مقالات رزومه رضا مهدیان فر
-
رشد و پیشرفت هر جامعه ای در گرو عملکرد صحیح مسئولان آن جامعه است. اما از آنجا که کارگزاران در معرض خطا و اشتباه هستند، آحاد جامعه با نظارت بر عملکرد مسئولان می توانند در تصحیح خطاهای آنان نقش بسزایی اعمال کنند. انتقاد از مسئولان در خصوص بررسی ضعف ها و عیوب آنها در راستای انجام وظایف حکومتی و مدیریتی است که در سخنان معصومان (ع) و به تبع آنان در کلام رهبر کبیر انقلاب امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای (دام عزه) نیز بارها مورد اشاره قرار گرفته است. از دیدگاه معارف اسلامی و امامین انقلاب، انتقاد از مسئولان باید از مولفه ها و ویژگی هایی برخوردار باشد. در جستار پیش رو، برای شناخت ویژگی های انتقاد صحیح از مسئولان جامعه اسلامی ، به شیوه توصیفی تحلیلی از آموزه های دینی و همچنین رهنمودها و بیانات امامین انقلاب استفاده شده است؛ از یافته های پژوهش حاضر، مطابقت بیانات امامین انقلاب با آموزه های دینی در شمارش ویژگی های انتقاد صحیح از مسئولان می باشد. در پایان این نتیجه به دست آمده است که انتقاد صحیح بر ویژگی هایی چون آگاهانه، عادلانه و منصفانه بودن، خیرخواهانه و هدایت گونه بودن، انتقاد دوستانه با رعایت تقوا، و پیراستگی از توهین و اهانت و سخن ناشایست استوار است.
کلید واژگان: انتقاد از مسئولان, انتقاد از مسئولان در اسلام, رهنمودهای امامین انقلاب} -
بررسی و بازخوانی رخدادهای پس از رحلت رسول اکرم(ص) از نگاه اعتقادی و کلامی به روشن شدن بسیاری از حقایق امامت و جانشینی پیامبر اکرم(ص) کمک خواهد کرد؛ زیرا به گواه گزارش های تاریخی، رویدادهای آن مقطع تاریخ اسلام نقطه عطفی در مسیر آینده جامعه اسلامی شد و بسیاری از حوادث و جریان های امروز جامعه اسلامی، در آن مقطع تاریخی ریشه دارد. در این میان تامل در سیره و سخنان صدیقه طاهره به لحاظ جایگاه ایشان در نزد پیامبر(ص) به روایت فریقین و شخصیت والای علمی و معنوی ایشان بسیار راه گشا خواهد بود. از نگاه صدیقه طاهره، امامت امری الهی بوده و مانع از شکاف در صفوف امت اسلامی و پراکندگی آنان است. عدالت گستری، هدایت انسان ها، ضرورت برخورداری از علم لازم، سبب تعین یافتن امر امامت در افراد خاصی می شود، که با توجه به سوابق جهادی امیرمومنان علی(ع) و جایگاه وی نزد رسول خدا(ص) و برخورداری از ویژگی های پیش گفته، امامت در وی تعین می یابد. همچنین امامت منحصر در عصر امام علی(ع) نبوده و براساس حدیث لوح جابر، امامت یازده نفر از فرزندان علی(ع) هم به امر خداوند ثابت می شود. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی و با مراجعه به منابع حدیثی و تاریخی فریقین و آثار نویسندگان معاصر با هدف تبیین جایگاه و ضرورت امامت و روشن سازی حقیقت و مصداق واقعی امامت به این نتایج دست یافته است.
کلید واژگان: سیره و سخن فاطمه زهرا(س), اهمیت امامت, ضرورت امامت اهل بیت(ع), امامت علی} -
کاربرد قرآنی میثاق غلیظ در ازدواج، نشانه اهمیت پیمان زناشویی و نهاد خانواده است. این تاکید و تشدید در پیوند ازدواج، مستلزم احکامی است که در این تحقیق، به لوازم فقهی میثاق غلیظ تعبیر کرده ایم. هدف از این تحقیق، معرفت افزایی نسبت به حقیقت پیوند ازدواج به منظور پیشگیری از آسیب هایی است که نهاد خانواده با تاثیرپذیری از تحولات عصر جدید با آنها روبرو شده است. برای دست یافتن به این هدف، با روش تحلیل متنی در آیه 21 سوره نساء و با گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و استناد به منابع تفسیری و فقهی، به لوازم فقهی میثاق غلیظ در روابط خانوادگی (ازدواج و طلاق) پرداخته ایم. لزوم ایجاب و قبول لفظی و بطلان ازدواج های بی پایه و اساس مانند ازدواج سفید، هم باشی و معاطاتی، شاهدگرفتن در عقد ازدواج، تعهد مالی (مهریه، نفقه و ارث) و تمکین، از لوازم فقهی میثاق غلیظ در گستره ازدواج است. اجرای طلاق با صیغه، لزوم شاهدگرفتن، بقای پیوند زناشویی در برخی صور طلاق (رجعی) و عده وفات و جایزنبودن اخذ مهریه پرداخت شده نیز از لوازم فقهی میثاق غلیظ در حوزه طلاق است.کلید واژگان: میثاق غلیظ, روابط خانوادگی, لوازم فقهی میثاق غلیظ, لوازم فقهی در ازدواج, لوازم فقهی در طلاق}
-
هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه های مقابله با استکبار سیاسی از نگاه قرآن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که بر پایه آیات قرآن، شیوه های مقابله با استکبار در دو سطح گفتاری و رفتاری قابل پیگیری است. نخستین برخورد با استکبار در قالب مذاکره و گفتگو ظهور می یابد. ویژگی های مستکبران و هدف از برخورد با آنان که به منظور دعوت به صراط مستقیم الهی است کارآمدی این شیوه و ضرورت آن را در مرتبه نخست روشن می سازد. مدارا و هم زیستی با دشمن، دومین شیوه ای است که قرآن و روایات در مقابله با استکبار سفارش می کنند. مدارا به مفهوم برگرفتن شیوه ای عاقلانه به منظور دفع خطر دشمن استکباری از جامعه اسلامی است. هوشیاری در برابر دشمن، سومین شیوه مقابله است که قرآن توصیه می کند. ارعاب و ترساندن دشمنان به منظور بازدارندگی، شیوه دیگری از مقابله با استکبار است که جامعه اسلامی باید در همه ابعاد در برابر دشمن از آمادگی برخوردار باشد. در صورت پاسخ نگرفتن از این شیوه ها، برخورد شدید از جمله گزینه های مقابله با استکبار به روایت قرآن است، که مفسران از جمع بین آیات نتیجه می گیرند.کلید واژگان: استکبار سیاسی, قرآن, استکبارستیزی, مستکبران}The purpose of the present study is to review methods of opposition to political arrogance from the view of the Qur'an. The research method is descriptive-analytic and the results showed that based on the Qur'an, fighting against arrogance can be followed in two levels: verbal and behavioral. The first stage of opposition to arrogance emerges through conversation and dialogue. The features of arrogant people and the purpose of opposition to them, that is inviting them to the divine right path, clarify the efficiency of this method and its necessity in the first stage. Tolerance of and coexistence with the enemy, is the second method advised in the Qur'an and Rawāyāt to oppose the arrogance. Tolerance means adopting a wise method in order to remove the danger of an arrogant enemy from Islamic society. Awareness in front of the enemy is the third method of opposition advised by the Qur'an. The intimidation of the enemy for the sake of prevention is another method to fight against the arrogance which denotes that Islamic community should be fully prepared in all aspects against the enemy. If the above methods were not effective, intense opposition is another option to fight against the arrogance as mentioned in the Qur'an and concluded from the whole verses by the interpreters.Keywords: Political Arrogance, Qur'an, Anti-arrogance, Arrogant}
-
انتظار ظهور امام عصر؟عج؟ از برترین اعمال امت اسلامی است که معارف گوناگونی در مورد آن مطرح است. از جمله مواردی که در حوزه انتظار از اهمیت فراوانی برخوردار است، «نیروسازی برای ظهور» است که این امر در روایات نیز مورد توجه واقع شده است؛ زیرا از عوامل موثر بر تسریع ظهور و پشتیبانی رهبری جامعه مهدوی در تشکیل حکومت عدل جهانی نیروی انسانی آگاه، خودساخته و کارآمد است که برپایه بعضی روایات، شرط تحقق ظهور نیز به شمار آمده است. تحقیق حاضر این مولفه از انتظار را با تاکید بر اندیشه آیت الله عبدالله جوادی آملی با روش توصیفی-تحلیلی بررسی کرده است. آمادگی برای ظهور، تخلق به فضایل نفسانی، عدالت‌گستری، باسواد شدن و شکوفاسازی اندیشه‌ها؛ از جمله نتایجی هستند که در اندیشه آیت الله جوادی آملی در تبیین مفهوم انتظار با تاکید بر مسیله نیروسازی برای ظهور در تحقیق حاضر ملاحظه می‌گردند.
کلید واژگان: نیروسازی برای ظهور, ضرورت انتظار, آیت الله عبدالله جوادی آملی, مهدویت}Awaiting the appearance of Imam of the Time (a.s) is the best deeds of the Islamic Ummah about which several teachings have been presented. Among these teachings which are of high importance in the field of awaiting is “gathering forces for the appearance” which has been mentioned in narrations as well. Because one of the effective factors in the acceleration of appearance and support of the leader of Mahdavi society in establishing a worldwide government of justice is the knowledgeable, self-made and efficient human force, which, according to some narrations, is considered as one of the requisites of the realization of appearance. The present paper has investigated this component with an emphasis on the thought of Ayatollah Abdullah Javadi Amoli with a descriptive-analytic method. Preparing for the appearance, acquiring sensual virtues, spreading justice, acquiring knowledge, and flourishing thoughts are some of the findings in the present paper that can be observed in the thought of Ayatollah Javadi Amoli in explanation of the concept of awaiting with an emphasis on the gathering of forces for the appearance.
Keywords: gathering forces for the appearance, the necessity of awaiting. Ayatollah Abdullah Javadi Amoli, Mahdism} -
زیارت رمز جاودانگی فرهنگ اهل بیت: و تجدید میثاق پیروان معصومان با آنان است. «زیارتنامه های ماثور» (متنی که از سوی ایمه: به منظور زیارت ایشان صادر شده است) آموزش دهنده چگونگی برقراری ارتباط و ابراز ارادت، وفا و مودت زایر به ایشان هستند. زیارت عاشورا از قدیمی ترین و معتبرترین زیارات ماثوره است که گنجینه ای از تعالیم عمیق معرفتی را آموزش می دهد. نسخه رایج این زیارت، که در دسترس عموم شیعیان است و همواره قرایت می شود، دارای عبارت «اللهم العن العصابه التی جاهدت الحسین» است که با مبانی دینی مفهوم جهاد ناسازگار است. در این پژوهش با روش تحلیل متن، نسخه های مختلف این زیارت با یکدیگر مقایسه، و نسخه کامل الزیارات « اللهم العن العصابه التی حاربت الحسین» با معیارها و شواهدی مانند قدمت، اعتبار منبع، سازگاری با بقیه متن، عرضه بر قرآن، شواهد ادبی و اصطلاحی بر عبارت نسخه مصباح المتهجد ترجیح داده شده است.
کلید واژگان: زیارت عاشورا, جاهدت الحسین, حاربت الحسین, کامل الزیارات, مصباح المتهجد}Pilgrimage is the secret of the immortality of the culture of the Ahl al-Bayt (as) and the renewal of the covenant of the followers of the Infallibles (as) with them. The Infallibles-originated pilgrimage prayers (zīāratnāmehāey mathūr) (texts written by the Imams (as) for their pilgrims) teach the pilgrims how to communicate with the Imams (as) and express their devotion, loyalty, and friendliness to them. Āshūrā pilgrimage prayer, as one of the oldest and most prestigious Infallibles-originated pilgrimage prayers (zīāratnāmehāey mathūr), teaches a treasure of deep epistemological concepts. The common version of this pilgrimage prayer, available to the Shiites and oftentimes recited, has the phrase “O’ Allah! Curse the group who Jahadat al Ḥusayn” which is incompatible with the religious principles of the concept of jihād. In this text-analysis research, different versions of this pilgrimage were compared with each other, and the phrase in Kāmil al-Zīyārāt, “O’Allah! Curse the group who harbat al-Husayn” was preferred to the phrase given by Miṣbāḥ al-Mutahajjid in terms of criteria and evidence, such as antiquity, source validity, compatibility with the rest of the text, presentation by the Qur’an, and literary and terminology evidence.
Keywords: Āshūrā pilgrimage, jahādat al-Ḥusayn, ḥarbat al-Ḥusayn, Kāmil al-Zīyārāt, Miṣbāḥ al-Mutahajjid} -
قرآن با تعابیر گوناگونی از گناه یاد کرده که واژه «اثم»، یکی از پرکاربردترین تعابیر است. در آیه 120 سوره انعام، از دو قسم ظاهر و باطن «اثم» در عبارت *و ذروا ظاهر الإثم و باطنه* یاد شده است. مفسران در تفسیر آیه شریفه کم تر به این معنا توجه داشته و از مفهوم آیه دور شده اند؛ زیرا بیش تر مفسران، آن را به دو قسم گناهان ظاهری و گناهان باطنی معنا کرده اند. تحقیق حاضر، مفهوم ظاهر و باطن گناه را بررسی می کند که غالبا از آن غفلت شده؛ حال آن که روشن شدن مفهوم ظاهر و باطن گناه در رسیدن به مقصود آیه بسیار ضروری است. برای این منظور، به روش توصیفی-تحلیلی با مراجعه به تفاسیر، آراء مفسران در تفسیر ظاهر و باطن اثم با استناد به شواهد درون متنی و برون متنی آیه، از منابع تفسیری، ادبی، اخلاقی و عرفانی، مفهوم ظاهر و باطن اثم بررسی و نقد شده است. نتیجه حاصل از این تحقیق آن است که مقصود از ظاهر گناه، صورت آشکار آن است که با اعضا و جوارح انجام می شود و چهره باطن آن، اندیشه معصیت در دل و جان است که در ضمیر انسان رسوخ دارد. در نتیجه، آیه شریفهبه دو چهره از یک گناه توجه دارد نه به تقسیم گناه، به گناهان ظاهری و باطنی که در غالب تفاسیر دیده می شود.
کلید واژگان: اثم, گناه, ظاهرگناه, باطن گناه, آیه 120 انعام.}most commonly used terms is “Ithm”. In the 120th verse of Surah al-An’ām saying “forsake the outwardness of sin and the inwardness thereof”, the esoteric and exoteric aspect of “Ithm” is acknowledged. The commentators have rarely paid attention to this meaning in their interpretations of this holy verse and so distanced from its concept because they mostly have interpreted that as the open and secret sins. In the present study, we aim to explain the exoteric and esoteric concept of sin that often has been neglected while it is very necessary for reaching the purpose of the verse. To this aim, a descriptive-analytical method was used with reference to the exegeses in order to critically analyze the ideas of commentators in their interpretation of the outwardness and inwardness of Ithm referencing to the in-text and out-text citations as well as exegetical, literary, ethical, and mystical resources. The results of the study showed that the outwardness of sin implies its apparent form that is conducted by parts of the body while its inward form is the idea of guilt in the heart penetrating into human soul. As a result, the above-mentioned verse focuses on two aspects of sin, not its classification into open and secret often seen in the exegeses.
Keywords: Ithm (Sin), Sin, Outwardness of Sin, Inwardness of Sin, The 120th Verse ofSurah al-An’ām} -
نشریه مطالعات قرآنی، پیاپی 46 (تابستان 1400)، صص 337 -368
ادعاهایی پیرامون نحوه چینش مصحف حضرت امیر(ع) بدون شواهد متقن، موجود می باشد که لازم می آید بار دیگر مورد واکاوی قرار گیرد تا از رهگذر اسقاط اعتبار آن ها، شبهات و ابهامات موجود پیرامون چینش سور در قرآن و نیز توقیفی بودن این امر پاسخ داده شود. در این صورت خدعه دشمنان علیه مولای متقیان مبنی بر بر هم زدن نظم توقیفی سور و نیز اعتبار بخشی کاذب به خلفای ثلاثه که همان همت گماردن بر سامان دهی به چینش سوره های پراکنده قرآن کریم می باشد، پاسخ داده می شود. تحقق این امر با استناد به دلایل متقن عقلی و نقلی ضرورت همسان بودن مصحف با قرآن نازل شده و قرآن موجود و نیز عصمت حضرت امیر(ع) و همچنین بررسی متن و سند این مدعیات صورت خواهد پذیرفت. روش تحقیق توصیفی بوده تا در نهایت با مطالعات کتابخانه ای و استفاده از منابع متعدد چاپی و اینترنتی به نتیجه مورد نظر راه یابیم. از این رو برای یافتن پاسخ سوالات پژوهش با مراجعه به منابع کهن و جدید به ریشه یابی این دیدگاه پرداخته و باطل بودن آن را از منظر تاریخی، حدیثی و متنی اثبات کرده ایم.
کلید واژگان: چینش سور, ترتیب نزول, جمع قرآن, توقیفی بودن}There are claims about the arrangement of Mus'hef of the Amir (AS) without convincing evidence, which need to be re-examined in order to answer the doubts and ambiguities about the arrangement of form in the Qur'an and success of this issue. In this case, the deception of the enemies against the Mawla Motaghiyan to disrupt the confiscation order of the Holy Qur'an and also to falsely validate the three caliphs, which is the same effort to organize the order of the scattered Surahs of the Holy Qur'an, to be answered. The realization of this matter will be done by citing sound rational and narrative reasons, the necessity of the Mus'hef being identical with the Qur'an, and the existing Qur'an, as well as the infallibility of the Amir (AS), as well as the text and document of these claims. The research method is descriptive so that we can finally reach the desirable result by the library studying and using various printed and internet sources. Therefore, in order to find the answers to the research questions, by referring to old and new sources, we have traced the roots of this view and proved its invalidity from a historical, hadith and textual perspective.
Keywords: Form order, revelation order, Quran collection, being success} -
تربیت به وسیله الگو از مهم‌ترین روش‌های تربیتی است که در آیاتی از قرآن به استفاده از این روش تاکید فراوان شده است. راز این تاکید در کارکرد بالا و اثرگذاری بیشتر این روش نهفته است. ابراهیم7 از زمره الگوهایی است که در آیاتی از قرآن به الگوگیری از وی تصریح شده است. به کارگیری دعا و استعانت از خدای سبحان در تربیت فرزندان مومن و موحد و درخواست از خدای متعال نسبت به سرنوشت نیک فرزندان در سیره تربیتی ابراهیم بسی برجسته است که قرآن از زندگی ایشان روایت می‌کند. چنانکه وسعت افق دید ابراهیم در درخواست‌های خود نسبت به سرنوشت نسل خویش و اجابت این درخواست‌ها و سیر منطقی آنها که نخست پالایش فکری و روحی و سپس سلامت رفتاری و آنگاه رفع نیازهای مادی فرزندان را شامل می‌شود از جمله یافته‌های پژوهش حاضر است که با روش توصیفی - تحلیلی از آیات شریفه به دست آمد. ترویج فرهنگ قرآنی به عنوان هدف بنیادی و کارکرد تربیتی برای مربیان از اهداف کاربردی نتایج پژوهش است. دعا و درخواست از خدای سبحان در تربیت نسلی مومن و موحد دارای کارکرد بسیار بالا و قرین توفیق است که اجابت درخواست‌های ابراهیم7 گواه این ادعا است.
کلید واژگان: دعا, تربیت, ابراهیم, موحدانه, نسل موحد, اسوه}Training by referring to role models is one of the most important training methods that has been emphasized in some verses of the Quran. The secret of this emphasis lies in the high performance and greater effectiveness of this method. Ibrahim ( p.b.u.h.) is one of the role models that the verses of the Qur'an advise people to follow him. The use of prayer and asking for help from God Almighty in upbringing the faithful children and monotheists and asking God Almighty for the good fate of children in the educational sirah of Ibrahim is very prominent that the Qur'an narrates his life. The breadth of Ibrahim's horizon in his requests for the fate of his generation and the fulfillment of these requests and their logical order, which was first intellectual and spiritual refinement and then behavioral health and then meeting the material needs of children, are among the findings of the present study achieved by analytical-descriptive method. Spreading Quranic culture as a fundamental goal and educational function for educators is one of the practical goals of the research. Praying and asking God Almighty in upbringing a generation of believers and monotheists are of great influence which the fulfillment of the requests of Ibrahim is a proof on out claim.
-
استضعاف و استکبار در قرآن کریم، با سرنوشت جهان و آینده‌شناسی پیوند خورده است. برابر آیات قرآن کریم و تفاسیر اهل‌بیت، سرانجام تاریخ و مستضعفان، ظهور منجی موعود خواهد بود؛ از این رو، سرانجام استضعاف در قرآن کریم، با مهدی موعود4 از اهل‌بیت پیامبر6 پیوند یافته است. پرسش از فرجام و پایان سیر و سفر دراز انسان در عرصه زمین و گستره تاریخ، پرسابقه، پیشینه‌دار و ذاتی وجود بشر است؛ به همان سان که انسان از مبدا می‌پرسد، از مقصد و پایان نیز پرسش می‌کند. امروزه مسئله پایان تاریخ به گفتمان غالب در محافل و مراکز علمی، پژوهشی، رسانه های جمعی و حتی مراکز پژوهشی وابسته به مراکز نظامی در دنیای غرب بدل شده است. در آموزه های آسمانی به ویژه آیین اسلام با تعبیراتی چون آخرالزمان و مفاهیم دیگر به این موضوع توجه داده شده است. از جمله مباحث حوزه پایان تاریخ حاکمیت و فرمانروایی در آن مقطع تاریخی است که بر پایه آیات قرآن و سنت الهی مستضعفان در پی بردباری خویش وارث زمین شده و حاکمیت آن را بر عهده خواهند داشت. پژوهش حاضر با استنباط از آیات قرآن به دنبال پاسخ دان به این پرسش است که از نگاه آیات وحی، فرجام حرکت تاریخ به کدام سو خواهد بود. از همه مهم‌تر بر پایه سنت‌های الهی، مستضعفان در مسیر حرکت تاریخ سرانجام چه سرنوشتی را تجربه خواهند کرد. برابر یافته‌های تحقیق،حکومت در پایان تاریخ حکومتی الهی و به دست افراد شایسته است که از سوی خداوند مامور به این مهم هستند. روش تحقیق آمیزه ای از روش‌های نقلی، تاریخی و تحلیل محتوا است.
کلید واژگان: پایان تاریخ, واپسین روزها, مهدی موعود(عج), مستضعفان, شیعیان}In the Holy Quran, the oppressed and arrogant people are linked to the fate of the world and futurology. According to the verses of the Holy Quran and the interpretations of the Ahl al-Bayt, the end of history and the oppressed will be the advent of the promised savior. Hence, finality of the oppressed in the Holy Qur'an is connected with the Promised Mahdi (aj) of the Prophet progeny (sa). The question of the end of man's long journey in the field of history is long-standing and inherent in human existence; Just as man asks of origin, he also asks of destination and end Today, the issue of the end of history has become the dominant discourse in scientific and research circles and centers, mass media and even research institute affiliated with military organizations in the Western world. This issue has been considered in the heavenly teachings, especially the religion of Islam, with conceptions such as the apocalypse and other concepts. Among the issues in the field of the end of history is the rule and domination of the oppressed who, based on the verses of the holy Qur'an and the divine traditions, will become the heirs of the earth and the rulers of the world after their long struggle and patience. The present study, by inferring from the holy Qur'an verses, seeks to answer the question of what will be the end of the movement of history from the perspective of the verses of the Qur'an. Moreover, more importantly, according to the divine traditions, what will be the fate of the oppressed in the course of history. According to the research findings, final government at the end of the history will be a divine government and be ruled by worthy people who have been commissioned by God. The research method is a mixture of narrative, historical and content analysis methods.
Keywords: End of history, Final days, The Promised Mahdi (aj), The Oppressed, Shiites} -
در تبیین رابطه میان صفات دنیا و آخرت، قرآن کریم بیش از تشابه، ناظر بر تفاوت آنها بوده است. اهمیت معرفت به صفات متفاوت دو سرا در ایجاد انگیزه جهت آخرت طلبی است چنانکه محتمل است عدم دستیابی به آن موجب دنیاپرستی و عذاب خلد گردد. با عنایت به متعدد و مدغم بودن عناوین متون مبین این تفاوت و عدم تفکیک اصولی میان مرزهای مواضع بحث در آراء علماء، در این مقاله سعی شده تا با رفع این نواقص، نظری جامع و در کمترین شمار ممکن از عناوین در این باره ارایه گردد. بر این مبنی می توان ابراز داشت که آخرت نسبت به دنیا شدیدتر و روحانیتر بوده و در مقابل فنا و تغییر آن همیشه پایدار و ثابت است. الم و لذت دنیا به هم آمیخته است ولی در آخرت، نصیب سعید و شقی از بهره خود در این باره خالص می باشد. همچنین سرای آخرت صاحب نعمتها و شکنجه هایی است که همانندی در دنیا ندارند. عالوه بر آن دنیا محل عمل و آخرت مقام جزا میباشد.
کلید واژگان: قرآن, صفات, متفاوت, دنیا, آخرت} -
احساسات و عواطف آدمی نقش ویژه‌ای در شیوه رفتار و اعمال انسان ایفا می‌کنند. این تاثیرگذاری در حیطه عبودیت و رفتار مذهبی نیز مشاهده می‌شود. این مسئله که احساسات پیش‌برنده در مسیر عبودیت و بندگی هستند و یا بازدارنده، محل بحث است. هدف این پژوهش بررسی آسیب‌هایی است که احساسات می‌توانند به ساحت عبودیت و رسیدن به قرب الهی وارد کنند. مطالعات پیشین به‌صورت صریح به این موضوع نپرداخته‌اند. لذا درصدد دستیابی به این هدف از روش توصیفی تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای از منابع معتبر تفسیری، روایی و اخلاقی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که احساسات منفی و بازدارنده مثل ترس و ناامیدی می‌توانند انسان را از حرکت به‌سوی عبودیت بازدارند، بدان جهت که مانع از شناخت حقیقی پروردگار و درنتیجه بروز اعمال عبادی می‌شوند. رابطه این احساسات با پس‌رفت در صراط بندگی، رابطه‌ای هم‌افزاست. لذا ریشه برخی گناهان مثل حسد را می‌توان در احساسات ناهنجار و متضاد با فطرت انسان مشاهده کرد.
کلید واژگان: آسیب شناسی, عبودیت, احساسات, عواطف, ناامیدی, ترس, وسواس, حسد, عجب}Feelings and emotions play a special role in human’s behavior and actions. This influence is also seen in the realm of worship and religious behavior. It is debatable whether emotions contribute to worship and servitude or act as deterrents. The purpose of this study is to investigate the harms that emotions can inflict on the realm of worship and achievement of nearness to God. Previous studies have not explicitly addressed this issue. Therefore, in order to achieve this goal, the descriptive-analytical method and library method (collection of data from valid interpretive, narrative, and ethical sources) have been used. The findings of the study show that negative and deterring emotions such as fear and despair can prevent a person from moving towards servitude, because they prevent the true knowledge of God and, consequently, the acts of worship. The relationship between these feelings and regression in the path of servitude is a synergistic one. Therefore, the root of some sins such as jealousy can be found in feelings that are abnormal and contrary to human nature.
Keywords: pathology, worship, feelings, emotions, despair, fear, obsession, jealousy, wonder} -
آیه 72 سوره احزاب از مشکل ترین آیات قرآن است که مفسران در فرازهای مختلف آن دارای آرای مختلفی هستند. از جمله فرازهای این آیه، عبارت "إنه کان ظلوما جهولا" است که دیدگاه های مختلف مفسران را به دنبال داشته و به گونه ای سرگردانی در فهم آیه را در پی دارد. شمار زیادی از مفسران، این عبارت را سرزنش انسان دانسته اند و گروهی از مفسران متاخر، با برداشتی متفاوت، آن را مدح انسان دانسته اند. در این مقاله، با مراجعه به بیش از 150 تفسیر، به 10 معنا از ظلوم و 14 معنا از جهول در تفاسیر، دست یافتیم که بیشتر این آرا، از معنای واقعی این دو وصف در آیه شریفه به دور هستند. با بررسی و نقد دیدگاه مفسران طرفدار ذم انسان و دیدگاه طرفداران مدح، ادله هر دو گروه را ناتمام یافتیم. براساس یافته های پژوهش، این دو وصف به ویژگی طبیعی و اختصاصی انسان ها اشاره دارد که زمینه پذیرش امانت از سوی خدا شده تا در سایه آن، خود را از ظلم و جهل رهانیده و به عدل و معرفت برساند. از این رو، این عبارت به رغم سرزنش نما بودن، ذم انسان نمی باشد. چنان که برداشت مدح انسان از این اوصاف نیز دشوار و غیر قابل پذیرش است، و این دو صفت، تنها به بیان ویژگی های اختصاصی انسان اشاره دارد.
کلید واژگان: آیه 72 سوره احزاب, جهول, ذم انسان, ظلوم, مدح انسان}The Verse 72 of Surah Al-Aḥzāb is one of the most difficult verses in which the commentators have different opinions on its phrases. One of its phrases is "إنه کان ظلوما جهولا" which conveys different views of the commentators with confusion of understanding the verse. They mostly considered the phrase as a human reproach, while some later commentators, with a different interpretation, considered it as a human praise. Referring to more than 150 exegeses, in the present article 10 meanings of the word “ظلوما” (oppressed) and 14 meanings of “جهولا” (ignorant) are found, most of which are far from the true meaning of these two descriptions in the verse. Examining and criticizing the views of the proponents of human guilt and those of human praise, the arguments of both groups are proved to be incomplete. As a result, according to this research, these two descriptions refer to the natural and specific characteristics of human beings, that have become the basis for accepting trust from God in order to free themselves from oppression and ignorance and reach justice and knowledge. Hence, this phrase is not human fault despite being reprehensible apparently. Just as it is difficult and unacceptable to take human praise from these attributes, but these two attributes only refer to specific human characteristics.
Keywords: Oppressed, Ignorant, Human Praise, Human Reproach, Verse 72 of Al-Aḥzāb} -
استضعاف و استکبار ازجمله روابط اجتماعی است که در آن، طرف غالب، دیگری را در ضعف نگه می دارد. قرآن کریم نیز این رابطه را به صورت گسترده ای مورد توجه قرار داده است. پدیده استضعاف در کاربرد قرآنی در بیشتر موارد در برابر نوعی برتری طلبی (استکبار) نمایان می شود. در روایت قرآنی، استکبار با سرپیچی شیطان از فرمان الهی آغاز شده و به همراه قدرت در میان جامعه انسانی گسترش یافت. نظر به پپامدهای دوقطبی شدن جامعه به استضعاف و استکبار، مقابله با استکبار با شیوه های خردمندانه و گوناگون سرلوحه برنامه های انبیا در آیات قرآنی است. ازاین رو، شناخت نشانه های مستکبران و آثار و پیامدهای آن برای مقابله و مبارزه با این خوی و خصلت نابودگر و استضعاف زدایی از جامعه از منابع معرفتی مفید و سازنده است. تدبر در آیات قرآن و روایات و سیره معصومانعلیهم السلام و استفاده از نص و ظهور آیات با اتکا به دیدگاه مفسران، به شیوه توصیفی تحلیلی، شیوه های مقابله با استکبار را در مذاکره، مدارا، دشمنی، ارعاب، برخورد شدید و استضعاف زدایی از جامعه اسلامی روایت می کند. اتخاذ رویکرد مناسب در مقابله با استکبار با هدف مقاوم سازی جامعه از درون، عمده ترین هدف سامان یابی نوشتار حاضر است.
کلید واژگان: استکبار, استضعاف, مذاکره, مدارا, ارعاب, استضعاف زدایی, مقاوم سازی جامعه}Oppression and arrogance fall in the province of social relations, which indicates that the dominant party treats the other in a harsh way. The holy Quran gives special attention to this relationship. The Quran contrasts the phenomenon of oppression with the assumption of supreme power or arrogance. According to the Quran, arrogance first began with Satan's disobedience to the divine command, and then this kind of behavior polarization of society into oppression and arrogance, the Quran shows that confronting arrogance in rational and varied ways is at the heart of the prophets' mission. Therefore, in acquaintance with the characteristics of the arrogant and the effects and consequences of arrogance by relying on reliable sources is useful for confronting and combating this kind of destructive disposition and dislodging oppression from the society. Reflecting on the Quranic verses, narrations and lifestyle of the infallible Imams and making use of the text and presentation of the verses by relying on the views of the commentators, this paper uses a descriptive-analytical method to elucidate the methods of coping with arrogance in negotiation, toleration, enmity, intimidation, violent encounter, and dislodging oppression from the Islamic society. Adopting an appropriate approach to dealing with arrogance with the aim of empowering the society from within is the main purpose of conducting this study.
Keywords: arrogance, oppression, negotiation, toleration, intimidation, dislodging oppression, empowering the society} -
فصلنامه پژوهش های مهدوی، پیاپی 26 (پاییز 1397)، صص 131 -151پرسش از فرجام و پایان سیر و سفر دراز انسان در عرصه زمین و گستره تاریخ، پرسابقه، پیشینه دار و ذاتی وجود بشر است. به همان سان که انسان از مبدا می پرسد، از مقصد و پایان نیز پرسش می کند. از آن جا که بر پایه آموزه های آسمانی، حاکمیت در پایان تاریخ، حاکمیت دینی است، اساسی ترین سوالی که رخ می نماید پرسش از نوع دین است و به دیگر سخن حاکمیت بر پایه کدام دین خواهد بود؟ برابر آموزه های قرآن کریم از آن جا که اسلام تنها دین مورد پذیرش نزد پروردگار است؛ ناگزیر حاکمیت دینی هم بر اساس اسلام خواهد بود؛ چنان که برابر یافته های پژوهش خدای سبحان در آیاتی از قرآن از این فراگیری اسلام خبر داده است اما سایر ادیان از بین رفته یا حداقل هیچ ظهور و بروزی نخواهند داشت زیرا پیروان اندک آن ها مجال عرض اندام نخواهند داشت. روش تحقیق آمیزه ای از روش های نقلی، تاریخی و تحلیل محتوا است.کلید واژگان: دین, ادیان, اسلام, فراگیری اسلام, پایان تاریخ, عصر ظهور}
-
احادیث معصومین از رخدادهایی در آستانه ظهور خبر می دهند که به منظور در امان ماندن از آفات فتنه های آخرالزمان بازخوانی این روایات ضروری به نظر می رسد. برپایه این روایات افزون بر فتنه های عامی که در سراسر سرزمین های اسلامی به وقوع خواهد پیوست، فتنه های خاصی نیز در برخی شهرها از جمله در دمشق اتفاق خواهد افتاد که پرچم های سه گانه از جمله این آشوب ها هستند. اصهب، ابقع و سفیانی سه فرمانده شورشی و صاحبان این پرچم ها هستند که هر سه باطل بوده و اصهب و ابقع به دست سفیانی هلاک خواهند شد. مسلم بودن برافراشته شدن پرچم های سه گانه، باطل بودن هر سه آنها، وابستگی به بلوک شرق و غرب و نقش نداشتن شیعیان در درگیری های آنان تا زمان پی جویی و کشتار شیعیان از سوی سفیانی از جمله یافته های پژوهش حاضر هستند. در این نوشتار با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفی _ تحلیلی، با استناد به منابع معتبر روایی سعی در رمزگشایی از روایات مربوط به ابقع و اصهب داریم.کلید واژگان: پرچم, اصهب, ابقع, سفیانی, دمشق, نشانه های ظهور}
-
خدای سبحان در آیه 55 نور به مومنان وعده داده است که آنان را جانشینان در سراسر زمین قرار خواهد داد و دین مورد پسندش را برای آنان تمکین کرده و ترس شان را به امنیت و آرامش تبدیل خواهد نمود. مومنان شایسته کردار، جامعه یکتاپرست و عاری از شرک را تشکیل خواهند داد. مفسران شیعه در تفسیر وعده مزبور دارای دو دیدگاه هستند؛ یکی انحصار تحقق وعده به عصر ظهور و پایان تاریخ و دیگری تحقق وعده با مصادیق متعدد از عصر نزول تا عصر ظهور. اندک اختلاف دیدگاه مفسران شیعه در تعیین مصداق آیه با روشن شدن معنای استخلاف قابل رفع بوده و آنان را به دیدگاه یکسان و انحصار تحقق وعده در عصر ظهور می رساند. مفسران اهل سنت به رغم داشتن دیدگاه های مختلف؛ برخی با تصریح و شماری با تلویح به تحقق وعده در عصر ظهور اشاره کرده اند، از این رو برابر دیدگاه مفسران فریقین، آیه مزبور جامعه ویژه ای را برای مومنان در واپسین روزهای تاریخ وعده می دهد که با ظهور مهدی موعود محقق خواهد شد.کلید واژگان: آیات مهدویت, آیه 55 نور, آینده بشریت, جامعه مهدوی}In the verse 55 of Noor, believers have been that they will substitute all over the worlds, establish Divine religion and change their fear to peace. The believers will found a monotheist society free from every kind of polytheism. Shiite commentators are of two views in this field: one limits this promise to the age of appearance, zohoor and end of history and the other has known the promise as including all cases of such establishment from beginning of revelation to the age of zohoor. Shiite commentators partial difference of view would disappear if the meaning of istikhlaf, substitution, become clear. By such a consideration, one may know the case as limited to the age of zohoor. And Sunni commentators, in spite of their difference of views, also may be known to be of such an idea though not in one level but differently.Keywords: Mahdaviat Verse, Verse 55 of Noor, Human Future, Mahdavi Society}
-
پرسش از فرجام و پایان سیر و سفر دراز انسان در عرصه زمین و گستره تاریخ، پرسابقه، پیشینه دار و ذاتی وجود بشر است؛ به همان سان که انسان از مبدا می پرسد، از مقصد و پایان نیز پرسش می کند. امروزه مسئله پایان تاریخ به گفتمان غالب در محافل و مراکز علمی، پژوهشی، رسانه های جمعی و حتی مراکز پژوهشی وابسته به ارگان های نظامی در دنیای غرب بدل شده است. اما سخن از پایان تاریخ، موضوعی نیست که محدود به غرب باشد. در آموزه های آسمانی _ به ویژه آیین اسلام _ با تعبیراتی چون آخرالزمان و مفاهیم دیگر به این موضوع توجه داده شده است. اگرچه در آیات قرآن به این موضوع تصریح نشده است، اما در بعضی آیات، تعبیراتی به کار رفته که به آخرالزمان و پایان تاریخ اشاره دارند. برخلاف نظریات معاصر غربی، پایان تاریخ از نگاه قرآن، پایانی تسلی بخش و امیدوارکننده به شمار می رود.
روش تحقیق، آمیزه ای از روش های نقلی، تاریخی و تحلیل محتواست. بشارت به جامعه ای ویژه و پیراسته از شرک و کفر و آراسته به ایمان و بندگی و سرشار از نعمت های مادی به مومنان صالح در پایان تاریخ از سوی خداوند در قرآن از جمله یافته های پژوهش حاضر به شمار می آید. برابر یافته های تحقیق، حکومت در پایان تاریخ، حکومتی الهی و به دست افراد شایسته خواهد بود که از سوی خداوند مامور به انجام این مهم می شوند.کلید واژگان: قرآن, پایان تاریخ, آینده, صالحان}The question of the fate and the end of the long human journey in the land is a long-standing question as the length and breadth of history, inherent in human existence. In the same way that man asks about the origin of the creation, the question of his destination and the end of times is the question. Today, the question of the end of history and times has become a dominant discourse in academic centers, research, media and even research centers affiliated with the military authorities in the West. Speaking of the end of history; however, is not a matter confined to the West. In the divine teachings of Islam, attention has been given to this issue, especially with explanations of the Apocalypse and other related concepts. Although this issue has not been specifically mentioned in the Quran, but in some verses, explanations are used to refer to the apocalypse and the end of times. Unlike Western contemporary ideas, the end of times, from the Quranic perspective, is a comforting and encouraging final.
The research method was a combination of traditional methods, historical and content analysis methodology. The findings of this study shows that a kind of special evangelism in which society is refined from idolatry and blasphemy, and adorned with faith and obedience, and is full of material blessings to the righteous believers. At the end of Times, according to interpretations from the Quran, the believers will be blessed with endowments, as findings of this study, as also a world government brings God's rule to the Earth and appoints the righteous people, worthy of the Lord, in power and they are commanded by God to do this.Keywords: Quran, the end of history, ultimate future, the righteous} -
حضرت مسیح (ع) به تصریح روایات اسلامی، یکی از پیامبران الهی هستند که در عصر ظهور و در ایجاد حکومت عدل جهانی حضرت ولی عصر نقشی اثرگذار ایفا کرده و آن حضرت را در ساخت آرمانشهر بشری کمک می کنند.
با بررسی که در آیات کتاب مقدس انجام شد مشخص گردید که منجی بشارت داده شده توسط حضرت عیسی که با القابی همچون روح راستین، پسر انسان، فارقلیط و... آمده است شخصی غیر از خود حضرت عیسی می باشد. هم چنین از بررسی برخی آیات این کتاب که به همراهی عیسی واین منجی بشارت داده شده می توان حکم به همراهی حضرت عیسی وموعود آخر زمان داد. با تطبیق ویژگی های منجی آخرزمان در آیات کتاب مقدس بر روایات اسلامی به طور قاطع می توان گفت که مقصود از منجی بشارت داده شده توسط حضرت عیسی همان مهدی موعود امام دوازدهم شیعیان است.کلید واژگان: مهدی موعود, عیسی, پسر انسان, فارقلیط, بارقلیط} -
فتنه در حوزه اجتماعی به معنای اضطراب، اختلاف و دودستگی، درگیری و کشتار می باشد. به فرموده قرآن کریم، فتنه از قتل هم شدیدتر و بزرگ تر است. برپایه آیات و روایات، جهان اسلام فتنه هایی را تجربه خواهد کرد که خدای سبحان و رسولش راه های برون رفت از آن را نیز یادآور شده اند. ازاین رو، با نگاه تاریخی به موضوع فتنه، ریشه فتنه های اجتماعی را می توان نزاع بر سر حکومت و جانشینی رسول خدا9 دانست که آیات و روایات، نسبت به پی آمدهای ناگوار آن هشدار داده اند. برای برون رفت از این فتنه ها گریزی از بازگشت به قرآن و عترت نیست. اقتدار حاکم اسلامی، شناخت ظرفیت های جامعه اسلامی به منظور رویارویی با فتنه همچون علما، روسای عشایر، سازمان های مردم نهاد و مانند اینها، روشن گری علما، بصیرت و روشن بینی نسبت به توطئه های دشمن و آگاهی صحیح از اعتقادات و اندیشه های سایر فرق اسلامی از راه کارهایی هستند که با هدف رویارویی و برون رفت از فتنه ها با تدبر در آیات و روایات فریقین با رویکرد توصیفی استنباطی و به روش کتابخانه ای در پژوهش حاضر بدان دست یافتیم.کلید واژگان: فتنه های اجتماعی, فتنه در قرآن, فتنه در روایات, ریشه های فتنه}Sedition in social fields means turbulence, division, conflict, and even killing. According to the Holy Quran, sedition is more serious than killing. Based on the Quranic verses and traditions, the world of Islam will pass through seditions and plots, but God the Almighty and His Messenger have already shown the way out of them. Thus, if we look at the issue of sedition from a historical perspective, the roots of social sedition can be taken to be in the conflicts and disputes over the rule and the succession of the Messenger of God (may peace be upon him and his progeny) to whose consequences the Quranic verses and traditions have given admonitions. To overcome these plots and seditions, there would be no way other than returning to the teachings of the Holy Quran and Itrah (the Infallible Imams), the real successors of the Prophet. From among the working ways to confront the seditions and plots one can enumerate the following: the authority of the Islamic ruler, recognition of the capacities of the Muslim community such as the heads of the nomadic tribes, people-based organizations, and the like, illuminating preaching of the Muslim scholars, deep insight into the enemies plots and full awareness of the beliefs and thoughts of the Islamic denominations. These working ways along with contemplating the Quranic verses and the traditions narrated by both Sunni and Shia scholars can help to deal with seditions and plots. This research has been conducted drawing upon library method as well as descriptive -deductive approach.Keywords: social seditions, sedition in the Quran, sedition in traditions, roots of esdition}
-
امروزه برخی اندیشمندان دنیای غرب، بر این باورند که لیبرال _ دموکراسی، همه شاخصه های پیشرفت را دارد و انتظار جامعه ای برتر از این، انتظاری بیهوده و ناگزیر باید دیر یا زود در برابر این مدل حکومتی کرنش کند. بر خلاف این تصور، قرآن کریم، جامعه ای را در پایان تاریخ نوید می دهد که در این نوشتار، از آن با نام «جامعه موعود صالحان» یاد می کنیم. جامعه مزبور، الگویی از جامعه پیشرفته است که شاخصه های پیشرفت را از نگاه آموزه های وحیانی داراست. ارائه الگویی از جامعه پیشرفته با معیارهای الهی، ترویج فرهنگ قرآنی و از جمله اهداف بنیادی پژوهش به شمار می رود و با توجه دادن اندیشمندان، پژوهش گران، سیاست گزاران و جامعه شناسان به معیارهایی متفاوت از معیارهای جامعه لیبرال، هدف کاربردی پژوهش را در پیش گرفته ایم.
ویژگی های جامعه موعود صالحان به اجمال در این گزینه ها خلاصه می شود: حاکمیت دینی؛ توحید و یکتاپرستی به معنای واقعی کلمه و به دور از هرگونه شرک و بت پرستی؛ جامعه ای ویژه، امن و عاری از کفر و نفاق؛ تامین همه نیازهای انسان؛ شایستگی زمامداران.
بر پایه یافته های پژوهش، همه شاخصه های جامعه موعود در درازای تاریخ دست یافتنی است و به مقدار برخورداری جوامع از مولفه های این جامعه، از پیشرفت به معنای واقعی کلمه برخوردار خواهند بود. از این رو جامعه صالحان در پایان تاریخ، به این معنا نیست که پیش تر نتوان به آن شاخصه ها دست پیدا کرد. بر اساس آیات قرآن، شایستگی زمامداران و مدیران، از اساسی ترین گزینه هایی است که در شاخصه های یادشده نباید از آن غفلت کرد.کلید واژگان: جامعه موعود, صالحان, توسعه, الگو, زمامداران}
-
-
: 1
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.