دکتر محمد محمدی فر
-
تحقق تمدن نوین اسلامی به عنوان آرمانی ترین هدف نظام اسلامی، محققان تمدن پژوه را واداشته تا هریک به فراخور معلوماتی که دارند با طرح و بسط تحقیقات پیرامون این فرایند، سهمی ایفا کنند. بر این پایه، جهت دهی مطالعات تمدنی به سمت وسویی که بیشترین ره آورد را داشته باشد، امری ضروری است. نقش «جامعه نخبگانی» در آینده تمدنی اسلام به عنوان یکی از مهم ترین پیشران های شتاب بخش در روند تحولات و حرکت های تمدنی آن گونه که باید روشن نیست و پرداختن به آن تا حدودی مغفول مانده و به رغم جستجوهای نگارنده تحقیقی مبسوط در این زمینه یافت نشد. از سویی دیگر، نیک می دانیم که رهبر معظم انقلاب به عنوان یکی از دغدغه مندان آتیه تمدن اسلامی، در بسیاری از مناسبات، نخبگان گوناگون را محور بیانات باریک اندیشانه خویش قرار داده اند و مواردی را به عنوان بایسته های نخبگانی مطرح ساخته اند. ازاین رو، نوشته حاضر ضمن تاکید بر گونه شناسی نخبگانی، می کوشد با روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ دهد: برپایه بیانات رهبر معظم انقلاب جامعه نخبگانی با چه الزاماتی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی روبروست؟ مورد کاوی ها نشان می دهد؛ ارتقای معنویت، شتاب بخشی به حرکت علمی، استقلال فکری، وحدت افزایی، دشمن شناسی، بصیرت افزایی، الگو سازی، گفتمان آزاد اندیشی و قانون مداری عناصری نه گانه هستند که برای تحقق هدف یادشده، جامعه نخبگانی ملزم به همسویی با آن هاست. در این میان، نقش «نخبگان سیاسی» از دیگر گونه های نخبگانی برجسته تر است.
کلید واژگان: جامعه نخبگانی، الزامات نخبگانی، گونه شناسی نخبگانی، تمدن نوین اسلامیThe realization of the modern Islamic civilization as the most ideal goal of the Islamic system has forced the researchers of civilization to play a part by planning and expanding the research about this process by using the information they have. On this basis, it is necessary to direct civilizational studies in the direction that has the most results. The role of "elite society" in the future of Islamic civilization as one of the most important accelerators in the process of civilizational developments and movements is not as clear as it should be, and it has been neglected to some extent, and no extensive research was found in this field despite the author's searches. On the other hand, we know very well that the Supreme Leader of the Revolution, as one of those who are concerned about the future of Islamic civilization, has made various elites the focus of his narrow-minded statements in many occasions and has raised some issues as elites' needs. Therefore, while emphasizing the typology of elites and their ranking, this article tries to answer this main question with the method of content analysis: based on the statements of the supreme leader of the revolution, what requirements does the elite society face on the way to the realization of the new Islamic civilization? The case studies show nine elements that the elite society must align with in order to achieve the aforementioned goal. Meanwhile, the role of "political elites" is more prominent than other types of elites.
Keywords: Elite Society, Elite Requirements, Elite Typology, new Islamic civilization -
تمدن اسلامی در شرق جهان اسلام در سیر تاریخی خود پس از حمله مغولان و سقوط دولت خوارزمشاهیان و دستگاه خلافت عباسی با بحران و فروپاشی بی سابقه ای مواجه شد. در این شرایط بحرانی فرصت ها و عوامل مختلفی برای تغییرات و بازسازی وضع تمدن اسلامی فراهم آمد. این مقاله با روش تحلیل کیفی به بررسی نقش خاص خواجه در بحران یادشده به عنوان مسیله اصلی پرداخته و این نتیجه به دست آمد که تشخیص بحران تمدنی، نگاه تمدنی و برخی کنش های تمدنی وی همچون حفظ سرمایه های انسانی و فرهنگی، ایجاد کانون فرهنگی مراغه و سیاست تعامل و هم افزایی با عالمان و اندیشمندان مذاهب اسلامی، مهم ترین ویژگی های نقش خواجه بوده است.
کلید واژگان: نقش تمدنی خواجه، مدیریت اقتضایی خواجه، مدیریت راهبردی خواجه، بحران تمدنی، حفظ سرمایه های فرهنگی، سیاست هم افزایی -
مقاله حاضر در پی برون رفت از رویه عمومی تحقیقات تاریخ اهل بیت: که در بهره گیری از منابع، مراجعه ای یکسان و نه با درک کافی از محتوای آنها صورت میگیرد، به این مسئله میپردازد که گزاره های تاریخی، در چه گونه هایی و با چه حجم و خصوصیاتی در منابع تاریخ نگاری روایی امامیه جای گرفته اند؟ بدین منظور، مطالعه موردی مضامین گزاره های تاریخی مهمترین منابع روایی تاریخ اهل بیت: یعنی الکافی، عیون اخبار الرضا7 و الارشاد، در دو مرحله گونه شناسی و بررسی کمی - تطبیقی، در دستور کار قرار گرفت. شناسایی مضامین مشترک اصلی و فرعی منابع، جایگاه هر منبع در پاسخگویی به پرسشهای تاریخ اهل بیت:، دستیابی عینی و ملموس به اهداف مولفان و ارتباط اثر با نیازهای زمانه، تفاوت ماهوی تاریخنگاری روایی با تاریخنگاری عمومی مسلمانان و ضرورت و امکان سطح بندی تاریخ نگاری روایی امامیه از مهمترین نتایج تحقیق پیش رو است
کلید واژگان: تاریخنگاری روایی امامیه، منابع تاریخ ائمه:، گونه شناسی اخبار، بررسی کمی گزاره های تاریخیHadith Sciences, Volume:26 Issue: 3, 2021, PP 156 -176This article aims at changing the common research procedure made on the subject of the Ahl al-Bayt’s history. In that procedure different sources and references are referred to, equally and not on the basis of sufficient perception of the content of each of them. This article deals with the question, what are the types, volumes (i.e. quantity), and characteristics of historical reports in the sources of the tradition-oriented historiography of the Twelver Shi‘a? To answer this question, a case study of the contents of the historical reports contained in the most important tradition-oriented sources of the history of the Ahl al-Bayt (‘a.s.) namely al-Kāfī, ‘Uyūn Akhbār al-Riḍā and al-Irshād was put in the agenda in the two phases of typology and quantitative-qualitative investigation. Among the most important findings of the present research, mention can be made of: 1) identification of the major and minor shared contents of the sources; 2) status of each source in responding the questions about the history of the Ahl al-Bayt (‘a.s.); 3) objective and tangible access to the author’s goals and the relation of the work to the requirements of the age; 4) the substantial difference between the general historiography and the Muslims’ general historiography; and 5) the necessity and possibility of the classification of the tradition-oriented historiography of the Twelver Shi‘a.
Keywords: tradition-oriented historiography of the Twelver Shi‘a, sources of the historiography of the Imams (‘a.s.), typology of the historical accounts, quantitative study of the historical reports -
پس از آنکه سیدالشهداء(ع) نامه مسلم بن عقیل مبنی بر مناسب بودن شرایط کوفه برای سفر به آن شهر را دریافت کرد، تصمیم گرفت مکه را ترک گفته و به عراق رود. بالا بودن مجموع آمار مخالفان عزیمت امام(ع) به کوفه در منابع شیعی و اهل سنت، قابل تامل است. درستی یا نادرستی تعداد این مخالفت ها و اینکه نوع مخالفت آنان با اصل قیام بوده یا با شیوه قیام، سوال تحقیق پیش رو با روش توصیفی _ تحلیلی است. پژوهش حاضر ضمن بهره گیری از شواهد و قراین مختلف تاریخی و نیز شناخت نوع مخالفت ها، به بازخوانی اخبار پرداخته و تحذیرکنندگان را در قالب دو گروه ناصحان و مخالفان سیاسی قابل تقسیم بندی می داند. همچنین، تصحیف و خلط نام افراد با یکدیگر؛ تکثیر یک سخن و نسبت دادن آن به افراد دیگر؛ جعل خبر برای زیر سوال بردن قیام امام(ع) و نداشتن خاستگاه معتبر برای بعضی از این مخالفت ها را، از جمله عوامل افزایش شمار ناصحان و مخالفان می داند.
کلید واژگان: سیدالشهدا(ع)، مخالفان، ناصحان، مکه، کوفه
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.