به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
مقالات رزومه:

محمدهادی راد

  • علی مومن پور*، امیر پرنیان، حسین بیرامی، محمدهادی راد

    این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های رشد برخی از ژنوتیپ های انار روی پایه های انتخابی در شرایط شور، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در طی سال های 1397 الی 1402 در ایستگاه چاه افضل مرکز ملی تحقیقات شوری انجام شد. عوامل این آزمایش شامل پایه (1-ژنوتیپ چاه افضل، 2- وحشی بابلسر، 3- نرک لاسجرد سمنان و 4- پوست سیاه اردکان) و پیوندک (1- ملس یزدی، 2- رباب نیریز و 3- ژنوتیپ چاه افضل) بود. پیوندک ها از ژنوتیپ های انتخاب شده به صورت شکمی (T)، در اویل خرداد ماه 1401 بر روی پایه های چهار ساله، پیوند شد و ویژگی های رشدی آن ها در طی سال های 1401 و 1402 در شوری ثابت آب آبیاری (0/2±9/3 دسی زیمنس بر متر) ارزیابی شد. ویژگی های اندازه گیری شده شامل درصد گیرایی، ارتفاع و قطر پیوندک ها، درصد نکروزه گی، تعداد پاجوش، تعداد تنه جوش، محتوی رطوبت نسبی، محتوی کلروفیل هایa ، b وکل، محتوی نشت یونی، درصد سدیم، پتاسیم و کلر برگ ها بودند. نتایج نشان داد که نوع پایه بر درصد گیرایی پیوندک ها و میزان تحمل به شوری ژنوتیپ های پیوندی موثر بود. بیشترین و کمترین درصد گیرایی به ترتیب از رقم ملس یزدی پیوند شده روی پایه چاه افضل (96%) و ژنوتیپ چاه افضل پیوند شده بر روی پایه پوست سیاه اردکان (20%)، به دست آمد. بیشترین میزان ارتفاع و قطر پیوندک در رقم ملس یزدی پیوند شده روی پایه وحشی بابلسر (به ترتیب 131 سانتیمتر و 16 میلیمتر) مشاهده شد. بیشترین محتوی رطوبت نسبی در برگ های ترکیب پیوندی رباب نیریز/ چاه افضل (80%) دیده شد. این ترکیب پیوندی، کمترین محتوی نشت یونی (60%) را نیز داشت. بیشترین محتوی پتاسیم در برگ های ژنوتیپ چاه افضل پیوند شده روی پایه وحشی بابلسر (1/4%) و رقم رباب نیریز پیوند شده روی پایه وحشی بابلسر (1/3%)، بود. همچنین کمترین محتوی سدیم، در هر سه ژنوتیپ پیوندی روی پایه وحشی بابلسر مشاهده گردید. در مجموع، ژنوتیپ های پیوند شده روی پایه های وحشی بابلسر و چاه افضل تحمل بیشتری به شوری از خود نشان دادند. پس از این پایه ها،  نرک لاسجرد سمنان قرار گرفت. ژنوتیپ های پیوند شده روی پایه پوست سیاه اردکان فاقد تحمل کافی در شرایط شور بودند. در مجموع ، ترکیب های پیوندی رباب نیریز/ وحشی بابلسر و ملس یزدی/ وحشی بابلسر برتر تشخیص داده شد. پس از آن ها می توان به ترکیب های پیوندی چاه افضل/ وحشی بابلسر، ملس یزدی/ چاه افضل و رباب نیریز/ چاه افضل اشاره نمود.

    کلید واژگان: آب شور, ژنوتیپ وحشی بابلسر, ژنوتیپ چاه افضل, ملس یزدی, رباب نیریز
    Ali Momenpour *, Amir Parnian, Hossein Beyrami, Mohammad Hadi Rad

    To evaluate the growth characteristics of some pomegranate (Punica granatum) genotypes on selected rootstocks under saline conditions, a factorial experiment was carried out based on randomized complete block design, at the Chah Afzal Station of the National Salinity Research Center of Iran, in 2017-2022. The factors included rootstocks at four levels (1- Chah Afzal (CA), 2- Vahshi Babolsar (VB), 3- Narak Lasjerd Semnan (NL), and 4- Poost Siyah Ardakan, PS) and scions at three levels (1- Malas Yazdi (MY), 2- Rabab Niriz (RN) and 3- Chah Afzal). This research was done on sixty 4-year-old trees, with 240 observations (4 branches on each tree) with irrigation water salinity of 9±0.5 dS/m. The results showed that type of rootstock affected on the graft success percentage and the salinity tolerance of the grafted genotypes. The highest and lowest graft success percentages was observed in MY cultivar grafted on CA rootstock (96.77%) and CA genotype grafted on PS Ardakan rootstock (20.77%), respectively. The maximum height and diameter of the scions were observed in MY cultivar grafted on VB rootstock (131 cm and 16 mm, respectively). The highest relative water content was observed in RN cultivar grafted on CA (80.09%). This grafted compound had the lowest relative ions leakage (60%). The highest potassium content was observed in the leaves of CA genotype grafted on VB (1.4%) was RN grafted on VB (1.3%). Also, the lowest sodium content in each three grafted genotypes was observed on VB. In general, the genotypes grafted on VB and CA showed more tolerance to salinity. Genotypes grafted on PS Ardakan had not sufficient tolerance in saline conditions, so, the grafted combinations of RN/PS Ardakan and CA/PS Ardakan dried completely in the second year (2022). Overall, the grafted combinations of RN/V B and MY/VB were recognized as superior, followed by combinations of CA/ VB, MY/CA and RN/CA.

    Keywords: Punica Granatum, Saline Water, Cv. Chah Afzal, Cv. Vahshi Babolsar, Cv. Rabab Niriz, Cv Narak Lasjerd
  • علی مومن پور*، محسن کلاگری، محمدهادی راد

    در مناطق خشک و نیمه خشک که دارای مناطقی با کیفیت پایین آب وخاک است، شناسایی گونه های چوبی متحمل به شوری از اهمیت به سزایی برخوردار است. این پژوهش با هدف شناسایی ژنوتیپ های (provenances) پده متحمل به شوری در مقایسه با ژنوتیپ های بومی استان یزد به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با فاکتور اصلی شوری در چهار سطح و فاکتور فرعی ژنوتیپ های پده در هفت سطح و با سه تکرار در طی سال های 1402-1401 در ایستگاه حسین آباد مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا شد. سطوح شوری آب آبیاری شامل 2/80، 6، 10 و 14 دسی زیمنس بر متر و ژنوتیپ های پده مورد مطالعه شامل 1) اصفهان، 2) منجیل، 3) یزد1، 4) یزد2، 5) گرمسار، 6) قرخلار و 7) کرمان بودند. نتایج نشان داد که نوع ژنوتتیپ و سطح شوری بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی موثر است. تمامی ژنوتیپ های مزبور به خوبی سطح شوری شش دسی زیمنس بر متر را تحمل کردند، اما با افزایش بیشتر شوری، تمامی ویژگی های رشدی در برخی از ژنوتیپ ها به طور معنی داری کاهش یافت. در سطوح شوری 10 و 14 دسی زیمنس بر متر، ارتفاع کل، قطر کل، قطر برابر سینه و میزان افزایش آن ها در طی فصل رشد، درصد نکروزه گی و محتوای رطوبت نسبی برگ ها در ژنوتیپ های کرمان، منجیل و گرمسار به طور معنی داری نسبت به درختان شاهد کاهش داشت ولی محتوای سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و محتوای نشت یونی نسبی برگ ها به طور معنی داری نسبت به درختان شاهد، افزایش یافت. کاهش معنی دار در صفات رشدی بررسی شده در ژنوتیپ های یزد1 و قرخلار تنها در سطح شوری 14 دسی زیمنس بر متر نسبت به درختان شاهد، مشاهده شد. این نتایج حاکی از آن است که ژنوتیپ های یزد1 و قرخلار از طریق حفظ ویژگی های رشدی خود و افزایش جذب پتاسیم در برابر سدیم، توانستند به خوبی شوری تا 10 دسی زیمنس بر متر را تحمل نمایند. پس از آن ها، ژنوتیپ های یزد2 و اصفهان تحمل نسبتا خوبی به شوری از خود نشان دادند. اما، ژنوتیپ های کرمان، گرمسار و منجیل به ترتیب به عنوان حساس ترین ژنوتیپ ها به شوری شناسایی شدند. پس توصیه می شود که کیفیت چوب و میزان عملکرد ژنوتیپ های انتخابی در شرایط شور بررسی شود تا بتوان بهترین ژنوتیپ را برای تولید چوب در مناطق شور معرفی نمود.

    کلید واژگان: اکوتیپ, صفات رشدی, گونه های چوبی, شوری آب آبیاری
    Ali Momenpour *, Mohsen Kalagari, Mohamammadhadi Rad

    In arid and semi-arid areas, due to the existence of areas with low quality of water and soil, identification of wood species tolerant to salinity is very important. Therefore, this research aimed to identify provenances of Populus euphratica Oliv tolerant to salinity in comparison with the native provenances of Yazd Province, using a split plot experiment based on randomized complete block design (RCBD). Variables included the main factor i.e. salinity at 4 levels, and the secondary factor of Populus euphratica Oliv provenances at 7 levels. The study was performed with 3 replications during 2023-2024 at Hosein Abad Station of the National Salinity Research Center. Irrigation water salinity levels included (2.8, 6, 10 and 14 dS/m) and the provenances included 1) Isfahan, 2) Manjil, 3) Yazd-1, 4) Yazd-2, 5) Garmsar, 6) Garekhlar, and 7) Kerman. The results showed that provenance and salinity level affected the morphological and physiological traits and the concentration of nutrient elements. All the studied provenances tolerated salinity level of 6 dS/m, but with increase in salinity, all the growth characteristics in some of the studied provenances decreased significantly. At 10 and 14 dS/m, total height, total diameter, breast-high diameter, and their increase during the growing season, necrosis percentage and relative water content of leaves in the provenances of Kerman, Manjil and Garmsar significantly decreased compared to the control trees. However, sodium content, sodium to potassium ratio and relative ion leakage of leaves increased significantly compared to the control. A significant decrease in the investigated growth traits was observed in Yazd 1 and Garekhlar provenances only at the salinity level of 14 dS/m compared to the control. These results indicate that the provenances of Yazd-1 and Garekhlar were able to tolerate salinity of 10 dS/m by maintaining its growth characteristics and increasing potassium uptake against sodium. After them, Yazd-2 and Isfahan provenances showed relatively good tolerance to salinity. On the other hand, Kerman, Garmsar and Manjil were recognized as the most sensitive provenances to salinity stress. To select the best provenance for salinity tolerance, it is recommended to study the quality of wood and yield in different locations.

    Keywords: Ecotype, Growth Traits, Wood Species, Irrigation Water Salinity
  • محمدهادی راد*، محمد خسروشاهی
    سابقه و هدف

     سابقه استفاده از کهور آمریکایی یا سمر (Prosopis juliflora) برای بیابان زدایی و به ویژه تثبیت شن، در ایران طولانی است. با توجه به غیر بومی بودن این گونه، توجه به نیازهای اکولوژیکی، به وی‍‍ژه نیاز آبی و یا تبخیر تعرق ضروریست. این موضوع می تواند موجب پایداری برنامه های تثبیت شن و کنترل ریزگردها شده و در توسعه کیفی اکوسیستم ها نقش موثری داشته باشد. تعیین میزان تبخیر تعرق گیاهان از طریق لایسیمتری، یکی از دقیق ترین روش های اندازه گیری مستقیم تبخیر تعرق است. 

    مواد و روش ها

     آزمایش با استفاده از لایسیمترهای وزنی و زهکش دار از ابتدای سال 1400 با کاشت نهال در داخل لایسیمترهای موجود در سایت تحقیقات لایسیمتری ایستگاه تحقیقات بیابان زدایی شهید صدوقی یزد شروع و به مدت دو سال ادامه یافت. از نه عدد لایسیمتر که دارای حجم 95/1 مترمکعب (ارتفاع 170 سانتی متر و قطر 121 سانتی متر) و سطح 15/1 مترمربع بود، استفاده شد. میزان تبخیر تعرق و ضریب گیاهی کهور آمریکایی در سطوح مختلف رطوبتی خاک شامل ظرفیت زراعی (بدون تنش)، 67%  ظرفیت زراعی (تنش ملایم خشکی) و 34%  ظرفیت زراعی (تنش شدید خشکی) برای مراحل مختلف رشد، مورد توجه قرار گرفت. آبیاری به صورت قطره ای و بر اساس کسری از ظرفیت زراعی با تعبیه تعداد مناسب قطره چکان برای هر تیمار محاسبه و انجام شد. برای تیمار ظرفیت زراعی، 67% و 34% به ترتیب تعداد 6، 4 و 2 قطره چکان 8 لیتر در ساعت منظور گردید. با تنظیم دور دو بار در هفته، آبیاری به صورت خودکار با مقدار مناسب آب برحسب تیمار رطوبتی در اختیار گیاهان قرار گرفت. 

    نتایج

     نتایج بدست آمده نشان داد که کهور آمریکایی در شرایط لایسیمتری و در موقعیت اقلیمی محل آزمایش، از تبخیر تعرق سالانه 5/496 میلی متر و ضریب گیاهی 21/0 برخوردار بود. مقادیر ذکرشده برای تیمارهای 67% و 34%  ظرفیت زراعی به ترتیب 4/445 و 2/275 میلی متر با ضریب گیاهی 18/0 و 11/0 بود. نتایج حاصل از محاسبه تبخیر تعرق در مراحل مختلف رشد درختان کهور آمریکایی نشان داد که در تمامی سطوح آبیاری، بالاترین میزان تبخیر تعرق مربوط به دوره توسعه با 124روز بود که منطبق با رشد سریع سرشاخه ها، جست ها و توسعه برگ بود. مقادیر تبخیر تعرق در این دوره رشد در رژیم های مختلف آبیاری برای ظرفیت زراعی، 67% و 34% رطوبت خاک به ترتیب 11/322، 74/281 و 33/158 میلی متر بود. کمترین میزان تبخیر تعرق نیز مربوط به دوره پایانی رشد بود. ضریب گیاهی مراحل مختلف رشد در تیمار ظرفیت زراعی به ترتیب برای دوره اول، دوم و سوم، 19/0، 24/0 و 14/0 محاسبه شد. با این شرایط می توان منحنی رشد سیگمویید (دوره اول رشد، توسعه و انتهایی رشد) را برای این گیاه تعریف کرد.

    نتیجه گیری

     توصیه می شود برای جنگل کاری با این گونه در مناطق جنوبی کشور و بهره گیری از توان آن در تثبیت شن و کنترل گردوغبار، ضمن توجه به تراکم بهینه کاشت برای کاهش رقابت، به میزان تبخیر تعرق آن به ویژه در ماه های گرم سال که از سرعت رشد بیشتری نیز برخوردار است و می تواند بیش از 5/2 میلی متر در روز باشد، توجه کرد. با بررسی و محاسبه میزان تبخیر تعرق درختان بزرگسال با کارایی مناسب در تثبیت شن و کنترل گردوغبار مشخص شد که برای ایجاد سطح پوشش تاجی ذکر شده، ضروری است که مقدار 4846 مترمکعب آب در هکتار (برابر 6/484 میلی متر در سال) در دسترس گیاه قرار گیرد. به عبارتی، با این مقدار تبخیر تعرق، گیاه می تواند سطح پوشش تاجی خود را تا 5/19 مترمربع گسترش داده و با وجود 155 اصله در هکتار (8×8 متر)، 30% از عرصه را پوشش دهد که برای تثبیت شن، مناسب می باشد.

    کلید واژگان: بیابان زدایی, تراکم بهینه, جنگل کاری, مراحل رشد, نیاز آبی
    Mohammad Hadi Rad *, Mohammad Khosroshahi
    Background and Objective

     The history of using American mesquite (Prosopis juliflora) for desertification control especially sand stabilization in Iran, is long. Considering the non-native nature of this species, attention should be paid to its ecological requirements, especially water needs or evapotranspiration (ET). This can contribute to the sustainability of sand stabilization programs and fine dust control and play an influential role in ecosystem development. Determining plants' evapotranspiration rates through lysimetry is one of the most accurate direct measurement methods. 

    Methodology

     The experiment using weighing and drainage lysimeters began in 2021 by planting seedlings inside lysimeters located at the Yazd Shahid Sadoughi Desert Research Station. It continued for two years. Nine lysimeters with a volume of 1.95 m³ (height: 170 cm, diameter: 121 cm) and a surface area of 1.15 m² were used. The ET rates and the crop coefficient (Kc) of Prosopis juliflora were studied under different soil moisture levels, including field capacity (no stress), 67% of field capacity (mild stress), and 34% of field capacity (severe) for various growth stages. Irrigation was performed by drip irrigation based on a fraction of field capacity with an appropriate number of droppers calculated for each treatment. For field capacity, 67% and 34% of field capacity treatments, 6, 4, and 2 droppers with an 8 liters per hour flow rate were used, respectively. Each treatment was irrigated twice with the appropriate amount of water based on soil moisture levels. 

    Results

     The results showed that Prosopis juliflora, under lysimeter conditions and the local climate, had an annual ET rate of 496.5 mm and a Kc 0.21. These values for the 67% and 34% field capacity treatments were 445.4 mm with Kc 0.18 and 275.2 mm with Kc 0.11, respectively. The ET rates of Prosopis juliflora at different growth stages revealed that the highest ET occurred during the development period of 124 days. This corresponds to rapid shoot, branch, and leaf growth. The ET rates in different irrigation regimes for field capacity, 67%, and 34% of soil moisture were 322.1 mm, 281.7 mm, and 158.3 mm, respectively. The lowest ET rate was associated with the final growth stage. The Kc for various growth stages in the field capacity treatment were 0.19, 0.24, and 0.14 for the first, second, and third growth periods, respectively. Under these conditions, a sigmoid growth curve (initial growth, development, and end of growth) can be defined for this plant. 

    Conclusion

     It is recommended for afforestation with this species in Iran's southern regions, considering its optimal planting density to reduce competition. It is also recommended to pay attention to its ET rate, especially during the hot months of the year when it can exceed 2.5 mm per day. By examining and calculating the ET rates of mature trees with appropriate efficiency in sand stabilization and dust control, it was found that to create a canopy cover area, as mentioned, it is necessary to have 4846 m3 of water per hectare (equivalent to 484.6 mm per year) available to the plant. In other words, with this amount of ET, the plant can expand its canopy cover area to 19.5 m2 and, with 155 individuals per hectare (8×8 meters), cover 30% of the area, which is suitable for sand stabilization.

    Keywords: Dedesertification, optimal density, afforestation, growth stages, Water requirements
  • اصغر مصلح آرانی*، علیرضا امینی حاجی آباد، سمیه قاسمی، محمدهادی راد

    این پژوهش با هدف افزایش مقاومت به شوری گندم با استفاده از باکتری های محرک رشد گیاه مقاوم به شوری جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند آتریپلکس، اشنان و سنبله نمکی طراحی و اجرا گردید. صفات محرک رشد گیاه باکتری ها در شرایط غیر شور و مقاومت به شوری باکتری های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان مذکور بررسی گردید. باکتری های برتر به لحاظ صفات محرک رشد شامل Bacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans شناسایی و به بذر گندم آغشته و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب آبیاری با شوری 0.2 دسی زیمنس بر متر به عنوان شاهد و شوری های 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. در پایان دوره رشد، برخی شاخص های رویشی و زایشی گندم اندازه گیری شد. شوری باعث کاهش بیومس کل (وزن ریشه + بخش هوایی)، طول سنبله، وزن سنبله، تعداد سنبلچه، تعداد گلچه، تعداد بذر و وزن بذر بر پایه گندم، درصد آمیلوز و درصد آمیلوپکتین بذر شد ولی باکتری ها باعث افزایش شاخص های مذکور شدند. مقدار بیوماس گندم در شوری 4 دسی زیمنس بر متر و در تیمار آغشته شده با باکتری B. safensis برابر با 1.38 گرم اندازه گیری شد که نسبت به شاهد و دو باکتری دیگر به طور معنی داری بیشتر بود. مقدار وزن بذر/پایه در شوری 4 دسی زیمنس بر متر آغشته شده با باکتری B. safensis برابر با 0.37 گرم به دست آمد که نسبت به شاهد بدون باکتری و باکتری Z. halotolerans به طور معنی داری بیشتر بود. بیشترین مقدار آمیلوز در تلقیح بدون شوری با باکتری B. pumilus به مقدار 13.67 درصد، بیشترین مقدار آمیلوپکتین و K/Na به ترتیب برابر با 33.8 درصد و 8.8 در تلقیح بدون شوری Z. halotoleran به دست آمد که نسبت به شاهد تفاوت معنی داری داشت نتایج نشان داد که ریزوسفر گیاهان مرتعی شور پسند می تواند منبع مناسبی برای جداسازی باکتری های مقاوم به شوری جهت بهبود مقاومت گندم به شوری باشد.

    کلید واژگان: آمیلوپکتین, اکسین, باسیلوس سافنسیس, باکتری محرک رشد
    Asghar Mosleh Arany *, AliReza Amini Hajiabadi, Somaye Ghasemi, Mohammad Hadi Rad
    Introduction

    Increasing world population, along with climate change and environmental stresses, has posed a serious challenge to adequate food supply. Salinity is one of the most important stresses affecting the reduction of agricultural products. In recent years, the use of new strategies for sustainable production of food products under salinity stress has been considered, including plant growth promoting rhizosphere bacteria. Due to the strategic importance of wheat in food security, this study was designed and conducted with the aim of increasing the salinity resistance of wheat (Var. Narin) using plant growth promoting rhizosphere bacteria isolated from the rhizosphere of several halophyte plants in Yazd province.

    Materials and methods

    Plant growth promoting traits such as ability to produce auxin, siderophore, hydrogen cyanide, and phosphate solubility and salinity resistance of isolated bacteria from rhizosphere of halophyte plants (Atriplex lentiformis, Seidlitzea rosmarinus, Halostachys belangeriana and Tamarix ramossima) in their habitats in Chahafzal in Yazd Province were investigated. Then, wheat seeds were inoculated with the best three bacteria in terms of plant growth-promoting traits and salinity resistance, and then was irrigated with water with salinities of 4, 8 and 16 ds m-1. After the growth period, total biomass, seed weight and spike components and seed amylose and amylopectin were measured.

    Results and discussions

    The studied bacteria including Bacillus safensis, B. pumilus and Zhihengliuella halotolerans had the ability to produce auxin, siderophore, hydrogen cyanide, 1-aminocyclopropane-1-carboxylic acid deaminase (ACC deaminase) and phosphate solubility. The highest amount of auxin production was measured in B. safensis (29.72 μg ml–1) and the highest amount of hydrogen cyanide production and phosphate solubility was in Z. halotolerans. The highest amount of ACC deaminase was measured in B. pumilus (8 μmol of α-ketobutyrate h–1 mg–1 protein). The results showed that increasing salinity levels decreased spike length, spike weight, number of spikelets, number of florets, number of seed, seed weight, amylose and amylopectin content of seeds. The length and weight of spikes at salinity of 16 dS  m–1 decreased by 36% and 18%, respectively, compared to the non-salinity control. Instead, B. safensis, Z. halotolerans and B. pumilus caused an average increase of 35, 22, and 17.6% of the spike length at salinity stress levels (4, 8, and 16 dS m-1), respectively, compared to the uninoculated controls. Also, B. safensis, B. pumilus and Z. halotolerans bacteria caused an average increase of 69, 43 and 30% of spike weight in salinity stress levels compared to the uninoculated control, respectively. The number of spikelets and number of florets at salinity of 16 dS m-1 decreased by 27 and 43%, respectively, compared to the non-salinity control. In all salinity stress levels, B. safensis, Z. halotolerans and B. pumilus caused an average increase of 48, 26 and 13% of total biomass, and an average increase of 59, 23 and 7% of seed weight in all salinity stress levels compared to control. B. safensis, more than the other two bacteria, improved the total biomass and seed weight of wheat.

    Conclusions

    Plant growth promoting rhizosphere bacteria in this experiment significantly improved the resistance of wheat to salinity stress. Comparison between the studied bacteria showed that B. safensis had a greater effect on the promotion of total biomass, yield and all traits of the studied components than B. pumilus and Z. halotolerans, due to the superiority of B. safensis in auxin production and increasing the ratio of potassium to sodium. It can be concluded that the auxin and the potassium are of key importance in increasing the reproductive performance of Narin cultivar. It is also concluded that the rhizosphere of halophytic rangeland plants can be a good source for the isolation of salinity-resistant bacteria to improve the resistance of wheat plants to salinity.

    Keywords: Amylopectin, auxin, Bacillus safensis, Plant Growth Promoting Rhizobacteira
  • محمدهادی راد*، رستم یزدانی بیوکی، ولی سلطانی گردفرامرزی، نادیا بشارت
    با هدف بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر ویژگی های مورفوفیزیولوژیک اندام هوایی زرشک بی دانه (Berberis vulgaris L.) آزمایشی با استفاده از گلدان های بزرگ زهکش دار در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 سطح شوری: 3، 6، 9، 12 و 15 دسی زیمنس بر متر آب آبیاری در سه تکرار در ایستگاه مرکزی مرکز ملی تحقیقات شوری در یزد طی سال های 1397 تا 1400 انجام شد. تاثیر شوری آب بر برخی شاخص های مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندام هوایی بررسی شد. تاثیر سطوح مختلف شوری روی ارتفاع، قطر، سطح و حجم تاج پوشش، تعداد جست و انشعاب جدید، تعداد برگ در هر درختچه، سطح کل برگ، شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ، درصد آسیب دیدگی برگ ها در دمای بالا، میزان کلروفیل کل، کلروفیل های a و b، کاروتنویید، پرولین، قند کل، آنتوسیانین برگ، فنول برگ و فعالیت آنتی اکسیدانی معنی دار (0.01>P) بدست آمد. براساس نتایج، زرشک بی دانه از تاب آوری بالایی نسبت به تنش شوری برخوردار است. علی رغم کاهش رشد در شوری بالای 9 دسی زیمنس بر متر، مقاومت فیزیولوژیکی گیاه از طریق تولید اسمولیت های ثانویه و بقا در شرایط شور تا شوری 12 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. بر این اساس در رویشگاه های مناسب برای پرورش زرشک، می توان با مدیریت مناسب محیط ریشه و کنترل شوری عصاره اشباع خاک تا 12 دسی زیمنس بر متر، از منابع آب و خاک شور برای پرورش زرشک بی دانه به ویژه برای افزایش ترکیب های فنلی، بهره جست.
    کلید واژگان: شاخص سطح برگ, شوری, کلروفیل, پرولین, فنل, فعالیت آنتی اکسیدانی
    M.H. Rad *, R. Yazdanibiouki, V. Soltany Gerdeframarzi, N. Besharat
    To investigate the effects of irrigation water salinity (3, 6, 9, 12, and 15 dS.m-1) on morphophysiological characteristics of seedless barberry (Berberis vulgaris L.) aerial parts, an experiment was conducted using drained big pots in a completely randomized design with three replications at the central station of National Salinity Research Center, Yazd during 2018-2021 years. The salinity levels affected the height, diameter, area, and volume of plants canopy, number of new branches, number of new basal shoots, number of leaves per plant, total leaves area, leaf area index, leaf dry weight, leaves damage percentage at high temperature, amount of total chlorophyll, chlorophylls a and b, carotenoids, proline, total sugar, leaf anthocyanins, leaf phenols, and antioxidant activity significantly (P<0.01). Based on the results, B. vulgaris tolerated the salinity stress well. Despite the growth reduction at salinity levels above 9 dS.m-1, plant physiological resistance was observed through the production of secondary osmolytes and survival under saline conditions up to 12 dS.m-1. Accordingly, in suitable barberry production habitats, it is possible to take advantage of water resources and saline soil to grow seedless barberry, especially to increase phenolics, by ture management of the root environment and control of the saturated soil extract salinity up to 12 dS.m-1.
    Keywords: leaf area index, Salinity, chlorophyll, Proline, phenol, Antioxidant activity
  • محمدهادی راد*، محمدحسن عصاره، محمدرضا وظیفه شناس، عبدالرضا کاوند، مهدی سلطانی

    در این مطالعه تاثیر کم آبیاری مداوم (SDI) بر برخی شاخص های کمی و کیفی میوه سه توده عناب (Ziziphus jujuba Mill.)، در شرایط لایسیمتری و در ایستگاه تحقیقات بیابان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی  استان یزد، بررسی شد. تیمارهای اعمال شده شامل، آبیاری کامل (شاهد)، 30 درصد و60 درصد کم آبیاری مداوم (به ترتیب تنش ملایم و شدید) و سه توده فلارگ، گیوک و القور بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به مدت یکسال و در فصل زراعی 1396-1397 انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که تیمار شاهد از نظر عملکرد میوه (36 /239 گرم به ازای هر درخت)، تعداد میوه (06 /279 عدد در هر درخت)، متوسط وزن خشک هر میوه (89 /0 گرم)، قطر و طول میوه (به ترتیب 19 /15 و 17 /16میلی متر)، قندهای محلول (251899 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک) و فعالیت آنتی اکسیدانی (61 /42 %) تفاوت معنی‏داری در سطح احتمال 1 درصد با سایر تیمارها داشته و دارای بالاترین مقدار بود. بیشترین میزان فنل کل (32 /36 میلی گرم بر گرم وزن خشک) مربوط به تیمار 60 درصد کم آبیاری بود. کمترین وزن متوسط میوه (P<0.05) و بیشترین میزان فنل کل (P<0.01) مربوط به توده القو بود که با سایر توده ها اختلاف معنی داری را نشان داد. رفتار توده های مختلف در مواجه با تنش خشکی، اختلاف معنی داری را نشان نداد. توصیه می شود با توجه به تاثیر معنی دار محتوای نسبی آب خاک بر شاخص های کمی و کیفی میوه هر سه توده عناب مورد آزمایش، برنامه آبیاری بگونه ای طراحی و دنبال شود که تا حد ممکن نیاز آبی گیاه تامین و از بروز تنش خشکی، جلوگیری شود.

    کلید واژگان: آنتوسیانین, عملکرد, فعالیت آنتی اکسیدانی, فنل کل, قندهای محلول
    MohammadHadi Rad *, MohammadHasan Assareh, Mohammad Reza Vazifehshenas, Abdolreza Kavand, Mahdi Soltani
  • اصغر مصلح آرانی*، علیرضا امینی حاجی آبادی، سمیه قاسمی، محمدهادی راد
    سابقه و هدف

    تقاضا برای گندم به عنوان مهترین غله مورد استفاده بشر رو به افزایش است. به دلیل تغییرات اقلیمی و مدیریت نادرست آب و خاک، تنش شوری موجب کاهش عملکرد گندم می گردد. استفاده از باکتری های محرک رشد، راهکاری سازگار با طبیعت برای کاهش اثرات تنش شوری بر عملکرد گندم است. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر باکتری های محرک رشد گیاه جداسازی شده از ریزوسفر چند گیاه شورپسند خودروی استان یزد بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس طراحی و اجرا گردید.

    مواد و روش ها

    صفات محرک رشد و مقاومت به شوری باکتری های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان آتریپلکس، اشنان، گز و سنبله نمکی بررسی گردید. در ادامه، بذر گندم با باکتری های برتر از لحاظ صفات محرک رشد گیاه و مقاوم به شوری شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans تلقیح شده و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب با شوری های 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. در پایان دوره رشد، شاخص های زیست توده کل، عملکرد و اجزای عملکرد و درصد آمیلوز و آمیلوپکتین بذر اندازه گیری شد.

    یافته ها

    هر سه باکتری مورد بررسی قادر به تولید ایندول استیک اسید بودند. بیشترین مقدار تولید ایندول استیک اسید در باکتری B. safensis معادل 72/29 میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. هرسه باکتری قادر به تولید سیانید هیدروژن بودند و بیشترین مقدار تولید سیانید هیدروژن در باکتری Z. halotolerans با درجه 5 (بسیار بالا) مشاهده شد. هر سه باکتری قادر به تولید سیدروفور بودند. تولید ACC دآمیناز در هر سه باکتری مشاهده شد و بیشترین مقدار آن در باکتری B. pumilus به مقدار 8 میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. توانایی انحلال فسفات . halotolerans Z بیشتر از دو برابر باکتری B. safensis بود. شوری باعث کاهش شاخص های مورد اندازه گیری در گندم شد. در تیمارهای تلقیح شده با باکتری در سطوح تنش شوری (4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر) متوسط زیست توده کل، آمیلوز و آمیلوپکتین به ترتیب تا 5/52، 3/21 و 3/10 درصد نسبت به متوسط این شاخص ها در تیمارهای شاهد (بدون باکتری) در همین سطوح شوری افزایش یافت. همچنین باکتری ها در این سطوح تنش شوری، وزن سنبله، وزن بذر و تعداد بذر را به ترتیب تا حداکثر 22، 6/74 و 6/66 درصد نسبت به شاهد (بدون باکتری) همین سطوح افزایش دادند.

    نتیجه گیری

    باکتری های محرک رشد مورد بررسی باعث افزایش اجزای عملکرد گندم قدس تحت تنش شوری شده لذا برای کاهش اثرات شوری بر گندم در شرایط آبیاری با آب شور می توان از باکتری های مورد بررسی در این آزمایش استفاده کرد. Z. halotolerans در اغلب شاخص های مورد بررسی، کارآمدتر از دو باکتری دیگر بود. از آنجا که این آزمایش در شرایط گلخانه انجام شد، پیشنهاد می شود برای تکمیل یافته ها این آزمایش در شرایط مزرعه هم انجام گیرد.

    کلید واژگان: آتریپلکس, باکتری, غلات, صفات محرک رشد گیاه
    Asghar Mosleh Arany *, Alireza Amini Hajiabadi, Somayeh Ghasemi, Mohammadhadi Rad
    Background and purpose

    The demand for wheat as the most important grain used by humans is increasing. Due to climate change and improper soil and water management, salinity stress reduces wheat yield. The use of plant growth promoting rhizobacteria is a nature-friendly way to reduce the effects of salinity stress on wheat yield. The aim of this study was to evaluate the effect of plant growth promoting bacteria isolated from the rhizosphere of several saline plants in Yazd province on total biomass and yield components of wheat (var. Ghods).

    Materials and Methods

    Plant growth promoting characteristics and salinity resistance of bacteria isolated from rhizosphere of Atriplex lentiformis, Seidlitzea rosmarinus, Tamarix ramosissima and Halostachys belangeriana were investigated. Wheat seeds were inoculated with superior bacteria including Bacillus safensis, B. pumilus and Zhihengliuella halotolerans and after planting in the pots in greenhouse conditions was irrigated with water with salinities of 4, 8, and 16 ds/m.

    Results

    All three bacteria were able to produce auxin. The highest amount of auxin production was measured in B. safensis (29.72 μg / ml). All three bacteria were able to produce hydrogen cyanide and the highest amount of hydrogen cyanide production was observed in Z. halotolerans with grade 5 (very high). All three bacteria were able to produce siderophore. ACC deaminase production was observed in all three bacteria and the highest amount was measured in B. pumilus at 8 μg / ml. Ability to dissolve phosphate in Z. halotolerans was more than twice that of B. safensis. Salinity reduced all the measured indices in wheat. In bacterial inoculated treatments at all salinity stress levels (4, 8 and 16 ds/m), the average of total biomass, amylose and amylopectin increased up to 52.5, 21.3 and 10.3%, respectively, compared to the average of these indices in control treatments (without bacteria) in the same salinity levels. Also, bacteria in these levels increased spike weight, seed weight and number of seeds up to a maximum of 22, 74.6 and 66.6%, respectively, compared to the control (without bacteria) of these salinity levels.

    Conclusion

    the plant growth promoting bacteria increased yield components of wheat under salinity stress, therefore to reduce the effects of salinity on wheat under saline irrigation conditions; the bacteria studied in this experiment can be used. Z. halotolerans was more efficient than other two bacteria in all of the studied indices. Since the experiment was performed under greenhouse conditions, it is recommended that this experiment be performed in the field.

    Keywords: Atriplex, Bacteria, Cereals, PGPR
  • اصغر مصلح آرانی*، علیرضا امینی حاج آباد، سمیه قاسمی، محمدهادی راد

    شوری از جمله مهمترین تنش های غیر زیستی کاهنده رشد و نمو گندم است. کاهش اثرات شوری به کمک باکتری های ریزوسفری محرک رشد به عنوان یک راهکار سازگار با محیط زیست مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در تحقیق حاضر، برخی واکنش های فیزیولوژیک گندم رقم نارین به باکتری محرک رشد مقاوم به شوری جدا شده از ریزوسفر گیاهان آتریپلکس (Torr.) S. Watson) Atriplex lentiformis)، شور گزLedeb)  (Tamarix ramosissima، اشنان (Seidlitzia rosmarinus Ehrenb. ex Bois) و سنبله نمکی ((Moq.) Botsch. Halostachys belangeriana) در شرایط شور بررسی گردید. گندم رقم نارین پس از تلقیح با باکتری های شناسایی شده (Bacillus safensis، B.  pumilus و Zhihengliuella halotolerans) در گلدان کشت و با آب آبیاری با شوری 2/0 دسی زیمنس بر متر به عنوان شاهد و شوری 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. نتایج نشان داد که باکتری های شناسایی شده دارای توان تولید اکسین، سیدروفور، سیانید هیدروژن، 1- آمینو سیکلوپروپان -1- کربوکسیلیک اسید دآمیناز ACC)  دآمیناز) و توان انحلال فسفات بودند. با افزایش شوری، محتوای کلروفیل در تمام تیمارها نسبت به شاهد کاهش یافت. استفاده از باکتری ها، باعث افزایش 5/21 تا 3/94، 6 تا 175 و 17 تا 34 درصدی به ترتیب در میزان کلروفیل a، b و کل در بین تیمارهای شوری شد. افزایش 13 تا 136 درصد پرولین، 11 تا 5/92 درصدی فنل کل، 5/12 تا 90 درصدی مهارکنندگی رادیکالهای آزاد و 5/7 تا 5/17 درصدی قندهای محلول در بین تیمارهای شوری تلقیح شده با باکتری ها نسبت به شاهد بدون باکتری دیده شد. بهبود شرایط فیزیولویک گیاه تحت تاثیر اثر مثبت باکتری ها در نهایت باعث افزایش زیتوده گیاه شد که در این میان نقش باکتری B. safensis بیشتر از دو باکتری دیگر بود. نتایج این مطالعه نشان داد که باکتری های محرک رشد گیاهان مرتعی شور پسند می توانند در بهبود شاخص های رشد گیاه گندم در شرایط تنش شوری نقش داشته باشند.

    کلید واژگان: باکتری محرک رشد, ریزوسفر, شوری, گندم
    Asghar Mosleh Arani*, Alireza Amini Hajiabadi, Someye Ghasemi, MohammadHadi Rad

    Salinity is one of the most important abiotic stresses that reduce the growth and development of wheat. Reducing the effects of salinity with the help of plant growth-promoting rhizosphere bacteria has been considered by researchers as an environmentally friendly solution. In the present study, some physiological responses of wheat cultivar of Narin to salinity-resistant growth-promoting bacteria isolated from the rhizosphere of salt-tolerant plants) Atriplex lentiformis, Tamarix ramosissim, Seidlitzia rosmarinus, Halostachys belangeriana) were investigated. Wheat seeds after inoculation with the identified bacteria (Bacillus safensis, B. pumilus and Zhihengliuella halotolerans) were planted in pots and irrigated with saline water of 0.2 (control) 4, 8 and 16 dS / m. The results showed all isolated bacteria had the ability to produce auxin, siderophore, hydrogen cyanide, 1-aminocyclopropane-1-carboxylic acid deaminase (ACC deaminase) and phosphate solubility.With increasing salinity, chlorophyll content decreased in all treatments compared to the control. The use of bacteria increased 21 to 92, 6 to 175 and 21 to 52% of chlorophyll a, b and total chlorophyll content among salinity treatments, respectively. Increased salinity increased content of proline (136-136%), total phenol (11-92.5%), free radical scavenging capacity (12.5-89%) and total soluble sugars (7.5-1.5%) in salinity treatments inoculated with bacteria compared to control. The growth-promoting bacteria in this study with improved wheat resistance to salinity stress. Improving the physiological conditions of plant under the positive effect of bacteria eventually increased the plant biomass, in which the role of B. safensis was more than the other two bacteria. The results of this study showed that the plant growth-promoting bacteria of halophytic rangeland plants can play a role in improving the growth indices of wheat plants in saline conditions.

    Keywords: PGPR, Rhizosphere, Salinity, Wheat
  • اصغر مصلح آرانی*، علیرضا امینی حاجی آباد، سمیه قاسمی، محمدهادی راد
    سابقه و هدف

    افزایش روزافزون جمعیت جهان در کنار تغییرات اقلیمی و تنش های محیطی، تامین غذای کافی را با چالش جدی مواجه نموده است. شوری از جمله مهمترین تنش های موثر بر کاهش محصولات کشاورزی می باشد. در سالهای اخیر، استفاده از راهکارهای نوین برای تولید پایدار محصولات غذایی در شرایط تنش شوری مورد توجه قرار گرفته که باکتری های محرک رشد ریزوسفری از جمله این راهکارها می باشد. با توجه به اهمیت راهبردی گندم در تامین امنیت غذایی، این پژوهش با هدف افزایش مقاومت به شوری گندم رقم نارین با استفاده از باکتری های محرک رشد مقاوم به شوری جداسازی شده از ریزوسفر چند گیاه شورپسند خودروی استان یزد طراحی و اجرا گردید.

    مواد و روش ها

    ویژگی های محرک رشد گیاه از جمله توان تولید اکسین، سیدروفور، سیانید هیدروژن، توان انحلال فسفات و مقاومت به شوری جدایه باکتری های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند آتریپلکس، اشنان، سنبله نمکی و شور گز از رویشگاه آنها در منطقه چاه افضل یزد بررسی گردید. در ادامه، بذر گندم نارین با سه باکتری برتر از لحاظ ویژگی های محرک رشد گیاه و مقاومت به شوری تلقیح و پس از کشت گلدانی با آب با شوری های 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. پس از تکمیل دوره رشد رویشی، محتوای یونی سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر در برگ و نیز برخی شاخص های رشد رویشی شامل طول ساقه، وزن خشک ساقه و ریشه و بیومس کل اندازه گیری شد.

    یافته ها

    باکتری های شناسایی شده شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerance دارای توان تولید اکسین، سیدروفور، سیانید هیدروژن، 1- آمینو سیکلوپروپان -1- کربوکسیلیک اسید دآمیناز ACC) دآمیناز) و توان انحلال فسفات بودند. بیشترین مقدار تولید اکسین در باکتری B. safensis معادل 72/29 میکروگرم بر میلی لیتر، بیشترین مقدار تولید سیانید هیدروژن در باکتری Z. halotolerans، بیشترین مقدار ACC دآمیناز در جدایه باکتری B. pumilus به مقدار 8 میکرومول آلفا-کتوبوتیرات بر ساعت بر میلی گرم پروتئین و توانایی انحلال فسفات halotolerans Z. بیشتر از دو باکتری دیگر بود. نتیجه تجزیه برگ گندم نشان داد در سطوح مختلف تنش شوری، محتوای سدیم افزایش و سایر ویژگی های اندازه گیری شده نسبت به شاهد کاهش یافت. استفاده از باکتری ها باعث کاهش محتوای سدیم تا 142 درصد و افزایش محتوای پتاسیم، کلسیم و فسفر در برگ گندم تحت تنش شوری به ترتیب تا 70، 92 و 295 درصد نسبت به شاهد شد. همچنین طول و وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه و بیومس کل در تیمارهای تحت تنش شوری تلقیح شده با جدایه باکتری ها به ترتیب تا 44، 56، 117 و 61 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت.

    نتیجه گیری

    باکتری های محرک رشد گیاه در این آزمایش باعث بهبود معنی دار مقاومت گندم رقم نارین به تنش شوری شد. B. safensis بیش از دو جدایه باکتری دیگر موجب ارتقاء شاخص های رشد رویشی گندم در شرایط تنش شوری گردید. این نتایج همچنین نشان داد که ریزوسفر گیاهان مرتعی شور پسند می تواند منبع مناسبی برای جداسازی باکتری های مقاوم به شوری جهت بهبود مقاومت گندم به شوری باشد.

    کلید واژگان: آتریپلکس, اکسین, باکتری, شوری, ریزوسفر
    Asghar Mosleh Arany *, Alireza Amini Hajiabad, Somaieh Ghasemi, Mohammadhadi Rad
    Introduction

    Increasing world population, along with climate change and environmental stresses, has posed a serious challenge to adequate food supply. Salinity is one of the most important stresses affecting the reduction of agricultural products. In recent years, the use of new strategies for sustainable production of food products under salinity stress has been considered, including plant growth promoting rhizosphere bacteria. Due to the strategic importance of wheat in food security, this study was designed and conducted with the aim of increasing the salinity resistance of wheat (Var. Narin) using plant growth promoting rhizosphere bacteria isolated from the rhizosphere of several halophyte plants in Yazd province.

    Materials and Methods

    Plant growth promoting traits such as ability to produce auxin, siderophore, hydrogen cyanide, and phosphate solubility and salinity resistance of isolated bacteria from rhizosphere of halophyte plants (Atriplex lentiformis, Seidlitzea rosmarinus, Halostachys belangeriana and tamarix ramossima) in their habitats in Chahafzal in Yazd Province were investigated. Then, wheat seeds were inoculated with the best three bacteria in terms of plant growth-promoting traits and salinity resistance, and then was irrigated with water with salinities of 4, 8 and 16 ds/m. After the growth period, the ion content of sodium, potassium, calcium and phosphorus in the leaves as well as some vegetative growth indices including stem length, stem and root dry weight and total biomass were measured.

    Results

    The studied bacteria including Bacillus safensis, B. pumilus and Zhihengliuella halotolerans had the ability to produce auxin, siderophore, hydrogen cyanide, 1-aminocyclopropane-1-carboxylic acid deaminase (ACC deaminase) and phosphate solubility. The highest amount of auxin production was measured in B. safensis (29.72 μg/ml) and the highest amount of hydrogen cyanide production and phosphate solubility was in Z. halotolerans. The highest amount of ACC deaminase was measured in B. pumilus (8 μmol of α-ketobutyrate h–1 mg–1 protein). The results of wheat leaf analysis showed that at salinity stress levels, sodium content increased and other measured items decreased compared to the control. The use of bacteria reduced the sodium content by 142 percentage and increased the content of potassium, calcium and phosphorus in wheat leaf under salinity stress by 70, 92 and 295 percentage, respectively, compared to the control. Also, stem length, stem dry weight, root dry weight and total biomass in treatments under salinity stress and inoculated with bacterial isolates increased to 44, 56, 117 and 61 percentage, respectively, compared to the control

    Conclusions

    Plant growth promoting rhizosphere bacteria in this experiment significantly improved the resistance of wheat to salinity stress. B. safensis, more than the other two bacterial isolates, improved the growth indices of wheat var. Narin under salinity stress. These results also show that the rhizosphere of halophytic rangeland plants can be a good source for the isolation of salinity-resistant bacteria to improve the resistance of wheat plants to salinity.

    Keywords: Atriplex, Auxin, Bacteria, Salinity, Rhizosphere
  • اصغر مصلح آرانی*، علیرضا امینی حاجی آبادی، سمیه قاسمی، محمدهادی راد
    سابقه و هدف

     کاهش تولید گندم به دلیل تنش شوری، از مهمترین چالش‏های امنیت غذایی در سراسر جهان است. باکتری های ریزوسفری با ساز و کارهایی از قبیل تعدیل هورمون‏های گیاهی، قابل دسترس نمودن عناصر مغذی برای گیاه و مقابله با عوامل بیماری‏زا باعث کاهش تاثیر تنش شوری بر گیاهان از جمله گندم می شوند. این پژوهش با هدف افزایش مقاومت به شوری گندم با استفاده از باکتری های محرک رشد مقاوم به شوری جداسازی شده از ریزوسفر چند گیاه شورپسند خودروی استان یزد طراحی و اجرا گردید.

    مواد و روش ها

    صفات محرک رشد و مقاومت به شوری باکتری های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان آتریپلکس، اشنان، گز و سنبله نمکی بررسی گردید. در ادامه، بذر گندم با باکتری‏های برتر از لحاظ صفات محرک رشد و مقاوم به شوری شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans مایه زنی شده و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب با شوری های 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. در طول دوره رشد، شاخص های فیزیولوژیکی از جمله میزان کلروفیلa، کلروفیلb و کلروفیل کل، پرولین، آنتی اکسیدان‏ها، فنل و قندهای محلول کل در برگ اندازه گیری شدند.

    یافته ها

    هر سه باکتری مورد بررسی قادر به تولید اکسین بودند. بیشترین مقدار تولید اکسین در باکتری B. safensis معادل 72/29 میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. هرسه باکتری قادر به تولید سیانید هیدروژن بودند و بیشترین مقدار تولید سیانید هیدروژن در باکتری Z. halotolerans با درجه 5 (بسیار بالا) مشاهده شد. هر سه باکتری قادر به تولید سیدروفور بودند. تولید ACC دآمیناز در هر سه باکتری مشاهده شد و بیشترین مقدار آن در باکتری B. pumilus به مقدار 8 میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. توانایی انحلال فسفات . halotolerans Z بیشتر از دو برابر باکتری B. safensis بود. نتیجه تجزیه برگ گندم نشان داد در تیمار بدون باکتری با افزایش شوری، محتوای کلروفیل نسبت به سطح شوری شاهد (2/0 دسی زیمنس بر متر) کاهش ولی در عوض مقدار پرولین، فعالیت آنتی اکسیدانی، مقدار فنل و مقدار قند های محلول افزایش یافت. استفاده از باکتری ها، باعث افزایش کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، فنل و قندهای محلول کل درگندم تحت شرایط شوری نسبت به تیمار بدون باکتری گردید.

    نتیجه گیری

    باکتری های محرک رشد مورد بررسی با دارا بودن مجموعه ساز و کارهای محرک رشد باعث بهبود معنی دار مقاومت گندم به تنش شوری شد لذا برای کاهش اثرات شوری بر گندم در شرایط آبیاری با آب شور می توان از باکتری های مورد بررسی در این آزمایش استفاده کرد. B. safensis در شوری 8 دسی زیمنس بر متر بیش از دو باکتری دیگر موجب ارتقاء شاخص‏های فیزیولوژیک مقاومت به شوری گندم شد. از آنجا که این آزمایش در شرایط گلخانه انجام شد، پیشنهاد می شود برای تکمیل یافته ها این آزمایش در شرایط مزرعه هم انجام گیرد.

    کلید واژگان: باکتری, شوری, ریزوسفر, گندم
    Asghar Mosleh Arany *, Alireza Amini Hajiabadi, Somayeh Ghasemi, Mohammad Hadi Rad
    Background and Objectives

    Reducing wheat production due to salinity stress is one of the most important food security challenges worldwide. Plant rhizosphere bacteria reduce the effect of salinity stress on plants, including wheat, by mechanisms such as modulating plant hormones, making nutrients available to the plant, and combating pathogens. This study was designed and performed with the aim of increasing the salinity resistance of wheat (var. Ghods) using salinity-resistant growth-promoting bacteria isolated from the rhizosphere of several halophyte plants in Yazd province.

    Materials and Methods

    Growth-promoting traits and salinity resistance of bacteria isolated from rhizosphere of plants Atriplex lentiformis (Torr.) S. Watson، Tamarix ramosissima Ledeb. Seidlitzia rosmarinus Ehrenb. ex Bois and Halostachys belangeriana (Moq.) Botsch. were investigated. Wheat seeds were inoculated with superior bacteria in terms of growth-promoting traits and salinity resistance, including Bacillus safensis, Bacillus pumilus and Zhihengliuella halotolerans. During the growth period, physiological parameters of chlorophyll a, chlorophyll b and total chlorophyll, proline, enzymatic activity of antioxidants, phenol and total soluble sugars in the leaves were measured.

    Results

    All three bacteria were able to produce auxin. The highest amount of auxin production was measured in B. safensis (29.72 μg / ml). All three bacteria were able to produce hydrogen cyanide and the highest amount of hydrogen cyanide production was observed in Z. halotolerans with grade 5 (very high). All three bacteria were able to produce siderophore. ACC deaminase production was observed in all three bacteria and the highest amount was measured in B. pumilus at 8 μg / ml. Ability to dissolve phosphate in Z. halotolerans was more than twice that of B. safensis. The results of wheat leaf analysis showed that with increasing salinity, (without bacteria inouculation) chlorophyll content in all treatments decreased, instead the amount of proline, antioxidant activity, the amount of phenol and the amount of soluble sugars decreased compared to the control (0.2 ds/m). The use of bacteria increases chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, proline, total phenol, total antioxidants and total soluble sugar compared to without bacteria inoculation treatment.

    Conclusion

    The growth-promoting bacteria under study with a set of growth-promoting mechanisms significantly improved the resistance of wheat to salinity stress. Therefore, the bacteria studied in this experiment can be used to reduce the effects of salinity on wheat var Qhods under saline irrigation. B. safensis, in salinity of 8 ds/m, more than the other two bacteria, improved the physiological indices of salinity resistance of Qods wheat. Since this experiment was performed under greenhouse conditions, it is recommended that this experiment be performed in field conditions to complete the findings.

    Keywords: Bacteria, rhizosphere, Salinity, Wheat
  • علیرضا امینی حاجی آبادی، اصغر مصلح آرانی*، سمیه قاسمی، محمدهادی راد، شیما شهبازی، حسن اعتصامی

    تنش شوری، امروزه یکی از مهمترین چالش ها در تولید گندم است. باکتری های ریزوسفری جداسازی شده از گیاهان شورپسند با سازوکارهای مستقیم و غیر مستقیم موجب افزایش بردباری گیاهان زراعی به شوری می گردند. در این مطالعه، صفات محرک رشد گیاه سویه های باکتریایی مقاوم به شوری (Bacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans) جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان مرتعی آتریپلکس، اشنان، گز و سنبله نمکی تعیین و تاثیر آن ها بر برخی صفات رویشی و محتوای یونی گندم آبیاری شده با آب شور (آب آبیاری با شوری 2/0 دسی زیمنس بر متر به عنوان شاهد، 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر) اندازه گیری شد. هر سه سویه باکتری قادر به تولید اکسین، سیانید هیدروژن، سیدروفور و ACC دآمیناز و انحلال فسفات بودند. افزایش سطوح شوری باعث افزایش غلظت سدیم و کاهش غلظت پتاسیم، کلسیم و فسفر در برگ گندم و نیز کاهش طول ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی و بیوماس کل نسبت به شاهد گردید. در تیمارهای تحت تنش شوری تلقیح شده با باکتری، کاهش غلظت سدیم تا 7/17 درصد و افزایش غلظت پتاسیم، کلسیم، فسفر و نسبت پتاسیم به سدیم به ترتیب تا 33، 7/25، 4/200 و 41 درصد نسبت به شاهد اندازه گیری شد که کارآمدترین باکتری در این زمینه Z. halotolerans بود. باکتری ها همچنین باعث افزایش طول ساقه، وزن خشک بخش هوایی، وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک بخش هوایی و بیوماس کل به ترتیب تا 17، 6/58، 137، 88 و 66 درصد شدند که در این زمینه باکتری B. safensis از بیشترین تاثیر برخوردار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که باکتری های محرک رشد گیاهان مرتعی شور پسند می توانند در بهبود شاخص های رشد گندم در شرایط شوری نقش داشته باشند. این نتایج همچنین نشان داد که ریزوسفر گیاهان مرتعی شور پسند می تواند منبع مناسبی برای جداسازی باکتری های مقاوم به شوری جهت بهبود مقاومت گندم به شوری باشد.

    کلید واژگان: آتریپلکس, اشنان, باسیلوس, ریخت شناسی صفات محرک رشد گیاه
    Alireza Amini Hajiabadi, Asghar Mosleh Arani*, Someh Ghasemi, Mohammad Hadi Rad, Shima Shabazi, Hassan Etesami

    Salinity stress is an important challenge for wheat production in the world. Plant growth promoting rhizosphere bacteria, isolated from halophytic plants, can increase the tolerance of crop plants to salinity by direct and indirect mechanisms. In this study, plant growth-promoting traits of bacterial strains (Bacillus safensis, Bacillus pumilus and Zhihengliuella halotolerans), isolated from the rhizosphere of several halophyte plants, were deterimined and their effects on some vegetative traits and ionic content of wheat plant irrigated with saline water ( 0.2, as control,  4, 8 and 16 dS/m) were measured. Result showed that all three bacteria were able to produce auxin, hydrogen cyanide, siderophore, 1-aminocyclopropane-1-carboxylic acid deaminase and soluble phosphate. The increase in salinity levels caused increase in the concentration of sodium and decrease in the concentration of potassium, calcium and phosphorus in wheat leaves, as well as decrease in stem length, shoot and root dry weight, root to shoot dry weight ratio and total biomass. In wheat plants irrigated with saline water and inoculated with the bacterial strains, sodium concentration decreased up to 17.7% and concentrations of potassium, calcium, phosphorus and potassium to sodium ratio increased up to 33, 25.7, 200.4 and 41%, respectively. The most efficient bacterium was found to be Z. halotolerans. All bacterial isolates also increased stem length, shoot and root dry weight, root to shoot dry weight ratio and total biomass by 17, 58.6, 137, 88 and 66 %, respectively. The results of this study showed that the plant growth-promoting bacteria of rangeland halophytic plants potentionally improve the growth indices of wheat plants in saline conditions. These results also showed that the rhizosphere of halophytic plants in rangelands can be a good source for the isolation of salinity-resistant bacteria to improve the resistance of wheat plants to salinity.

    Keywords: Atriplex, Bacillus, morphology, plant promoting rhizosphere bacteria, seidlitzea
  • محمدهادی راد*، محمدحسن عصاره، محمد خسروشاهی، مهدی سلطانی

    در مناطق خشک و نیمه خشک، بهبود پوشش گیاهی از طریق جنگل کاری می تواند، ضمن کنترل بیابان زایی و تولید مواد سلولوزی، شرایط را برای بقا و سکونت انسان و همچنین حیات وحش فراهم نماید. در کنار انتخاب گونه مناسب برای جنگل کاری، می بایست به نیازهای بوم شناختی و بوم سازگاری آن ها نیز توجه کرد. بسیاری از گونه های جنگلی، می توانند با سازوکارهای مختلف ازجمله بهبود کارایی مصرف آب با خشکی مقابله نمایند. از طرف دیگر توجه به نیاز آبی واقعی این گیاهان و تاثیر تنش خشکی بر رفتار و سازگاری آن ها با طبیعت، حایز اهمیت است. از طریق آزمایش های لایسیمتری و تعیین نیاز آبی تعدادی از گونه های جنگلی ازجمله تاغ (Haloxylon aphyllum) و چند گونه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis,E. microtheca E. sarjentii, E. leucoxyloni, E, saligna و E. flocktoniea)، سازوکارهای سازگاری آن ها برای بقا در شرایط خشک موردتوجه قرار گرفت. در میان گونه های ذکرشده تاغ دارای کمترین نیاز آبی و مقاوم ترین گونه به تنش خشکی بود. این گونه همچنین از کارایی مصرف آب بالاتری در مواجه با تنش خشکی، برخوردار بود.

    کلید واژگان: بیابان زایی, پوشش گیاهی, تبخیر تعرق, کارایی مصرف آب, ضریب گیاهی
    M.H Rad *, M.H. Assareh, M. Khosroshahi, M. Soltani

    Improving vegetation cover in arid and semi-arid regions can be controlling desertification and the production of cellulosic materials by afforestation, in these circumstances, human survival and habitat, as well as wildlife, also provided too. For afforestation in arid and semi-arid regions, it is necessary to selection of appropriate species and pay attention to their ecological and eco adaptation needs. Drought resistance mechanisms include water use efficiency in many forest species for a stay of drought condition have been utilization. On the other hand, water requirements and the effects of drought stress on ecological adaptation are important for this plants. Through lysimetry experiments and determination of water requirement for many forest species including Saxual (Haloxylon aphyllum) and several species of eucalyptus (Eucalyptus camaldulensis, E. microtheca E. sarjentii, E. leucoxyloni, E, saligna and E. flocktoniea), there were considered and adaptation mechanisms for survival in dry conditions were studied for them. Among the mentioned species, Saxual had the lowest water requirement and the most resistant species to drought stress. This species had a higher water use efficiency to drought stress.

    Keywords: Crop coefficient, Desertification, evapotranspiration, Vegetative cover, Water use
  • محمدهادی راد*، محمدحسن عصاره، محمدرضا وظیفه شناس، عبدالرضا کاوند، مهدی سلطانی گردفرامرزی

    ارزیابی دقیق از میزان تبخیر تعرق (ET) برای اختصاص مقدار مناسب آب و بهبود کارایی مصرف آب برای گیاهانی که با اهداف مختلف کاشت می شوند، بسیار با اهمیت است. در این راستا، میزان تبخیر تعرق، ضریب گیاهی (Kc)، عملکرد و کارایی مصرف آب در درختان چهار ساله عناب (Ziziphus jujuba Mill.) از طریق آزمایش لایسیمتری در شرایط اقلیمی یزد در سال زراعی 1396-1397 تعیین گردید. آزمایش با استفاده از 18 لایسیمتر در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 30  و 60 درصد کم آبیاری (به ترتیب 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و در 6 تکرار انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که تبخیر تعرق، عملکرد و کارایی مصرف آب در درختان چهار ساله، تحت تاثیر میزان رطوبت خاک بوده، بگونه ای که تیمارهای مختلف رطوبتی از اختلاف معنی داری برخوردار بودند. میزان تبخیر تعرق سالانه عناب در شرایط اقلیمی یزد در تیمارهای شاهد، 30 و 60 درصد کم آبیاری به ترتیب، 1/828، 1/514 و 0/386 میلی متر اندازه گیری شد. بیشترین میزان تبخیر تعرق در هر سه تیمار مربوط به دوره توسعه رشد گیاه از اواخر فروردین تا اوایل تیرماه بود. عملکرد و کارایی مصرف آب، تحت تاثیر تیمارهای کم آبیاری قرار گرفت و کاهش یافت. در مجموع می توان بیان داشت که هر چند عناب را به عنوان یک گونه دارویی درختی مقاوم به خشکی معرفی کرده اند، با این وجود تنش آبی بویژه در دوره توسعه رشد که مصادف با گلدهی، تشکیل و رشد اولیه میوه است، به شدت بر عملکرد و کارایی مصرف آب تاثیر منفی دارد. توصیه می شود برای تعیین نیاز آبی درختان عناب، از ضریب گیاهی (Kc) سالانه 45/0 که از اعمال تیمار شاهد حاصل گردید، استفاده شود.

    کلید واژگان: کارایی مصرف آب, کم آبیاری, میوه, نیاز آبی
    M.H. Rad*, M.H. Asareh, M.R. Vazifeshenas, A.R. Kavand, M. Soltani Gerdeframarzi
    Introduction

    Although jujube (Ziziphus jujuba Mill.) is known as a medicinal plant and is less important than other fruit trees, it has received more attention in recent years due to its significance in traditional Iranian medicine. There is no study on the actual water need for jujube trees and the impact of irrigation on yield and water use efficiency in the country. However, some studies emphasized on the need of regular watering and irrigation to improve the quality and quantity of jujube fruit. Given the importance of jujube in China, extensive researches have been conducted on water requirements, plant strategies to save water, impact of drought stress on plant morpho-physiological behaviors, impact of appropriate water distribution on soil quantity and quality of plant development, root distribution patterns and its impact on the amount of water consumed. In all cases, it has been emphasized that the mechanisms of water consumption in jujube differ by climate, genotype, irrigation method and management. In order to improve the quantity and quality of jujube fruit, it is necessary to balance the soil moisture condition and keep the plant away from stress. However, dehydration in jujube is a serious issue that should be addressed with the aim of saving water and improving fruit quality. In this study, the actual water requirement of the plant, the effect of different levels of deficit irrigation on evapotranspiration (ET) and crop coefficient (Kc) rate, yield and water use efficiency (WUE) in jujube trees were investigated. The moisture stress was applied through all stages of plant growth by deficit irrigation.

    Materials and Methods

    In this study, the lysimeter experiment site of Yazd (Shahid Sadoghi Desertification Research Station) with 20 weighing drainage lysimeters (170 cm in height and 121 cm in diameter) was used. To measure evaporation from the soil surface, one lysimeter without plant was used. Note that the moisture content in this lysimeter was always maintained at the field capacity. For the measurement of reference ET (ET0), one lysimeter was used and it compared with ET0 calculated by Penman-Monteith-FAO. After preparing the lysimeters and providing the conditions for planting seedlings, we planted one tree per lysimeter. Trees collected from the villages of Alqoor, Flarg and Gyuk (South Khorasan Province). The suckers were two-years-old with the same size and shape. Trees were irrigated with 50 liters water on a weekly basis for six months. At the beginning of autumn of 2018, treatments including complete irrigation (field capacity), 30% and 60% of deficit irrigation were conducted in a completely randomized design with six replications. Soil moisture measurement during the experiment was performed by TDR. Soil moisture was recorded at 4 depths (0-30, 30-60, 60-90 and 90-120 cm) and their mean was considered as an index of soil moisture status to compensate the irrigation fraction. During the experiment and at the end, indices such as different stages of plant growth, ET, ET0, Kc, yield and WUE were determined. The data were analyzed by analysis of variance (ANOVA) using the statistical package SPSS ver. 16.0, and the mean values were also compared using LSD multiple range test (α = 0.05).

    Results and Discussion

    The results showed that the jujube trees began their vegetative growth from late March (leaves appear) until the end of November (leaves fall) over 2017-2018 agronomic year in Yazd. During this time, which lasted about 235 days, four major and important stages were evident. The steps cited were in FAO's recommendation for deciduous fruit trees (in Issue 122 of the Iranian Irrigation and Drainage National Committee). The results of these studies showed that the length of different growth periods of jujube trees (including early stage, plant development stage, mid stage and end stage) was different with another deciduous fruit trees. ET values in three irrigation regimes showed that the highest ET was observed in July and the lowest in March. Annual ET in control, 30% and 60% of deficit irrigation treatments were 828.06, 514.04 and 386.04 mm, respectively, with 0.45, 0.28 and 0.21, annual Kc, respectively. The results of ET and Kc computed at different growth stages showed that the reproductive growth development period (flowering, fruit set beginning of fruit growth) had the highest ET. In control treatment, the lowest ET (60.81 mm) and Kc (0.27) were observed in early growth period with less than 10% of crown cover. The highest ET (316.22 mm) and Kc (0.60) were found in growth development period with full crown cover. Analysis of variance showed that there was a significant difference (P <0.0001) between the different irrigation treatments in terms of dry matter yield. There was a significant difference for WUE (P <0.001) between different irrigation treatments. Each of different irrigation regimes had a significant difference in yield. The highest yield for each tree was found for the control treatment with 229.36 g and the lowest yield with 57.90 g was observed for 60% deficit irrigation regime. There was no significant difference between control and 30% deficit irrigation treatment in WUE. The value of WUE decreased with increasing the drought stress. In 60% deficit irrigation treatment, WUE was 0.366 g fruit dry weight per liter denoting the significant difference between this irrigation treatment and the others.

    Conclusion

    The results of this study showed that jujube trees were susceptible to drought stress in all four stages of growth, especially the period of growth coinciding with flowering, fruit set and early fruit growth. Hence, jujube trees yield and WUE seem to decrease under drought.

    Keywords: Deficit Irrigation, Fruit, Water Requirement, Water Use Efficiency
  • رستم یزدانی بیوکی*، محمدحسن رحیمیان، غلامحسن رنجبر، محمدهادی راد، حسین بیرامی، حیدر مفتاحی زاده

    شوری یکی از مهمترین عوامل محیطی و محدودکننده تولیدات کشاورزی است. به منظور بررسی تنش شوری بر آب مصرفی، عملکرد و کارایی مصرف آب گل محمدی (Rosa damascene Mill)، آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و چهار سطح شوری 8/2، 5، 8 و 11 دسی زیمنس بر متر در گلخانه پژوهشی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 98-1397 انجام شد. در این بررسی، حجم آب آبیاری، حجم آب زهکشی، تبخیر و تعرق، عملکرد گل، عملکرد اسانس و کارایی مصرف آب (بر اساس عملکرد گل) تعیین شدند. نتایج نشان داد که میانگین حجم آب آبیاری، تبخیر و تعرق و حجم آب زهکشی شده گلدان ها در هر نوبت آبیاری به ترتیب برابر با 3/14 ، 4/8 و 9/5 لیتر در بوته برای تمامی تیمارها بوده است. همچنین، مجموع حجم آب مصرفی، تبخیر و تعرق و حجم آب زهکشی شده در طول دوره آزمایش (اول مهرماه تا پایان شهریورماه) به ترتیب برابر با  616، 363 و 253 لیتر به ازای هر بوته بوده است. مجموع حجم آب آبیاری در تیمارهای 8/2، 5، 8 و 11 دسی زیمنس بر متر به ترتیب برابر با 619، 625، 610 و 610 لیتر به ازای هر بوته بود. عملکرد گل در تیمارهای شوری آب آبیاری 8/2، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر به ترتیب برابر با 3/60، 8/55 و 1/57 گرم در بوته بود و اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشتند، به طوری که گیاهان تیمار شوری پنج و هشت دسی زیمنس بر متر نسبت به تیمار 8/2 دسی زیمنس بر متر به ترتیب 46/7 و 25/5 درصد کاهش عملکرد داشتند، اما تیمار شوری 11 دسی زیمنس بر متر با کاهش 4/62 درصدی نسبت به تیمار 8/2 دسی زیمنس بر متر، پایین ترین مقدار عملکرد گل را (66/22 گرم در بوته) داشت. نتایج نشان داد که بالاترین کارایی مصرف آب عملکرد گل محمدی در تیمارهای 8/2، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر به ترتیب برابر 09/0، 08/0 و 09/0 کیلوگرم گل بر متر مکعب و کمترین آن در شوری 11 دسی زیمنس بر متر برابر با 03/0 بود. سطوح تنش شوری 8 و 11 دسی زیمنس بر متر سبب تولید بیش ترین درصد اسانس (به ترتیب برابر با 25 % و 27%) و شوری 8/2 و 5 دسی زیمنس بر متر سبب تولید کم ترین درصد اسانس (به ترتیب برابر با 22%و 21%) شدند.

    کلید واژگان: تبخیر و تعرق, عملکرد اسانس
    Rostam Yazdani Biouki *, MohammadHsan Rahimian, Gholamhasan Rnjbar, Mohammadhadi Rad, Hossein Beyrami, Heidar Meftahizadeh

    In order to investigate the effect of salinity stress on applied water, yield and water use efficiency of Damask rose, an experiment was conducted based on completely randomized design with three replications and four levels of water salinity including 2.8, 5, 8 and 11 dS.m-1 at Research Greenhouse of National Salinity Research Center, during 10 Oct 2018 to 30 Sep 2019. In this study, volume of applied water and drainage water, evapotranspiration, flower yield, essential oil yield, and water use efficiency (based on flower yield) were determined. The results showed that the average of applied water, evapotranspiration and drainage water in each irrigation were 14.3, 8.4 and 5.9 L per plant for all treatments, respectively. Also, sum of applied water, evapotranspiration and drainage water volume during the experiment were equal to 616, 363 and 253 L per plant, respectively. The sum of irrigation water volume was 619, 625, 610 and 610 L per plant in 2.8, 5, 8 and 11 dS.m-1 treatments, respectively. Flower yield in 2.8, 5 and 8 dS.m-1 treatments were 60.3, 55.8 and 57.1 g/plant and had no significant difference, such that plants treated with 5 and 8 dS.m-1 had a decrease of 7.46% and 5.25% compared to the 2.8 dS.m-1 treatment, respectively. However, treatment of 11 dS.m-1 had the lowest flower yield (22.66 g/plant) with a decrease of 62.42% compared to the treatment 2.8 dS.m-1. The results showed that the highest water use efficiency of Damask rose was obtained in treatments 2.8, 5, and 8 dS.m-1 (0.09, 0.08 and 0.09 kg/m3) and the lowest (0.03 kg/m3) was in salinity of 11 dS.m-1. Salinity stress levels of 8 and 11 dS/m caused the highest percentage of essential oil (0.025% and 0.027%, respectively) and salinity of 2.8 and 5 dS/m caused the lowest percentage of essential oil (0.022% and 0.021%, respectively).

    Keywords: Evapotranspiration, essential oil yield
  • علی خنامانی، اصغر مصلح آرانی*، حمیدرضا عظیم زاده، محمدهادی راد

    تنوع بخشیدن به گونه های مورد استفاده در تثبیت شن و بیابان زدایی می تواند به پایداری این اکوسیستم ها کمک نماید. اغلب گونه های مورد استفاده در تثبیت شن، نیاز به حمایت های اولیه داشته تا به مرور به شرایط جدید، سازگار شوند. از مهمترین این حمایت ها، آبیاری در سال های اولیه کاشت است. در این تحقیق، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه شن دوست دیودال (Ammodendron persicum) در شرایط لایسیمتری تحت تاثیر سطوح مختلف آبیاری، مورد توجه قرار گرفت. سطوح مختلف آبیاری شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی (شاهد)، 75، 50 و 25 درصد کم آبیاری بود که در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار اعمال گردید. میزان تبخیر و تعرق در تیمارهای شاهد، 75، 50 و 25 درصد کم آبیاری به ترتیب 60، 47، 37 و26 لیتر بود. با محاسبه کارایی مصرف آب بر اساس میزان ماده خشک تولیدی به ازای هر لیتر آب تعرق یافته مشخص گردید که بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد. بالاترین کارایی مصرف آب با 07/2 گرم ماده خشک به ازای هر لیتر تعرق مربوط به تیمار 50 درصد کم آبیاری بود. با کاهش میزان مصرف آب، نسبت ریشه به اندام هوایی افزایش یافت، بگونه ای که در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری را نشان داد. نسبت ریشه به اندام هوایی در شاهد برابر با 84/0 و در تیمار 75 درصد کم آبیاری برابر با 51/1 بود. نتایج این تحقیق نشان داد که گیاه دیودال، در مراحل اولیه استقرار به دلیل سرعت رشد پایین، از نیاز آبی کم برخوردار و با سازوکارهای متنوعی از جمله توسعه ریشه، کارایی مصرف آب خود را بهبود می بخشد. به دلیل رشد کم، اتلاف آب از طریق تبخیر در مراحل اولیه استقرار زیاد بوده و جهت بهبود راندمان آبیاری، روش های مناسب کاهش تبخیر و حفظ رطوبت خاک، توصیه می شود.

    کلید واژگان: تنش خشکی, لایسیمتر, اندام هوایی, ریشه, نسبت اندام هوایی به ریشه
    Ali Khanamani, Asghar Mosleh Arani *, HamidReza Azimzadeh, Mohammad Hadi Rad

    Diversification of used species in sand stabilization and desertification can help sustain these ecosystems. Most species used in sand stabilization require initial support to adapt to new conditions over time. One of the most important of these supports is irrigation in the early years of planting. In this study, the yield and water use efficiency of (Ammodendron persicum) in lysimetric conditions under the influence of different levels of irrigation were considered. Different irrigation levels consisted of 75, 50, and 25 percent irrigation and field capacity (control), applied in a completely randomized design with four replications. Evapotranspiration rates in control, 75, 50, and 25% under-irrigation treatments were 60, 47, 37, and 26 liters, respectively. By calculating water use efficiency based on the amount of dry matter produced per liter of transpiration water, it was found that there was a significant difference between different treatments. The highest water use efficiency with 2.07 g of dry matter for per liter of transpiration was related to 50% irrigation treatment. As the water consumption decreased, the root to aerial part ratio increased, so that it showed a significant difference in different treatments. The root to aerial part ratio in the control was 0.84 and in the 75% under-irrigation treatment was 1.51. The results of this study showed that Ammodendron persicum in the early stages of establishment due to low growth rate had low water requirements and improved its water use efficiency through various mechanisms such as root development. Due to the low growth, water loss through evaporation in early stages of establishment was high, and to improve irrigation efficiency, appropriate methods to reduce evaporation and maintain soil moisture are recommended.

    Keywords: Drought Stress, Lysimeter, Aerial part, root, stem root ratio
  • علی مومن پور*، مریم دهستانی اردکانی، ولی سلطانی گردفرامرزی، محمدهادی راد، محمدرضا وظیفه شناس، امین آناقلی، فاطمه احمدی، زهرا جماعتی اردکانی

    به منظور تعیین آستانه تحمل به شوری و شیب کاهش عملکرد در برخی از ارقام و ژنوتیپ های انتخابی انار، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفیبادوعاملژنوتیپانار در 12 سطح (شیشه کپ فردوس، ملس یزدی، ملس ساوه، رباب نیریز، گلنار زینتی ساوه، گلنار زینتی سروستان، گلنار زینتی شهداد، نرک لاسجرد سمنان، وحشی بابلسر، پوست سیاه اردکان، چاه افضل و وشیک ترش سراوان) و میانگین شوریخاکدر پنجسطح (5/1، 8/3، 2/6، 3/9 و 6/12 دسی زیمنس برمتر)و با چهار تکرار (مجموعا 240 گلدان)، انجامشد.بر اساسنتایج،کمترین میزان آستانه تحمل به شوری در ژنوتیپ وشیک ترش سراوان (02/3 دسی زیمنس بر متر) و پس از آن در رقم ملس ساوه (25/3 دسی زیمنس بر متر) و گلنار زینتی ساوه (40/3 دسی زیمنس بر متر)، مشاهده شد. بیشترین آستانه تحمل به شوری در ژنوتیپ های گلنار زینتی شهداد، چاه افضل، پوست سیاه اردکان و رقم ملس یزدی، به ترتیب به میزان (90/4، 70/4، 38/4 و 17/4 دسی زیمنس بر متر) و بیشترین مقدار شیب کاهش عملکرد به ازای افزایش هر واحد شوری (بر حسب دسی زیمنس برمتر)، در ژنوتیپ گلنار زینتی ساوه (89/7 درصد)و پس از آن در ژنوتیپ های گلنار زینتی سروستان (39/7%)، وشیک ترش سراوان (69/6%) و رقم ملس ساوه (33/6%)، مشاهده شد. کمترین مقدار شیب کاهش عملکرد در ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان به ترتیب به میزان (83/2%، 88/2% و 89/2%)، مشاهده شد. در مجموع نتایج نشان داد که میزان شوری که موجب کاهش عملکرد 50% در ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان شد، در حدود دو برابر میزان شوری بود که موجب کاهش عملکرد 50% در ژنوتیپ های گلنار زینتی ساوه، گلنار زینتی سروستان و وشیک ترش سراوان و رقم ملس ساوه شده بود. کاهش 50% عملکرد در ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان به ترتیب در شوری های 37/22، 74/21 و 10/21 دسی زیمنس برمتر، مشاهده شد. در پژوهش های قبلی گزارش شده است کهدر شوری 4/8 دسی‏زیمنس بر متر تا میزان 50% از عملکرد (بیوماس) درختان انارکاسته می شود، در حالیکه نتایج این پژوهش نشان داد که در ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان در شوری 4/8 دسی‏زیمنس بر متر تنها به ترتیب 47/10، 58/11 و 30/13 درصد از عملکرد کاسته شد.بر این اساس، ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنانبرای انجام آزمایش ها و مطالعات تکمیلی و کاشت به عنوان پایه در ایستگاه چاه افضل مرکز ملی تحقیقات شوری انتخاب شدند.

    کلید واژگان: آب و خاک شور, پوست سیاه اردکان, ژنوتیپ چاه افضل, شیب کاهش عملکرد, نرک لاسجرد سمنان
    Ali Momenpour *, Maryam Dehestani, Vali Soltani Gerdfaramarzi, Mohammad Hadirad, Mohammadreza Vazhfeshenas, Amin Anagholi, Fatemeh Ahmadi, Zahra Jamaati

    In order to determine salinity tolerance threshold and yield decrease per unit increase of soil salinity in selected pomegranate genotypes, a factorial experiment was carried out based on completely randomized design (CRD), with two factors: genotypes in 12 types (Shisheh Kap Ferdus, Malas Yazdi, Malas Saveh, Rabab Neyriz, Golnar Saveh, Golnar Sarvestan, Golnar Shahdad, Narak Lasjerd Semnan, Vahshi Babolsar, Post Siyah Ardakan, Chah Afzal and Voshik Torsh Saravan) and soil salinity at five levels (1.5, 3.8, 6.2, 9.3 and 12.6 dSm-1). According to the results, the lowest salinity tolerance threshold was observed in Voshik Torsh Saravan (3.02 dS/m), Malas Saveh (3.25 dS/m) and Golnar Saveh (3.40 dS/m) genotypes, and the highest salinity tolerance threshold was observed in Golnar Shahdad (4.90 dS/m), Chah Afzal (4.70 dS/m), Post Siyah Ardakan (4.38 dS/m), and Malas Yazdi (4.17 dS/m) genotypes. The highest yield reduction slope was observed in Golnar Saveh (7.89%), Golnar Sarvestan (7.39%), Voshik Torsh Saravan (6.69%), and Malas Saveh (6.33%) genotypes, respectively. In contrast, the lowest yield reduction slope was observed in Chah Afzal (2.83%), Post Siyah Ardakan (2.88%) and Narak Lasjerd Semnan (2.89%) genotypes, respectively. Overall, the results showed the levels of salinity that reduced the yield by 50% in Chah Afzal, Post Siyah Ardakan and Narak Lasjerd Semnan genotypes were about twice greater than salinity that reduced the yield by 50% in Golnar Saveh, Golnar Sarvestan, Voshik Torsh Saravan and Malas Saveh genotypes. EC50 in Chah Afzal, Post Siyah Ardakan, and Narak Lasjerd Semnan genotypes were observed at 22.37, 21.74 and 21.10 dS/m. At salinity level of 8.4 dS/m, yield reductions in Chah Afzal, Post Siyah Ardakan and Narak Lasjerd Semnan genotypes were only 10.47%, 11.58%, and 13.30%, respectively, which were lower than the 50% value previously reported. Therefore, these three genotypes were selected for further studies and planting as rootstocks in Chah Afzal Station of National Salinity Research Center.

    Keywords: Chah Afzal genotype, Narak Lasjerd Semnan, Post Siyah Ardakan, Saline water, soil, total biomass, Yield reduction slope
  • محمدهادی راد*، فرهاد دهقانی، علی مومن پور، ولی سلطانی گردفرامرزی

    آلودگی هوا و خستگی ناشی از شهر نشینی به عنوان دو معضل مهم برای ساکنین شهرهای بزرگ و صنعتی مطرح است. با بهره گیری از توان گیاهان از طریق جنگل کاری در حاشیه شهرها و یا ایجاد منظر و پوشش های سبز درون شهری، محدودیت های ذکر شده تا حدودی قابل رفع است. بسیاری از مناطق شهری بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک به دلایل متعددی دارای منابع آب و خاک شور بوده و توسعه پوشش گیاهی با معضل بسیار جدی مواجه است، ضمن اینکه به دلیل رشد جمعیت، منابع آبی قابل شرب برای آبیاری، بسیار محدود شده است. در این راستا انتخاب گونه های گیاهی که توان تحمل شرایط شور را داشته باشند، از اهمیت ویژه برخوردار بوده و می تواند به پایداری پوشش های سبز ایجاد شده کمک نماید. در این مقاله ضمن مرور بر مطالعات انجام شده پیرامون موضوع شوری و ایجاد منظر، تعدادی از گونه های مهم شامل گیاهان برگ پهن همیشه سبز و خزان دار، سوزنی برگ ها، گیاهان پوششی، پیچ ها و نخل ها که برای ایجاد پوشش های سبز در مناطق خشک و نیمه خشک مورد استفاده قرار می گیرند، معرفی و میزان تحمل به شوری آنها بر اساس شاخص های ذکر شده در منابع، ارایه می گردد. گیاهان معرفی شده در پنج گروه حساس (کمتر از 3 دسی زیمنس بر متر)، نیمه حساس (3 تا 6 دسی زیمنس بر متر)، نیمه مقاوم (6 تا 8 دسی زیمنس بر متر)، مقاوم (8-10 دسی زیمنس بر متر) و بسیار مقاوم (بیشتر از 10 دسی زیمنس بر متر) تقسیم شده اند. مقادیر ذکر شده شوری، مربوط به شوری عصاره اشباع خاک اطراف ریشه می باشد.

    کلید واژگان: پوشش سبز, جنگل کاری, شوری, گونه های گیاهی منظر
    Mohammad Hadi Rad, Farhad Dehghani, Ali Momen Pour, Vali Soltani Gord Faramarzi

    Urban pollution and the fatigue caused by urbanization have been two major problems for the residents of large and industrial cities. By exploiting the potential of plants through afforestation in the suburbs or by creating landscapes and greenery within the city, these limitations can be partially eliminated. Many urban areas, especially in arid and semi-arid regions, have saline water and soil resources for a variety of reasons, and the development of vegetation is facing a very serious problem; moreover, due to population growth, drinking water resources for irrigation are very limited. In this regard, the selection of plant species that can withstand the saline conditions is of particular importance and can contribute to the sustainability of the green cover created. In this article, while reviewing studies on salinity and landscape creation, a number of important species used in arid and semi-arid regions are introduced and their tolerance to salinity is presented based on the indices mentioned in literature. The introduced plants are divided into five groups of sensitive (-1), moderately sensitive (3 - 6 dS m-1), moderately tolerant (6 - 8 dS m-1), tolerant (8 - 10 dS m-1) and, highly tolerant (>10 dS m-1). The salinity values are related to the salinity of the soil saturation extract around the root.

    Keywords: afforestation, green cover, Landscape, plant species, Salinity
  • مهدیه تجملیان، حمید سودائی زاده*، اصغر مصلح آرانی، محمدهادی راد، محمدعلی حکیم زاده

    شوری خاک از عوامل اصلی تاثیرگذار بر رشد و نمو گیاهان است. گیاه رمس Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss. به عنوان یک گونه شورپسند، سطح وسیعی از اراضی بیابانی را به خود اختصاص داده و تاثیر قابل توجه در کنترل فرسایش بادی دارد. در پژوهش حاضر تغییرات اسیدهای آمینه و موادمعدنی گیاه رمس و ارتباط آنها در دو منطقه از شهرستان بافق با شرایط متفاوت خاکی (خاک شور-سدیمی پلایا و غیر شور تپه های ماسه ای) در سال 1395 بررسی شد. نمونه برداری با طرح کاملا تصادفی و با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد در هر دو رویشگاه اسید آمینه سرین بیشترین سهم را در شکل گیری محتوی کل اسیدآمینه گیاه به عهده داشت. محتوی کل اسیدآمینه در دو منطقه اختلاف معنی داری در سطح یک درصد (p<0/01) داشت به طوری که در رویشگاه ماسه ای با 431/75پی پی ام بیش از رویشگاه پلایا با 268/38پی پی ام بود. اسیدآمینه آسپارژیک، گلوتامیک، سرین، گلیسین، آلانین، تیروزین، والین، متیونین در رویشگاه ماسه ای بیش از رویشگاه پلایا بود. در حالی که اسیدآمینه گلوتامین و تریونین در رویشگاه پلایا مقدار بیشتری داشت. نتایج بررسی مواد معدنی نشان داد بیشترین میزان فسفر، سدیم، کلر، آهن، منگنز، روی و مس در رویشگاه پلایا و بیشترین میزان نیتروژن در رویشگاه ماسه ای بود. با توجه به تجمع یون هایی از قبیل سدیم در بافت گیاه در پلایا، می توان مهمترین پاسخ فیزیولوژیکی گیاه رمس جهت تنظیم پتانسیل اسمزی را رقیق شدن شیره واکویلی گیاه با تعدیل غلظت یون ها در اندام گیاه دانست و نقش اسمولیت هایی نظیر اسیدهای آمینه را در درجات بعدی در نظر گرفت.

    کلید واژگان: اسیدهای آمینه, تپه های ماسه ای, تنش شوری, تنظیم اسمزی, پلایا
    Mahdieh Tajamolian, Hamid Sodaeizadeh *, Asghar Mosleh Arany, Mohammad Hadi Rad, Mohammadali Hakimzadeh

    Soil salinity is one of the most important factors affecting plant growth. Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss., as a salt tolerant specie grows in a wide range of desert lands and has a significant impact on wind erosion control. The present study investigated the effects of different soil conditions (soil saline and non-saline-sodic playa -sand), on amino acids and minerals of H. salicornicum. Sampling was done Completely randomized design with three replications. The results showed that in both habitats, serine has the highest contribution to the formation of the content of total amino acids of the H. salicornicum .The content of total amino acid in the two regions was significantly different at 1% level (p <0.01), the highest amounts of total amino acid (414.75 ppM) measured in sandy habitat and lowest amount (268.38 ppM) measured playa habitat. Sparic acid, glutamate, serine, glycine, alanine, tyrosine, valine, methionine in the sandy habitat was more than Playa. While glutamine and threonine in Playa had a higher content. Mineral analysis showed that the highest amount of phosphorus, sodium, chlorine, iron, manganese, zinc and copper in playa and most of nitrogen were in sandy area. Accumulation of ions such as sodium in plant tissues in playa is the most important physiological response of H. salicornicum to the regulation of osmotic potential. The role of osmolites such as Amine acids are considered at a later stage.

    Keywords: Amino acids, sand dune, salinity stress, osmotic adjustment, Playa
  • مهدیه تجملیان، حمید سودائی زاده*، اصغر مصلح آرانی، محمدهادی راد، محمدعلی حکیم زاده اردکانی
    دو گونه شورپسند رمسHaloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss.  و سیاه تاغ Haloxylon aphyllum Iljin، در سطح گسترده ای در پلایا و تپه های ماسه ای رویش داشته و در تامین علوفه مورد نیاز دام به ویژه شتر نقش اساسی دارند. در تحقیق حاضر، تاثیر شرایط متفاوت خاک شور پلایا و خاک ماسه ای در ارگ بر کلروفیل، کاروتنوئید، آنتوسیانین، فنل، فعالیت آنتی اکسیدانی و گلاسین بتائین و در شرایط رویشگاه  طبیعی، در شهرستان بافق، استان یزد بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار کلروفیل a و کل به ترتیب با 35/4 و 72/5 میلی گرم بر گرم وزن تر مربوط به سیاه تاغ و پلایا و بیشترین کلروفیل b با 85/2 میلی گرم بر گرم وزن تر مربوط به رمس و پلایا بود. بیشترین میزان کاروتنوئید در رویشگاه پلایا و در سیاه تاغ بود. مقدار آنتو سیانین نیز در رویشگاه پلایا و سیاه تاغ دو برابر رویشگاه ماسه ای اندازه گیری شد. بیشترین مقدار فنل به مقدار 97/458 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر در رویشگاه پلایا و در گونه سیاه تاغ با 53/469 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر بود. درصد فعالیت آنتی اکسیدانی نیز در سیاه تاغ و پلایا به طور معنی داری بیشتر از گیاه رمس و رویشگاه ماسه ای است. گلوتامین بین دو رویشگاه اختلاف معنی داری نشان نداد، در حالی که گلاسین بتائین در رویشگاه ارگ بیشترین میزان را داشت. همچنین بیشترین میزان این دو اسید آمینه به گیاه رمس اختصاص داشت. نتایج نشان داد که رمس و سیاه تاغ می توانند با سازوکارهای مختلف از جمله بهبود شرایط بیوشیمیایی خود با شوری مقابله و از این طریق کیفیت علوفه را بهبود بخشیده و موجب افزایش ارزش رجحانی گردند.
    کلید واژگان: تنش شوری, فعالیت آنتی اکسیدانی, آنتوسیانین, کلروفیل
    Mahdieh Tajamoliyan, Hamid Sodaiezadeh *, Asghar Mosleharani, Mohammad Hadi Rad, Mohhamad Ali Hakimzadeh
    Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss and Haloxylon aphyllum Iljin are two important halophytes in desert. Hammada salicornicum and Haloxylon aphyllum Iljin have grown extensively in playa and sand dunes and are essential for supplying of forage for livestock, especially camels. The present study investigated the effects of different soil conditions in two areas (soil saline-sodic of playa and sandy soil in erg), on antioxidant activity, pigments characteristics, total phenolics, glycine and glutamine. The results showed that the highest amounts of chlorophyll a and total chlorophyll were measured 4.35 and 5.72 mgg-1fw in H. aphyllum and playa habitats, respectively. The highest amounts of chlorophyll b with 2.85 mg/g fresh weight were measured in H. salicornicum in playa habitats. The amount of anthocyanin was double in the playa habitats and was more than these two plants. The highest amounts of phenol with 458.97 mg/g fresh weight was measured in playa habitats and in H. aphyllum with 469.53 mg/g fresh weight. The amounts of antioxidant activity in playa habitats and H. aphyllum were significantly more than the erg habitat H. Salicornicum. Glutamine was not significantly different between the two habitats. The highest amounts of glycine betaine were measured in sandy habitats in H. Salicornicum. H. Salicornicum and H. aphyllumknown as halophytes can be countered salinity by various mechanisms, such as improving their biochemical conditions, and thus improving the quality of forage and increasing the foliage preference value.
    Keywords: Salinity stress, Antioxidant Activity, Anthocyanins, Chlorophyll
  • مهدیه تجملیان، حمید سودایی زاده*، اصغر مصلح آرانی، محمدهادی راد، محمدعلی حکیم زاده

    سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum Iljin) از گونه های سازگار در مناطق بیابانی است که علاوه بر تثبیت ماسه های روان، سازگاری مناسبی با اراضی شور دارد. تجمع متابولیت ها در تنظیم اسمزی گیاه نقش مهمی دارند و اهمیت نسبی این مواد، با توجه به گونه گیاهی، رویشگاه و شدت تنش متفاوت است. ازاین‏رو به منظور بررسی تاثیر شرایط رویشگاه بر رنگدانه های فتوسنتزی، فعالیت آنتی اکسیدانی، اسیدهای آمینه، قندهای محلول و محتوای یونی سیاه تاغ، آزمایشی در دو منطقه در شهرستان بافق با شرایط خاکی متفاوت (خاک شور-سدیمی پلایا و غیر شور تپه ماسه ای) در سال 1395 انجام شد. داده های به روش یک طرفه تجزیه واریانس شدند. نتایج نشان داد که میزان کلروفیل، کاروتنویید، آنتوسیانین، فنل و میزان فعالیت های آنتی اکسیدانی در بین دو رویشگاه، در سطح احتمال یک درصد متفاوت بود. میانگین شاخص های فوق در خاک های با شوری بالای در رویشگاه پلایا نسبت به رویشگاه تپه ماسه ای بیشتر بود. از بین اسیدهای آمینه مورد بررسی، میانگین میزان اسید آسپارتیک، اسید گلوتامیک، گلیسین و گلوتامین در سیاه تاغ رشد کرده در رویشگاه ماسه ای به ترتیب با 27/13، 66/13، 01/17 و 21/12 میکروگرم بر گرم نسبت به رویشگاه پلایا بیشتر بود. از لحاظ سایر اسیدهای آمینه در بین دو رویشگاه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. تفاوت بین رویشگاه ها برای قندهای محلول معنی دار بود  (p<0.01) و میانگین قندهای محلو ل در رویشگاه ماسه ای (24/26 میلی گرم بر گرم وزن خشک) نسبت به  پلایا (26/13 میلی گرم برگرم وزن خشک) بیشتر بود. در کل با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد  که سیاه تاغ با بهبود فعالیت های آنتی اکسیدانی، افزایش محتوای رنگدانه ای و تعدیل غلظت یون ها به ویژه تجمع پتاسیم در اندام خود با شوری مقابله نموده و نقش سایر اسمولیت ها مانند اسیدهای آمینه و قندهای محلول در مقاومت گیاه به شرایط تنش خشکی و محیط هایی با شوری کمتر از اهمیت بیشتری برخوردار بود.

    کلید واژگان: آنتوسیانین, اسیدهای آمینه, فنل کل, کارتنویید, کلروفیل, یون های معدنی
    M. Tajamoliyan, H. Sodaiizadeh *, A. Mosleh Arany, M.R. Rad, M.A. Hakimzadeh

    Black saxaul (Haloxylon aphyllum) is one of adapted species in desert and saline soils areas and grows in sand dunes and can be used for dune stabilization. Accumulation of metabolites leading to plant osmotic regulation. The relative importance of these substances varies depending on the plant species, habitat and intensity. Therefore, this experiment was conducted to investigate the effect of habitat conditions on photosynthetic pigments, antioxidant activity, amino acids, soluble sugars and ion content of black saxaul, in two areas in Bafgh, Iran under two soil conditions (saline sodic plaiya and non-saline sand dune) using a one way AMOVA with three replications in 2016. The results showed significant differences between two habitats for chlorophyll, carotenoid, anthocyanin, phenol and antioxidant activity (p<0.01). The higher values of these indices were observed in saline sodic plaiya habitat than to sandy habitat. In contrast, for amino acids, as: aspartic acid, glutamic acid, glycine and glutamine the higher values of 13.27, 13.66, 17.01 and 12.21 μg/g, respectively were obtained in sandy habitat than that that for saline sodic plaiya. For other amino acids, there were no significant differences between the two habitats. The higher values of soluble sugar 26.24 mg g-1 DW was obtained in sandy habitat that was significantly (p <0.01) higher than that for plaiya (13.26 mg g-1 DW). Overall, the results showed that improved the antioxidant activity, increased pigment content and modulated the ions concentration, especially the accumulation of potassium in plant organs play a key role in black saxaul osmotic regulation under salinity stress. The role of other osmolality nutrients such as amino acids and soluble sugars are more important for black saxaul growth in the sandy area with low salinity

    Keywords: Anthocyanin, Amino acid, phenol, carotenoid, chlorophyll, mineral
  • محمدهادی راد*، مهدیه تجملیان، مهدی سلطانی

    تاثیر آبیاری با پساب بر عملکرد و برخی شاخص های عملکردی سه گونه اکالیپتوس شاملEucalyptus microtheca Eucalyptus camaldulensis و Eucalyptus rubidaدر شرایط لایسیمتری مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری در سه سطح شاهد یا آب معمولی،50 درصد آب معمولی و 50 درصد پساب و آبیاری کامل با پساب اعمال گردید. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف آبیاری تاثیر معنی داری (p<0.001) بر ارتفاع، رشد قطری، طول، عرض و سطح برگ، سطح برگ ویژه، گنجایش نسبی آب برگ، وزن خشک اندام هوایی، محتوی نسبی کلروفیل و کارایی مصرف آب، داشتند. با افزایش میزان پساب مصرف شده، ویژگی های ذکر شده در هر سه گونه بهبود یافت. بیشترین قطر تنه و طول و عرض برگ در تیمار 100 درصد پساب به ترتیب 47/8 ، 15/12 و 38/2 میلی متر بود. همچنین بیشترین محتوی کلروفیل برگ با 42/55 درصد مربوط به تیمار 100 درصد پساب و کمترین مقدار با 12/18 درصد مربوط به تیمار شاهد بود. بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار 100 درصد پساب اتفاق افتاد و بالغ بر 4 برابر تیمار شاهد بود. همچنین از بین سه گونه مورد بررسی گونه E. camaldulensis از رشد بیشتر و کارایی مصرف آب بالاتری برخوردار بود.

    کلید واژگان: Eucalyptus microtheca, camaldulensis Eucalyptus, Eucalyptus rubida, شاخص های فیزیولوژی, شاخص های مورفولوژی
    mohammad hadi Rad*, Mahdiyeh Tajamolian, mahdi soltani

    Sewage and wastewater are extensive sources of water in the suburbs of many cities of the country. In many parts of the world, treated sewage and wastewater have been successfully used for the irrigation, and many researchers have recognized its benefits. In arid and semi-arid regions have provided good conditions for planting of susceptible species by irrigation with sewage or wastewater for development of green cover and economic exploitation such as wood production. Different eucalyptus species are prepared for planting by irrigation with industrial and household sewage and wastewater, because they have high growth rate and high resistance to biotic and non-biotic stresses and they have high product of wood too. In this regard, a study was conducted by measurements of yield, water use efficiency and some performance indicators in three eucalyptus species that they were planted in drainage lysimeters and they were irrigated with wastewater. This experimental was carried out in Yazd city and greenhouse condition. The research was conducted by factorial experiment in completely randomized design and three replications. Two main treatments were applied: Irrigation with wastewater in three levels (control or without wastewater, 50% water and 50% wastewater, 100% wastewater) and eucalyptus species in three levels (Eucalyptus microtheca, Eucalyptus camaldulensis and Eucalyptus rubida). Each treatment was applied to tow eucalyptus trees or two pot. Annual seedlings planted in drainage lysimeters or pot with 7 liters capacity and they were kept for four months. The soil of the experimental pot was a soil field, with loamy sand texture (76% sand, 20% silt and 4% clay). Wastewater that was used from the wastewater treatment plant of Yazd city was prepared. Wastewater samples were taken during the irrigation period and examined for mineral, bio materials and biological. The chemical and biological analyses of the wastewater were according to standard methods. We studied the influence of irrigation with wastewater on high and diameter of trees, length and wide of leaves, leaf surface, dry mass of leaves, stem and root, specific leaf area, shoot and root dry mass, chlorophyll content and water use efficiency (WUE). The significance of differences between mean values was determined by one-way analysis of variance. Duncan’s multiple range test was used to compare the means. The use of tree plantations for the renovation of wastewater and the simultaneous production of forest produce is now being widely studied. In the condition of wastewater use, the presence of nutrients and organic matter in the wastewater will help to growth and water use efficiency in some plant species. However, reclaimed sewage or wastewater application may create undesirable effects in soils and plants with direct effects on soil suitability for cultivation and water resources availability. The use of wastewater for irrigation of fast growing trees it can be useful. They can use to excessive fertility elements in the wastewater. Irrigation with wastewater can cause increase of number of leaves, length and width of leaves in plants. Increase of leaves number and leaves area will make the absorption of solar energy better and enhance the efficiency of photosynthesis. Irrigation with wastewater can accelerate the flowering of plants and the seeds produced are also healthier. All of this factors can improve water use efficiency in plant. The results show that the potential for utilizing tree plantations in wastewater management. The results showed that there was a significant difference between irrigation treatments at 1% level (p <0.001) on morphological characters such as height and diameter of trees, length, width and leaf area. Specific leaf area, leaf water content, chlorophyll content also increased with increasing of wastewater concentration and we absorbed significant different at 1% level (p <0.001) between of different irrigation treatments. In 100% treatment wastewater, chlorophyll content increased up to three times than control treatment. Shoot dry weight and water use efficiency were increased with increasing of wastewater concentration that in subject can be due to the high levels of fertilizer elements in the wastewater. The results showed that there was significant difference between trees species in a number of morphological and physiological characteristics. By increasing the amount of wastewater concentration, these characteristics improved in three species experimented. The E. camaldulensis had higher growth and water use efficiency than other species. This species has a high growth rate and therefore its can use good wastewater conditions. We suggested that for economic use of wastewater for wood producing, E. camaldulensis than other species in this experiment is suitable and its can be used.

    Keywords: Eucalyptus microtheca, Eucalyptus camaldulensis, Eucalyptus rubida, morphological characteristics, physiological characteristics
  • مهدیه تجملیان*، حمید سودائی زاده، کاظم صباغ، اصغر مصلح آرانی، محمدهادی راد، محمدعلی حکیم زاده

    گیاه رمس (Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss) گونه ای درختچه ای است که در بخش های وسیعی از مناطق مرکزی ایران رویش دارد. سازگاری بالای این گونه به شرایط سخت محیطی و اهمیت آن در تثبیت شن، کنترل ریز گردها و کارکردهای دارویی، ایجاب می نماید تا با شناخت تنوع ژنتیکی آن، نسبت به انتخاب ژنوتیپ های برتر اقدام نمود. در این مطالعه تعداد 12 آغازگر مربوط به نشانگر داخلی ریز ماهواره ها برای ارزیابی تنوع ژنتیکی 30 ژنوتیپ رمس از سه منطقه جغرافیایی استان یزد استفاده شد. از بین 12 آغازگر تنها 4 آغازگر قادر به تکثیر 39 مکان ژنی با تولید باندهای واضح شدند که تعداد 32 باند، چند شکلی (5/79%) نشان دادند. متوسط میانگین مقادیر ضریب تنوع پذیری نی و شانون به ترتیب 451/0 و 643/0 تعیین گردید. آغازگرهای ISSR826 با 15 آلل وآغازگر SSR17 با 7 آلل باند به ترتیب بیشترین و کمترین مکان ژنی را تولید نمودند. تعداد آلل ها در هر جایگاه از 7 تا 15 آلل متغیر بود و با میانگین 9/7 محاسبه گردید. با استفاده از آنالیز خوشه ای بر مبنای ضریب الگوریتم UPGMA و ضریب تشابه جاکارد، جدایه ها با سطح تشابه 75% در 11 گروه قرار گرفتند. شاخص شانون، تجزیه و تحلیل  مولفه های اصلی (PcoA) و تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) تفاوت معنی داری بین جداره های سه منطقه مشاهده شد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد بالاترین مقدار تنوع ژنتیکی (81%) در بین جدایه ها توزیع شده بود و تنوع ژنتیکی درون جدایه های مختلف 19 درصد تعیین گردید. بر پایه نتایج به دست آمده چنین اثبات می شود که تنوع ژنتیکی بالای درون جمعیت ها می تواند به علت توزیع بسیار نزدیک جوامع رمس در نواحی مورد مطالعه  باشد.

    کلید واژگان: بافق, تنوع ژنتیکی, رمس (Haloxylon salicornicum (Moq, ) Bunge ex Boiss), نشانگر ISSR
    Mahdiyeh Tajamoliyan*, Hamid Sodqaeizadeh, Kazem Sabagh, Asghar Mosleharani, Mohammad Hadi Rad, Mohhamad Ali Hakimzadeh

    Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss is a shrub that grows in large parts of the central regions of Iran. Due to the high adaptability of this species to the severe environmental conditions and its importance in the stabilization of sand dunes, Dust control and medicinal functions recognition of its genetic diversity and the selection of superior genotypes is very important. A set of 12 inter simple sequence repeat (ISSR) markers were used to evaluate genetic variation of 30 genotypes from 3 locations in Yazd province. Out of 12 primers, 4 primers were able to produce 39 reproducible bands that out of which, 32 bands were polymorphic (79.5%) with a mean PIC value of 0.39. The number of alleles in each individual locus varied in the range of 7-15 with the mean of 9.75. Primers ISSR 826 and with 9 alleles and ISSR7 with 7 allels showed the highest and lowest number of loci, respectively. The mean average rate of Nei’s gene diversity (h') and Shannon’s diversity index (I) were 0.451 and 0.643, respectively Using cluster analysis based on UPGMA algorithm and Jaccard's similarity coefficient, the isolates with 45% similarity level were divided into 5 groups. Shanon index, Principal coordinates analysis (PCoA), and analysis of molecular variance (AMOVA) revealed significant difference among isolates selected from three regions. Analysis of molecular variance showed that the highest genetic diversity rate (89%) was disturbed between isolates and genetic variety within different isolated was determined as 11%. Based on these results in this work it can be demonstrated a high genetic diversity within the populations will be due to the closely distributed Haloxylon community in these studied regions.

    Keywords: Bafgh, Genetic diversity, (Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss, ISSR marker
  • محمدهادی راد*، حسین سردابی، مهدی سلطانی، سید وحید قلمانی
    به دلیل تنوع گسترده گونه های اکالیپتوس و نیز گوناگونی نیازمندی های اکولوژیکی آنها، ضرورت دارد تا با هدف بهره گیری از توان آنها در جنگل کاری و توسعه فضای سبز، گزینش گونه های مناسب از طریق آزمایش های سازگاری، مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس، نسبت به اجرای طرح سازگاری گونه و پرووانانس های مختلف اکالیپتوس در شرایط اقلیمی یزد و از طریق آبیاری با پساب طی سال های 1388 تا 1397 در دو فاز 5 ساله اقدام گردید. طرح در شرایط تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد در قالب بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار با کاشت هشت گونه، به تعداد36 اصله در هر تکرار به فاصله 3×3 متر به اجرا درآمد. گونه و پرووانانس های مورد بررسی شامل: E. rubida, E. saligna, E. saligna20762, E. macarthurii, E.viminalis, E. sargentii, E.  camaldulensis, E. microtheca  بودند. نتایج بررسی های به عمل آمده در فاز نخست طرح نشان داد که گونه های E. camaldulensis ، E. sargentii وE. microthecaنسبت به سایرین از میزان استقرار بالاتر و معنی دارتری (به ترتیب 6/98، 1/95 و 4/92 درصد) برخوردار بودند. بررسی عملکرد رویشی این سه گونه، نشان داد که در مجموع   E. camaldulensis نسبت به دو گونه دیگر دارای برتری بود. انجام کف بر که با هدف تجدید کنده و تولید جست گروه صورت گرفت، نشان داد در صورت سالم بودن ریشه، هر سه گونه از توانمندی بالایی در این خصوص برخوردارند.
    کلید واژگان: سازگاری, پساب, تجدید کنده, E, camaldulensis, E, sargentii و E, microtheca
    Mohammad Hadi Raad *, Hosein Sardabi, Mehdi Soltani, Seid Vahid Ghelmani
    Due to the wide variety of eucalyptus species and their various ecological requirements, it is necessary to select the appropriate species for afforestation and development of green spaces through compatibility testing. Accordingly, the compatibility of various species and provenances was considered. This research was carried out in the climatic conditions of Yazd and through irrigation with wastewater during 2009 to 2018. The experiment was carried out in Yazd Wastewater Treatment Plant with a randomized complete block design and four replications, with eight species and provenances, at 36 plants in each block at a distance of 3 × 3 m. Species and provenances were E. rubida, E. saligna, E. saligna20762, E. macarthurii, E. viminalis, E. sargentii, E. camaldulensis and E. microtheca. The results of the study in the first phase of the experiment showed that E. camaldulensis, E. sargentii and E. microtheca had higher and significant establishment rates (98.6, 95.1 and 42.9%). According to the results, the yield of E. camaldulensis was superior to the other two species. Our results clearly showed that in case of healthy roots, all three species showed a high potential in coppice production
    Keywords: compatibility, coppicing, E. camaldulensis, E. Sargentii, E. microtheca, Sewage
  • محمدهادی راد *، مهدی سلطانی گردفرامرزی
    فراتوفیت ها گیاهانی هستند که نیاز آبی خود را به طور مستقیم از طریق توسعه ریشه های کارامد، از منابع آبی سطحی تامین نموده و برای رشد مطلوب، ریشه باید در تماس مستقیم با آب و یا خاک کاملا مرطوب قرار گیرد. با توجه به اهمیت ریشه در فرایند جذب آب و مواد غذایی از خاک، مطالعه رفتار و سازو کارهای سازگاری آن به تنش های محیطی و از جمله تنش خشکی بویژه درخصوص گونه های چوبی فراتوفیت که در جنگلکاری از اهمیت خاصی برخوردار هستند، بسیار ضروری است. در این تحقیق پراکنش وزنی و طولی ریشهcamaldulensis Eucalyptus به عنوان یک گونه فراتوفیت مورد توجه قرار گرفت. آزمایش در شرایط لایسیمتری و تحت تاثیر رژیم های مختلف کم آبیاری (آبیاری در حد ظرفیت زراعی به عنوان شاهد، 30 و 60 درصد کم آبیاری) صورت گرفت. نتایج بررسی های به عمل آمده نشان داد که با کاهش دسترسی گیاه به آب یا کم آبیاری، وزن و طول ریشه کاهش یافت. پراکنش وزنی و طولی ریشه در اعماق مختلف خاک، به میزان دسترسی گیاه به آب وابسته بود، به گونه ای که با افزایش سطح کم آبیاری، میزان پراکنش ریشه در عمق بیشتر خاک، کاهش یافت. بنابراین می توان اذعان نمود که بر خلاف گیاهان گزروفیت و مزوفیت، نفوذ عمقی ریشه E. camaldulensis به طور کامل به میزان رطوبت موجود در اعماق خاک وابسته است، به گونه ای که خشکی لایه های زیرین خاک، موجب توقف رشد ریشه در اعماق گردیده و گیاه با سازگاری به مقدار آب موجود در لایه های سطحی خاک، میزان رشد رویشی خود را مدیریت می نماید.
    کلید واژگان: Eucalyptus camaldulensis, کم آبیاری, لایسیمتر
    Mohammad Hadi Rad*, Mehdi Soltani Gerdeframarzi
    Phreatophytes are the plants that supply their water requirements directly through the development of efficient roots from surface water resources and for optimum growth, the root should be in direct contact with water or a completely moist soil. Considering the importance of roots in the process of water and nutrient uptake from soil, it is necessary to study the mechanism of root adaptation to environmental stresses, including drought stress, especially in woody phreatophyte species, which are more important in forestation. In this research, the weight and length distribution of Eucalyptus camaldulensis Dehnh roots as a pharotypophyte species was investigated. The experiment was carried out under lysimetric conditions at different irrigation regimes (irrigation at field capacity as control, 30% and 60% of deficit irrigation). The results of this study indicated that the weight and root length decreased with decreasing plant access to water or deficit irrigation. The weight and length distribution of roots at different depths depended on the amount of plant access to water, so that the root distribution in the deeper soil decreased by increased deficit irrigation stress. Therefore, it can be concluded that, in contrast to xerophyte and mesophyte plants, the root penetration of E. camaldulensis depends thoroughly on the amount of water in the deeper soil depths. In other words, the dried underlying layers of soil inhibit the root growth in the depths, and the plant manages its vegetative growth through adaptation with available water in the soil surface layers.
    Keywords: Eucalyptus camaldulensis, deficit irrigation, root distribution, lysimeter
  • محمدهادی راد*
    به دلیل عدم توجه به نیازهای اکولوژیکی گونه های جنگلی در مناطق خشک و نیمه خشک، به ویژه نیاز آبی یا تبخیر و تعرق آنها، اغلب پروژه های جنگل کاری در این مناطق از پایداری مطلوبی برخوردار نبوده و دستیابی به اهداف تعیین شده به خوبی محقق نمی گردد. با افزایش سن گیاهان، نیاز آبی آنها افزایش یافته و در بسیاری از موارد رقابت در بین پایه ها برای تامین نیاز رطوبتی تشدید می گردد. بررسی ها نشان می دهد که اغلب گونه های جنگلی در این مناطق از تبخیر و تعرق پایین تری نسبت به تبخیر و تعرق بالقوه برخوردار بوده و به عبارتی دارای ضرایب گیاهی کمی هستند. آنها می توانند با سازوکارهای مختلف مورفولوژیک، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و اکوفیزیولوژیکی با تنش خشکی مقابله و یا از منابع آب در دسترس استفاده نموده، ضمن بهبود تابع تولید، کارایی مصرف آب را نیز بهبود بخشند. برای اندازه گیری تبخیر و تعرق روزانه و محاسبه ظرایب گیاهی این گیاهان از روش های مستقیم و یا لایسیمتری و روش های غیر مستقیم و یا محاسباتی استفاده می گردد. در این مقاله نیاز آبی گیاهان تاغ، گز، آتریپلکس، اسکنبیل، پده، سنجد و چند گونه اکالیپتوس (, Eucalyptus camaldulensis, E. microtheca E. sarjentii, E. leucoxyloni, E, saligna وE. floktoya) که از طریق آزمایش های لایسیمتری بدست آمده، مورد توجه قرار گرفته است. در بین گونه های ذکر شده Eucalyptus camaldulensisبا 10 میلی متر بیشترین و اسکمبیل با 2/2 میلی متر کمترین نیاز آبی روزانه را به خود اختصاص داده اند.
    کلید واژگان: تابع تولید, تبخیر و تعرق, جنگل کاری, ضریب گیاهی
    Mohammad Hadi Raad
    Due to the lack of attention to ecological needs of forest species in arid and semi-arid areas especially the water requirement or evapotranspiration, the afforestation projects have no desirable sustainability and achievement of the goals is not well obtained. As the age of the plants increases, their water requirement increases and in many cases, the competition between the trees to provide the moisture requirements is intensifies. Available studies indicate that most forest species in these areas have lower evapotranspiration (ETc) as compared with potential evapotranspiration (ETp) and have little crop coefficients (Kc). These species can deal with drought stress through various morphological, physiological, biochemical, and ecophysiological mechanisms and or use available water resources to improve the production function and water use efficiency. To measure the daily evapotranspiration and calculate crop coefficient of these plants, direct or lysimetric methods and indirect or computational methods are used. In this paper, the daily water requirement of Haloxyllon aphyllum, Tamarix aphylla, Atriplex sp., Calligonum sp., Poulus euphratica, Elaeagnus angustifolia and several species of eucalyptus (Eucalyptus camaldulensis, E. microtheca, E. sarjentii, E. leucoxylon and E. floktoya) was investigated. Among the species mentioned, Eucalyptus camaldulensis (10 mm) and Calligonum (2.2 mm) had the highest and lowest water requirement.
    Keywords: Production function, evapotranspiration, afforestation, crop coefficient (Kc)
نمایش عناوین بیشتر...
فهرست مطالب این نویسنده: 38 عنوان
  • محمدهادی راد
    محمدهادی راد
    دانشیار باغبانی، منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، ، ایران
نویسندگان همکار
  • دکتر سمیه قاسمی
    : 6
    دکتر سمیه قاسمی
    (1391) دکتری خاکشناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان
  • مهدیه تجملیان
    : 6
    مهدیه تجملیان
    دانش آموخته دکتری Arid Land and Desert Management، دانشگاه یزد، یزد، ایران
  • دکتر حمید سودائی زاده
    : 4
    دکتر حمید سودائی زاده
    استاد علوم کشاورزی، مدیریت مناطق خشک، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
  • دکتر محمد خسروشاهی
    : 2
    دکتر محمد خسروشاهی
    استاد تمام بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، ، ایران
  • دکتر حسین بیرامی
    : 2
    دکتر حسین بیرامی
    دانشیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ، ایران
  • دکتر غلامحسن رنجبر
    : 1
    دکتر غلامحسن رنجبر
    (1393) دکتری زراعت، مرکز ملی تحقیقات شوری
بدانید!
  • این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
  • مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
  • اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال