به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

ملک مسعود احمدی

  • ابراهیم روحی، مظفر روستایی*، صابر گلکاری، اسماعیل زاد حسن، جعفر جعفر زاده، مقصود حسنپور حسنی، بهزاد صادق زاده، داود صادق زاده، غلامرضا عابدی اصل، حسن احمدی، غلامرضا خلیل زاده، رضا حق پرست، رحمان رجبی، مصطفی آقایی سربرزه، ملک مسعود احمدی، کاظم سلیمانی، تقی بابایی، رسول اسلامی، علیرضا خداشناس، فرزاد افشاری، رحیم هوشیار، سید محمود عطاحسینی، محسن یاسایی، رامین روح پرور، صمد سرکاری، معصومه خیرگو، محمود مرادی، صفرعلی صفوی، نصرت الله طباطبایی، شهریار کیا، محمد دالوند

    معرفی ارقام جدیدگندم دیم پرمحصول تاثیر زیادی بر افزایش و پایداری تولید در دیم زارهای کشور دارد. رقم کمال حاصل برنامه به نژادی گندم نان در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور می‏ باشد. این رقم از دورگ‏ گیری بین لاین Sbn//Trm/k253 و لاین 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl در سال زراعی1380-81 در مراغه تولید شد. ارزیابی نسل‏ های در حال تفکیک در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه (87-1382) انجام گرفت. رقم کمال طی سال زراعی90-1389 در قالب آزمایش مقدماتی در ایستگاه‏ های سرد و معتدل ارزیابی و میانگین عملکرد دانه آن2234 کیلوگرم در هکتار بود. در سال1390-91 رقم جدید در قالب آزمایش پیشرفته مقایسه عملکرد بررسی و با 1719 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه انتخاب و به مدت سه سال در آزمایش سازگاری و پایداری عملکرد در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد دیم ارزیابی شد. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام شاهد آذر 2 و اوحدی در این بررسی به ‏ترتیب 2120، 2066 و 2083 کیلوگرم در هکتار بود. رقم کمال به همراه شاهدهای سرداری، آذر2، هما، اوحدی، باران، صدرا و هشترود طی سه سال زراعی (1395-97) در قالب آزمایشات تحقیقی- ترویجی و پایلوت‏ های انتقال یافته در استان آذربایجان شرقی از نظر عملکرد و سایر صفات زراعی مقایسه شد. در این آزمایشات میانگین عملکرد دانه رقم کمال 2604 و ارقام شاهد متداول منطقه (صدرا، آذر2، باران، هما، اوحدی و سرداری) 2230 کیلوگرم در هکتار بود، که عملکرد دانه رقم جدید 17 درصد نسبت به میانگین شاهد‏ها برتر بود. بر اساس آزمون ‏های پایداری رقم کمال از پایداری عملکرد دانه بالا در طول سال ها برخوردار بود. رقم کمال دارای عادت رشد زمستانه، مقاومت به سرما و خشکی، میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله 143 روز (از اول ژانویه)، میانگین ارتفاع گیاه 67 سانتی‏ متر و میانگین وزن هزار دانه 40 گرم است. رقم کمال نسبت به بیماری های زنگ زرد و زنگ قهوه‏ ای حساس ولی از کیفیت نانوایی خوب برخوردار است. این رقم به دلیل دارا بودن ویژگی‏ های مطلوب زراعی برای کاشت در مناطق سرد و معتدل سرد دیم انتخاب و معرفی شده است.

    کلید واژگان: گندم دیم, پتانسیل تولید, تحمل به خشکی, تحمل به سرما و عادت رشد زمستانه
    E. Rohi, M. Roostaei *, S. Golkari, E. Zadhasan, J. Jafarzadeh, M. Hassanpour Hosni, B. Sadeghzadeh, D. Sadeghzadeh, G. R. Abedi Asl, H. Ahmadi, Gh. Khalilzadeh, R. Haghparast, R. Rajabi, M. Aghaee Sarbarzeh, M. M. Ahmadi, K. Soleimani, T. Babaei, R. Eslami, A. R. Khodashenas, F. Afshari, R. Hooshyar, M. Ata Hoseini, M. Yassaie, R. Roohparvar, S. Sarkari, M. Kheirgoo, M. Moradi, S. A. Safavi, N. Tabatabai, Sh. Kia, M. Dalvand

    Kamal, is a new winter bread wheat cultivar developed by the national rainfed bread wheat breeding program for the cold and temperate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between Sbn//Trm/k253 and 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl in Maragheh Research Station. Kamal was selected from segregating population from F2-F7 in Maragheh (2002-2008) based on agronomic characteristics. Based on results, Kamal grain yield means in preliminary and advanced regional yield trail was 2234 and 1719 kgha-1, respectively. Results of elite trail in cold and moderate research stations (2012-2015) showed that the grain yield mean of Kamal was 2120 and means of Azar2 and Ohadi cultivars were 2066 and 2083 kgha-1, respectively. Kamal cultivar in East Azerbaijan province was compared with conventional control cultivars in the farmer fields for 3 years and the results showed that the average grain yield of Kamal and checks were 2604 and 2230 kgha-1 respectively. Kamal is a winter type variety with time to heading of 143 days, 67 cm plant height, 40, gr. 1000 kernel weight, 11.4% protein content, 20 ml Zeleni numer, 41 degree of hardness, 27% wet gluten and 15 unit of gluten index. Results revealed that Kamal cultivar is tolerant to cold and drought stresses, with suitable earliness, and good bread quality but susceptible to yellow rust and leaf rust, this xultivar way and released in 2019 under the name of Kamal for cold and moderate cold dry areas of Iran.

    Keywords: Wheat, grain yield potential, drought tolerant, cold tolerant, winter growth habit
  • مظفر روستایی*، اسماعیل زادحسن، جعفر جعفرزاده، مقصود حسنپور حسنی، بهزاد صادق زاده، سیروس محفوظی، کاظم سلیمانی، غلامرضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، حسن احمدی، هوشنگ پاشاپور، رضا حق پرست، مصطفی آقایی سربرزه، ملک مسعود احمدی، رحمان رجبی، تقی بابایی، رسول اسلامی، رضا رضایی، نوذر بهرامی، فرزاد افشاری، رحیم هوشیار، سید محمود عطاحسینی، محسن یاسایی، رامین روح پرور، صمد سرکاری، معصومه خیرگو، محمود مرادی، نصرت الله طباطبایی، شهریار کیا، محمد دالوند

    به منظور تولید لاین‏ های گندم دارای تحمل بالابه تنش های خشکی و سرما،رقم صدرا در سال زراعی 79-1378 از طریق دورگ‏ گیری بین رقم سرداری (والد پدری) با لاین Azadi/Azar (والد مادری) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه ایجاد شد. نتایج حاصل از ارزیابی رقم صدرا در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداری به ‏ترتیب 2394، 2332 و 2214 کیلوگرم در هکتار بود و عملکرد این رقم 8 درصد نسبت به شاهد سرداری و 3 درصد نسبت به رقم آذر2 برتری داشت. در مجموع رقم صدرا سازگاری بهتری نسبت به شرایط بهینه اقلیمی نشان می دهد به طوری که، رقم جدید دارای پتانسیل بهره وری بیشتر از آب باران حتی در سال های ترسالی است. بر اساس نتایج، میانگین عملکرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداری در شرایط بارش مناسب به ‏ترتیب 3330، 3045 و 2522 کیلوگرم در هکتار بود. رقم صدرا دارای سازگاری عمومی و پایداری عملکرد مطلوب، تیپ رشد زمستانه، مقاوم به سرما و خشکی، با تعداد روز تا ظهور سنبله 173 روز (از اول ژانویه)، ارتفاع بوته 80 سانتی ‏متر و وزن هزار دانه 35 گرم می‏ باشد. یکی از مهم ترین ویژگی های رقم صدرا کیفیت خوب نانوایی آن است به طوری که رقم صدرا با دارا بودن پارامترهای کیفی مناسب نظیر عدد زلنی33، درصد پروتیین11/3، سختی دانه 47، شاخص گلوتن تر30، شاخص گلوتن 50 و حجم رسوب SDS معادل 55 دارای کیفیت نانوایی بالایی است. رقم صدرا به دلیل عملکرد بالا و دارا بودن ویژگی های مطلوب زراعی برای کاشت در دیم زارهای مناطق سرد و معتدل سرد کشور انتخاب و معرفی شد.

    کلید واژگان: گندم دیم, پتانسیل تولید, زودرسی, کیفیت نانوایی
    M. Roostaei *, E. Zadhasan, J. Jafarzadeh, M. Hassanpour Hosni, B. Sadeghzadeh, S. Mahfoozi, K. Soleimani, G. R. Abedi Asl, E. Rohi, H. Ahmadi, H. Pashapour, R. Haghparast, M. Aghaee Sarbarzeh, M. M. Ahmadi, R. Rajabi, T. Babaei, R. Eslami, R. Rezaee, N. Bahrami, F. Afshari, R. Roohparvar, S. M. Ata Hoseini, M. Yassaie, S. Sarkari, M. Kheirgoo, M. Moradi, N. Tabatabai, Sh. Kia, M. Dalvand

    In order to produce wheat lines with high tolerance to drought and cold stresses, Sadra variety was generated by a cross between Sardari (male) and promising line Azadi/Azar (female) in Maragheh research station. Results of studies in the cold and moderate cold research stations showed that the grain yield means of Sadra, Azar2 and Sardari cultivars were 2394, 2332 and 2214 kgha-1, respectively, so that grain yield of Sadra was 8% and 3% higher than Sardari and Azar2 check cultivars, respectively. Sadra has a good adaptability to different climatic conditions, so that the new cultivar possess a great potential to be more productive during years with higher precipitation. According to the results, the mean grain yield of Sadra, Azar 2 and Sardari cultivars under optimal rainfall conditions were 3330, 3045 and 2522 kgha-1, respectively. Sadra cultivar has good general adaptability and grain yield stability, winter growth habit, high tolerance to cold and drought stresses, date to heading of 137 days, plant height of 80 cm and 1000 kernel weight of 35 gr. One of the most important characteristics of Sadra is its bread-making quality, so that Sadra with Zeleni number of 33, protein content of 11.3%, hardness of 47, wet gluten content of 30, gluten index of 50 and SDS sedimentation volume of 55 has a great bread-making quality. Based on its high yield potential and other appropriate agronomic characteristics, Sadra cultivar was released for cultivation in the cold and moderate cold dryland conditions of Iran.

    Keywords: Wheat, grain yield potential, earliness, Bread-making quality
  • مظفر روستایی*، مقصود حسنپور حسنی، اسماعیل‏ زاد حسن، داود صادق‏ زاده اهری، بهزاد صادق‏ زاده، رسول اسلامی، کاظم سلیمانی، غلامرضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، غلامرضا خلیل‏ زاده، رضا حق پرست، مصطفی آقایی سربرزه، رحمان رجبی، ملک مسعود احمدی، تقی بابایی، معرفت قاسمی، فرزاد افشاری، رامین روح پرور، شهریار‏ کیا، محمود مرادی، رحیم هوشیار، معصومه خیرگو، نصرت الله طباطبایی، محسن یاسایی، سید محمود عطاحسینی، صمد سرکاری، محمد دالوند، سیروس محفوظی، سرحد بهرامی

    اصلاح و معرفی ارقام جدید با ویژگی هایی مانند عملکرد بالا و مقاومت به بیماری‏ ها برای مناطق خاصی از دیم‏ زارها برای پایداری تولید گندم ضروری است. رقم جدید سایین (Azar2/87Zhong 291) حاصل تلاقی رقم آذر2 با لاین 87Zhong 291 (تیپ رشد بینابین، پرمحصول، دانه درشت و مقاوم به زنگ زرد) بود، که به منظور تجمیع ژن های مفید در نتاج این دورگ در سال زراعی 79-1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و شاهد آذر2 در ایستگاه مراغه (92-1385) در شرایط دیم به‏ ترتیب 2601 و 2493 کیلوگرم در هکتار و با یک بار آبیاری تکمیلی در زمان کاشت به ‏ترتیب 3529 و 3223 کیلوگرم در هکتار بود. بر اساس نتایج، رقم سایین در منطقه اردبیل دارای سازگاری خصوصی بوده و میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام اوحدی و آذر2 به ‏ترتیب 1604، 1267 و 1355 کیلوگرم در هکتار بود. در پروژه تحقیقی- تطبیقی در شهرستان نیر استان اردبیل، میانگین عملکرد ارقام سایین و آذر2 به‏ ترتیب 2307 و 2275 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد مقاوم، نسبت به بیماری زنگ قهوه‏ ای مقاوم تا نیمه مقاوم و نسبت به سیاهک پنهان معمولی و سیاهک پاکوتاه گندم نیز مقاوم بوده است. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، رنگ دانه سفید، میانگین ارتفاع بوته 67 سانتی‏ متر و وزن هزار دانه 33 گرم بوده و مقاوم به سرما، خوابیدگی و ریزش دانه می باشد. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت به بیماری‏ های غالب مناطق دیم و سایر ویژگی‎‏های مناسب زراعی، این رقم برای کاشت در دیم ‏زارهای استان اردبیل و مناطق مستعد شمال غرب کشور در اقلیم سرد و مناطق دیم با آبیاری تکمیلی توصیه می‏ شود.

    کلید واژگان: گندم نان, مناطق دیم سرد و آبیاری تکمیلی
    M. Roostaei *, M. Hassanpour Hosni, E. Zad Hasan, D. Sadeghzadeh Ahari, B. Sadeghzadeh, R. Eslami, K. Soleimani, Gh. Abedi Asl, E. Rohi, GH. Khalilzadeh, R. Haghparast, M. Aghaei Sabarzeh, R. Rajabi, M. M. Ahmadi, T. Babaei, M. Ghasemi, F. Afshari, R. Roohparvar, Sh. Kia, M. Moradi, R. Hooshyar, M. Kheirgoo, N. Tabatabai, M. Yasaii, S. M. Ata Hoseini, S. Sarkari, M. Dalvand, S. Mahfoozi, S. Bahrami

    Release of new wheat cultivars with good characteristics such as high yield performance and resistance to diseases for specific regions under rainfed condition is an essential task for sustainability of wheat production. Saein was generated by crossing between: Azar2 and 87Zhong291 (with facultative growth type, high yield performance, good thousand kernel weight and resistance to diseases) in 1999-2000 in Maragheh Research Station. Grain yield means of Saein and Azar2 (as check cultivar) during 2006-2013 cropping seasons in Maragheh Research Station were 2601 and 2493 kgha-1 under rainfed condition and 3529 and 3223 kgha-1 with a supplementary irrigation at the sowing time, respectively. Results showed that Saein had also a specific adaptability in Ardabil regions and grain yield means of Saein (new cultivar), Ohadi and Azar2 (as check cultivars) in Ardabil were 1604, 1267 and 1355 kgha-1, respectively. Results of an on-farm study, in the farmer field in Ardabil province, showed that grain yield means of Saein and Azar2 during 2013-2014 cropping season were 2307 and 2275 kgha-1, respectively. The new cultivar is resistant to yellow rust, resistant to moderately resistant to leaf rust and also resistant to common bunt and dwarf bunt as well as resistant to cold damage, lodging and seed shuttering. New cultivar has winter growth type, white grain color, 76 cm plant height and 33 gr 1000 kernel weight. Based on its good characteristics, this line was released as a new wheat cultivar with the commercial name of Saein in 2015 and was recommended for cultivation in rainfed regions in Ardabil province, in the cold dryland areas in the north west of Iran and also in areas with the potential of supplementary irrigation.

    Keywords: Wheat, Saein, yellow rust, Ardabil, Supplementary Irrigation
  • رضا محمدی*، بهزاد صادق زاده، ملک مسعود احمدی

    هدف از این تحقیق ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ در محیط بر عملکرد دانه 20 ژنوتیپ گندم دوروم جهت تعیین سازگاری و پایداری عملکرد ژنوتیپ های مورد بررسی با استفاده از روش های آماری چند متغیره (GGE بای پلات) و تک متغیره پایداری بود. ژنوتیپ های گندم دوروم طی سه سال زراعی (97-1394) در ایستگاه های تحقیقات دیم سرارود (کرمانشاه)، مراغه و شیروان (خراسان شمالی) در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی (سرارود و مراغه) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ ها، محیط ها و برهمکنش آنها از نظر عملکرد دانه تفاوت معنی داری وجود داشت. سهم اثر اصلی برای محیط، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در محیط به ترتیب 9/81، 1/2  و2/5 درصد از مجموع مربعات کل بود. بزرگی اثر محیط نشان دهنده متفاوت بودن محیط ها بود که باعث معنی دار شدن برهمکنش ژنوتیپ در محیط و ایجاد تغییر در عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم شد. بر اساس نتایج تجزیه GGE بای پلات، محیط های مورد آزمایش به چند گروه که امکان سازگاری خصوصی را برای ژنوتیپ ها  داشتند، گروه بندی شدند. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها 2649 کیلوگرم در هکتار و در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی به ترتیب 2212 و 3303 کیلوگرم در هکتار بود و بیشترین میانگین عملکرد دانه در شرایط دیم مربوط به ژنوتیپ G15 (2622 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط آبیاری تکمیلی مربوط به ژنوتیپ G3 (3744 کیلوگرم در هکتار) بود. بر اساس مدل GGE بای پلات، لاین های G14،  G15، G8، G16 و G11 بعنوان ژنوتیپ های مطلوب با میانگین عملکرد دانه بالاتر و پایداری عملکرد بیشتر، شناسایی شدند. بر اساس آماره های پایداری، لاین G14 بعنوان ژنوتیپ پایدار شناخته شد. نتایج نشان داد که محیط مراغه با توجه به دارا بودن ویژگی های قدرت تمایز و نمایندگی بهتر برای ارزیابی ژرم پلاسم های زمستانه گندم دوروم، مناسب تر بود. بنابراین وجود لاین های با عملکرد و پایداری عملکرد بیشتر و سازگار به شرایط دیم در مناطق سرد، نشان دهنده بهبود ژنتیکی در برنامه های به نژادی گندم دوروم در مناطق معتدل و سرد دیم کشور می باشد.

    کلید واژگان: برهمکنش ژنوتیپ در محیط, پایداری عملکرد, سازگاری, گندم دوروم و GGE بای پلات
    Reza Mohammadi*, Behzad Sadeghzadeh, Malak Masoud Ahmadi

    The objective of this experiment was to analyze genotype × environment (GE) interaction for grain yield of 20 durum wheat genotypes to identify the yield stability and adaptability of genotypes using GGE biplot method as well as some univariate stability statistics. The genotypes were evaluated in three rainfed stations of Sararood (Kermanshah), Maragheh and Shirvan, Iran under both rainfed and supplemental irrigation conditions in three cropping cycles from 2015 to 2018. Combined analysis of variance showed significant differences among the genotypes, environments and GE interaction effects. The environment effect was accounted for the 81.9% followed by GE interaction for 5.2% and genotype for 2.1% of total sum ofsquare (TSS). The large size of the GE interaction variance relative to genotype, suggests the possible existence of sub-environmental groups and genotypes with high grain yield and specific adaptation. Mean grain yield of genotypes across all environments was 2649 kg.ha-1, and 2212 and 3303 kg.ha-1 under rainfed and supplemental irrigation conditions, respectively. The highest mean yield was observed for breeding line G15 (2622 kg.ha-1) under rainfed conditions, and G3 (3744 kg.ha-1) under supplemental irrigation conditions. The GGE biplot analysis could differentiate environments to sub-environmental groups with top yielding genotypes. According to GGE biplot, breeding lines G14, G15, G8, G16 and G11 were identified as ideal genotypes with high mean grain yield and yield stability performance. Based on stability parameters the high yielding breeding line G14 identified to have the most stable grain yiled. The environments belonged to Maragheh location with higher "discriminativeness and representativeness" ability was found as ideal location for evaluation of winter durum wheat germplasm. The results also showed genetic gains for high grain yield and yield stability for durum wheat breeding program under cold and temperate cold dryland conditions of Iran.

    Keywords: Adaptability, Durum wheat, Genotype×environment interaction, GGE biplot andYield stability
  • مظفر روستایی *، مقصود حسن پور حسنی، اسماعیل زاد حسن، جعفر جعفرزاده، بهزاد صادق زاده، رسول اسلامی، رضا رضایی، کاظم سلیمانی، غلام رضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، هوشنگ پاشاپور، رضا حق پرست، مصطفی آقایی، ملک مسعود احمدی، غلام رضا خلیل زاده، تقی بابایی، رحمان رجبی، فرزاد افشاری، رحیم هوشیار، رامین روح پرور، سیدمحمود عطاحسین، محمود مرادی، صمد سرکاری، معصومه خیرگو، شعبان کیا
    تنش های خشکی و سرما عوامل تاثیرگذار بر عملکرد دانه و کیفیت گندم هستند. استفاده از پتانسیل ژنتیکی ارقام جدید برای افزایش و پایداری تولید گندم دیم مورد توجه اصلاح گران گندم است. در این راستا رقم هشترود در سال زراعی 80-1379 از طریق دورگ گیری بین دو لایه پیشرفته ایجاد و مراحل گزینش و ارزیابی های اولیه آن در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه انجام شد. در آزمایش مقدماتی مشترک (88-1387) میانگین عملکرد دانه رقم جدید 2012 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به رقم آذر2 حدود 13 درصد برتری داشت. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته (89-1388) در ایستگاه های تحقیقاتی سرد و معتدل 2492 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید به مدت سه سال (92-1389) در آزمایش سازگاری در ایستگاه های تحقیقاتی دیم مراغه، قاملو، زنجان، اردبیل، سرارود، شیروان و ارومیه بررسی شد و میانگین عملکرد دانه آن و ارقام آذر2 و اوحدی به ترتیب 2037، 1988 و 1970 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید در سال زراعی 92-1391 در مزارع کشاورزان شهرستان های مراغه و اهر ارزیابی و میانگین عملکرد دانه ارقام هشترود، آذر2 و اوحدی به ترتیب 1095، 952 و 896 کیلوگرم در هکتار بود. در سال زراعی 93-1392 در شهرستان کنگاور استان کرمانشاه رقم جدید بررسی و نتایج نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم جدید، آذر2 و ریژاو به ترتیب 1800، 1319 و 1332 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید به دلیل دارا بودن تحمل به تنش های خشکی، سرما، زودرسی، وزن هزار دانه بالا و پارامترهای کیفی مناسب جهت کاشت در مناطق دیم سرد و معتدل کشور انتخاب و معرفی شد.
    کلید واژگان: گندم, سازگاری, هشترود, عملکرد دانه, زودرسی, مناطق سرد و معتدل دیم
    Mozafar Rostaee*
    Hashtrood, is a new winter bread wheat cultivar developed from evaluation of national bread wheat breeding program to cold and moderate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between two advanced bread wheat lines in Maragheh research station. Hashtrood was selected from segregation populations from F2-F6 in Maragheh (2002-2007) based on its appropriate agronomic characteristics. Results of study on new cultivar in preliminary bread wheat yield trials and advanced regional yield trail in cold and moderate research stations (2008-2010) showed that, means of grain yield were 2611 and 2492 kgha-1, respectively. New cultivar was studied for 3 years (2010-2013) in ERBWYT in Maragheh, Qamlo, Zanjan, Ardebil, Sararood, Shirvan and Uromieh research stations. Based on results means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Ohadi were 2037, 1988 and 1970 kgha-1, respectively. Results of on-farm studies showed that means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Ohadi under farmer fields in East Azerbaijan were 1095, 952 and 896 kgha-1, respectively; and in Kermanshah provinces means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Rijaw were 1800, 1300 and 1332 kgha-1, respectively. Results revealed that Hashtrood cultivar is more tolerant to cold and drought stresses and also posses, earliness, moderate resistant to Ug99, higher 1000 kernel weight and good bread quality and therefore was released in 2015 for planting in cold and moderate cold areas of Iran.
    Keywords: Wheat, stability, hashtrood, grain yield, earliness, cold, moderate
  • مظفر روستایی، داود صادق زاده اهری، ابراهیم روحی، مقصود حسن پور حسنی، غلامرضا عابدی اصل، ایرج اسکندری، رضا حق پرست، ملک مسعود احمدی، کاظم سلیمانی، رسول اسلامی، رضا رضایی
    گندم رصد از تلاقی گندم سرداری (Sefid) با لاین خارجیFenkang15 ایجاد و به علت وجود ویژگی های زراعی مناسب در آزمایشات دیم انتخاب و برای کاشت در برخی مناطق سردسیر دیم معرفی شد. عملکرد دانه بیشتر و سازگاری آن با مناطق سرد اردبیل و شمال استان آذربایجان شرقی موجب استقبال کشاورزان دیم کار از این رقم شده است. میانگین عملکرد دانهرقم رصد و شاهدهای سرداری و آذر2 در ایستگاه های اردبیل و مراغه به ترتیب 2547، 2152 و 2196 کیلوگرم در هکتار بود،که رقم رصد بیش از 351 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری (17 درصد) نسبت به شاهدها داشت. میانگین وزن هزار دانه ارقام رصد، سرداری و آذر2 به ترتیب 39، 37 و 35 گرم بود. رقم رصد در سال زراعی 83-1382 در آزمایش آنفارم در منطقه اردبیل با تولید 3570 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم سبلان (1405 کیلوگرم در هکتار) برتری معنی داری (154 درصد برتری) داشت. براساس نتایج رقم رصد از سازگاری و پایداری تولید برخوردار است و می تواند به دلیل دارا بودن ویژگی هایی از جمله عملکرد دانه و وزن هزار دانه بیشتر، کیفیت خوب نانوایی، تحمل به بیماری زنگ زرد، مقاومت به سرما موجب افزایش و پایداری تولید گندم دیم در دیم زارهای منطقه شمال غرب کشور شود.
    کلید واژگان: گندم نان, رصد, سازگار خصوصی, مناطق دیم
    Mozafar Roostaei, D. Sadeghzadeg, ahari, E. Roohi, M. Hasanpour, Hosni, G. Abedi asl, I. Eskandari, R. Haghparast, M. Masoudahmadi, K. Soleimani, R. Eslami, R. Rezaei
    Rasad was generated by crossing between Fenkang15 and Sardari (Sefid local variety) and based on its appropriate agronomic traits under rainfed trials was released for cultivation in rainfed condition in some areas of cold regions. Its higher grain yield and adaptability was favoured its cultivation in cold areas of Ardabil and north of East Azarbaijan. Means of grain yield for Rasad, Sardari and Azar2 in Ardabil and Maragheh were 2547, 2152 and 2196 kgh-1, respectively, during 1999-2013 cropping season. Results showed that the means of 1000 Kernel weight for Rasad, Sardari and Azar2 were 39, 37 and 35 gr. respectively. On farm study showed that new cultivar had higher grain yield (3570 kgh-1) compared with Sabalan (1405 kgh-1) under farmer field in Ardabil. Based on these results, theRasad cultivar with high tolerant to cold and drought stresses and grain yield adaptability and stability was suitable cultivar for planting in the cold drylands of Ardabil and East Azerbaijan provinces.
    Keywords: Bread Wheat, Rasad, Specific Adaptation, Dryland Areas
  • بهزاد صادق زاده*، رضا محمدی، حسن احمدی، غلامرضا عابدی اصل، ملک مسعود احمدی، مهناز محمدفام، نوذر بهرامی، محمدشریف خالدیان، علی اکبر ناصریان
    بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط قبل از معرفی ارقام جدید پایدار و سازگار ضروری است. به منظور ارزیابی کارایی استفاده از GGE بای پلات و AMMI در مطالعه پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاین های گندم دوروم در مناطق دیم معتدل و سرد، تعداد 17 ژنوتیپ پیشرفته دوروم به همراه شاهدها (ساجی، زردک و سرداری) به مدت سه سال زراعی (93-1390) در مناطق مراغه، سرارود، قاملو، اردبیل و شیروان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم کشت شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، بین محیط ها، ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط اختلاف آماری معنی داری مشاهده گردید. بزرگی اثرات اصلی برای محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به ترتیب 80 درصد، 4 درصد و 9 درصد مجموع مربعات کل بود. میزان پوشش سبز، تیپ رشد زمستانه، شاخص زراعی و ارتفاع گیاه همبستگی مثبت با عملکرد دانه داشته، ولی همبستگی عملکرد با صفات تعداد روز تا خوشه دهی و رسیدگی منفی بود. بر اساس نتایج GGE بای پلات، محیط ها به سه گروه و ژنوتیپ ها به چهار گروه تفکیک شدند. ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها با استفاده از آماره پایداری امی (ASV) و GGE بای پلات نشان داد لاین هایی نظیر راسکون در مناطق سردی مثل مراغه، قاملو و اردبیل می توانند منبع ژنتیکی مطلوبی برای معرفی ارقام جدید دوروم باشند. نتایج AMMI و شاخص پایداری امی (ASV) در مقایسه با نتایج GGE بای پلات نشان داد تمامی این شاخص ها از پتانسیل خوب برای ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ ها برخوردار بوده ولی GGE بای پلات بسیار کاربردی تر بوده و می تواند به صورت گسترده ای در بررسی ژنوتیپ ها در مناطق و سال های متعدد در برنامه های اصلاح غلات بکار گرفته شود.
    کلید واژگان: آزمایشات ناحیه ای عملکرد, پارامترهای پایداری, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, گندم دوروم دیم
    Behzad Sadeghzadeh *, Reza Mohammadi, Hasan Ahmadi, Gholam Reza Abediasl, Malek Masood Ahmadi, Mahnaz Mohammadfam, Nozar Bahrami, Mohammad Sharif Khaledian, Ali Akbar Naserian
    IntroductionDurum wheat (Triticum turgidum var. durum) is grown for human consumption, mainly as pasta products, e.g., spaghetti and macaroni, couscous, bulgur, frike, flat breads, etc. Worldwide, the area annually planted to durum wheat is estimated to be around 17-18 million hectares, i.e., 8 percent of total wheat area, with a production averaging about 30 million tons annually, which is 5.5 percent of total wheat production. Although durum is grown in various regions of the world, the great bulk of durum area and production is concentrated in the Mediterranean basin and North America. Eight countries (Algeria, Canada, Italy, Morocco, Syria, Tunisia, Turkey, and USA) account for nearly two thirds (2/3) of world durum area and production. In Iran, the area under durum cultivation is about 400-500 thousands hectares with an annual production of 400-500 thousand tons, which covers about 60% of country demands. In spite of the importance of durum for Iranian rural economies, the country has not all succeeded in its research and development efforts to substantially improve durum productivity. The combinations of increasing demand for durum and durum products, as a result of demographic pressure, and relatively low durum productivity partly due to abiotic stresses (i.e. cold, terminal heat, moisture and nutrient deficiency stresses) made the country to an importer of durum. These are frequently exacerbated by biotic stresses, e.g., diseases and insects that may severely inhibit crop growth.
    Materials and methodsThe main purpose of this study was to achieve high yielding durum wheat genotypes with higher yield stability in different environmental condition, tolerance to environmental stresses such as cold damage, drought and end of season heat stress. Hence, 17 durum wheat lines were evaluated for grain yeild and morphlogical traits in Maragheh, Sararood, Qamloo, Ardabil and Shirvan agricultural research stations in 2011-14. In each location, the experiments were conducted in a randomized complete block design with three replications.
    Results and discussionBased on combined ANOVA, there was significant difference among the environments, genotypes and G×E. GGE-biplot models showed that the 5 environments were belonged to 3 mega-environments, and different genetopes had higher yield in each mega-environments. Sumplimentary irrigation, at sowing time and flowering growth stages, could increase grain yield of lines 30 and 70 percent in Maragheh and Qamloo locations, respectively. The increase of grain yield was 42 percent for line Rascon under suplimentary irrigation. The AMMI and GGE results also confirmed genotype 5 was the most high-yielding durum line with reasonable yield stability in cold areas (Maragheh, Qamloo and Ardabil). Also, genotype 13 was the most high yielding and stable line in Sararood. Hence, these line can be candiatted to release new durum varieties for cold and moderat rainfed areas. Complementary irrigation could increase grain yield up to 30 and 70 percent in Maragheh and Sararood, respectively.
    ConclusionsIt can be concluded that finding of new stable high-yielding durum lines, with better performances than that the existed varieies, is a great progress in durum breeding programs in cold rainfed areas. Both GGE biplot and AMMI analyses could be used in grain yield stability and adaptability under rainfed conditions and sumplementary irrigations, however, the results of GGE biploet were more applicable and can be use extensively in the study of grain yield adaptability and stability under rainfed and sumplementary irrigations conditions in durum wheat breeding programs.
    Keywords: Genotype × Environment_Rainfed durum wheat_Regional yield trials_Stability parameters
  • مریم تاتاری، ملک مسعود احمدی، رضا عباسی علی کمر
    ایران به لحاظ قرارگرفتن در ناحیه خشک و نیمه خشک جهان از نزولات آسمانی محدودی برخوردار است که با برنامه ریزی و استفاده اصولی از امکانات می توان از کاهش تولید در سال های کم باران جلوگیری کرد. انجام آبیاری تکمیلی یکی از روش هایی است که می تواند به عملکردی پایدار و رضایت بخش در دیم زارهای گندم منجر شود. به همین منظور اثرات آبیاری تکمیلی بر رشد و عملکرد گندم دیم آذر 2 در آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقات دیم شیروان مورد بررسی قرار گرفت. چهار مرحله رشدی حساس به تنش در گندم عبارت بودند از: (A) جوانه زنی، (B)ساقه دهی، (C) گلدهی و (D)دانه بندی که به صورت منفرد یا ترکیبی جمعا 16 حالت آبیاری تکمیلی را شامل می شود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به این شرح اعمال شد: یکبار آبیاری (A، B، C و D)، دوبار آبیاری (AB، AC، AD، BC، BD و CD)، سه بار آبیاری (ABC، ACD، ABDو BCD)، چهار بار آبیاری (ABCD) و تیمار شاهد بدون آبیاری. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی روی ارتفاع گیاه اثر معنی داری نداشت. اما اثر آن بر روی طول سنبله، تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. بیشترین عملکرد از تیمار دو بار آبیاری در زمان های گلدهی و دانه بندی (تیمار CD با 2/2009 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که با تیمار دوبار آبیاری در زمان های ساقه دهی و گلدهی (تیمار BC) اختلاف معنی داری نشان نداد. کمترین عملکرد نیز از تیمار بدون آبیاری (2/1045 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. بیشترین تعداد دانه در سنبله از تیمار BC و بیشترین وزن هزار دانه از تیمار ADبه دست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت اعمال آبیاری تکمیلی در دیم زارهای گندم، تاثیر معنی داری بر عملکرد گندم دیم داشته و بسته به این که این آبیاری در مراحل حساس گیاه به تنش خشکی انجام شود، می تواند منجر به افزایش بازده عملکرد دیم زارها گردد. به نظر می رسد تامین آب کافی در مراحل گلدهی و دانه بندی می تواند منجر به تولید عملکرد قابل قبول تحت شرایط دیم گردد.
    کلید واژگان: آبیاری تکمیلی, آذر 2, گندم دیم, عملکرد, مراحل رشدی
    M. Tatari, M. M. Ahmadi, R. Abbasi Alikamar
    Iran is located in arid and semi-arid areas and has limited water resources that yield reduction due to low irrigation in these areas can be inhibited by programming and wise facilities usage. Supplemental irrigation is an approach that can lead to satisfactory and sustainable yield in dryland. The effects of supplemental irrigation on growth and yield of rainfed wheat (Var. Azar2) were investigated in at Dryland Research Station of Shirvan, during growing season of 2008-2009. Four sensitive stages of wheat to drought stress are A) germination, B) tillering, C) flowering, and D) seed set. Single or combined irrigation patterns in these four stages created 16 combinations. That it carried out based on randomized complete block design with 4 replications. These treatments included single irrigation in each stage (A, B, C, and D), two times irrigation (AB, AC, AD, BC, BD and CD), three times irrigation (ABC, ACD, ABD and BCD), four times irrigation (ABCD) and control (No irrigation). The results showed that supplemental irrigation had no significant effect on plant height, but its effect was significant on spike length, tillers and fertile tillers number, seed number per spike, 1000-seed weight, grain yield, harvest index and dry weight of wheat. The highest yield was obtained from 2 times irrigation in flowering and seed set stages (CD with 2009.2 kg/ha) which had no significant difference with 2 times irrigation in tillering and flowering stages. The lowest yield was obtained from no irrigation treatment (NO with 1045.2 kg/ha). The highest seed number per spike was obtained from BC and highest 1000-seed weight from AD. According to the result of this study, it could be concluded that supplemental irrigation in dryland wheat had significant effect on yield and can increase dryland wheat yield. So, it seems that enough water in flowering stage can increase the yield to a satisfactory level.
    Keywords: Supplemental irrigation, Azar 2, Dryland wheat, Yield, Growth stages
  • رضا محمدی، محمد آرمیون، اسماعیل زادحسن، ملک مسعود احمدی، داود صادق زاده اهری
    در این بررسی 25 ژنوتیپ گندم شامل 22 لاین پیشرفته گندم دوروم، دو رقم شاهد گندم دوروم (ساجی و زردک) و یک رقم شاهد گندم نان (سرداری) در 19 محیط مختلف شامل ایستگاه های تحقیقات کشاورزی دیم سرارود (کرمانشاه)، شیروان چرداول (ایلام)، مراغه و شیروان (خراسان شمالی) طی چهار سال زراعی (89-1385) در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی مورد آزمایش و بررسی قرار گرفتند. بزرگی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نسبت به ژنوتیپ در تجزیه مرکب عملکرد دانه بیانگر وجود گروه های محیطی احتمالی در برنامه به نژادی گندم دوروم در شرایط دیم کشور بود. نتایج تجزیه بای پلات نشان داد که محیط های سرد از محیط های گرم در رتبه بندی و تعیین سازگاری ژنوتیپ ها کاملا متفاوت بودند. محیط های معتدل امکان گروه بندی با هر یک از دو گروه محیطی سرد و گرم را داشتند. ژنوتیپ های G8، G17، G23 (ساجی)، G11، G21 و G19 دارای ترکیب مناسبی از پایداری و عملکرد بودند. ژنوتیپ های G21،G16، G8، G23 (ساجی) و G17 بیشترین سازگاری به محیط های گرم و ژنوتیپ های G25(سرداری)، G24 (زردک) و G6 بیشترین سازگاری به محیط های سرد را داشتند. ژنوتیپ های G20، G22 و G19 نیز دارای سازگاری عمومی بودند.
    کلید واژگان: دوروم, اثر متقابل ژنوتیپ x محیط, GGE بای پلات, پایداری و سازگاری
    R. Mohammadi, M. Armion, E. Zadhasan, M. M. Ahmadi, D. Sadeghzadeh Ahari
    In this study 25 wheat genotypes including 22 advanced lines along with two durum (Saji and Zardak) and one bread (Sardari) wheat cultivars were grown in 19 diverisified environments in Kermanshsah, Ilam, Maragheh and Shirvan under both rainfed and supplemtary irrigation conditions during four cropping seasons (2006-2010) in Iran. The large magnitude of the GE interaction in combined-ANOVA of grain yield relative to genotypic effect, sugessted the possible existence of sub-environmental groups for the genotypes. The GGE biplot analysis showed that the cold environments were seprated from the warm environments and these two groups gave dissimilar results in ranking of genotypes. The moderate eviormnents were correlated with the both warm and cold environment groups. The genotypes G8, G17, G23 (Saji), G11, G21 and G19 could be recommended as genotypes with high yield and stability performance. The genotypes G21, G16, G8, G23 (Saji) and G17 were highly adapted to warm environments, while the genotypes G25 (Sardari), G24 (Zardak) and G6 were highly adapted to cold environments. The genotypes G20, G22 and G19 can be considered as genotypes with general adaptability.
    Keywords: Durum wheat, GE interaction, GGE biplot, stability, adaptability
  • اسماء شعبانی، غلامحسین حق نیا، علیرضا کریمی، ملک مسعود احمدی
    ویژگی های پستی و بلندی اراضی به دلیل تاثیر بر توزیع آب در بخش های گوناگون زمین نما و همچنین اثر بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، از عوامل مهم موثر بر رشد و عملکرد محصول در کشاورزی دیم هستند. با وجود این که استان خراسان شمالی، یکی از مناطق مهم دیم کاری گندم می باشد، اطلاعاتی درباره ارتباط ویژگی های خاک و پستی و بلندی با رشد گندم دیم در این استان وجود ندارد. پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر ویژگی های پستی و بلندی و خاک بر عملکرد گندم دیم در منطقه سیساب استان خراسان شمالی انجام شد. داده های عملکرد گندم و نمونه های خاک سطحی از 100 پلات 1×1 متر در منطقه ای به وسعت800 هکتار به گونه ای جمع آوری شد که گوناگونی موقعیت های شیب را دربرگیرد. سنگریزه، رس، کربنات کلسیم معادل، ماده آلی، pH، EC، نیتروژن کل، پتاسیم و فسفر قابل دسترس اندازه گیری شدند. مشتقات اولیه و ثانوی پستی و بلندی دربرگیرنده ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای سطح، شاخص خیسی، انتقال رسوب و قدرت جریان با استفاده از مدل رقومی ارتفاع به ابعاد 30×30 متر محاسبه شدند. بین ویژگی های خاک و پستی و بلندی با مولفه های عملکرد، مدل های رگرسیونی چند متغیره برقرار و سپس به وسیله نقاط کمکی (20 نقطه از 100 نقطه) پیش بینی مدل های بدست آمده اعتبارسنجی شد. ضرایب ماتریس همبستگی نشان دادند که ارتفاع و درصد کربنات کلسیم معادل، بیشترین میزان همبستگی را با مولفه های عملکرد گندم دارند. در میان فاکتورهای بررسی شده خاک در این مطالعه، درصد آهک و ماده آلی و از میان شاخص های پستی و بلندی، ارتفاع، شیب و شاخص خیسی وارد مدل ها گردیدند. به دلیل وجود رابطه های غیرخطی و پیچیده، مدل های رگرسیونی، فقط 43 درصد از تغییرات عملکرد کل و 40 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج این پژوهش نشان داد اگرچه سیساب در مرز اقلیمی خشک و نیمه خشک قرار دارد، ویژگی های توپوگرافی بر ویژگی های خاک و عملکرد گندم دیم موثر هستند.
    A. Shabani, Gh. Haghnia, A. Karimi, M.M. Ahmadi
    Topographic characteristics are considered as important factors for growth and yield of rainfed crops because of the impact on the water distribution and consequently effects on soil physical and chemical properties. No information is available on this subject for North Khorasan province of Iran. The purpose of this study was to investigate the effect of soil and topographic characteristics on the rainfed wheat yield in Sisab region of North Khorasan province. Surface soil samples and wheat yield data were taken from 100، 1×1 m2 plots on different slope positions from 800 ha of rainfed farms. Sand، silt، clay، gravel، calcium carbonate equivalent، soil organic matter، pH، EC، total nitrogen، available potassium and phosphorus were measured. Primary and secondary topographic derivatives including elevation، slope، aspect، plan curvature، topographic wetness index، sediment transport index and stream power index were calculated from a 30m grid cell size digital elevation model. Multiple regression models were developed between soil and topographic characteristics and yield components. 20 out of 100 samples were used to validate the model prediction. Coefficients of correlation matrix showed that elevation and calcium carbonate equivalent have the strongest correlation with wheat yield components. Soil factors including calcium carbonate percentage and organic matter and topographic indices such as elevation، slope and stream power index were entered into the regression models. Because of non-linear and complex interrelation، the regression models explained only 43% and 40% of total and grain yield variations، respectively. The results of this study showed that although Sisab is located on the border of arid and semiarid climate، the topographic characteristics could affect soil properties and wheat yield components.
  • رضا محمدی، داوود صادق زاده، محمد آرمیون، ملک مسعود احمدی
    هدف از این تحقیق تجزیه اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط بر روی عملکرد دانه 18 ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم و دو رقم شاهد سرداری (گندم نان) و زردک (گندم دوروم) با استفاده از تجزیه مدل اثرات اصلی افزایشی و ضرب پذیر (AMMI) و همچنین ارزیابی ژنوتیپ ها، محیط ها و اثرات متقابل آنها با استفاده از آماره های پایداری امی و اکووالنس ریک می باشد. آزمایشات در چهار ایستگاه تحقیقات دیم کشاورزی کرمانشاه، ایلام، مراغه و شیروان در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در سه سال زراعی (86-1384) اجرا شدند. نتایج حاصل از تجزیه امی نشان داد که اثرات اصلی ژنوتیپ، محیط، اثرات متقابل (GE) و سه مولفه اول اثر متقابل معنی دار می باشند (01/0 >P). نتایج تجزیه امی نشان داد که بای پلات امی قادر به تفکیک ژنوتیپ های با سازگاری ویژه و عمومی و محیط های با قدرت تفکیک بالا از محیط های ضعیف می باشد. بر اساس نتایج تجزیه امی و پارامترهای پایداری مورد بررسی ژنوتیپ G9 با بالاترین میزان عملکرد دارای بیشترین پایداری بود در صورتیکه ژنوتیپ های G16، G17 وG18 با بیشترین تاثیر در اثر متقابل ناپایدارترین ژنوتیپ ها بودند. نتایج حاصل از توصیه ژنوتیپ ها برای مکانهای مورد مطالعه در مدل امی نشان داد که ژنوتیپ های G15، G9 و G12 بیشترین سازگاری را به شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در کرمانشاه داشتند. ژنوتیپ های با منشاء ایکاردا (G16، G17، G18) دارای سازگار ویژه به شرایط دیم و آبیاری تکمیلی ایلام بودند. ژنوتیپ های G15، G1 و در شرایط دیم و ژنوتیپ های G15 و G16 در شرایط آبیاری تکمیلی بهترین سازگاری و پتانسیل عملکرد را به شرایط مراغه داشتند. در شیروان ژنوتیپ های با سازگاری ویژه شامل G15، G9 و G1 بودند. ژنوتیپ G15 در کرمانشاه، مراغه و شیروان جزء برترین ژنوتیپ ها بود و توانایی سازگاری عمومی بالایی به محیط های مورد مطالعه داشت.
    کلید واژگان: اثرات متقابل ژنوتیپ, محیط, تجزیه امی, بای پلات, پایداری و سازگاری, گندم دوروم
    Reza Mohammadi, Davood Sadeghzadeh, Malak Massoud Ahmadi
    The objectives of this study were to analyze genotype by environment (GE) interactions on the grain yields of 18 promising durum wheat lines selected from joint project between Iran and ICARDA along with two national durum (Zardak) and bread wheat (Sardari) checks by the additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) model and to evaluate genotype (G)، environment (E) and GE interactions using statistics parameters i. e.، AMMI stability value (ASV) and ecovalence (W2). The trials were conducted at four locations، representative for multi-location durum yield trials، in Iran under rain-fed (unfavorable) and supplemental irrigation (favorable) conditions for three successive cropping seasons (2005-07). Main effects due to E، G and GE interaction as well as three first interaction principal component axes (IPCA 1-3) were found to be significant (P <0. 01). AMMI biplots were able to distinguish genotypes، with wide and specific adaptation، and environments، with high and low genotype discrimination ability. The genotype G9 with the highest mean yield was to be most stable genotype، while the G16، G17 and G18 with the highest contribution to GE interaction were to be most instable. The results of recommended genotypes based on AMMI analysis showed the G15، G9 and G12 were highly adapted to rain-fed and supplemental irrigation conditions of Kermanshah. The all genotypes from ICARDA (G16، G17، G18) were highly adapted to both rain-fed and irrigation conditions of Ilam. The best genotypes for rain-fed condition of Maragheh were G15 and G1 while the G15 and G16 were the best for supplemental irrigation condition. The genotypes G15، G9 and G1 were the best for Shirvan. In this study the G15 was the genotype with the best adaptation in three locations of Sararood، Maragheh and Shirvan.
  • رضا محمدی، محمد آرمیون، ملک مسعود احمدی
    اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بر عملکرد دانه دوازده ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم و دو رقم شاهد سرداری (گندم نان) و زردک (گندم دوروم) در سه ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم با شرایط آب و هوایی معتدل سرد، گرم و سرد در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی و در سه سال زراعی (از 1384 تا 1388) مورد ارزبابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه AMMI نشان داد که اثر اصلی ژنوتیپ، محیط، اثر متقابل ژنوتیپ x محیط و چهار مولفه اول اثر متقابل، در سطح احتمال 1% معنی دار بودند. بای پلات AMMI قادر به تفکیک ژنوتیپ های با سازگاری خصوصی و عمومی بود واکنش ژنوتیپ ها در محیط های دیم از واکنش آن ها در محیط های آبیاری تکمیلی متفاوت بود. واکنش ژنوتیپ ها در سال های اول و سوم اجرای پروژه در محیط های معتدل و گرم مشابه و متفاوت از سال دوم اجرای آن بود. در محیط های سرد واکنش ژنوتیپ ها در سه سال اجرای پروژه مشابه بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه AMMI ارقام شاهد واکنش بهتری نسبت به شرایط دیم در بیشتر مکان ها داشتند در صورتی که ژنوتیپ های G8، G2، G7، G4 و G6 واکنش بهتری نسبت به شرایط آبیاری تکمیلی داشتند. بر اساس مدل امی و پارامترهای پایداری، ژنوتیپ های G3، G10 و G5 پایدارتر و دارای سازگاری عمومی به محیط های مورد بررسی بودند.
    کلید واژگان: گندم دوروم, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, تجزیه AMMI, پارامترهای پایداری
    R. Mohammadi, M. Armion, M. M. Ahmadi
    The effects of genotype by environment interactions on the grain yield of twelve promising durum lines along with a durum (Zardak) and a bread (Sardari) wheat as checks were investigated at three locations, representative for multi-location durum yield trials, in Iran under rain-fed and supplementary irrigation conditions for three cropping seasons. Main effects due to E, G and GE interaction as well as four interaction principal component axes (IPCA 1-4) were found to be significant (P <0.01). AMMI biplot was able to distinguish genotypes, with wide and specific adaptation, and environments, with high and low genotype discrimination ability. Genotypic responses were similar in Kermanshah and Ilam in two (2005-06 and 2008-09) out of three years. In Shirvan genotypic responses generally were similar. Based on AMMI analysis, the check cultivars were more adapted to rainfed conditions while the promising genotypes G8, G2, G7, G4 and G6 were adapted to supplementary irrigation conditions. According to AMMI and some stability parameters, the genotypes G3, G10 and G5 were more stable and were more adapted to the whole target regions.
  • ابوالفضل توسلی، احمد قنبری، ملک مسعود احمدی، مصطفی حیدری
    این آزمایش در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات شهرستان شیروان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای کرت اصلی شامل عدم کود دهی (A1)، 100 درصد کود شیمیایی (A2)، 100 درصد کود دامی (A3)، و 50 درصد کود دامی +50 درصد کود شیمیایی (A4) و تیمارهای کرت فرعی شامل نسبت های کاشت: کشت خالص ارزن (B1)، 75 درصد ارزن + 25 درصد لوبیا (B2)، 50 درصد ارزن + 50 درصد لوبیا (B3)، 25 درصد ارزن + 75 درصد لوبیا (B4) و کشت خالص لوبیا (B5) بودند. عملکرد علوفه خشک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، نسبت برابری زمین (LER)، جذب نور فعال فتوسنتزی (PAR) در دو مرحله (62 و 72 روز بعد از کاشت) و درصد رطوبت وزنی و دمای خاک در دو مرحله (92 و 72 روز بعد از کاشت) برای هر دو گونه محاسبه شد. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف کودهای دامی و شیمیایی اثر معنی داری بر عملکرد علوفه خشک و دانه دو گیاه ارزن و لوبیا دارند (05/0P
    A. Tavassolli, A. Ghanbari, M. Ahmadi, M. Heydari
    This experiment was conducted in 2007 in Shirvan Agriculture Research center. The experiment was split plot in randomized complete block design with three replications. Main factors consisted of unfertilized (A1), 100% fertilizer (A2), 100% manure (A3), 50% fertilizer + 50 % manure (A4) treatments and sub factors consisted of sole crop of millet (B1), 75% millet + 25% bean (B2), 50% millet + 50% bean (B3), 25% millet + 75% bean (B4), and sole crop of bean (B5). Dry matter yield, grain yield, 1000 kernel weight, harvest index (HI), land equivalence ratio (LER), photosynthetically active radiation (PAR) and soil moisture content and soil temperature in each crop were calculated. Results indicated that the fertilizer and manure treatments had significant effect on millet and bean grain and dry matter yield
  • مصطفی آقایی سربرزه_هوشمند صفری_مظفر روستایی_کورش ناد رمحمود ی_محمد مهد ی پور سیاه بید ی_علی حسامی_کاظم سلیمانی_ملک مسعود احمد ی_رضا محمد ی
    مصطفی آقایی سربرزه، استاد یار پژوهش، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرجهوشمند صفری، مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، مظفر روستائی، مربی پژوهشی، معاونت موسسه تحقیقات دیم- مراغهکورش ناد رمحمود ی، مربی پژوهشی، معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم-سرارود، کرمانشاهمحمد مهد ی پور سیاه بید ی، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام علی حسامی، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی کرد ستانکاظم سلیمانی، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی زنجان ملک مسعود احمد ی، مربی پژوهشی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم-شیروان رضا محمد ی، کارشناس ارشد اصلاح نباتات، معاونت موسسه تحقیقات دیم- سرارود چکید هاطلاع در مورد ساختار اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در برنامه های اصلاحی به منظور بررسی سازگاری عمومی و خصوصی ژنوتیپ ها بسیار مهم است. در این رابطه آزمایشاتی که در چند مکان به اجرا در می آیند نقش مهمی در شناخت ابعاد اثر متقابل د ارند. به منظور بررسی ساختار ضرب پذیری داده ها (شناخت اثر متقابل) از شیوه های مختلفی استفاده می شود، که تجزیه اثر اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر و بررسی بای پلات های حاصل از تجزیه بر اساس این روش بسیار کارآمد می باشد. در این تحقیق از میانگین عملکرد حاصل از 14 لاین پیشرفته گندم و دو واریته شاهد، سرد اری و آذر-2 در 6 منطقه به مد ت سه سال(1379،1378و1380) به منظور ارزیابی اثرمتقابل ژنوتیپ ها با محیط ها و تعیین سازگاری عمومی و خصوصی ژنوتیپ های مورد بررسی استفاده شد. نتایج حاصله تمرکز محیطی قوی را بین مناطق کرمانشاه و شیروان نشان داده و آنها را در یک گروه قرار د اد؛ حال آنکه مناطق زنجان و کرد ستان در گروه دوم و مناطق ایلام و مراغه به علت عدم تمرکز محیطی با محیط های مورد بررسی، در گروه های جد اگانه ای قرار گرفتند. ژنوتیپ های..., Ptz Niska/...Gen// /”s”,Bow... Pvn"s"/Chi/ / و...Heng-Sxl-7004 / بیشترین سازگاری عمومی را با محیط ها نشان د اد ند، ژنوتیپ های...,Ptz Niska/...Gen// /”s”,Bow...Gen// /”s”,Bow...,Son64 / 4 /” Azar-2و Sardari برای مناطق کرد ستان و زنجان، ژنوتیپ های, 87ZHONG291, Seafallh...Pvn"s"/Chi/ / و...Heng-Sxl-7004 / برای منطقه شیروان، ژنوتیپ های, Seafallh /Crow"s"//..."s"Bow و...Heng-Sxl-7004 / برای منطقه کرمانشاه، ژنوتیپ های / Crow"s"//..."s",Bow...,Dmni//Sut/ 87ZHONG291 و...Heng-Sxl-7004 / برای منطقه ایلام و ژنوتیپ های...,Pvn"s"/Chi// Ogosta/Sefied وFengkang15 /sefid برای منطقه مراغه بیشترین سازگاری خصوصی را نشان د اد ند و قابل توصیه برای مناطق مذکور می باشند. ژنوتیپ...Son64 / 4 / بیشترین اثرمتقابل را د رتمامی آزمایشات به خود اختصاص د اد و کمترین سازگاری عمومی را با محیط ها نشان د اد.
    کلید واژگان: گندم, سازگاری عمومی, سازگاری خصوصی, اثر اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر, بای پلات ژنوتیپ x محیط
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال