به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب

سید محسن سیدی

  • سید محسن سیدی، مصطفی گودرزی، صدیقه اشتری، مریم حاتم آبادی فراهانی، ابوالقاسم سرلک
  • سید محسن سیدی*، مصطفی گودرزی، صدیقه اشتری، مریم حاتم آبادی فراهانی، ابوالقاسم سرلک
    به منظور ارزیابی اثر روش های مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب لوبیا چیتی، در سال های 1401 و 1402، پژوهشی در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا در خمین به صورت ناحیه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روش های آبیاری در چهار سطح (آبیاری بارانی به صورت کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، بارانی نیوفیت، رین فلت، و قطر ه ای نواری) و ارقام لوبیاچیتی (لاین 21492 و ارقام کوشا و صالح) با سه تیپ رشدی مختلف در این ناحیه ها به صورت تصادفی کشت گردید. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین میزان مصرف آب (12500 متر مکعب در هکتار) در روش آبیاری بارانی کلاسیک بود. کمترین میزان مصرف آب (6600 متر مکعب در هکتار) نیز در روش آبیاری قطر ه ای مشاهده شد و روش های آبیاری نیوفیت و رین فلت که مصرف آب تقریبا مشابهی داشتند (حدود 11000 مترمکعب در هکتار) در بین آن ها قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر روش آبیاری بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه لوبیاچیتی معنی دار بود، ولی اثر رقم تنها بر عملکرد دانه معنی دار شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه (296/9 گرم در متر مربع) در آبیاری قطر ه ای و کمترین میزان (7/228 گرم در متر مربع) در تیمار آبیاری بارانی کلاسیک بود. در بین ارقام نیز بیشترین و کمترین عملکرد دانه (به ترتیب 274/1 و 236/3 گرم در متر مربع) به ترتیب متعلق به رقم کوشا و صالح بود. همچنین، بیشترین (0/45 کیلوگرم بر مترمکعب) و کمترین مقدار کارایی مصرف آب (0/18 کیلوگرم بر مترمکعب) به ترتیب در روش های آبیاری قطر ه ای و بارانی کلاسیک به دست آمد. به طور کلی، نتایج نشان داد که روش آبیاری قطر ه ای علاوه بر کاهش مصرف آب، موجب افزایش عملکرد لوبیاچینی و کارایی مصرف آب شد.
    کلید واژگان: آبیاری قطره ای, اجزای عملکرد, بارانی کلاسیک, رقم کوشا
    Seyed Mohsen Seyedi *, Mostafa Goodarzi, Sedighe Ashtari, Maryam Hatamabadi Farahani, Abolghasem Sarlak
    To evaluate the effect of different irrigation methods on yield and water use efficiency (WUE) of chitti beans, a research study was conducted in 2022 and 2023 at the Bean Research and Education Center in Khomein, Iran. The study was designed as a multi-location (regional) experiment using a randomized complete block design with three replications. Four irrigation methods included classical sprinkler irrigation, New-fit sprinkler irrigation, rain flat irrigation, and drip tape irrigation. Different types of chitti bean cultivars (line 21492, Kousha, and Saleh) with three growth habits were randomly sown in these locations. The results showed that the maximum water consumption (12500 m3 ha-1) belonged to the classical sprinkler irrigation method, while the least (6600 m3 ha-1) was in the drip tape irrigation; and the New-fit sprinkler and Rain flat irrigation had almost the same water consumption (about 11000 m3 ha-1), were in between those two methods. Also, the highest and lowest WUE (0.45 and 0.18 kg m-3, respectively) were obtained in drip tape and classical sprinkler irrigation, respectively. The results of analysis variance showed that the irrigation method effect on yield components and grain yield was significant, but the effect of cultivar was significant only on grain yield. The highest (296.9 g m-2) and the least (228.7 g m-2) values of grain yield were observed in the drip tape and classical sprinkler, respectively. Among the cultivars, the highest grain yield belonged to Kousha and Saleh cultivars. In general, the results demonstrated that the drip tape not only decreased water consumption but also led to improving yield components of chitti bean and higher water use efficiency.
    Keywords: Classical Sprinkler, Drip Tape Irrigation, Kousha Cultivar, Yield Components
  • سید محسن سیدی*، مصطفی گودرزی، صدیقه اشتری، مریم حاتم آبادی فراهانی، ابوالقاسم سرلک

    به منظور بررسی تاثیر چهار روش آبیاری بر میزان خسارت علف های هرز، کنه تارتن دو لکه ای و بیماری سوختگی باکتریایی در لوبیا چیتی پژوهشی در دو سال 1401 و 1402 در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. علی رغم اجرا در یک مزرعه با شرایط یکنواخت برای سهولت اجرا به صورت چند مکان (ناحیه ای) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در قسمت مکان روش آبیاری در چهار سطح (آبیاری بارانی به صورت کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، بارانی نیوفیت، رین فلت و قطره ای) قرار گرفت و ارقام لوبیاچیتی با سه تیپ رشدی مختلف در این مکان ها به صورت تصادفی کشت گردیدند. اثر نوع آبیاری بر میزان تراکم و زیست توده کل علف های هرز و نیز شدت هجوم آفت کنه دو لکه ای و بیماری سوختگی باکتریایی (بلایت) معنی دار شد. بیشترین میزان تراکم و زیست توده علف های هرز به ترتیب در روش های آبیاری نیوفیت و بارانی کلاسیک و بیشترین بیماری سوختگی باکتریایی در روش آبیاری بارانی کلاسیک مشاهده شد. ولی بیشترین میزان خسارت کنه دو لکه ای در همین روش آبیاری (قطره ای) مشاهده شد و کمترین میزان این صفت نیز در روش آبیاری رین فلت وجود داشت. بیشترین مقدار عملکرد دانه (6/293 گرم در مترمربع) به روش آبیاری قطره ای تعلق داشت و کمترین میزان این ویژگی (4/225 گرم در مترمربع) در تیمار آبیاری بارانی کلاسیک مشاهده شد. به طور کلی، نتایج آزمایش نشان داد که روش آبیاری قطره ای باعث افزایش عملکرد دانه نسبت به دیگر روش های آبیاری شد. همچنین، حضور علف های هرز و خسارت بیماری سوختگی باکتری در روش آبیاری قطره ای کاهش یافتند.

    کلید واژگان: آبیاری, علف هرز, عملکرد دانه, کنه دو لکه ای, لوبیا
    Seyed Mohsen Seyedi *, Mustafa Goodarzi, Sedighe Ashtari, Maryam Hatamabadi Farahani, Abolghasem Sarlak
    Introduction

    Beans are one of the cheap and important sources of high-quality vegetable protein, which is present in the diet of many people in developing countries and completes the cereal protein. Bean seeds have almost as much energy per unit weight as cereal seeds, and their protein content varies from 20-25% (about twice that of cereal). With 8-14% protein content, bean straw is very suitable fodder for livestock. The production of vegetable protein of grains has several advantages over animal protein in terms of cost and consumer health. Among other features of this plant, we can point to the ability to coexist with air nitrogen-fixing bacteria and their role in productivity, as well as strengthening and improving the physical properties of the soil. Through the ability of nitrogen fixation in these plants, placing them in rotation helps the stability of agricultural systems. At present, the largest area of bean cultivation is in the form of traditional cultivation and bean irrigation is also in the form of flooding. In this production method, more than 15,000 cubic meters of water is consumed. This amount of water consumption, along with the lack of proper productivity of other factors in production, has caused beans to be one of the least efficient products in terms of water consumption efficiency.
     

    Materials and Methods

    In order to investigate the effect of four irrigation methods on the damage of weeds, two-spotted spider mite (Tetranychus urticae Koch) and bacterial blight disease in chitti bean (Phaseolus vulgaris L.), a research study was conducted in 2022 and 2023 at the Bean Research and Education Center in Khomein, Iran. Despite employing a field with uniform conditions, the study was designed as a multi-location (regional) experiment using a randomized complete block design with three replications. The irrigation methods were categorized into four treatment levels: classical sprinkler irrigation, New-fit sprinkler irrigation, rain flat irrigation, and drip tape irrigation. Different types of chitti bean cultivars with three growth habits were randomly sown in these locations.
     

    Results and Discussion

    The experimental results showed that the irrigation method had a significant effect on seed germination percentage and bean plant height. The highest and lowest seed germination percentage and plant height were associated with drip tape irrigation and classical sprinkler irrigation, respectively. Also, the type of irrigation significantly impacted weed density, total biomass of weeds, the intensity of two spotted spider mite infestation, and bacterial blight disease. The highest weed density and biomass were observed in the New-fit and classical sprinkler irrigation methods, and the classical sprinkler irrigation exhibited the highest incidence of bacterial blight disease, too. Conversely, the lowest values for these parameters were obtained with the drip tape irrigation method. However, the highest damage caused by two spotted spider mite was observed in the drip tape irrigation method, while the lowest damage by two spotted spider mite was present in the classical sprinkler irrigation method. Furthermore, both irrigation method and bean cultivar significantly affected bean grain yield. The highest grain yield (293.6 g.m-2) was associated with drip tape irrigation, while the lowest yield (225.4 g.m-2) was observed in the classical sprinkler irrigation treatment. Among the different bean cultivars, the highest grain yield (274.1 g.m-2) was obtained from the Kousha cultivar. One of the important solutions in achieving the goals of reducing water consumption and increasing the efficiency of water consumption in bean cultivation is the implementation of pressurized irrigation instead of conventional cultivation. Pressure irrigation methods in planting beans reduce water consumption to a great extent and increase the efficiency of water consumption. The two main methods of irrigation under pressure in the country are the drip tape method and the fixed classical sprinkler with a movable sprinkler, each of which has its own advantages and disadvantages. In addition to the positive aspects of increasing yield, drip tape irrigation method in bean planting will help to further reduce water consumption.
     

    Conclusions

    In general, the experiment results demonstrated that drip tape irrigation not only increased seed germination percentage and plant height in different bean cultivars, but also led to higher grain yield compared to other irrigation methods. Additionally, the presence of weeds and bacterial blight disease were reduced in the drip tape irrigation method.

    Keywords: Bean, Grain Yield, Irrigation, Two Spotted Spider Mite, Weed
  • سید محسن سیدی*، مصطفی گودرزی، صدیقه اشتری، مریم حاتم آبادی، ابوالقاسم سرلک
    به منظور بررسی تغییرات علف های هرز در روش های مختلف آبیاری لوبیاچیتی پژوهشی در دو سال 1401 و 1402 در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری بارانی به صورت کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، بارانی نیوفیت، رین فلت و نواری قطره ای بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر روش آبیاری بر میزان متوسط ارتفاع و شاخص سطح برگ بوته علف های هرز و نیز تعداد و بیوماس کل علف های هرز معنی دار شد. بیشترین میزان متوسط ارتفاع و متوسط شاخص سطح برگ بوته علف های هرز در آبیاری بارانی و کمترین میزان این ویژگی ها در آبیاری قطره ای مشاهده گردید. همچنین، بیشترین میزان تعداد و بیوماس علف های هرز در روش آبیاری بارانی بدست آمد و کمترین مقدار این صفات متعلق به روش آبیاری قطره ای بود. این در حالی بود که بیشترین و کمترین مقدار عملکرد دانه نیز به ترتیب از آبیاری قطره ای و بارانی بدست آمد. بطور کلی نتایج پژوهش حاضر مشخص ساخت که روش آبیاری قطره ای علاوه بر کاهش ویژگی های علف های هرز توانست سبب بهبود عملکرد دانه لوبیاچیتی گردد.
    کلید واژگان: لوبیاچیتی, علف هرز, آبیاری قطره ای, آبیاری بارانی, رقم کوشا
  • بهروز اسدی، سید محسن سیدی*

    به منظور ارزیابی شاخص های تحمل تنش خشکی در ژنوتیپ های لوبیا چیتی ، آزمایشی در دو محیط بدون تنش و تنش خشکی در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. 24 ژنوتیپ لوبیا چیتی به همراه رقم شاهد غفار (در مجموع 25 ژنوتیپ) در قالب طرح لاتیس با دو تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. میان ژنوتیپ های لوبیا چیتی در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی، ژنوتیپ KS21578 به ترتیب با 1/2668 و 5/1581 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. کمترین عملکرد دانه در ژنوتیپ KS21585 و ژنوتیپ KS21591 به ترتیب در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی بدست آمد. در اثر تنش خشکی، عملکرد دانه ژنوتیپ های لوبیا چیتی کاهش نشان داده است. در بین شاخص های تحمل تنش، بیشترین مقدار شاخص های تحمل به تنش، بهره وری متوسط و نیز شاخص میانگین هندسی بهره وری به ژنوتیپ KS21578 تعلق گرفت. بیشترین مقدار شاخص تحمل در رقم غفار (شاهد) مشاهده شد. کمترین مقدار شاخص حساسیت به تنش در ژنوتیپ KS21585 بدست آمد. بر اساس عملکرد دانه لوبیا در دو شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی و ارزیابی شاخص های تحمل تنش و نیز نمودار دو طرفه شاخص های میانگین هندسی تولید و شاخص حساسیت به تنش در مجموع چند ژنوتیپ لوبیا چیتی جهت آزمایش گزینش گردیدند.

    کلید واژگان: تنش خشکی, حساسیت به تنش, ژنوتیپ, لوبیا, شاخص تحمل
    Behrouz Asadi, Seyed Mohsen Seyedi *
    Background and Objectives

    Drought stress due to water deficit is a serious problem in agriculture, and it is one of the most important factors contributing to crop yield loss such as bean. The diversity of the genetic traits material is the basis of any breeding program and the existence of maximum variation is the greatest chance for success in the selection. Drought stress is known as an effective factor in reducing production in crops, that, in this regard, one of the ways to overcome unfavorable environmental conditions is identifying and spreading cultivars compatible with stress. Regarding the importance of bean genetic resources for use in breeding programs of this crop, this experiment was conducted to investigate yield of some of bean genotypes in normal and stress condition.

    Materials and Methods

    In order to evaluation of genotypes of chitti bean based on tolerance and susceptibility indices, experiments were conducted in two environments without stress and drought stress in 2017 at research farm of Bean Research and education, Khomein. 24 genotypes of chitti beans along with Ghaffar cultivar as control (25 genotypes in total) were compared in Latis design with two replications. Genotypes seeds were sown on four lines with 3 m long. Irrigation was carried out under optimal and stress conditions after 50-60 and 100-110 mm evaporation from the surface of Class A evaporation pan, respectively. Evaluated traits included days number to flowering, days number to maturity, number of pods per plant, number of seeds per pod, 100-seed weight and grain yield. Some tolerance indices were calculated to evaluate the sensitive and tolerance of genotypes. Data variance analysis and statistical calculations were done by SAS statistical software.

    Results and Discussion

    Drought stress reduced evaluated properties, significantly. Among the genotypes of chitti beans in optimal irrigation and drought stress conditions, KS21578 genotype had the highest grain yield with 2668.1 and 1581.5 kg ha-1, respectively. The lowest grain yield were achieved at KS21585 genotype and KS21591 genotype in optimal irrigation and drought stress conditions, respectively. Due to drought stress, grain yield of chitti bean genotypes decreased by 49.1%. Between stress tolerance indices the highest mean productivity index, geometric mean productivity index and stress tolerance index belonged to KS21578 genotype. The highest tolerance index was observed in Ghaffar cultivar (control). Also, the lowest stress susceptibility index was obtained in KS21585 genotype. The lowest mean productivity index belonged to KS21584 and the lowest geometric mean productivity index, tolerance index and stress tolerance index belonged to KS21591 genotype.

    Conclusion

    According to the results of this study, KS21578 genotype had the highest grain yield under normal irrigation and drought stress conditions and the highest mean productivity index, geometric mean productivity index and stress tolerance index. Also, the lowest stress susceptibility index was obtained in KS21585 genotype. Based on chitti bean grain yield under normal irrigation and drought stress conditions and evaluation of stress tolerance indices as well as two-way diagram of geometric mean production indices and stress susceptibility index and considering maturity period, plant form and grain marketing 8 chitti bean genotypes were selected for testing.

    Keywords: Genotype, Common bean, Drought stress, Stress tolerance, Stress susceptibility
  • سید محسن سیدی*، مهدی افتخاری، عادل غدیری
    سابقه و هدف

    کشت مخلوط یک راهکار مهم برای افزایش پایداری کشاورزی با افزایش تولید غذا و استفاده از زمین در واحد سطح در جهان است. کشت مخلوط عبارت است از کشت همزمان دو یا بیش از دو گونه در یک قطعه زمین در طول یک فصل زراعی، که یک روش مهم در توسعه سیستم تولید پایدار است. در بیشتر مواقع یکی از گیاهان وارد شده در کشت مخلوط گیاهی از خانواده حبوبات است. نخود گیاهی است که نقش مهمی در کشاورزی پایدار و حاصلخیزی خاک دارد.

    مواد و روش ها

    به منظور بررسی اثر کشت مخلوط نخود و جو بر اجزای عملکرد، عملکرد دانه و کنترل علف های هرز، آزمایشی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شازند انجام گرفت. آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مختلف آزمایشی شامل: 1-کشت خالص نخود بدون وجین علف های هرز، 2- کشت خالص نخود با وجین علف های هرز، 3- کشت خالص جو (مبارزه معمول کشاورزان با علف هرز)، 4- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 15 درصد جو بدون وجین، 5- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 30 درصد جو بدون وجین، 6- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 45 درصد جو بدون وجین، 7-کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 60 درصد جو بدون وجین و 8- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 75 درصد جو بدون وجین بودند. ارزیابی کشت مخلوط بر اساس شاخص نسبت برابری زمین صورت گرفت.

    یافته ها

    نتایج نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه نخود (به ترتیب 334 و 99 گرم در متر مربع) به تیمار کشت خالص نخود با وجین علف های هرز تعلق گرفت. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و دانه جو (به ترتیب 423 و 195 گرم در متر مربع) نیز در تیمار کشت خالص آن بدست آمد. در تیمار های کشت مخلوط، بیشترین عملکرد دانه نخود و جو (به ترتیب 94 و 190 گرم در متر مربع) به ترتیب در تیمارهای کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 15 درصد جو و کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 75 درصد جو بدست آمد. همچنین، تیمار های کشت مخلوط تراکم و وزن خشک کل علف های هرز را به طور معنی داری کاهش دادند. بطوریکه، کلیه تیمارهای کشت مخلوط دارای تراکم و بیوماس علف هرز کمتری نسبت به تک کشتی بدون وجین نخود بودند. کمترین میزان تعداد و بیوماس علف های هرز (به ترتیب 3/7 بوته در متر مربع و 60 گرم در متر مربع) به تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 75 درصد جو تعلق گرفت. علاوه بر این، در کلیه تیمار های مخلوط شاخص های نسبت برابری زمین و ارزش نسبی بالاتر از یک بودند که نشان از سودمندی کشت مخلوط دارد.

    نتیجه گیری

    نتایج این مطالعه نشان داد که، سیستم کشت مخلوط نخود-جو باعث کاهش عملکرد دانه نخود در مقایسه با تیمار تک کشتی با وجین می شود، اما به طور کلی در تیمارهای کشت مخلوط از لحاظ بهبود عملکرد اقتصادی و کارایی استفاده از زمین بهتر از تک کشتی آن ها بودند. بطور کلی، می توان اظهار داشت که کشت مخلوط نخود و جو، ضمن مهار بهتر علف های هرز مزرعه نخود، دارای عملکرد کل بیشتری نسبت به کشت خالص هر دو گونه نخود و جو بوده و کارایی استفاده از زمین را افزایش می دهد.

    کلید واژگان: ارزش نسبی, حبوبات, رقابت, نسبت برابری زمین, عملکرد
    Seyed Mohsen Seyedi *, Mahdi Eftekhari, Adel Ghadiri
    Background and objectives

    Intercropping is an important strategy for enhancing the sustainability of agriculture in the world by increasing food production and land use per unit area. Intercropping, which is defined as growing two or more species simultaneously in the same field during a growing season, is considered as an important strategy in developing sustainable production systems. In most cases, one of the plants introduced in intercropping is a plant from the legumes family. Chickpea is a plant that plays an important role in sustainable agriculture and soil fertility.

    Materials and methods

    In order to evaluation effect of chickpea-barley intercropping on component yield, grain yield and weed control, an experiment was conducted at the Jahad Keshavarzi Shazand Research Station during 2019-2020 growing season. Experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications. Different experimental treatment were: 1- chickpea sole cropping without weeding, 2- chickpea sole cropping with weeding, 3- barley sole cropping (normal weed control by farmers), 4- additive intercropping of 100% chickpea + 15% barley, 5- additive intercropping of 100% chickpea + 30% barley, 6- additive intercropping of 100% chickpea + 45% barley, 7- additive intercropping of 100% chickpea + 60% barley and 8- additive intercropping of 100% chickpea + 75% barley. Intercropping systems was evaluated by using land equivalent ratio (LER) index.

    Results

    The results showed that most of the evaluated properties were affected by experimental treatments. The highest chickpea biological yield and grain yield (334 and 99 g m-2, respectively) belonged to the chickpea sole cropping with weeding treatment. Also, the highest barley biological yield and grain yield (423 and 195 g m-2, respectively) were obtained in its sole cropping treatment. In intercropping treatments, the highest grain yield of chickpea and barley (94 and 190 g m-2, respectively) were obtained in additive intercropping of 100% chickpea + 15% barley and additive intercropping of 100% chickpea + 75% barley treatments, respectively. Also, intercropping treatments significantly reduced the weed density and total dry weight. Thus, all intercropping treatments had less weed density and biomass in comparison to chickpea sole cropping without weeding. The lowest weed density and biomass (7.3 plant per m2 and 60 g m-2, respectively) belonged to the additive intercropping of 100% chickpea + 75% barley treatment. In addition, in all intercropping treatments, the land equivalent ratio and relative value indices were higher than one, which indicates the usefulness of intercropping.

    Conclusion

    The results of this study showed that, chickpea-barley intercropping systems decreased chickpea grain yield in comparison with sole cropping with weeding treatment but, in general, in the most of the intercropping treatments, was better than their sole cropping and associated with improving economic yield and land use efficiency. In general, it can be said that chickpea and barley intercropping, while better controlling chickpea weeds, has a higher total yield than sole cropping of both chickpea and barley species and increases land use efficiency.

    Keywords: Competition, Land Equivalent Ratio, Legumes, Relative value, Yield
  • سید محسن سیدی*، بهروز اسدی
    مقدمه و هدف

    با توجه به محدودیت منابع آبی مورد نیاز کشاورزی در ایران، ارایه روش های موثر در کاهش آثار منفی خشکی بر عملکرد گیاهان زراعی از مهم مطالعات مهم به نژادی می باشد. تحمل به تنش خشکی در گیاهان زراعی دارای اهمیت ویژه ای است. با استفاده از ارقام مختلف گیاهان زراعی که در در تنش خشکی قادر به تولید عملکرد نسبتا مناسب باشند، می توان با اطمینان بیشتری آن ها را در ناحیه های خشک و نیمه خشک کشت نمود.

    مواد و روش ها

    به منظور بررسی و مقایسه عملکرد ژنوتیپ های لوبیا چیتی بر اساس شاخص های تحمل و حساسیت، آزمایشی در دو محیط بدون تنش و تنش خشکی در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. 24 ژنوتیپ لوبیا چیتی به همراه رقم شاهد غفار (در مجموع 25 ژنوتیپ) در قالب طرح لاتیس با دو تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. در این مطالعه شاخص بهره وری متوسط، شاخص میانگین هندسی بهره وری، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل ارزیابی شدند.

    یافته ها

    تنش خشکی منجر به کاهش معنی دار صفات مورد بررسی شد. از بین ژنوتیپ های بررسی شده در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی، ژنوتیپ KS21578
    به ترتیب با 2805 و 1719 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. کمترین عملکرد دانه در ژنوتیپ KS21591 و ژنوتیپ KS21596 به ترتیب در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی بدست آمد. بر اثر تنش خشکی، عملکرد دانه ژنوتیپ های بررسی شده 49 درصد کاهش نشان داد.تنش خشکی باعث افزایش دوره گلدهی و رسیدگی در ژنوتیپ ها شد. بیشترین مقدار شاخص تحمل به تنش (1086/6)، شاخص بهره وری متوسط (2124/8) و  شاخص میانگین هندسی بهره وری (2054/2) به ژنوتیپ KS21578 تعلق گرفت. همچنین، بیشترین  و کمترین مقدار شاخص تحمل (به ترتیب 1288/6 و 126/4) به ترتیب در رقم غفار (شاهد) و لاین KS21591 مشاهده شد. کمترین مقدار شاخص حساسیت به تنش (0/2) نیز در ژنوتیپ KS21585 بدست آمد.

    نتیجه گیری

    بطور کلی، بر اساس عملکرد دانه لوبیا در دو شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی و ارزیابی شاخص های تحمل تنش و نیز نمودار دو طرفه شاخص های میانگین هندسی تولید و شاخص حساسیت به تنش و با در نظر گرفتن دوره رسیدگی، فرم بوته و بازارپسندی دانه در مجموع تعداد 8 ژنوتیپ لوبیا چیتی جهت آزمایش گزینش گردیدند.

    کلید واژگان: انتخاب, بهره وری متوسط, حساسیت به تنش, شاخص تحمل, میانگین هندسی بهره وری
    Seyed Mohsen Seyedi*, Behroz Asadi
    Introduction and Objective

    Due to the water resources limitation required for agriculture in Iran, providing effective methods to reduce the negative effects of drought on crop yield is one of the important studies to plant breeding. Drought tolerance in crops is very important. By using different cultivars of crops that are able to produce relatively good yield in drought stress, they can be grown with more confidence in arid and semi-arid regions.

    Material and Methods

    In order to evaluation genotypes of chitti bean based on tolerance and susceptibility indices, experiments were conducted in two environments without stress and drought stress in 2016-17 at research farm of Bean Research and education, Khomein. 24 genotypes of chitti beans along with Ghaffar cultivar as control (25 genotypes in total) were compared in Latis design with two replications. In this study, mean productivity index, geometric mean productivity index, stress tolerance index, stress susceptibility index and tolerance index were evaluated.

    Results

    Drought stress reduced evaluated properties, significantly. Among the genotypes of chitti beans in optimal irrigation and drought stress conditions, KS21578 genotype had the highest grain yield with 2805 and 1719 kg ha-1, respectively. The lowest grain yield were achieved at KS21591 and KS21596 genotypes in optimal irrigation and drought stress conditions, respectively. Due to drought stress, grain yield of evaluated genotypes decreased by 49.1%. Drought stress has increased flowering and maturity periods in genotypes. The highest mean productivity index (1086.6), geometric mean productivity index (2124.8) and stress tolerance index (2054.2) belonged to KS21578 genotype. Also, the highest and lowest tolerance index (respectively, 1288.6 and 126.4)  was observed in Ghaffar cultivar (control) and KS21591 genotype, respectively. Also, the lowest stress susceptibility index (0.2) was obtained in KS21585 genotype.

    Conclusion

    Totally, based on chitti bean grain yield under normal irrigation and drought stress conditions and evaluation of stress tolerance indices as well as two-way diagram of geometric mean production indices and stress susceptibility index and considering maturity period, plant form and grain marketing 8 chitti bean genotypes were selected for advanced testing.

    Keywords: Geometric mean productivity, Mean productivity, Selection, Stress susceptibility, Tolerance index
  • سید محسن سیدی*، جواد حمزه ئی
    سابقه و هدف

    تناوب زراعی یک توالی سالیانه محصولات است که در همان زمین رشد می کنند. تناوب خوب محصول، یک جایگزینی منظم از طبقات مختلف محصولات کشاورزی است. تناوب زراعی باید به گونه ای انجام شود که بتوان بازده زیادی را به دست آورد و مزرعه را با کم ترین هزینه آماده نمود و خاک را حاصلخیز کرد. گیاهان زراعی خانواده حبوبات در تناوب زراعی می-توانند به دلیل افزایش نیتروژن در دسترس خاک و سایر مزایای زراعی بهره وری محصولات زراعی بعدی را بهبود ببخشند. با این حال، میزان این اثر با شرایط محیطی ، شیوه های مدیریت کشاورزی و گونه های حبوبات متفاوت است. همچنین، حبوبات می توانند با تقویت تشکیل و تثبیت خاک دانه های خاک از کربن آلی خاک در برابر معدنی شدن محافظت کنند. لذا، به منظور بررسی کارایی مصرف نیتروژن، رشد و عملکرد گندم تحت تاثیر مدیریت کود و پیش کاشت با گیاهان زراعی این آزمایش انجام شد.

    مواد و روش ها

    آزمایشی دوساله طی سال های زراعی 92-1391 و 93-1392 به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا شد. فاکتور اول تناوب در دو سطح نخود و ذرت (علوفه ای) و فاکتور دوم سطوح مختلف کود اوره در 6 سطح (0، 40، 80، 120، 160 و 200 کیلوگرم در هکتار) بود. عملیات برداشت محصول در تیر 1392 و 1393 انجام شد. تجزیه واریانس داده ها توسط نرم افزار آماری SAS نسخه 2/9 صورت گرفت.

    یافته ها

    نتایج آزمایش نشان داد که تقریبا تمام صفات مورد ارزیابی گندم تحت تاثیر تیمارهای تناوب و کاربرد کود نیتروژن قرار گرفتند. اما، هیچ کدام از صفات گندم تحت تاثیر اثر متقابل تناوب × کود نیتروژن قرار نگرفتند. بیش ترین میزان عملکرد بیولوژیک (1486 گرم در متر مربع)، عملکرد دانه (675 گرم در متر مربع) و درصد پروتیین دانه (70/13 درصد) در تناوب نخود مشاهده شدند. تناوب در مقایسه با ذرت صفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و درصد پروتیین دانه گندم را به ترتیب حدود 17، 21 و 18 درصد بهبود بخشید. طبیعی است که با توجه به بهبود شرایط فیزیکوشیمیایی خاک بعد از کشت حبوباتی مثل نخود ویژگی های رشدی و عملکرد گیاه بعدی (در اینجا گندم) بهتر شود. در بین سطوح کود، کم ترین میزان عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و نیز درصد پروتیین گندم در عدم مصرف اوره به دست آمد (به ترتیب حدود 1102 و 417 گرم در متر مربع و 06/11 درصد). همچنین، بیش ترین میزان عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و نیز درصد پروتیین در مصرف 200 کیلوگرم در هکتار اوره به دست آمد (به ترتیب حدود 1544 و 775 گرم در متر مربع و 24/13 درصد)، اما مقادیر به دست آمده در این تیمار با تیمار مصرف 160 کیلوگرم در هکتار اوره اختلاف معنی داری نداشت. یکی از شناخته شده ترین اثرات کودهای نیتروژنه، بهبود صفات رشدی و عملکرد محصولات است. بالاترین کارایی مصرف نیتروژن نیز، در پیش کاشت نخود و کم ترین سطح مصرف کود مشاهده شد. در این مطالعه صفات رشد و عملکرد گندم از قبیل ارتفاع بوته، شاخص کلروفیل، اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و دانه، شاخص برداشت و درصد پروتیین دانه به دلیل کاربرد اوره افزایش یافت.

    نتیجه گیری

    به نظر می رسد در زراعت گندم برای کاهش مصرف کودهای نیتروژنه و کمک به سلامت محیط زیست استفاده از پیش کاشت حبوبات مثل نخود راه حل مناسبی باشد. همچنین، توجه به سطوح کودی بهینه و عدم مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی به پایداری کشاورزی کمک شایانی خواهد نمود.

    کلید واژگان: پیش کاشت, تناوب, غلات, کود اوره, گندم
    Seyed Mohsen Seyedi *, Javad Hamzei
    Background and objectives

    Crop rotation is an annual succession of crops grown on the same land. Good crop rotation is a systematic succession of the different classes of farm crops. Crop rotation should be done in such a way to give large yields and provide the farm at the least expense of labor and fertilizes the soil. Pulses in crop rotations can improve the productivity of subsequent crops due to increased soil available N and other agronomic benefits. However, the magnitude of this effect can vary with environmental conditions, agricultural management practices and legume genotypes. Also, Legume plants can promote C storage by enhancing the formation and stabilization of soil aggregates that protect soil organic C from mineralization. In order to Evaluation of Nitrogen Use efficiency and Wheat Growth and Yield under Fertilizer Management and Pre-Cropping with crops an experiment was conducted.

    Materials and Methods

    A factorial experiment was designed based on randomized complete blocks with three replications and implemented on a sandy clay soil during 2012-13 and 2013-14 growing seasons, at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran. The first factor consisted of chickpea and corn (forage) and the second factor was urea fertilizer levels of 0, 40, 80, 120, 160 and 200 kg/ha. Harvest operation was done on July, 2013 and 2014. SAS procedures and programs were used for analysis of variance (ANOVA) calculations.

    Results

    The results showed that about all of the evaluated properties of wheat affected by pre-cropping and nitrogen fertilizer treatments. But, none of the wheat traits do not affect by pre-cropping × nitrogen fertilizer. The highest biological yield (1486 g m-2), grain yield (675 g m-2) and protein percentage (13.70%) were observed in chickpea pre-cropping treatment. Chickpea pre-cropping treatment increased wheat biological yield and grain yield and protein percentage about 17, 21 and 18 percent in comparison to corn pre-cropping treatment. Pay attention to the improved physicochemical conditions of the soil after cropping legumes such as chickpea, it is normal to improve the growth and yield characteristics of the next crop (in this study, wheat). Among the nitrogen fertilizer levels the lowest wheat biological yield and grain yield and protein percentage (about 1102 and 417 g m-2 and 11.06%, respectively) was achieved at 0 kg ha-1 N fertilizer consumption. Also, the highest wheat biological yield and grain yield and protein percentage (about 1544 and 775 g m-2 and 13.24%, respectively) was observed at 200 kg ha-1 N fertilizer consumption, but it had not significant difference with 160 kg/ha treatment. One of the most well-known effects of nitrogen fertilizers is to increase the crops properties of growth and yield. The highest nitrogen use efficiency was observed at chickpea pre-cropping and lowest level of fertilizer application. In this study, wheat growth and yield characteristics such as plant height, chlorophyll index, grain yield components, biological and grain yield, harvest index, and percentage of grain protein increased due to urea application.

    Conclusion

    It seems that in the wheat farming, legumes pre-cropping such as chickpea pre-cropping is a good solution to reduce the use of nitrogen fertilizers and to contribute to environmental health. Also, attention to optimum fertilizer levels and non-overuse of fertilizers will contribute to agricultural sustainability.

    Keywords: Cereal, Crop Rotation, Pre-cropping, urea fertilizer, Wheat
  • سید محسن سیدی*، جواد حمزه ئی

    سابقه و هدف :

    نخود (Cicer arietinum L.) یکی از قدیمی ترین گونه های لگوم بوده که حدود 7500 سال پیش در خاورمیانه شناسایی شده است. این گیاه نقش مهمی در تغذیه بشر به عنوان منبع پروتیین، انرژی، فیبر، ویتامین و مواد معدنی دارد. در بین عملیات زراعی مختلف، تاریخ کاشت مهم ترین عامل در دستیابی به عملکرد بهینه نخود است. تاریخ کاشت مناسب نخود از رقمی به رقم دیگر و از منطقه ای به منطقه دیگر به سبب شرایط بوم زراعی، مختلف است. کاشت زمستانه نوعی تاریخ کاشت است که از لحاظ شرایط زراعی موفقیت آمیز است. به منظور مطالعه اثر تاریخ های کاشت مختلف بر عملکرد کمی و کیفی نخود در شرایط دیم آزمایشی اجرا شد.

    مواد و روش ها

    این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان (طول 35 درجه و یک دقیقه شمالی و 48 درجه و عرض 31 دقیقه شرقی و ارتفاع 1690 متر) انجام گرفت. میانگین بلند مدت (30 ساله) دمای هوا منطقه 5/12 درجه سانتی گراد است. میانگین بلند مدت دمای هوا در طول فصل رشد منطقه 22 درجه سانتی گراد است. آزمایش در فصل های زراعی 91-1390 و 92-1391 اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح مختلف شامل 20 دی، 20 بهمن، 20 اسفند و20 فروردین هر دو سال به عنوان فاکتور اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آرمان و آزاد نیز سطوح فاکتور فرعی بودند. در این مطالعه اجزای عملکرد، عملکرد زیستی و دانه، درصد و عملکرد پروتیین و تعداد گره ریشه بررسی شدند.

    یافته ها

    نتایج آزمایش نشان داد که اثر سال بر ویژگی های آزمایشی نخود معنی دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزیابی تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین میزان ماده خشک کل، درصد پروتیین دانه، عملکرد دانه و عملکرد پروتیین (به ترتیب 33/772 گرم در متر مربع، 85/25%، 16/236 و 05/61 گرم در متر مربع) متعلق به تیمار تاریخ کاشت اول (20 دی) و رقم هاشم بود. همچنین، کمترین مقدار ماده خشک کل، درصد پروتیین دانه، عملکرد دانه و عملکرد پروتیین (به ترتیب 90/444 گرم در متر مربع، 17/22%، 91/75 و 83/16 گرم در متر مربع) به تیمار تاریخ کاشت آخر (20 فروردین) و رقم آزاد تعلق گرفت. بیشترین و کمترین مقدار صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف، شاخص سطح برگ و تعداد گره ریشه نیز به ترتیب در تاریخ کاشت های اول (20 دی) و آخر (20 فروردین) بدست آمد که مقادیر این صفات در تاریخ کاشت 20 دی به طور معنی داری بیشتر از سایر تاریخ های کاشت بودند.

    نتیجه گیری

    با توجه به یافته های این مطالعه می توان نتیجه گیری نمود که کشت زمستانه نخود زراعی منجر به بهبود ویژگی های رشدی و عملکرد کمی و کیفی این گیاه می گردد، به نحویکه با افزایش دوره رشد منجر به افزایش عملکرد دانه و ماده خشک کل می شود. با توجه به شرایط محیطی محل اجرای آزمایش، می توان تاریخ کاشت 20 دی را به عنوان تاریخ کاشت برتر معرفی نمود.

    کلید واژگان: تاریخ کاشت, عملکرد دانه, شاخص سطح برگ, ماده خشک کل, نخود
    Seyed Mohsen Seyedi *, Javad Hamzei
    Background and objectives

    Chickpea (Cicer arietinum L.) is one of the oldest of legume species that was identified in the Middle East about 7,500 years ago. This crop had an important role for human nutrition as source of protein, energy, fiber, vitamins, and minerals. Among the different agronomic practices, sowing time is the most important factor to achieving chickpea optimum yield. Chickpea Optimum sowing date is different from a cultivar to another and also from a region to another, due to agro-ecological conditions. Winter sowing is a kind of sowing date that is successful in terms of agronomic condition. In order to study of effect of different sowing dates on quantitative and qualitative yield of chickpea under dryland condition, an experiment was conducted.

    Materials and methods

    This experiment was done at the Agricultural Research Station Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran (latitude 35◦1' N, longitude 48◦31' E and 1690 m altitude). The long-term average (30 years) of region air temperature is 12.5 ° C. The long-term average of air temperature during region growing season is 22˚C. The experiment was done during 2012 and 2013 growing seasons. Sowing dates in four level, including 10 January, 10 February, 10 March and 9 April of both years were as main plot, and three chickpea cultivar, including Hashem, Arman and Azad were as subplot. In this study was evaluated yield component, biological and grain yield, protein percent and protein yield and root nud number.

    Results

    Results showed that the effect of year on chickpea experimental properties was not significant, but the all of the evaluated traits were affected by sowing dates significantly. The highest rates of total dry matter, grain protein percent, grain yield and protein yield (772.33 g m-2 and %25.85, 236.16 and 61.05 g m-2, respectively) was belonged to first sowing date (10 January) and Hashem cultivar. Also, the lowest total dry matter, grain protein percent, grain yield and protein yield (444.90 g m-2 and %22.17, 75.91 and 16.83 g m-2, respectively) was achieved at last sowing date (9 April) and Azad cultivar. The highest and lowest plant height, first sheath height, leaf area index and root nud number was achieved at the first sowing date (10 January) and final sowing date (9 April), respectively, that traits values at 10 January sowing date were significantly more than other sowing dates.

    Conclusion

    According to the results of this study, it can be concluded that the winter cropping of chickpea leads to improvement of growth properties and quantitative and qualitative yield of this crop, as by increasing of growth period leads to increasing of grain yield and total dry matter. According to the environmental conditions of the experiment site, the sowing date of 10 January, can be considered as the best sowing date.

    Keywords: Chickpea, Grain yield, Leaf area index, Sowing date, total dry matter
  • سید محسن سیدی*
    به منظور مطالعه تاثیر پرایمینگ بذور آفتابگردان با نیترات پتاسیم بر جوانه زنی آنها در شرایط تنشهای شوری و خشکی آزمایشاتی صورت پذیرفت. محل انجام آزمایشها آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان بود. آزمایش شوری به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور پرایمینگ بذر و تنش شوری و در سه تکرار انجام شد. سطوح پرایم شامل شاهد و تیمار بذر با نیترات پتاسیم و سطوح شوری شامل 0، 2-، 4-، 6- و 8- بار بود. آزمایش خشکی نیز در به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور پرایمینگ بذر و سطوح خشکی و در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش خشکی شامل پرایم بذور در دو سطح شاهد (بدون پرایم) و پرایم با نیترات پتاسیم و تیمار تنش خشکی در پنج سطح (0، 2-، 4-، 6- و 8- بار) بودند. نتایج دو آزمایش نشان داد که با افزایش تنش شوری و خشکی، مولفه های جوانه زنی شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه کاهش یافتند. میزان این کاهش برای بذرهای تیمار شده با نیترات پتاسیم کمتر بود. در کلیه سطوح شوری و خشکی بذرهای تیمار شده نسبت به بذور شاهد دارای عملکرد بهتری از لحاظ صفات مورد بررسی بودند. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که پرایمینگ بذور آفتابگردان با نیترات پتاسیم تا حدودی باعث بهبود مولفه های جوانه زنی در شرایط تنشهای شوری و خشکی گردید و می تواند مقاومت گیاه آفتابگردان را در مقابل این تنش ها در مرحله جوانه زنی افزایش دهد.
    کلید واژگان: پرایمینگ, آفتابگردان, شوری, خشکی, جوانه زنی
    Seyed Mohsen Seyedi *
    In order to study the effect of priming sunflower seeds by potassium nitrate on germination seeds was conducted experiments in salinity and drought conditions. Location of experiments was Physiology Laboratory, Faculty of Agriculture, Bu Ali Sina University, Hamedan. Salinity experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design (RCBD) with two factor of seed priming and salinity and three replications. Priming levels included control and seed treatment by potassium nitrate and salinity levels included 0, -2, -4, -6, and -8 bar. Also, drought experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design (RCBD) with two factor of seed priming and drought levels in three replications. Drought experiment treatment included control (non-priming) and priming by potassium nitrate and drought stress treatment were five levels (0, -2, -4, -6, and -8 bar). The results of two experiments showed that increasing in salinity and drought stress, decreased germination components including germination, germination rate and dry weight of seedlings. However, this reduction was lower for seeds that were treated by potassium nitrate. In terms of the studied traits, at all of the levels of salinity and drought treatment seeds were better than control seeds. In general, it can be concluded that the priming of sunflower seeds by potassium nitrate improved the germination components under salinity and drought stress and can increase sunflower plant resistant against these stresses in the germination stage.
    Keywords: priming, Sunflower, Salinity, drought, germination
  • سید محسن سیدی*، جواد حمزه ئی

    به منظور بررسی اثر تداخل علف های هرز بر اجزای عملکرد، عملکرد و توان رقابتی برخی ارقام نخود، آزمایشی در دو سال زراعی 1392 و 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل وجین و عدم وجین علف های هرز و پنج رقم نخود (ترک، هاشم، آرمان، آزاد و محلی) بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر کنترل علف های هرز بر همه صفات به جز شاخص برداشت معنی دار بود. همچنین، اثر رقم بر کلیه صفات به جز شاخص برداشت معنی دار شد. اثر متقابل کنترل علف هرز در رقم نیز فقط بر عملکرد دانه و بیولوژیک معنی دار شد. بیشترین میزان عملکرد دانه (00/136 گرم در متر مربع) از رقم هاشم در شرایط وجین علف هرز به دست آمد. کمترین میزان این ویژگی با حدود 75 درصد کاهش به رقم محلی در شرایط عدم وجین تعلق گرفت. بیشترین عملکرد بیولوژیک (75/394 گرم در متر مربع) به رقم هاشم در شرایط وجین علف هرز تعلق داشت و کمترین آن با حدود 70 درصد کاهش از رقم محلی در شرایط عدم وجین علف هرز به دست آمد. بیشترین و کمترین بیوماس و تراکم علف هرز نیز به ترتیب به رقم هاشم و محلی اختصاص داشت. همچنین نتایج نشان داد که بالاترین شاخص توانایی تحمل رقابت (30/52) متعلق به رقم هاشم و پایین ترین میزان این شاخص (12/39) متعلق به رقم محلی بود. با توجه به نتایج این آزمایش می توان رقم هاشم را به عنوان رقمی مقاوم در برابر علف های هرز دانست، ولی در مقابل رقم محلی دارای کمترین توانایی در برابر هجوم علف های هرز بود.

    کلید واژگان: توانایی تحمل رقابت, حبوبات, علف هرز, عملکرد, وجین
    Seyed Mohsen Seyedi *, Javad Hamzei
    Introduction

    Weeds are among the main limiting factors in agriculture. In fact, the problem of weeds is a basic problem in farms, which can lead to major yield loss. Weeds can decrease soil nutrients and threaten crops by competing for water and light or by their allelopathic effects. Crop yield losses due to weeds depend on a number of factors such as grown species, weed number per area, weed competitive value, and crop developmental stage. Weeds can decrease grain quality, cause unequal maturation and harvesting difficulties, and act as the hosts for pathogens and pests. In addition, environmental and human health impact of herbicides, increasing resistance to herbicides, scarce by herbicides and increased conservation agriculture were the main factors stimulating the interest in developing new weed control methods. Chickpea is a weak crop against weed. Chickpea (Cicer arietinum L.) is one of the earliest cultivated legumes and has been found in the Middle East 7500-years ago. It plays an important role in human nutrition as a source of protein, energy, fiber, vitamins, and minerals for large population sectors in the developing world and is considered a healthy food in many developed countries. 

    Materials and Methods

    In order to evaluate yield components, yield and competitive power of chickpea cultivars, an experiment was conducted on a sand claysoil at the Agricultural Research Station (latitude 35˚1' N, longitude 48˚31' E and 1690 m altitude), Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran. The long-term average air temperature and average air temperature during the growing season was 12.5˚C and 22˚C, respectively. The experiment was done within two seasons, 2013 and 2014. The same field was used in both years and the same treatments were applied to the same plots. Experiment was conducted as the factorial based on randomized complete block design (RCBD) with three replications. Experimental treatments included weeding, no weeding of weeds, and five cultivars of chickpea (Tork, Hashem, Arman, Azad and Mahali). Analysis of variance was used for statistical analyses (Version 9.2, SAS). Differences between treatments were compared by least significant difference (LSD) test at the 5% probability. 

    Results and Discussion

    Analysis of variance showed that the effect of weed control on all traits except harvest index was significant. The effect of cultivar on all traits except harvest index was significant. The effect of weed control × cultivar interaction was statistically significant only on grain and biological yield. The highest grain yield (136.00 g m-2) was obtained for Hashem cultivar in weeding condition. The lowest value of this trait with about 75% reduction was obseverd for Mahali cultivar under no weeding condition. Maximum biological yield (394.75 g m-2) was observed for Hashem cultivar under weeding condition and the lowest value, with about 70% reduction, was found for Mahali cultivar under no weeding condition. Maximum and minimum weed biomass (104.99 and 52.50 g m-2, respectively) and weed density (20.50 and 10.67 per m2) was found for Hashem and Mahali cultivar, respectively. Therefore, results showed that the highest ability withstand competition (52.30) was observed for Hashem cultivar, and the lowest value of this index (39.12) was for the Mahali cultivar. The results showed that increasing the biomass of chickpea plants increased the ability withstand competition index, and decreased weed density and weed biomass. Therefore, Hashem cultivar can be known as a resistant cultivar against weeds, but Mahali cultivar has the lowest ability against weed invasion. In general, the use of resistant varieties is a good solution to reduce weed damages.

    Conclusion

    The results of this experiment showed that the yield of different chickpea cultivars decreased in the presence of weeds. However, yield reduction in different cultivars was not the same. As a result, Hashem and local cultivars were identified as the strongest and weakest cultivars against weeds, respectively. By evaluating the yield of different chickpea varieties and competitiveness index, the varieties with good competitive ability in the presence of weeds can be identified. Additionally, this has the potential for weed control management without chemical herbicides.

    Keywords: Ability withstand competition, Weed, Weeding, yield
  • بهروز اسدی، سید محسن سیدی*

    ببه منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی، 23 لاین لوبیا قرمز به همراه دو رقم یاقوت و افق به صورت طرح لاتیس با دو تکرار و در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی طی سال 1396 در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین مورد بررسی قرار گرفتند. اعمال تنش خشکی پس از استقرار کامل گیاهچه و در مرحله سومین سه برگچه لوبیا صورت گرفت. صفات مورد ارزیابی شامل تغییرات ناشی از تنش خشکی در عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی و شاخص های تحمل و حساسیت تنش بود. نتایج تجزیه واریانس صفات حاکی از تفاوت معنی دار لاین ها با یکدیگر در هر دو شرایط آبیاری بود. تنش خشکی منجر به کاهش معنی دار صفات مورد بررسی شد. بیشترین تاثیر تنش خشکی مربوط به صفات تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه بود. در شرایط آبیاری معمول بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه (به ترتیب 2541/7 و 841/6 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در لاین های KS31338 و KS31352 مشاهده شدند. در شرایط تنش نیز بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه (به ترتیب 1934/7 و 602/2 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در لاین های KS31336 و KS31357 بدست آمدند. در بین شاخص های تحمل تنش بیشترین مقدار شاخص بهره وری متوسط، شاخص میانگین هندسی بهره وری و شاخص تحمل به تنش به لاین KS31336 تعلق گرفت و کمترین مقدار شاخص تحمل و شاخص حساسیت به تنش در لاین KS31352 مشاهده شد. عملکرد  دانه در شرایط آبیاری نرمال با عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی و شاخص های تحمل تنش (شاخص تحمل، میانگین تولید، شاخص تحمل تنش و میانگین هندسی تولید) دارای همبستگی مثبت معنی دار بود. با توجه به ارزیابی شاخص های میانگین هندسی تولید (GMP) و شاخص حساسیت به تنش (SSI)، تجزیه به مولفه های اصلی، بای پلات مربوطه، لاین های KS31336، KS31253، KS31148، KS31337 متحمل به تنش خشکی شناسایی گردیدند.

    کلید واژگان: شاخص تحمل, شاخص حساسییت به تنش, عملکرد دانه, میانگین هندسی بهره وری
    Behrouz Asadi, Seyed Mohsen Seyedi*

    In other to evaluation of drought stress tolerance, 23 lines of red beans with tow cultivars (Yaghout and Ofogh), were studied in lattice design with two replications in both normal irrigation and drought stress at the Khomein Bean station in 2017. Drought stress applied after complete stability of each plant in third trifoliate leaflet stage. Changes of yield and yield components, grain yield in normal irrigation and drought stress and tolerance and susceptibility indices evaluated in the stages accomplished. Analysis of variance showed that a significant difference among lines are both irrigation. Drought stress reduced evaluated properties, significantly. Drought stress resulting in decreased the most of traits, so that maximum effect of drought stress-related traits were number of seeds plant-1 and yield. In normal condition the highest and the lowest grain yield (2541.7 and 841.6 Kg Ha-1, respectively) were observed in KS31338 and KS31352 line, respectively. In stress condition the highest and the lowest grain yield (1934.7 and 602.2 Kg Ha-1, respectively) were obtained in KS31336 and KS31357 line, respectively. Between stress tolerance indices the highest MP, GMP and STI belonged to KS31336 line and the lowest tolerance index and stress susceptibility index (SSI) were observed in KS31352 line respectively. Grain yield under normal irrigation conditions with grain yield under drought stress conditions and stress tolerance indices (TOL, MP, STI and GMP) had significant positive correlation. Based on the geometric mean of production and the susceptibility indexes, principal component analysis and biplot STI and GMP, KS31336, KS31253, KS31148, KS31337 tolerant to drought stress were identified.

    Keywords: Geometric mean productivity, Grain yield, Stress susceptibility index, Tolerance index
  • فاطمه حاجی آبادی، فرزاد حسن پور، مصطفی یعقوب زاده، حسین حمامی*، سید محسن سیدی

    امروزه کاهش کمیت و کیفیت آب آبیاری به عنوان مهم ترین چالش های پیش روی سیستم های کشاورزی به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک دنیا هستند. از این رو به منظور ارزیابی واکنش های رشدی و عملکردی گندم رقم سیروان به سطوح مختلف رطوبتی و شوری آب آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند طی سال های زراعی 1396-1395 و 1397-1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح آبیاری در پنج سطح (125، 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گندم و تیمار دیم با دو نوبت آبیاری) و شوری آب در دو سطح (1/6 دسی زیمنس بر متر و 6 دسی زیمنس بر متر) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که ویژگی های رشدی، اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه توسط تیمارهای سطوح مختلف آبیاری و شوری آب تحت تاثیر قرار گرفتند. به طوری که این تیمارها باعث کاهش معنی دار صفات مورد بررسی شدند. کمترین مقدار سطح برگ در تیمار دیم × شوری 6 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد که مقدار این صفت را نسبت به تیمار 125 درصد نیاز آبی گندم × شوری 1/6 دسی زیمنس بر متر حدود 61 درصد کاهش داد. در ویژگی عملکرد بیولوژیک و دانه گندم بیشترین و کمترین مقدار به ترتیب متعلق به تیمار 125 درصد نیاز آبی گندم × شوری 1/6 دسی زیمنس بر متر و تیمار دیم × شوری6 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. از نظر عملکرد بیولوژیک و دانه اختلاف معنی داری میان تیمارهای 125 درصد نیاز آبی گندم × شوری 1/6 دسی زیمنس بر متر و 100 درصد نیاز آبی گندم × شوری 1/6 دسی زیمنس بر متر مشاهده نشد. افت عملکرد بیولوژیک و دانه گندم در تیمار دیم × شوری 6 دسی زیمنس بر متر نسبت به تیمار 125 درصد نیاز آبی گندم × شوری 1/6 دسی زیمنس بر متر به ترتیب حدود 72 و 88 درصد بود. نتایج این آزمایش نشان داد که اگرچه در بیشتر صفات تیمار 125 درصد نیاز آبی گندم تیمار برتر بود ولی اختلاف معنی داری با تیمار مصرف 100 درصد نیاز آبی گندم نداشت. درنهایت، در نواحی دارای کمبود آب و آب شور (شوری6 دسی زیمنس بر متر) و با توجه به داده های عملکرد بیولوژیک و دانه در آزمایش حاضر استفاده از تیمار آبیاری با 75 درصد نیاز آبی با آب شور و آبیاری با 100 درصد نیاز آبی با آب غیرشور برای رسیدن به عملکرد بهینه گندم و همچنین ذخیره آب در شرایط شور توصیه می شود.

    کلید واژگان: آب شور, عملکرد بیولوژیک, عملکرد دانه
    F. Hajiabadi, F. Hassanpour, M. Yaghoobzadeh, H. Hammami*, S. M. Seyyedi

    Today, maintaining the quantity and quality of irrigation water are the most critical challenges in the agriculture system, especially in arid and semi-arid regions of the world. Accordingly, to evaluate the growth and yield responses of bread wheat (Sirvan cultivar) to different levels of deficit irrigation and water salinity, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in the Research Field of Agriculture Faculty of the University of Birjand, at Birjand (east of Iran) during the growing seasons of 2016-2017 and 2017-2018. The experimental treatments included irrigation at five levels (125, 100, 75, and 50% of wheat water requirement and rain-fed with two supplementary irrigation at the first growing season) and saline water at two levels (1.6 dS/m and 6 dS/m). The results showed that growth characteristics, yield components, biological yield, and grain yield were affected by deficit irrigation water and saline water. These treatments significantly reduced all of the measured traits. The lowest leaf area was observed in rain-fed with 6 dS/m saline water treatment, which suppressed this trait by 61% compared to 125% water requirement with 1.6 dS/m saline water treatment. The highest and the lowest biological yield and grain yield were observed in 125% water requirement with 1.6 dS/m saline water and rain-fed with 6 dS/m saline water treatments, respectively. Non-significant differences were observed in biological and grain yield between 125% water requirement with 1.6 dS/m saline water and 100% water requirement with 1.6 dS/m saline water treatments. Biological yield and grain yield were decreased in rain-fed with 6 dS/m saline water treatment compared to 125% water requirement with 1.6 dS/m salinity treatment by 72% and 88%, respectively. Results of this study showed that although the greatest amounts of yield attributes were obtained upon using the 125% water requirement treatment, but these attributes were not significantly greater than the 100% water requirement treatment. Consequently, in areas with scarce water and saline water (6 dS/m), reliance on the 75% water requirement with 6 dS/m saline water and 100% water requirement with 1.6 dS/m saline water treatments may suffice to achieve an acceptable grain yield and to save water under saline water condition.

    Keywords: Biological yield, Grain yield, Saline water
  • سید محسن سیدی*، جواد حمزه ئی

    سابقه و هدف :

    یکی از راهکارهای کلیدی در کشاورزی پایدار بازگرداندن تنوع به محیط های کشاورزی و مدیریت موثر آن است. کشت مخلوط عبارت است از کشت همزمان دو یا بیش از دو گونه در یک قطعه زمین در طول یک فصل زراعی، که یک روش مهم در توسعه سیستم تولید پایدار بویژه در سیستم هایی که هدف آن ها محدود ساختن مصرف نهاده های خارجی مانند کود و علف کش-های شیمیایی و... است. در قیاس با تک کشتی، سیستم کشت مخلوط استفاده بالاتری از منابع مثل کارایی مصرف مواد غذایی، کارایی مصرف آب و کارایی مصرف زمین دارد.

    مواد و روش ها

    به منظور مقایسه عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان در کشت خالص و کشت مخلوط با لوبیا / سویا آزمایشی در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان طی دو سال زراعی 1392 و 1393 انجام شد. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی الگوهای مختلف کاشت شامل کشت خالص آفتابگردان، لوبیا و سویا با و بدون وجین و کشت های مخلوط افزایشی 30، 60 و 90 درصد لوبیا با آفتابگردان و کشت های مخلوط افزایشی 30، 60 و 90 درصد سویا با آفتابگردان بودند. صفات مورد ارزیابی گیاهان شامل عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن و پروتئین و میزان فسفر و پتاسیم دانه بود. ارزیابی کشت مخلوط بر اساس شاخص نسبت برابری زمین صورت گرفت.

    یافته ها

    نتایج آزمایش نشان داد عملکرد دانه هر سه گونه تحت تاثیر الگوهای کشت قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد دانه آفتابگردان، لوبیا و سویا (به-ترتیب 3480، 3025 و 3158 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص با وجین به دست آمد و کشت مخلوط عملکرد دانه را کاهش داد. همچنین بیشترین عملکرد پروتئین و روغن و عناصر فسفر و پتاسیم آفتابگردان دانه، لوبیا و سویا متعلق به کشت خالص با وجین این گیاهان بود. با این حال نسبت برابری زمین در کشت های مخلوط با 60 و 90 درصد لوبیا و سویا بالاتر از یک بود که نشان دهنده سودمندی سیستم کشت مخلوط است. به طور کلی بر اساس شاخص نسبت برابری زمین کشت مخلوط آفتابگردان و لگوم (لوبیا و سویا) در بیشتر تیمارها برتر از کشت خالص گیاهان بود.

    نتیجه گیری

    نتایج این مطالعه نشان داد که، سیستم های کشت مخلوط باعث کاهش عملکرد دانه آفتابگردان، لوبیا و سویا در مقایسه با تیمار تک کشتی با وجین می شوند، اما به طور کلی در اکثر تیمارها، ترکیب آفتابگردان-حبوبات (لوبیا و سویا) از لحاظ بهبود عملکرد اقتصادی و کارایی استفاده از زمین بهتر از تک کشتی آن ها بود.

    کلید واژگان: رقابت, دانه روغنی, نسبت برابری زمین, عملکرد پروتئین, عملکرد روغن
    Seyed Mohsen Seyedi *, Javad Hamzei
    Background and objectives

    Sustainable agriculture is the act of farming based on an understanding of ecosystem services, the study of relationships between organisms and their environment. One of the key strategies in sustainable agriculture is diversity restoration to agricultural environments and its effective management. Intercropping is an effective way of sustainable agriculture. Intercropping, which is defined as growing two or more species simultaneously in the same field during a growing season, is considered as one important strategy in developing sustainable production systems, particularly systems that aim to limit external inputs such as chemical fertilizer and herbicide. Compared to sole crops, intercropping system have higher utilization of resource i.e., nutrient use efficiency, water use efficiency, and land use efficiency.

    Materials and methods

    In order to comparison of quantity and quality of sunflower yield in sole cropping and intercropping with bean / soybean, an experiment was conducted at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, during 2013 and 2014 growing seasons. Experiment was conducted as randomized complete block design with three replications. Experimental treatment were different planting patterns including sunflower, bean and soybean sole cropping with and without weeding, additive intercropping of 30, 60 and 90% bean, as well as 30, 60 and 90% soybean with sunflower. Evaluated traits of crops including grain yield, protein and oil percent and yield and grain phosphor and potassium. Intercropping systems was evaluated by using land equivalent ratio (LER) index.

    Results

    Experimental results showed that all three crops' grain yield has were affected by planting patterns. The highest sunflower, bean and soybean grain yield (3480, 3025 and 3158 Kg Ha-1, respectively) was achieved at sole cropping with weeding. Results also indicated that intercropping decreased grain yield. Moreover, the highest sunflower, bean and soybean protein and oil yield and grain phosphor and potassium were belonged to sole cropping with weeding of this crops. However, land equivalent ratio at intercropping patterns with 60 and 90% bean and soybean were more than 1 that showed advantage of intercropping. Totally, the findings of this study demonstrated that according to land equivalent ratio index, intercropping of sunflower and legumes (bean and soybean) in most treatments were more beneficial than sole cropping.

    Conclusion

    The results of this study showed that, intercropping systems decreased sunflower, bean and soybean grain yield in comparison with sole cropping with weeding treatment but, in general, in the most of the treatments, sunflower-legume (bean and soybean) intercropping was better than their sole cropping and associated with improving economic yield and land use efficiency.

    Keywords: Competition, Land Equivalent Ratio, oil seed, Oil yield, Protein yield
  • فاطمه حاجی آبادی، فرزاد حسن پور، مصطفی یعقوب زاده، حسین حمامی*، سید محسن سیدی

    تنش شوری و خشکی از مهم ترین عواملی هستند که رشد و نمو گیاهان را در نواحی خشک و نیمه خشک محدود می کنند. به منظور بررسی اثرات مقدار و شوری آب آبیاری بر روی عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم سیروان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند و در سال زراعی 97-1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل مقدارهای مختلف آبیاری در چهار سطح (125%، 100%، 75% و 50% نیاز آبی گندم) و شوری آب آبیاری در سه سطح (6/1 دسی زیمنس بر متر، شش دسی زیمنس بر متر و 8/7 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج آزمایش نشان داد که اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک و دانه گندم به طور معنی داری تحت تاثیر مقدار آب آبیاری، شوری آب آبیاری و اثر متقابل آن ها قرار گرفتند.بیش ترین مقدار عملکرد بیولوژیک و دانه گندم متعلق به تیمار 125% نیاز آبی گندم × شوری 6/1 دسی زیمنس بر متر به ترتیب با 1535 و 76/588 گرم در مترمربع بود. افت 65% عملکرد بیولوژیک و دانه گندم در تیمار50% نیاز آبی گندم × شوری 8/7 دسی زیمنس بر متر در مقایسه با تیمار 125% نیاز آبی گندم × شوری 6/1 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. عملکرد بیولوژیک و دانه بین تیمارهای 125% نیاز آبی گندم × شوری 6/1 دسی زیمنس بر متر و 100% نیاز آبی گندم × شوری 6/1 دسی زیمنس بر متر اختلاف معنی داری را نشان ندادند. در تیمارهای مقدارهای آبیاری، اگرچه در بیشتر صفات تیمار 125% نیاز آبی گندم تیمار برتر بود ولی اختلاف معنی داری با تیمار مصرف 100% نیاز آبی گندم نداشت. با توجه به نتایج این آزمایش، ضرورت دارد در شرایط شور، برای ممانعت از تجمع شوری در منطقه توسعه ریشه و کاهش اثرات منفی آن، آبیاری طبق نیاز آبیگندم انجام گیرد.

    کلید واژگان: تنش آبی, تنش شوری, عملکرد بیولوژیک, عملکرد دانه, نیاز آبی
    Fatemaeh Hajiabadi, Farzad Hassan Pour, Mostafa Yaghoubzadeh, Hossin Homami *, Seyed Mohsen Seyedi

    Salinity and drought stress are the most important factors that limit plant growth, especially in dry and semi-arid regions. To investigate the effects of irrigation water levels and salinity on yield and yield components of wheat cultivar Sirvan, a factorial experiment was conducted in a complete randomized block design with three replications in the research field of agricultural faculty of the University of Birjand during the growing season of 2017-18. The treatments included irrigation at four levels (125%, 100%, 75%, and 50% water requirement) and water salinity in three levels (1.6 dS.m-1, 6 dS.m-1, and 7.8 dS.m-1). The results showed that yield components, biological yield, and grain yield of wheat were affected by water irrigation levels and water salinity. Moreover, these treatment significantly reduced the yield components, harvest index, and water use efficiency (WUE). In biological and grain yield of wheat, the highest and the lowest amounts belonged to 125% water requirement × salinity of 1.6 dS m-1 by 1535and 588.76 g m-2, respectively. In biological yield and grain yield, there was no significant difference observed between 125% wheat water requirement × salinity’s of 1.6% dS.m-1 and 100% water requirement × salinity of 1.6% dS.m-1 treatments. Biological and grain yield of wheat decreased to 65% in 50% water requirement × salinity of 7.8 dS m-1 compared with 125% water requirement × salinity of 1.6% dS.m-1. According to results of this experiment, 125% and 100% water requirement treatments had the highest biological and grain yield. Although 125% wheat water requirement had the highest value in all traits but they were not significant compared to 100% water requirement treatment. In water salinity treatments, non-stress levels had the best performance. According to the results of this study, to avoid salt accumulation in the root zone under saline water irrigation and to decrease negative salinity effects, irrigation must be applied based on wheat water requirement.

    Keywords: Biological yield, Grain yield, Water stress, Salinity stress, Water requirement
  • سید محسن سیدی*، جواد حمزه ئی
    سابقه و هدف

    در کشاورزی، علف های هرز یکی از اصلی ترین عوامل محدود کننده است. در حقیقت، مشکل علف های هرز یک مشکل اساسی در مزارع است که می تواند منجر به ضررهای عمده اقتصادی در کشاورزی شود. علف های هرز می توانند مواد مغذی خاک را کاهش دهند و با رقابت بر سر آب، مواد غذایی و نور می توانند محصولات کشاورزی را تهدید کنند. نخود زراعی (Cicer arietinum L.) یکی از قدیمی ترین گونه های لگوم بوده که حدود 7500 سال پیش در خاورمیانه شناسایی شده است. این گیاه نقش مهمی در تغذیه بشر دارد و منبع پروتئین، انرژی، فیبر، ویتامین و مواد معدنی برای مردم مناطق در حال توسعه به شمار می رود. حضور علف های هرز در مزارع نخود در برخی شرایط باعث افت 90 درصدی عملکرد شده است. این پژوهش با هدف بررسی برخی صفات زیستی و عملکرد دانه پنج رقم نخود در حضور علف های هرز و در شرایط طبیعی انجام شد.

    مواد و روش ها

    آزمایش در دو سال زراعی 1392 و 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا (طول 35 درجه و یک دقیقه شمالی و عرض 48 درجه و 31 دقیقه شرقی و ارتفاع 1690 متر) اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کنترل علف هرز (وجین و عدم وجین) و ارقام نخود (ترک، هاشم، آرمان، آزاد و محلی) بودند. میزان کل بارندگی در طول اجرای آزمایش در سال اول و دوم به ترتیب حدود 76 و 80 میلی متر بود. صفات مورد ارزیابی نخود، ارتفاع بوته، سطح برگ، تعداد شاخه در بوته، عملکرد زیستی و دانه، شاخص کلروفیل و تعداد و وزن گره بودند. برای تجزیه واریانس از برنامه آماری SAS (نسخه 2/9) استفاده شد. مقایسه تیمارها به روش حداقل اختلاف معنی دار در سطح احتمال پنج درصد سنجیده شد.

    یافته ها

    تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر کنترل علف های هرز بر کلیه صفات معنی دار بود. همچنین، اثر رقم بر کلیه صفات به جز شاخص کلروفیل معنی دار شد. اثر متقابل کنترل علف هرز در رقم نیز فقط بر عملکرد زیستی و دانه معنی دار بود. بیشترین میزان ارتفاع بوته، شاخه در بوته، شاخص کلروفیل و تعداد و وزن گره در تیمار عدم وجین علف های هرز مشاهده شد و میزان این ویژگی ها در حضور علف های هرز کاهش معنی داری یافتند. بیشترین میزان عملکرد دانه (00/136 گرم در متر مربع) از رقم هاشم در شرایط وجین علف هرز به دست آمد. کمترین میزان این ویژگی (00/33 گرم در متر مربع) با حدود 75 درصد کاهش به رقم محلی در شرایط عدم وجین تعلق گرفت. بیشترین و کمترین زیست توده و تراکم علف هرز نیز به ترتیب به رقم هاشم و محلی اختصاص داشت. همچنین، نتایج نشان داد که بالاترین میزان شاخص رقابت (16/2) متعلق به رقم هاشم و پایین ترین این شاخص (41/0) متعلق به رقم محلی بود. با توجه به نتایج این آزمایش می توان رقم هاشم را به عنوان رقمی مقاوم در برابر علف های هرز دانست، در مقابل، رقم محلی دارای کمترین توانایی در برابر هجوم علف های هرز بود.

    نتیجه گیری

    نتایج این آزمایش نشان داد که عملکرد ارقام مختلف نخود در حضور علف های هرز کاهش یافته است. با این حال، کاهش عملکرد در ارقام مختلف یکسان نبود. در نتیجه، ارقام هاشم و محلی به ترتیب به عنوان رقم قوی و ضعیف در رقابت با علف-های هرز شناسایی شدند. با ارزیابی عملکرد نخود و شاخص رقابت پذیری می توان دانست که کدام ارقام در شرایط حضور علف های-هرز از توانایی رقابت خوبی برخوردار هستند و این پتانسیل را دارند که در ترکیب با دیگر روش های کنترل علف هرز و با نیاز کمتر به علف کش ها، محصول قابل قبولتری کسب کنند.

    کلید واژگان: ارتفاع بوته, رقابت, عملکرد, علف هرز
    Seyed Mohsen Seyedi *, Javad Hamzei
    Background and objectives

    In agriculture, weeds are one of the main limiting factors. In fact, the problem of weeds is a basic problem in farms, which can lead to major economical yield losses in agriculture. Weeds can decrease soil nutrients and can threaten crops by competition for water, nutritions and light. Chickpea (Cicer arietinum L.) is one of the earliest cultivated legumes and 7500-years old remains have been found in the Middle East. It plays an important role in human nutrition as a source of protein, energy, fiber, vitamins, and minerals for large population sectors in the developing world. The weeds in chickpea fields in some cases has caused a 90% decrease in yield. This research was conducted to evaluation of some biological properties and grain yield of five chickpea cultivars in weed appearance in natural conditions.

    Materials and methods

    The experiment was conducted at the Research Farm Bu-Ali Sina University (latitude 35◦1' N, longitude 48◦31' E and 1690 m altitude) during 2013 and 2014 growing seasons. Experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design (RCBD) with three replications. Experimental treatments included weed control (weeding and non-weeding) and chickpea cultivars (Tork, Hashem, Arman, Azad and Mahali). The total amount of rainfall during the experiment in the first and second years was about 76 and 80 mm, respectively. The evaluated chickpea traits were plant height, leaf area, branches number per plant, biological and grain yield, chlorophyll index and nodule number and weight. Analysis of variance was used for statistical analyses (Version 9.2, SAS). Differences between treatments were compared by least significant difference (LSD) test at 5% probability.

    Results

    Analysis of variance showed that the effect of weed control on all traits. Also, the effect of cultivar was significant for all traits except chlorophyll index. The effect of weed control × Cultivar interaction was significant only for on biological and grain yield. The highest plant height, branches per plant, chlorophyll index and nodule number and weight were obtained at weeding treatment and these traits decreased significantly in weedy conditions. The highest grain yield (136.00 g m-2) was obtained at Hashem cultivar in weeding conditions. The lowest value of this trait (33.00 g m-2) with about 75% reduction, was achieved to Mahali cultivar in no weeding condition. Maximum and minimum weed biomass and density was belonged Hashem and Mahali cultivars, respectively. Therefore, results showed that the highest competition index (2.16) belonged to Hashem cultivar, and the lowest value of this index (0.41) belonged to the Mahali cultivar. According to the results of this research, Hashem cultivar can be known as a resistant cultivar against weeds, but against the Mahali cultivar it has the lowest ability against weed invasion.

    Conclusion

    The results of this experiment showed that the yield of different cultivars of chickpea were decreased in the presence of weeds. However, yield reduction were not same in different cultivars. As a result, Hashem and local cultivars were identified as a strong and weak cultivar, respectively, in competition with weeds. By evaluating the different varieties of chickpea yield and competitiveness index, can be known which the varieties have good competitive ability in a condition of weed presence, and have the potential in combination with other weed control methods, produce more acceptable yields by lesser need for herbicides.

    Keywords: Competition, Plant height, Weed, Yield
  • سید محسن سیدی*
    به منظور تعیین انتخاب محصول پیش‎کاشت مناسب تر برای گیاه کلزا با مدیریت مناسب مصرف کود نیتروژنه، آزمایشی در سال های زراعی 92-1391 و 93-1392 در قالب فاکتوریل بر پایه بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا شد. فاکتور اول کشت قبل شامل نخود و ذرت (علوفه ای) و فاکتور دوم سطوح کود اوره شامل 0، 40، 80، 120، 160 و 200 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه کلزا تحت تاثیر کشت قبل و سطوح کود مصرفی قرار گرفتند ولی اثر کشت قبل و سطوح کود اوره درصد روغن دانه را تحت تاثیر قرار ندادند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه در تیمار کشت قبل نخود مشاهده شدند. در بین سطوح کود نیز بیشترین میزان این صفات در مصرف 200 کیلوگرم در هکتار اوره بدست آمد ولی مقادیر بدست آمده در این تیمار با تیمار مصرف 160 کیلوگرم در هکتار اوره اختلاف معنی داری نداشت. به نظر می رسد در زراعت کلزا برای کاهش مصرف کودهای نیتروژنه و کمک به سلامت محیط زیست استفاده از پیش‎کاشت حبوبات مثل نخود راه حل مناسبی باشد. همچنین توجه به سطوح کودی بهینه و عدم مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی به پایداری کشاورزی کمک شایانی خواهد نمود.
    کلید واژگان: کلزا, کود اوره, تناوب, پیش ‎کاشت, حبوبات
  • سید محسن سیدی*، جواد حمزه ئی
    سابقه و هدف

    یکی از راهکارهای کلیدی در کشاورزی پایدار بازگرداندن تنوع به محیط های کشاورزی و مدیریت موثر آن است. کشت مخلوط عبارت است از کشت همزمان دو یا بیش از دو گونه در یک قطعه زمین در طول یک فصل زراعی، که یک روش مهم در توسعه سیستم تولید پایدار بویژه در سیستم هایی که هدف آن ها محدود ساختن مصرف نهاده های خارجی مانند کود و علف کش های شیمیایی است. در قیاس با تک کشتی سیستم کشت مخلوط استفاده بالاتری از منابع مثل کارایی مصرف مواد غذایی، کارایی مصرف آب و کارایی مصرف زمین دارد. این مطالعه به منظور ارزیابی سودمندی سیستم کشت مخلوط آفتابگردان و لگوم (للوبیا و سویا) انجام شد.

    مواد و روش ها

    آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان طی دو سال زراعی 1392 و 1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص آفتابگردان، لوبیا و سویا و کشت های مخلوط افزایشی 30، 60 و 90 درصد لوبیا با آفتابگردان و کشت های مخلوط افزایشی 30، 60 و 90 درصد سویا با آفتابگردان بودند. ارزیابی کشت مخلوط بر اساس شاخص های نسبت برابری زمین، بهره وری سیستم، غالبیت، رقابت، مجموع ارزش نسبی، نسبت معادل سطح زیر کشت و زمان و ضریب ازدحام نسبی صورت گرفت.

    یافته ها

    بر اساس نتایج این تحقیق، عملکرد دانه هر سه گونه و عملکرد معادل تحت تاثیر الگوهای کشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه آفتابگردان، لوبیا و سویا در کشت خالص به دست آمد و کشت مخلوط به افت عملکرد دانه این محصولات منجر شد. با این حال عملکرد معادل آفتابگردان در کشت های مخلوط با 60 و 90 درصد لوبیا و سویا بیش از عملکرد خالص بود. در این تیمارها شاخص های نسبت برابری زمین، غالبیت، رقابت، مجموع ارزش نسبی، نسبت معادل سطح زیر کشت و زمان و ضریب ازدحام نسبی بالاتر از یک و شاخص رقابت کمتر از یک بود که نشان دهنده ی سودمندی سیستم کشت مخلوط است. از طرفی با توجه به شاخص غالبیت، گیاه آفتابگردان نسبت به لوبیا و سویا غالب بود.

    نتیجه گیری

    نتایج مطالعه حاضر نشان داد که سیستم کشت مخلوط عملکرد دانه معادل آفتابگردان را نسبت به کشت خالص آفتابگردان افزایش داد. به طورکلی کشت مخلوط آفتابگردان و لگوم (لوبیا و سویا) در بیشتر تیمارها برتر از کشت خالص گیاهان بود که با بهبود عملکرد اقتصادی و کارایی استفاده از زمین همراه بود.

    کلید واژگان: آفتابگردان, سویا, لوبیا, نسبت برابری زمین, رقابت
    Seyed Mohsen Seyedi *, Javad Hamzei
    Background and objectives

    One of the key strategies in sustainable agriculture is diversity restoration to agricultural environments and effective management it. Intercropping, which is defined as growing two or more species simultaneously in the same field during a growing season, is considered one important strategy in developing sustainable production systems, particularly systems that aim to limit external inputs such as chemical fertilizer and herbicide etc. Compared to sole crops, intercropping system have higher utilization of resource i.e., nutrient use efficiency, water use efficiency, and land use efficiency. This research was done to evaluation advantageous of sunflower-legume intercropping systems,

    Materials and methods

    The experiment was conducted as randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, during 2013 and 2014 growing seasons. Experimental treatments were different planting patterns including sunflower, bean and soybean sole cropping, and additive intercropping of 30, 60 and 90% bean, as well as 30, 60 and 90% soybean with sunflower. Intercropping systems were evaluated by using indices of land equivalent ratio (LER), system productivity index (SPI), total relative value (RTV), area-time equivalent ratio (ATER), aggressivity index (AI), competition index (CI) and relative crowding coefficient (RCC).

    Results

    Results showed that crops grain yield and sunflower equivalent yield affected by planting patterns. The highest sunflower, bean and soybean grain yields were achieved at sole cropping and intercropping decreased grain yield of these crops. However, sunflower equivalent yield at intercropping patterns of 60 and 90% bean and soybean were more than sole cropping. At this treatments, indices of land equivalent ratio, total relative value, area-time equivalent ratio and relative crowding coefficient were more than 1 and competition index was less than 1 that showed intercropping is advantageous. In this study pay attention to aggressivity index, sunflower was aggressive in comparison to bean and soybean.

    Conclusion

    The results of this present showed that, intercropping systems increased sunflower equal grain yield in comparison with sunflower sole cropping. In general, in the most of the treatments, sunflower-legume (bean and soybean) intercropping was better than their sole cropping and associated with improving economic yield and land use efficiency. The results of this present showed that, intercropping systems increased sunflower equal grain yield in comparison with sunflower sole cropping. In general, in the most of the treatments, sunflower-legume (bean and soybean) intercropping was better than their sole cropping and associated with improving economic yield and land use efficiency.

    Keywords: Bean, Competition Index, Land Equivalent Ratio, soybean, Sunflower
  • محمدجعفر اشکواری، سیدمحسن سیدی، کیمیا عباسیان هریس
    هدف اصلی این نوشتار، بررسی روش شناسی تاریخ نگاری توزری در کتاب الاکتفاء فی اخبار الخلفاء است. این روش شناسی، ما را با یکی از الگوه های تاریخ نگاری، یعنی خلفانگاری آشنا می سازد که تالیف اخبار تاریخی در آن، آمیخته ای از شیوه های سالشمار و موضوعی است. یافته های پژوهش که شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده، نشان می دهد با وجود نگارش الاکتفاء فی اخبار الخلفاء در سده ششم، این کتاب دربردارنده اخبار بسیار و روایاتی مهم و نادر در باره حاجبان، کاتبان، خلفا و نیز تسلط مسیحیان بر شهرهای شمالی اندلس است که در دیگر منابع، کمتر سخنی در آن باره دیده می شود. این کتاب به لحاظ شکل شناسی، در شمار تاریخ نگاری عمومی است که با محوریت خلفا به نگارش در آمده و شیوه تالیف اخبار تاریخی آن، آمیخته ای است از شیوه های سالشماری، موضوعی و شرح حال نگاری که با اسلوبی ساده و روان نوشته شده و داوری در آن دیده نمی شود.
    کلید واژگان: خلفانگاری, الاکتفاء فی اخبار الخلفاء, ابن الکردبوس التوزری, تاریخ نگاری مغرب اسلامی
  • ثریا فرجی، سید محسن سیدی، مجید خلیلی، مهران سیف فرشد*

    در سراسر تاریخ پزشکی، نگارش رساله و کتاب های اخلاقی، در کنار علم آموزی، به عنوان یکی از مباحث مهم مطرح بوده و در قرون طلایی علوم در اسلام نیز، رواج داشته است. دانشمندان این دوره، از بیان نکات اخلاقی که رعایت آن در پزشکی ضروری می نمود، غافل نبودند. مقاله ی حاضر درباره ی رفتار و اخلاق پزشکان از دیدگاه دانشمند برجسته ی دوره ی اسلامی ، اسحاق بن علی رهاوی و مولف نخستین اثر مستقل در این زمینه، ادب الطبیب است. هدف از این مطالعه، تحلیل و بررسی رفتار و اخلاق پزشکان در این کتاب ارزشمند است. در این مطالعه، به دلیل حجم گسترده و جامعیت کتاب یادشده که شاید بتوان آن را دایره المعارف اخلاق پزشکی نامید، تنها چند جستار، مانند مختصری از زندگی و تبار رهاوی، ضرورت و مفهوم ادب، رفتار و تعهد پزشکان به خود، بیماران و جامعه و همچنین، رفتار پرستاران، عیادت کنندگان و نکاتی درباره ی چگونگی آزمون و آموزش پزشکی و داروسازی بررسی شده است. رهاوی، نخستین شرط طبابت را ایمان و اعتقاد راستین به خداوند دانسته و پزشکان را نگهبانان جسم و تن معرفی می کند. حفظ تعهد به آموزش پزشکی، نقش پرستاران و داروسازان در روند درمان، مهارت های ارتباطی پزشک و توصیه به آموختن سایر علوم، همچون فلسفه و از همه مهم تر، رابطه ی محکم بین جسم و روح، از نقاط قوت ادب الطبیب است که رهاوی با بیان این نکات، خواستار بهبود کیفیت خدمات پزشکی در جامعه بوده است.

    کلید واژگان: اخلاق و رفتار پزشکان, تعهد حرفه ای, رهاوی, کتاب ادب الطبیب
    Sorayya Faraji, Seyed Mohsen Seyedi, Majid Khalili, Mehran Seif Farshad*

    Writing treatises and books on ethics and morality is one of the most important topics in medicine history. Teaching and learning medical knowledge and skills was a common one in the golden age of science in Islam, too. The scholars of that period considered the ethical points of view as an important fact in their medical profession. The present article reports the behavior and ethics of physicians based on the review on the first book in this field, "Adab al-Tabib". This book, which can be called the Encyclopedia of Medical Ethics, represents standpoints of the prominent Islamic scholar, Ishaq bin Ali Al-Ruhawi. In this paper, it was intended to summarize the main points of professional behavior and ethics among physicians. Due to the wide-ranging and comprehensive nature of the book, only a few pertinent topics were reviewed. Those topics include the necessity and concept of politeness; the behavior and commitment of physicians towards themselves, patients and society as well as the behavior of nurses, attendees and tips on how to train and examine medical and pharmacy students. Al-Ruhawi in this book, declares that the first necessity of medicine is the true faith and belief in God and the doctors are the guardians of the body and soul. Commitment to medical education, nurses and pharmacists’ role in the management process, physicians’ communication skills suggesting of learning other sciences such as philosophy and more important point, strong relationship of body and soul, are the strengths of Adab-al-Tabib that Ruhawi intended to improve quality of medical services by reviewing them.

    Keywords: Physicians’ behavior, Medical Professionalism, Ruhawi, Adab al-Tabib book
  • جواد حمزه ئی، افشار آزادبخت*، سیدمحسن سیدی
    هدف از انجام این آزمایش مطالعه تاثیر تاریخ های کاشت مختلف 15 مهر، 15 آبان و 15 آذر بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد پنج رقم جو محلی همدان (شاهد)، آبیدر، والفجر، بهمن و ماکویی بود. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در این تحقیق ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ارزیابی شدند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (82/420 گرم بر مترمربع) در تاریخ کاشت اول به دست آمد. همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک (33/906 گرم بر متر مربع) در تاریخ کاشت 15 مهر ماه حاصل شد. بین ارقام جو از نظر عملکردهای دانه و بیولوژیک تفاوت معنی دار وجود داشت. رقم والفجر با میانگین 83/382 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود و این رقم با سایر ارقام تفاوت معنی دار داشت. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم تنها بر صفت تعداد دانه در سنبله معنی دار بود. در این بررسی مناسب ترین تاریخ کاشت و رقم جو برای منطقه همدان تاریخ کاشت 15 مهر ماه و رقم والفجر شناخته شد.
    کلید واژگان: اجزای عملکرد, تاریخ کاشت, جو, دیم, عملکرد دانه
    J. Hamzeei, A. Azadbakht? *, S. M. Seyedi
    The aim of this research was to study the effect of planting dates of 6 Oct., 5 Nov. and 5 Dec., 2013 as S1, S2 and S3 treatments, respectively, on growth, yield and yield components of five barely cultivars (C1; Mahally as a control, C2; Abidar, C3; Valfagr, C4;Bahman and C5; Makoyei). A factorial experiment was done based on randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station of Bu- Ali Sina University. Traits of plan height, number of spike m-2, number of grain spike-1, 1000- seed weight, grain yield, biological yield and harvest index (HI) were evaluted. Results showed that planting date treatment had significant effects on all traits. Maximum grain yield (420.82 g m-2) was attained at S1 treatment. S3 treatment in comparison with S1 treatment decreased grain yield up to 46.5%. At the late planting date (S3) due to exposure of plants with heat and drought of late season, grain yield of barley decreased. Also, maximum biological yield (906.33 g m-2) was achieved at planting date of 6 Oct. (S1). Between barley cultivars for traits of grain and biological yields was different significant. Valfagr cultivar with average of 382.83 g m-2, produced the highest value of grain yield and this coutivar had significant difference with other cultivars. The interaction of planting date × cultivar was significant only for grain number spike-1. Maximum and minimum values for grain number spike-1 were achieved at S1×C3 and S3×C1 treatments, respectively. In this study the most suitable planting date and barley cultivar for Hamadan region was determine planting date of 6 Oct. and Valfajr cultivar.
    Keywords: Yield components, Planting date, Barely, Rainfed, Grain yield
  • جواد حمزه ئی، سید محسن سیدی، افشار آزادبخت*، ایوب فصاحت

    تحقیق حاضر در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در دو سال زراعی 92-1390 اجرا شد. هدف از اجرای این آزمایش ارزیابی اثر محلول پاشی آهن بر رشد، میزان گره زایی و عملکرد کمی و کیفی نخود زراعی در شرایط آب و هوایی همدان بود. طرح آزمایشی مورد استفاده بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و هفت تیمار (T1: شاهد (عدم محلول پاشی) ، T2: محلول پاشی 2 گرم در لیتر نانو کود در مرحله گلدهی، T3: محلول پاشی 4 گرم در لیتر نانو کود در مرحله گلدهی، T4: محلول پاشی 2 گرم در لیتر نانو کود در مرحله غلاف دهی، T5: محلول پاشی 4 گرم در لیتر نانو کود در مرحله غلاف دهی، T6: محلول پاشی 2 گرم در لیتر نانو کود در مراحل گلدهی و غلاف دهی، T7: محلول پاشی 4 گرم در لیتر نانو کود در مراحل گلدهی و غلاف دهی) بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، اثر تیمارهای آزمایشی بر اکثر صفات معنی دار بودند. کمترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکردهای دانه و بیولوژیک و تعداد و وزن خشک گره در ریشه و نیز میزان آهن و درصد پروتئین دانه در تیمار شاهد (عدم محلول پاشی) به دست آمدند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک (329 گرم در متر مربع) ، عملکرد دانه (152 گرم در متر مربع) درصد پروتئین دانه (85/27 درصد) نیز در تیمار محلول پاشی 4 گرم در لیتر نانو کلات آهن در مراحل گلدهی + غلاف دهی مشاهده شدند. بنابراین، محلول پاشی 4 گرم در لیتر نانو کلات آهن در مراحل گلدهی+ غلاف دهی، توانست بیشترین میزان گره زایی در ریشه، شاخص های زراعی و عملکرد دانه را تولید نماید.

    کلید واژگان: نخود زراعی, محلول پاشی, نانو کلات آهن, عملکرد دانه, دیم
    Javad Hamzei, Mohsen Seyedi, Afshar Azadbakht*, Ayob Fesahat

    This research was carried out at the Research Farm, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University for two growing seasons (2011-2012). The aim of research was to evaluate the effect of foliar application of iron on growth, nodulation and quantity and quality of chickpea yield in Hamedan. A randomized complete block design with three replications and seven treatments were used (T1: control; non-foliar application, T2: foliar application of 2 g.L-1 of nano fertilizer at flowering stage, T3: foliar application of 4 g.L-1 of nano fertilizer at flowering stage, T4: foliar application of 2 g.L-1 of nano fertilizer at podding stage, T5: foliar application of 4 g.L-1 of nano fertilizer at podding stage, T6: foliar application of 2 g.L-1 of nano fertilizer at flowering and podding stages and T7: foliar application of 4 g.L-1 of nano fertilizer at flowering and podding stages). The effect of treatments on the most traits was significant. Based on means comparisons, lower values for traits like number of pods per plant, number of grain per plant, 1000-seed weight, biological and seed yields, number and dry weight of root nodules and iron content of seed and protein percent were obtained from control (non-foliar application) and foliar application 4 g.L-1 of nano fertilizer at flowering and podding stages treatments. The highest biological yield (329 g.m-2), seed yield (152 g.m-2) protein percent (27.85%) were obtained from treatment of foliar application of 4 g.L-1 of nano fertilizer at flowering and podding stages. Therefore, foliar application of 4 g.L-1 of nano-iron chelate in both flowering and podding stages produced the highest root nodulation, agronomic indices and seed yield.

    Keywords: Chickpea, Foliar application, Seed yield, Nano-iron chelate
  • سیدمحسن سیدی، افشار آزادبخت *، ایوب فصاحت
    به منظور بررسی اثر کشت انتظاری بر ویژگی های رشد و عملکرد سه رقم نخود در شرایط دیم یک آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال زراعی 90-1389 و 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان به اجرا در آمد. تاریخ کاشت در چهار زمان مختلف شامل 20 دی، 20 بهمن، 20 اسفند و20 فروردین هر دو سال به عنوان سطوح فاکتور اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آرمان و آزاد نیز سطوح فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر سال بر ویژگی های آزمایشی نخود معنی دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزیابی به جز درصد بقاء بوته ها تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ترتیب 26/761 و 16/236 گرم در متر مربع) در تیمار تاریخ کاشت اول (20 دی) و رقم هاشم مشاهده شد. همچنین، کمترین مقدار عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ترتیب 18/301 و 91/75 گرم در متر مربع) به تیمار تاریخ کشت آخر (20 فروردین) و رقم آزاد تعلق گرفت. بیشترین مقدار صفات ارتفاع بوته، طول ریشه، تعداد شاخه فرعی، وزن هزار دانه و تعداد دانه در بوته نیز در تاریخ کاشت اول به دست آمد که این مقادیر به طور معنی داری بیشتر از سایر تاریخ های کاشت بودند. در مجموع و با توجه به این یافته ها کشت انتظاری سودمندی بسیار بالایی در میزان ویژگی های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد نخود داشت.
    کلید واژگان: تاریخ کاشت, عملکرد دانه, عملکرد بیولوژیک, کشت انتظاری, نخود
    mohsen Seyedi, afshar Azadbakht *, Ayob Fesahat
    In order to evaluate the effect of waiting sowing on yield and growing properties in three chickpea cultivars under rainfed condition, an experiment was conducted at split plot arrangement on basis of randomized complete block design at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, and Bu-Ali Sina University during growing seasons of 2011 and 2012. Sowing dates in four times, including 10 January, 10 February, 10 March and 9 April of both years were the levels of main plot, and three chickpea cultivar, including Hashem, Arman and Azad were subplot. Results showed that the effect of year on chickpea experimental properties was not significant, but the all of the evaluated traits were affected significantly by sowing dates, but the plants survival percentage. The highest rates of biological and grain yield (761.26 and 236.16 g m-2, respectively) was obtained at the first sowing date (10 January) and Hashem cultivar. Also, the lowest biological and grain yield (301.18 and 75.91 g m-2, respectively) was achieved at last sowing date (9 April) and Azad cultivar. The highest plat height, root length, number of branches per plant, 1000 seed weight and grain per plant was obtained at the first sowing date that these values were significantly more than the other sowing dates. As the results showed that cultivars had significant effects on grain and protein yield. Totally, by considering these findings, waiting sowing was highly beneficial in chickpea growing properties, yield and yield component.
    Keywords: Biological yield, Chickpea, Grain yield, Sowing date, Waiting sowing
نمایش عناوین بیشتر...
سامانه نویسندگان
  • دکتر سید محسن سیدی
    سیدی، سید محسن
اطلاعات نویسنده(گان) توسط ایشان ثبت و تکمیل شده‌است. برای مشاهده مشخصات و فهرست همه مطالب، صفحه رزومه ایشان را ببینید.
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال