکه واجد برخی فواید اجتماعی نیز می باشد و اینکه برخی از صوفیان برای رزق خود از فتوحات و نذورات بهره می برده اند، به معنای حرام خواری آنان نیست. مایه ارزشمندی شیوه سلوکی مبتنی بر ترک کار، آموزه توکل است. در توکل مشروط سالک کسب و توکل را در تعارض با یکدیگر نمی بیند، اما در توکل مطلق، هر نوع توجه به کسب، غفلت از خدا و رزاقیت او محسوب می شود؛ بنابراین برخی از صوفیان کسب را املا می کرده و تنها به قدر قوت برای ادامه ریاضات و عبادات از نذورات و فتوحات بهره می برده اند. بر این مبنا شواهد متعددی از تامین هزینه های خانقاه با اخذ وام از ارباب ثروت و قدرت و حتی در مواردی دریوزگی و نیز باور به فتوحات و امدادهای غیبی برای تامین معیشت این دسته از صوفیان مشاهده می شود. علاوه براین کار در معنای ارائه خدمت به دیگران (نه با هدف تولید ثروت و رفاه برای خود) عملی ارزشمند برای از میان بردن رعونت نفس، مبتنی بر دو آموزه اخلاص و ایثار در سالکان تلقی می شده است.
کلیدواژگان: تصوف، مکتب خراسان، کار -
صفحات 159-184وضعیت مسیحیان شمال آفریقا از جهات دینی، اجتماعی و اقتصادی با سایر نواحی روم باستان تفاوت داشت. مسیحیان آفریقا از نظر دینی خودشان را خالص تر و مومن تر از دیگران می دانستند و از جهت اقتصادی نسبت به رومیان فقیرتر بودند. از سده دوم میلادی که مسیحیت وارد شمال آفریقا شد، شهرهای کارتاژ و نومدیا به طور عمده به شهرهای مهم مسیحی نشین تبدیل شدند. تا سده چهارم میلادی مسیحیان در آن نواحی در کنار هم تقریبا زندگی مسالمت آمیزی داشتند تا اینکه در آن سده شکنجه بزرگ شروع شد. در طول شکنجه برخی از مسیحیان دچار لغزش شدند و به منظور رهایی از خطر اعدام، متون مقدس را تحویل مقامات دادند اما برخی دیگر مقاومت کرده و در این راه شهید شدند. سرانجام در زمان کنستانتین شکنجه پایان یافت و مسیحیان در سرتاسر قلمرو روم از آزادی دینی برخوردار شدند. در این میان، گروهی از مسیحیان شمال آفریقا که بعدا به دوناتیست ها معروف شدند اعلام کردند کسانی که در طول شکنجه دچار لغزش شده اند، تعمیدشان باطل است و اکنون باید دوباره تعمید یابند. همین دیدگاه باعث بروز اختلاف عمیقی بین دوناتیست ها و کاتولیک ها شد و به تدریج اختلاف دینی به خصومت و خشونت های فراوانی دامن زد، طوری که آفریقا به عرصه کشمکش بین دوناتیست ها و کاتولیک ها تبدیل شد. ما در ادامه سعی خواهیم کرد با نگاه تاریخی-الهیاتی فرایند ظهور و افول این فرقه را در جهان مسیحیت بیان کنیم.کلیدواژگان: دوناتوس»، هونوریوس»، تعمید مجدد»، اوپتاتوس»، آگوستین»
-
صفحات 185-208ادبیات عرفانی پیش از اسلام در حوزه نجد ایران، ادبیاتی آمیخته به رمز و کنایه و سرشار از گفت و گو با عالم بالاست. تلاش برای شناختن حقیقت انسان و رسیدن به درک خدایی، جنبه ای از عرفان ایران پیش از اسلام است که افرادی چون مانی، با تاثیر پذیری از آیین گنوسی آن را به ادبیات ایران وارد کردند. نوشته های مانی و شاگردانش تا قرن ها در مناطق ایرانی سرزمین های شرق، آموخته و آموزانده می شد. با توجه به اینکه جبر و اختیار از مسائل مهم فلسفی درباره افعال انسان در همه ادیان و آیین هاست، این پژوهش برآن است تا به شیوه تطبیقی و با بررسی برخی نوشته های بجای مانده مانوی، نخست به بررسی یکی از این جنبه های باور های مانویان یعنی جبر و اختیار انسان و خویش کاری انسان در رهایی نور و رسیدن به عالم ملکوت بپردازد و سپس با بررسی عقیده عرفانی اسلام در موضوع جبر و اختیار، با استفاده از متون شاخص عرفانی، این دو دیدگاه را با یکدیگر مقایسه کند. طبق بررسی انجام گرفته می توان گفت که از دیدگاه این دو آیین، مفهوم جبر و اختیار در واقع تضادی میان دو جنبه مختلف از وجود بشر ایجاد نمی کنند، بلکه به تکمیل یکدیگر می انجامند. به این ترتیب، اراده انسان جزئی از اراده الهی در نظام عالم است و انسان از آزادی عمل برخوردار است.کلیدواژگان: عرفان، مانویت، جبر، اختیار، تقدیر
-
صفحات 209-240از دیر باز زیتون در بین ادیان و فرهنگ های گوناگون مورد توجه بوده است که به صورت آیات زیتون در کتب مقدس به کار رفته است. اما مسئله این است که تا کنون در باره ی اهمیت زیتون، بخصوص در بین ادیان و اعتقادات گوناگون، پژوهشی انجام نشده، مگر تحقیقاتی ناکافی و بسیار سطحی که موضوع زیتون در حاشیه ی آن قرار دارد. در این مقاله سعی بر آن بوده تا ادای دینی باشد به جایگاه تاریخی زیتون. در این پژوهش در مورد مفهوم زیتون در متون مقدس قرآن کریم و عهد قدیم مورد بررسی و تحلیل و مقایسه قرار گرفته شده است. هدف از این تحقیق بیان جایگاه زیتون در ادیان مختلف بخصوص یهودیت، و اسلام بوده و از اهداف دیگر این مقاله این بوده است که اهمیت جایگاه زیتون را از دل تاریخ بیرون کشیده و آن را دوباره احیاء کند.این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی تطبیقی مفهوم زیتون در قرآن کریم و عهد قدیم می پردازد؛ بدین صورت که آیات قرآن کریم و عهد قدیم حول مفهوم زیتون استخراج و دسته بندی می شود. برای این منظور، ابتدا مفهوم زیتون در عهد قدیم را بررسی و تحلیل میکنیم. سپس راجع به مفهوم زیتون در قرآن کریم بحث می کنیم. پس از آن مفهوم زیتون در عهد قدیم و قرآن کریم را مقایسه می کنیم.یافته ها نشان داد که که زیتون در عهد قدیم و قرآن کریم که در این مقاله آمده دارای مفاهیم مشترک که برگرفته از اعتقادات مذهبی آن ها بوده، می باشد؛ مفاهیمی مانند نعمت، برکت و صلح. و اینکه می توان ریشه ی تقدس زیتون را به تاریخی ترین تمدن ها و فرهنگ ها گره زد.کلیدواژگان: زیتون، عهد قدیم، قرآن
-
صفحات 241-270
نظام تقابلی در سطوح واژگانی و معنایی در جهت آموزش با ابزار خطابه و غیر آن، همواره در ادبیات و دین کاربرد داشته است. بسامد چنین ساختاری در ادبیات عرفانی، تعلیمی و دینی دیده می شود. در ادبیات فارسی، عرفان یکی از بسترهای مهم کاربرد این ابزار زبانی است. در رساله لغت موران شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی، اندیشه های عرفانی و آن چه سالک در مسیر به آن نیاز دارد، با استفاده از ابزار تقابل، در بستر ادبی تمثیل (با اشخاص حیوانی و غیر آن) تبیین شده است. موران، لاک پشت ها، عندلیب، جن، انسان، خفاش، آفتاب پرست، هدهد، بوم و طاووس مهم-ترین نقش آفرینان این تمثیل هستند که با استفاده از ابزار کلامی مناظره و محاوره، به طرح پرسش و تبین پاسخ آن درباره موضوع نور و تاریکی می پردازند. در این مقاله کوشش شده با هدف ترسیم کارکرد ابزار بیانی تقابل، به روش توصیفی تحلیلی ساختار و محتوای رساله لغت موران بررسی گردد.، حاصل کار نشان می دهد با این که در ظاهر، به لحاظ ساختاری، پیوندی میان دوازده روایت طرح شده در رساله وجود ندارد، پیوند موضوعی و اتصال محتوایی میان این سازه ها برقرار است. رابطه بالقوگی انسان تا رسیدن به کمال، در قالب تمثیل خورشید و ماه، سوژه ذهنی شیخ اشراق در محور این رساله است و در قالب دوازده مکالمه به عینییت رسیده است. آن چه در تقابل گرایی سهروردی اهمیت دارد، هنجارشکنی وی در شکل دهی به روابط است که سبب شده، تمثیل ها در عین جدایی، دارای یک وحدت ساختاری و محتوایی در پیشبرد معنا و در نتیجه وحدت موضوعی اثر گردند.
کلیدواژگان: عرفان، تمثیل، اشراق، نظام تقابلی -
صفحات 271-302همزیستی پیروان ادیان، قدمتی به بلندای قرن ها دارد و این مراودت ها به تکامل دوستی ها، نزدیکی سنت ها و یافتن نقاط مشترک انجامیده است. در عصر کنونی نیز گفتگو بین ادیان بزرگ جهان امری ضروری است. افزایش ارتباط مستقیم مردمی که دارای جهان بینی ها، عقاید، فرهنگ ها و آداب و رسوم متفاوتی هستند یکی از عواملی است که ضرورت گفتگوهای بین ادیانی و میان فرهنگی را ایجاب می کند که در اثر آن مردم علاوه بر اینکه پیروان دارای عقاید و جهان بینی های مختلف را درک می کنند، موضع خود نسبت به آنها را نیز مشخص می کنند. این مقاله به بررسی امکان و راهکار تحقق گفتگوی ادیان پرداخته و مقوله حکمت را مهمترین و جامعترین مولفه در گفتگوی ادیان می داند. بررسی ریشهشناختی حکمت در سنتهای دینی مختلف و جایگاه و اهمیت آن در ادیان و نیز کنکاش در کارکردهای آن، نشان می دهد که حکمت از یک سو بر ضرورت گفتگو تاکید دارد و از سوی دیگر میتواند بهترین مبنای گفتگو باشد. جامعیت حکمت در زمینه گفتگوی ادیان به حدی است که نه تنها میتواند مبنای گفتگو باشد بلکه در روش و نحوه گفتگو نیز بسیار کارآمد و کارساز است. پس از تحلیل ضرورت گفتگو و امکان تحقق گفتگوی ادیان بر مبنای حکمت، به این نتیجه می رسیم که این گفتمان الهیاتی حکمی به بینش اخلاقی منجر خواهد شد که والاترین ثمره آن عدالت است که رعایت آن می تواند به داوری منصفانه در باره دیگری بینجامد.کلیدواژگان: گفتگوی ادیان، حکمت، اخلاق، عدالت
-
صفحات 303-324کتاب رساله قشیریه اثر عبدالکریم هوازن قشیری و کتاب احیاء علوم الدین امام محمد غزالی دو اثر شناخته شده در علم عرفان و اخلاق هستند. رساله قشیریه یکی از امهات کتب عرفان و احیاء علوم الدین یکی از نخستین آثار در زمینه اخلاق است. صاحبان این آثار با توجه به رویکردی که در عرفان و اخلاق دارند به تبیین و تشریح مسائل اخلاقی-عرفانی پرداخته اند. این موضوع را با مقایسه متن این دو کتاب و تعاریفی که از فضایل و رذایل اخلاقی ارائه می دهند به وضوح می توان دریافت. دراین پژوهش می کوشیم تا با روش مطالعه کتابخانه ای و به صورت تطبیقی-توصیفی، وصف و شرح این دو نویسنده از مباحثی چون نفس آدمی، حسن خلق، حسد، توبه و رضا، صبر را مقایسه و بررسی کرده و وجوه تشابه و تمایز نگرش آن دو را که برخاسته از تعلق آنان به دو رویکرد عرفان و اخلاق است نشان دهیم. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که اگرچه اخلاق و عرفان هر دو در پی تربیت نفوس انسانی و دوری از رذایل و کسب فضایل اخلاقی هستند، اما در مواردی چون هدف غایی و نهایی، شیوه تحلیل مسائل، ارکان سازنده این علوم، دیدگاه و رویکرد کلی حاکم بر آن ها، شیوه تحلیل مسائل، و مباحثی چون نفس آدمی و اقتدا به پیشوا و راهنما از یکدیگر متمایزند.کلیدواژگان: اخلاق، عرفان، فضایل اخلاقی، احیاء علوم الدین، رساله قشیریه
-
Pages 1-24"Personal unity of existence" or "unity of existence and existence" refers to the important and controversial theory of mystics and Sufis in the issue of monotheism and God-knowledge. It is known that the originator of this theory in the Islamic world is Muhyiddin Ibn Arabi from Andalusia, however, they were the commentators of the Ibn Arabi school who played a fundamental role in the development and explanation of the various aspects of this view.Even though Ibn Arabi and the scholars of his school emphasized in their various works that they have reached the understanding of the theory of personal unity with the help of the occult and the power of illumination, and others will only come to understand it through discovery and intuition, but they still want to convince the public. Muslims and non-Sufi audiences have relied on some of the Quranic and Hadith texts. Considering the scope of these texts, in this research only five of the most important and significant hadith texts are selected and after presenting the argument and explaining the place of reference of mystics and Sufis, from a rational and hadith point of view, to explain the criticisms and It discusses the ambiguities in it and shows that trying to prove "absolute mystical unity" from hadith texts is difficult but impossible.Keywords: Personal Unity, Mystic Hadiths, Nearness Of Nawafl, Unity Of Existence
-
Pages 25-50Mirza Javad Maleki of Tabrizi is one of the famous contemporary Shiite mystics. Famous scholars and scientists after him such as Allameh Tabataba'i, Allameh Hosseini Tehrani and Imam Khomeini (RA) have mentioned him with greatness and have given a high place to his ideas. The study of his Seleucid "foundations" and "instructions", which is based on his mystical and intellectual "ontological" and "anthropological" principles, represents a "Seleucid system". A system that, following its instructions, will bring a person to "monotheism" and "divine encounter". The most important strategies and components of this Selucid system are: "Thinking", "Causality", "Providing words for the souls of meanings", "The universality of man in relation to the worlds", "Inherent poverty of the seeker", "Love", "Difference in the condition of the seeker", "Meditation", "adherence to Sharia", "repentance", "attention to special times and days", "death of awareness", "rule of friendship and tolerance", "negation of false claim", "appeal to the perfect human being" and "monotheism" "; In this research, an attempt has been made to analyze each of these strategies and components with a descriptive and analytical method, in order to show the coherence and methodology of Mirza's Seluki system. It is worth mentioning that in the analysis of the strategies and components of Mirza's Seluki system, as much as possible, these analyzes have been presented from within his Seluki system in order to reveal the originality and strength of this Seluki system. Based on this, the objectives of this research are: "extracting and introducing the strategies and components of the Seleucid system of Mirza Javad Maleki of Tabrizi"; "Explaining and explaining the strategies and components of Mirza's Seluki system according to his opinions and ideas" and finally "presenting a coherent and methodical explanation based on the mystical-intellectual teachings of the strategies and components of Mirza's SelukiKeywords: Components Of Conduct, _ System Of Conduct, Strategy Of Conduct, _ Method Of Conduct
-
Pages 51-74The present article addresses the question of what the method of interpretive anthropology is and what the main approach of this perspective is when examining human phenomena, especially religious phenomena. It comments on the nature of interpretive anthropology and provides a comprehensive definition of this perspective, explaining its philosophical foundations. The method of this writing is based on a descriptive-analytical approach and in some cases content analysis. Interpretive or symbolic anthropology is one of the branches of American cultural anthropology that emerged in the twentieth century in America. It emphasizes understanding meaning through symbols and rituals by offering a unique definition of culture. The article, with a brief reference to the essence of Clifford Geertz's interpretive anthropological approach - the most important representative of the interpretive approach - and the definition he provides of culture and religion, elaborately demonstrates this approach's reliance on philosophical hermeneutics and its confrontation with positivist approaches in the humanities. It delves into various aspects of this confrontation and reliance, showing that Geertz, inspired by hermeneutical principles as a cultural anthropologist and scholar of religion, turned to interpreting and understanding the meaning of religion and culture. His interpretive approach in religious studies and anthropology is inspired by these foundations. In fact, by defining culture as a text, hermeneutic elements such as focusing on interpretation and meaning, emphasizing history and historical existence, focusing on the inner aspects of human experience and inner methods, emphasis on linguistic components, and symbol and sign, and understanding in the shadow of part-to-whole and whole-to-part references implicitly and explicitly form the basis of Geertz's viewpoint in cultural and religious studies.Keywords: Methodology Of Interpretive Approaches, Meaning, Symbol, Philosophical Hermeneutics, Religion.&Emsp, &Emsp
-
Pages 75-104
How to respond to doubts about the resurrection and firm belief in the resurrection is one of the important topics between Islamic sects and schools. This research, by collecting information in an analytical-comparative way, is an answer to the question of eating and being eaten and reincarnation, how will a person return to the afterlife after being eaten by humans or other creatures? And after being separated from the human body, does the soul and soul transfer to the body or other beings or not? The purpose of the article is to compare and compare the views of the thinkers of the Imamiyya and Matridiyya sects. Based on the findings of this research, the arguments of those who refuse the return of nothingness from the "theologians of Mushreb-e-Imamiyyah philosophers and some Matridiyyah theologians" based on "the decline of the elements of the material world and the survival of the soul and spirit" have been repellent to the suspicion of being devoured and eaten and reincarnation. Contrary to the promise of those who believe in the survival of the main parts of man and the promise of the survival of the main and secondary parts, it does not dispel these two doubts. the arguments of those who believe that the return of nothingness is permissible from "Matridiyyah theologians and some of the Imamiyyah" regarding the annihilation of all the creations of the world, the doubt of eating and being eaten and reincarnation, is against the elimination of the issue, Contrary to the words of the sayings to collect the scattered parts (the word of detail), which did not repel the suspicion of eating and being eaten or reincarnation.
Keywords: Ekl, Makool, Reincarnation, Return Of Nothingness, Imamiyyah, Matridiyyah -
Pages 105-134
One of the concerns of mankind since a long time has been knowing sin, its consequences and how to get rid of sin. Considering the importance of knowing this concept, the authors first investigated various sources and documents related to the myths of the nations of the Middle East using a library method, and then analyzed this issue with a descriptive-analytical approach. The findings of the research show: 1- In Japanese mythology, the great sin was impurity. A sin was an act that was obviously ugly. Purification is done by washing, austerity or giving gifts. 2- In Chinese mythology, it seems that the first sin is eating meat. there is not much discussion about sin and how much it is. Arrogance, defiance, and suicide are sins mentioned in Chinese mythology. 3- In Iran, the first sin is lying. sin does not only mean disobedience to God, and man can also commit sin in dealing with himself and other creatures. Man becomes the owner of Farah by doing good deeds, and Farah runs away from him because of sin. In Iranian mythology, water, fire and molten metals are purgatory. 4- In Mesopotamian mythology, there is no precise definition of sin. Breaking the wings of the south wind and being deprived of immortality is the first sin, and disturbing God's sleep and confronting the gods is one of the most obvious sins. 5- In India, Varuna judges the creatures based on a set of rules called Rita. The state of sin can be examined in four periods, the closer we get to the final period, the more sins there are. Meanwhile, even the gods are not far from committing sin. Purification from these sins is done in two ways: purification in the Gange and purification with the help of Varuna's mental power.
Keywords: Man, Purification, God, Sin, The Orient -
Pages 135-158
Work means a process of human activity that leads to the creation of wealth and prosperity for oneself or others by producing a product or providing a service. The study of the classic Sufism texts of Khorasan (case study of Bayazid, Siraj, Kharqani and Abul al-Khair) with a qualitative method shows that: firstly, among them there were people who worked and earned their livelihood by way of sacrifice and also those who were engaged in austerities and prayer lived by alms. And they live on waqf property. The valuable source of the work for the first ones is the teaching of halal food and the virtue of eating food, which is implicitly included in this teaching Was the way of earning a (licit) halal livelihood. Of course, eating endoments and vows(nadhr), if it is lawful (halal) with the consent of one who is aware of it, is not only harmless, but also has some social benefits, and the fact that some Sufis have taken advantage of endoments and vows for their sustenance does not mean that they eat unlawfully (haram).The valuable source of conduct (solūki) style based on giving up work is the teaching of reliance (tawakkul). The virtue of reliance is the basis of the way which based on giving up the work. In partly reliance, there is no opposition between earning and trusting, but in absolut reliance, any kind of attention to earning is considered neglecting God and His sustenance. Therefore, some Sufis have dictated acquisition (kasab) and used offerings and alms only as much as possible to continue rituals and worship. On this basis, there are many evidences of financing the monastery(sufi convent) by taking loans from The rich and the powerful, and even in some cases of mendicant, as well as believing occult conquests
Keywords: Sufism, Khorasan School, Work -
Pages 159-184There was a sharp difference between North African Christians and the rest of Ancient Roman territory in religious and socio-economic terms. African Christians regarded themselves more pure and faithful than other ones and economically were poorer than Romans. Christianity entered North Africa in the second century and the cities Numidia and Karthage became the most populated Christian districts. The Christians of Africa lived a coexistence life until the fourth century, when the Great Persecution took place. During the persecution some Christians to save their lives committed wrong doings and handed over Holy Scriptures to the Roman authorities and became known as Traditiores, but some others resisted and died martyr death. Finally the persecution ended during Constantine era and the Romans tolerated Christians. Meanwhile, some African Christians who later on became known as Donatists declared those who handed over Holy book during the Persecution have in fact lost the reliability of their baptism and should be re-baptized. This position pawed the way for the emergence of a sharp disagreement between Donatists and Catholics, and religious nonconformity gradually transformed to hostility and antagonism so that Africa became a battlefield between two Christian groups. We will try to explain the rise and fall of Donatism via historical-theological perspective.Keywords: Donatus, Honorius, Re-Baptism, Optatus, Agustin
-
Pages 185-208Mystical literature before Islam in the land of Iran is a literature mixed with mystery and irony and full of dialogue with the spiritual world. The effort to know the truth of man and reach the understanding of God is an aspect of pre-Islamic Iranian mysticism that leaders like Mani, influenced by the Gnosticism, introduced it into Iranian literature. The writings of Mani and his followers were learned and taugh for centuries in the eastern lands. This research aims to investigate one of these aspects of Manichaean beliefs i.e. human predestination and free will and human duty in liberating the light and reaching the realm of the kingdom, by examining some surviving Manichaean writings, and then by examining the mystical belief of Islam on the subject of Determinism and free will, these two views will be compared by using the notable mystical texts on the subject of predestination and free will. According to the research, it can be said that from the point of view of these two creed, the concept of predestination and free will do not actually create a conflict between two different aspects of human existence, but complement each other. In this way, human will is a part of divine will in the world system and man has freedom of action.Keywords: Mysticism, Manichaeism, Determinism, Free Will, Predestination
-
Pages 209-240From a long time ago, olive has been of interest among various religions and cultures, which is used in the form of olive verses in the holy books. But the issue is that until now, no research has been done on the importance of olives, especially among different religions and beliefs. except for insufficient and very superficial research that the issue of olives is on the sidelines.In this article, an attempt has been made to pay homage to the historical position of oliveIn this research, the concept of olive in the holy texts of the Holy Quran and the Old Testament has been investigated, analyzed and compared. The purpose of this research was to express the place of olive in different religions, especially Judaism and Islam, And one of the other goals of this article has been to pull out the importance of the Olive position from the heart of history and revive it.This article deals with the comparative analysis of the concept of olive in the Holy Qur'an and the Old Testament using the analytical and descriptive method and using library sources. In this way, the verses of the Holy Quran and the Old Testament are extracted and categorized around the concept of olive. For this purpose, we will first examine and analyze the concept of olive in the Old Testament. Then we discuss about the concept of olive in the Holy Quran. After that, we compare the concept of olive in the Old Testament and the Holy Quran.The findings showed that olive among The Holy Quran and Old Testament mentioned in this article has common concepts derived from their religious beliefs; Concepts such as blessing and peace. And that the roots of olive sanctity can be tied to the most historical civilizations and cultures.Keywords: Olives, Old Testament, Quran
-
Pages 241-270
The comparative system has always been used in literature and religion, both at the level of words and at the level of meaning, in order to teach with oratory and other tools. The frequency of such a structure in education-based literature is drawn to the audience in the context of persuasion, warning, encouragement, warning and evangelism. In Persian literature, mysticism is one of the important platforms for the use of this language tool. Sheikh Shahab-al-Din Suhrevardi (549-587 AH), in the treatise on the vocabulary of Moran, mystical thoughts and what the seeker needs in the course of mysticism, using the tool of contrast and also in the literary form of fable. And the parable is explained. Ants, turtle, nightingale, jinn, human, bat, chameleon, hooded, canvas and peacock are the most important actors of these traditions. The expressive tool used in this work is debate and conversation. This research has analyzed the connection of active and non-active elements with the content after examining the 12-fold structure of Moran's vocabulary narrative with analytical-descriptive method. The result of the work shows that although there is no structural link between the twelve narratives presented in the treatise, there is a thematic link and content connection between these structures. The relationship between human potential and perfection in the form of the allegory of the sun and the moon is the subject of Sheikh Eshraq's focus in this treatise, which has been objectified in the rhetorical and not the narrative structure of twelve narrations.
Keywords: Allegory, Mysticism, Comparative System -
Pages 271-302The coexistence of religious followers is centuries old and these relationships have led to the development of friendships, the closeness of traditions and finding common ground. In the current era, dialogue between the great religions of the world is necessary. The increase in direct communication between people who have different world views, beliefs, cultures and customs is one of the factors that necessitates the need for inter-religious and inter-cultural dialogues, as a result of which people, in addition to followers, have different beliefs and world views. They understand different things, they define their position towards them. This article examines the possibility and solution of realizing inter-religious dialogue and considers the category of wisdom to be the most important and comprehensive component in inter-religious dialogue. The etymological investigation of wisdom in different religious traditions and its position and importance in religions, as well as research into its functions, shows that wisdom emphasizes the necessity of dialogue on the one hand and can be the best basis for dialogue on the other hand. The comprehensiveness of wisdom in the field of inter-religious dialogue is such that it can not only be the basis of dialogue, but it is also very efficient and effective in the method and manner of dialogue. After analyzing the necessity of dialogue and the possibility of realizing the dialogue of religions on the basis of wisdom, we come to the conclusion that this theological discourse will lead to a moral insight that the highest fruit of that is justice, the observance of which can lead to a fair judgment about another.Keywords: Dialogue Of Religions, Wisdom, Ethics, Justice
-
Pages 303-324Similarities and Disparities between Morality and Mysticism in Aḥyā-yi ʿUlūm and Rasālah-yi QushayrīyyahAbstract Abd al-Karīm Qushayrī’s Rasālah-yi Qushayrīyyah and Muḥammad Ghazzālī’s Aḥyā-yi ʿUlūm are two prominent works in mysticism and ethics. Rasālah-yi Qushayrīyyah is considered a major work in mysticism, while Aḥyā-yi ʿUlūm al-Dīn is renowned for its exploration of ethics. The authors present their perspectives on mysticism and ethics, analyzing various topics and offering definitions of ethical vices and virtues. This research employs an analogical-descriptive approach to examine concepts such as ego, good behavior, jealousy, repentance, happiness (riḍā), and patience in order to identify similarities and disparities between these two fields of mysticism and ethics. The findings indicate that while both works aim to cultivate the human ego, preventing vices and promoting virtues, they differ in their ultimate goals, solutions, principles, and approaches in addressing these issues and resolving subjects such as human ego and obedience to their leader (pīshwā). Keywords: Ethics, Mysticism, Ethical virtues, Aḥyā-yi ʿUlūm al-Dīn, Rasālah-yi QushayrīyyahSimilarities and Disparities between Morality and Mysticism in Aḥyā-yi ʿUlūm and Rasālah-yi QushayrīyyahAbstract Abd al-Karīm Qushayrī’s Rasālah-yi Qushayrīyyah and Muḥammad Ghazzālī’s Aḥyā-yi ʿUlūm are two prominent works in mysticism and ethics. Rasālah-yi Qushayrīyyah is considered a major work in mysticism, while Aḥyā-yi ʿUlūm al-Dīn is renowned for its exploration of ethics. The authors present their perspectives on mysticism and ethics, analyzing various topics and offering definitions of ethical vices and virtues. This research employs an analogical-descriptive approach to examine concepts such as ego, good behavior, jealousy, repentance, happiness (riḍā), and patience in order to identify similarities and disparities between these two fields of mysticism and ethics. The findings indicate that while both works aim to cultivate the human ego, preventing vices and promoting virtues, they differ in their ultimate goals, solutions,Keywords: Ethics, Mysticism, Ethical Virtues, Aḥyā-Yi ʿulūm Al-Dīn, Rasālah-Yi Qushayrīyyah