فهرست مطالب صالح آقابابایی

مبانی ارزش‌شناختی علوم انسانی اسلامی گزاره‌هایی ارزشی هستند که توجه به آنها و پذیرش آنها در تبیین، پیش‌بینی و هدف‌گذاری کنش‌های انسانی نقش ایفا می‌کنند. مبانی ارزش‌شناختی علوم انسانی در دانش مدیریت اسلامی ماهیت ارزش‌ها، طبقه‌بندی و انواع ارزش‌ها، معیار و ملاک ارزش‌ها، و جایگاه متافیزیکی ارزش‌ها را نشان می‌دهند. این پژوهش با به کارگیری روش «توصیفی تبیینی» و جمع‌آوری داده‌ها به شیوه «اسنادی کتابخانه‌ای»، به بررسی نظرات علامه مصباح یزدی در رابطه با مبانی ارزش‌شناختی در دانش مدیریت اسلامی پرداخته است. سوال اصلی این است که از منظر علامه مصباح یزدی، مبانی ارزشی برخاسته از جهان‌بینی اسلامی کدام است؟ و کاربست آنها در شیون گوناگون مدیریت چگونه است؟ یافته‌ها نشان داد مبانی ارزش‌شناسی اسلام در حوزه مدیریت، شامل جامعیت ارزش‌ها، قابلیت تبیین، برخورداری از انسجام درونی، و اصالت سود نامحدود اخروی است. ارزش مدنظر در مدیریت اسلامی، ارزش اخلاقی است؛ یعنی ارزشی که در خصوص اخلاق مطرح می‌شود و موضوع آن نیز رفتار اختیاری انسان است. ارزش‌ها با داشتن خاصیت کنترل‌کنندگی و نظارتگری، به‌مثابه اساس رفتار، مشرف بر رفتارهای مدیران هستند و به حرکت آنها جهت می‌بخشند. معیار و ملاک ارزشمندی عمل یک مدیر، رضایت الهی و نزدیک شدن به خداوند است. به‌کارگیری مبانی ارزش‌شناسی، هم اثربخشی مدیریتی به همراه دارد و هم در سطحی بالاتر، به تکامل روحی و معنوی انسان کمک می‌کند.

آینده پژوهی دانشی است فراتمدنی و فرارشته ای که کشف آینده های محتمل و تلاش برای ساخت آینده های مطلوب را سرلوحه اهداف خود دارد. نگاه آینده پژوهی به آینده بسیط نیست و باور به متکثر بودن آینده دارد. انسان در این رویکرد مختار و کنش گرا است تا مجبور و واکنش گرا، بنابراین انسان قادر به ساختن آینده های مبتنی بر امیال و آرزوهای خود است. امروزه از این رشته دانشگاهی تحت عنوان علم و هنر ساخت آینده یاد می شود و کشورهای جهان سعی دارند ابتدا به کسب این دانش تحت عنوان ابزاری راهبردی دست یابند و سپس به بازآفرینی آن متناسب با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی خود بپردازند. این مقاله سعی دارد با استعانت از منابع متنوع، با بیانی ساده به مقوله مبانی و مفاهیم آینده پژوهی و آموزه های آن بپردازد.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شروع دوران دفاع مقدس، ادبیات جدیدی وارد محافل سیاسی و مدیریتی کشور شد که از آن با نام «مدیریت جهادی» یاد می شود. یکی از نهادهایی که توانسته و می تواند پیوند خوبی با این مفهوم برقرار کند حوزه های علمیه هستند. حوزه های علمیه با در پیش گرفتن شاخصه های انقلابی گری در سه بعد ارزشی، بینشی و رفتاری به خوبی می توانند زیرساخت های لازم برای احیا و بکارگیری مدیریت جهادی را در کشور فراهم نمایند. هدف از مطالعه پیش روی معرفی و تبیین حوزه انقلابی به عنوان یکی از زیرساخت ها و پایه های اساسی مدیریت جهادی است.

شواهد تاریخی و روایی مبنی بر تقابل قوم یهود با حضرت مسیح، پیامبر اکرم؟ص؟ و حضرت مهدی؟عج؟ را نشان می‎دهد. مستنداتی نیز دال بر وجود قومیت‎گرایی افراط‎گرایانه یهود هم در فقرات عهد عتیق و جدید، هم چنین تلمود و بسیاری از آیات و روایات اسلامی، علاوه بر جریانات تاریخی مواجهه این قوم با انبیای بزرگ الهی، همگی به مثابه چالش بزرگ فرا روی حکومت موعود امم است. طیف گسترده‏ای از روایات باب امام مهدی؟عج؟، گمانه‎های قومیت گرایی را از مهم ترین چالش های تهدیدکننده حکومت‎ عدالت خواه حضرت رقم می‎زند. هدف پژوهش حاضر تبارشناسی چالش‎های قومی، تا قبل از دولت امام مهدی؟عج؟ است.

مدیریت و انقلابی‎گری دو مولفه جدایی ناپذیر نظام اسلامی محسوب می‎شوند. مدیریت انقلابی به عنوان یکی از انشعاب‎های مدیریت اسلامی، مدتی است به گفتمان رایج فضای مدیریتی کشور بدل شده است و اوج آن را در بیانات رهبر معظم انقلاب می‎توان جستجو کرد. انقلابی‎گری باید رکن اساسی هر سازمان و نهادی باشد که می‎خواهد برای نظام جمهوری اسلامی ایران خدمت کند. در این نوشتار به بررسی برخی شاخصه‎ها و اصول مدیریت انقلابی می‎پردازد.