جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « روایات » در نشریات گروه « فلسفه و کلام »

مسئله وحدت بدن یا کثرت آن برای هر انسان، همانند مسئله وحدت روح یا کثرت آن، از جمله مسائل محل نزاع در فلسفه کلاسیک است. در مستندات دینی نیز هر چند در نظر ابتدائی، تعارض ظاهری به چشم می خورد اما در مجموع می توان به جمع بندی مطلوب رسید. این مقاله با روش توصیفی و تحلیل محتوا، به بررسی مستندات در این خصوص پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد بر اساس مستندات دینی، هر انسانی دارای دو بدن «مادی» و «مثالی» است. اما در خصوص تعدد ارواح، اختلاف روایی وجود داشته، برخی روایات انسان را دارای دو روح «الحیوان» و «العقل» می داند و برخی روایات نیز انسان را دارای پنج روح «القوه، الشهوه، المدرج، الایمان و القدس» دانسته اند. همچنین به نظر می رسد دسته دوم از روایات قابل جمع با دسته نخست بوده و روایات حاکی از پنج روح، به قوای همان روح الحیوان و روح العقل اشاره دارد.

یکی مهم ترین قواعد علم کلام که زیربنای بسیاری از قواعد و مسایل این علم می باشد، قاعده «حسن و قبح عقلی» است. پذیرش این قاعده تاثیر بسزایی در نگرش ما به جهان هستی، خداشناسی و دیگر مسایل مهم کلامی دارد. متکلمان مسلمان درباره آن دو دیدگاه دارند. عدلیه(اعم از معتزله و امامیه) آن را پذیرفته و معتقدند حسن و قبح افعال، ذاتی است و عقل و فطرت آدمی بدون در نظر گرفتن هر چیز دیگری آن ها را درک می کند؛ اما اشاعره عقلی بودن آن را منکر شده و بر این باورند که بیان شارع حسن و قبح را سامان می دهد. در این نوشتار تلاش می کنیم با روشی تحلیلی-توصیفی و کتابخانه ای، این قاعده را از منظر روایات معصومین (علیهم السلام) بررسی کنیم و روشن سازیم که آیا خود قاعده یا مضمون آن در روایات بیان شده است یا خیر؟ بر اساس یافته های این پژوهش، معصومین به این مسیله پرداخته اند و روایات گاهی با صراحت و گاهی به صورت ضمنی، بر حسن و قبح عقلی دلالت دارند. در این مقاله به تبیین آن روایات خواهیم پرداخت.

مسیله تکفیربیشتر جنبه کلامی دارد تا فقهی و خا ستگاه آن نیز اعتقادی است بسیاری از متکلمان بین کفر و ایمان را ملکه و عدم ملکه می دانند یعنی اگر مو من به خدا نباشد کافر خواهد بود، نفاق وصفات منافقین در سیزده سوره از قرآن مطرح شده است. دراوایل سوره بقره نیز خداوند افراد را به سه گروه مومن، کافر و منافق تقسیم و به جهت پیجیدگی شخصیت منافقان، خصوصیات آنان را مورد توجه قرار داده است ودر سوره نهم از قران که نام های متعد دی دارد ومعرو ف ترین آنها(براءت،توبه،فاضحه) است برایت به این جهت که آغاز آن بیزاری خداوند از مشرکان است ، توبه به خاطر اینست که در این سوره از توبه سخن فروان به میان آمده و نام گذاری به(فاضحه) به جهت آنست که آیات مختلفی از آن بیان کننده رسوایی و فضاحت منافقان و پرده بر داری از باور ها و اعمالشان بوده.دراین پژوهش بررسی می شود منافق کافر است وخارج از اسلام؟ یا کفرش دارای مفهومی است عام؟ (پنهان کردن حق) برخی اعتقاد دارند اسلام ظاهری برای مسلمان بودن فرد کافی است وایمان درونی لازم نیست. از این منظر منافق مسلمان است و می تواند ارث ببرد و با مسلمان ازدواج کند، برخی دیگر معتقدند ارتکاز ذهنی از اسلام، ایمان و باور های درونی اوست و اسلام ظاهری کفایت نمی کند؛ در نتیجه منافق کافر است احکام وآثا ر کفر بر او جاری است وحق شهروندی در جامعه اسلامی از او سلب می گردد و در آخرت عذابی جاودانه دارد.گفتنی است پیامدها وآثار مربوط به نفاق در حوزه باورها واعتقادات است. لکن درحوزه رفتار و عمل همچون ریاء با کفراصطلاحی متفاوت است و به معنی خروج از اسلام نمی باشد.

آیات و روایات فراوانی که درباره ی آموزه ی عوالم پیشین وارد شده، اندیشمندان مسلمان را در طول تاریخ به نظریه پردازی پیرامون آن وا داشته است. حکمت متعالیه نیز به عنوان یک دستگاه معرفتی مبتنی بر روش شناسی فلسفی و الهام گرفته از آموزه های ناب دینی، از این قاعده برکنار نیست؛ لذا ملاصدرا نظریه ی ویژه ای در مورد عوالم پیشین و نحوه ی حضور انسان در آن جا ابراز داشته است. او معتقد است انسان ها در رتبه ای (نه زمانی) پیش از ظهور در عالم دنیا، هویات عقلی ای داشته اند که از پشت پدران عقلی شان بیرون کشیده شده و با شهود ربوبیت پروردگار، با زبان حال «بلی» گفته اند و میثاق سپرده اند. در روایات شیعی نیز به وضوح از دو عالم «ارواح» (روح های بدون بدن) و «ذر» (طینت های دارای اراده و ادراک) سخن به میان آمده است. اما یکی از پیامدهای کلامی-معرفتی باور به این آموزه، مساله ی فطرت است. بر اساس نظریه ی صدرالمتالهین، حضور در عوالم پیشین تاثیری در پیدایی و نیز کیفیت این حقیقت در انسان ندارد؛ زیرا فطرت عبارت است از خلقت ویژه ی آدمی که در همه ی انسان ها مشترک و یکسان است. اما با توجه به روایات شیعی، فطرت انسان نتیجه ی حضور و معرفت او در عوالم پیشین است؛ از این رو اولا فطرت های انسان ها کاملا یکسان نیستند، ثانیا اختیار و انتخاب های انسان در نحوه ی شکل گیری فطرت او نقش دارد، و ثالثا برخی فطرت ها ممدوح و برخی دیگر مذمومند.

با تطبیق تعریفی که فیلسوفان از «حرکت» (خروج تدریجی شیء از قوه به فعل سیلان و تدرج در وجود) و «مجرد» (موجودی که نه تنها جسم عنصری و طبیعی نیست، بدون وجود جسم عنصری و تعلق به آن نیز می تواند باقی بماند) ارایه کرده اند بر اموری در روایات، به اشاراتی از روایات بر مسیله امکان حرکت در مجردات می توان دست یافت؛ لیکن در نگاه ابتدایی، تعارضی در این باره در روایات مشاهده می شود؛ تعداد اندکی از روایات بر عدم حرکت در مجردات دلالت دارند. اما این روایات، ضعیف، مجمل، متعارض با روایات قطعی و غیردال بر ثبات مطلق مجردات اند. درمقابل، انبوهی از روایات یافت می شوند که بر امکان حرکت در مجردات دلالت دارند. روایاتی که از حرکت در تمام ممکنات یا وقت و اجل داشتن تمام مخلوقات یا مرگ تمام آنها یا ازدیاد علم ملایکه یا تقرب بیشتر یافتن ایشان و... حکایت دارند. از دلالت مجموع این روایات، اجمالا امکان حرکت در مجردات قابل استنباط است.

از مهم ترین روش های شناخت معنای واژه ای در زبان، استفاده از مفاهیم هم نشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط هم نشینی و جانشینی، می تواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژه‏ای است که بر گونه ای از بازدارندگی و خویشتن داری در انجام فعل حرام و زشت یا گدایی و درخواست بی مورد دلالت دارد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای با تاکید بر حوزه معناشناختی به بررسی واژه عفت درآیات و روایات پرداخته و با عنایت به روابط مفهومی عفت با دیگر مفاهیم هم نشین و جانشین، گستره معنایی این واژه و مفاهیم نو و کارآمد و چرایی هم نشینی و جانشینی این واژگان را به جای عفت بیان کرده که برای تعیین حدودوثغور این واژه و جلوگیری از سوء برداشت های شخصی ضروری است. بر اساس یافته های این پژوهش تعدادی از مفاهیم همچون هتک، حرص، شهوت رانی و گدایی مفاهیم متقابل عفت هستند و قناعت، نشانه اسلام و تشیع، غیرت، عقل و بهترین عبادت، مفاهیم غیرمتقابل و هم نشین عفت هستند که ارتباط معنایی وثیقی با عفت دارند و واژه های کف، امتناع، صبر و حفظ و آیات یا جملاتی در قرآن کریم جانشین واژه عفت هستند.

یکی از مهم ترین مسایلی که ذهن بشر را به خود مشغول کرده مساله شناخت خداوند متعال و صفات او است. در این میان رابطه خداوند با مخلوقات، یکی از چالش های مهم علوم عقلی بوده و حکما، متکلمان و عرفا در رابطه با آن اظهار نظر کرده اند. پیروان حکمت متعالیه «تشکیک در وجود» را پذیرفته و عرفا «وحدت وجود» را مطرح کرده اند. در این نوشتار تلاش می شود با روش تحقیقی- توصیفی و کتابخانه ای پاسخ به این سوال از منظر روایات بررسی شود. آنان در رابطه با ذات حق فرموده اند: «خداوند داخل در اشیا است، نه به صورت ممزوج شدن؛ و خارج از آنان است، نه به صورت مباینت و جدایی.» لذا در ابتدای امر تحلیل شارحان حدیث را نقل کرده سپس نتیجه گرفته ایم که این سخن دو معنای ثبوتی و سلبی دارد، معنای ثبوتی آن قابل درک نیست مگر با شهود، و معنای سلبی به معنای نفی جسمانیت از خداوند متعال و احاطه علمی و سیطره وجودی بر تمام موجودات است.

از جمله مباحثی که در حوزه قرآن پژوهی مطرح است بحث خلیفه الله است که در قرآن کریم چندین بار این واژه با صیغه های متفاوت آمده است این تحقیق با استفاده از شیوه توصیفی تحلیلی و مراجعه به کتب لغت و تفاسیر قرآن کریم و مراجعه به احادیث معصومین (ع) فراهم آمده و در پی پاسخ به این سوال است که واژه خلیفه از حیث مفهومی و با توجه به قراین به چه معناست و آیا مصادیق آن فقط انبیاء و ایمه ممعصومین هستند یا هرکسی که بعد از پیامبر رهبری جامعه اسلامی را به دست به گیرد.. نتیجه حاصل از آن این است که خلیفه الله در هر عصری از جانب خداوند متعال معین و منصوب است و همواره زمین از حجت و خلیفه الهی خالی نیست. ازجمله دلایل این ادعا این است که در قرآن کریم این واژه خاص انبیا و اولیای الهی بکار رفته است. ازنظر قرآن کریم چون خلیفه الهی علم اسماء را از خداوند متعال دریافت نموده و با فضیلت علم و عصمت به مقامی رسیده که به امر خداوند متعال مسجود فرشتگان و به عالی ترین جایگاه در عالم خلقت رسیده یعنی مقام خلافت الهی در زمین که این امر جز با اراده حضرت حق امکان پذیر نیست. لذا افراد دیگر از جامعه بشری شایستگی منصب مقام خلافت خداوند را ندارند.

از آن جایی که در دنیای کنونی، جهان اسلام در برابر جهان کفر است و بسیاری از دشمنان اسلام، از شوکت و عظمت اسلام و مسلمانان در هراس هستند و درصدد آن هستند که هر از گاهی به عظمت مسلمانان بکاهند و مهم-ترین راهکار آن را کاستن قدرت مسلمانان و تعداد نفوس آنان می دانند و درصدد آن بر آمده اند که از تعداد مسلمانان بکاهند و آنان را در اقلیت قرار دهند، بنابراین لازم است که هم مسلمانان را با فرهنگ اصیل اسلامی نسبت به فرزند آوری آشنا نمود و هم به بررسی از ظاهر برخی از آیات و روایات که بر نکوهش از فرزند آوری دلالت دارند، پرداخت و راهکار حل آن را بیان نمود. در نوشتار حاضر با استفاده از شیوه تحلیلی انتقادی و با بهره گیری از آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت، به آسیب شناخت آیات فرزند آوری پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که ظاهر برخی از آیات، بیانگر تکاثر بودن فرزندان، فتنه بودن فرزندان، عامل دوری بودن اشتغال به فرزندان از خدا، دشمنی فرزندان با والدین است. علاوه بر آن که بیان نمودیم که استنباط این موانع از آیات درست نیست و نتیجه نوعی نگرش سطحی به آیات است و تدبر در آیات، بیانگر آن است که آیات بر آن دلالت ندارد.

ولایت باطن نبوت و تحلیل و تفسیر عرفانی آن یک ضرورت است. ولایت در میان اهل عرفان به قرب به خدای رحمان معنی می شود. وقتی که بنده از خود فانی و به حق می شود می توان گفت به ولایت رسیده است. وقتی معنای ولایت کامل می شود که مضاف بر قیام بنده برای حق، اخلاق ایشان نیز به اخلاق حق تغییر کند و به اوصاف ایشان تبدیل شود به طوری که علم ایشان علم حق، قدرت ایشان قدرت حق و فعل ایشان فعل حق باشد. هدف از انجام این تحقیق رابطه ولایت امام مهدی با ولایت رسول اکرم و امام علی علیهماالسلام با تاکید بر اندیشه های امام و عرضه آن بر معارف اهل بیت علیهم السلام می باشد. روش این تحقیق توصیفی تحلیلی خواهد بود. حوزه کار منابع کتابخانه ای، اسناد و مدارک (منابع چاپ شده) و نیز وبگاه ها و بانک های اطلاعاتی خواهد بود. نتایج تحقیق نشان می دهد که عارفان درخصوص بحث ولایت نظراتی داشته اند که از آغاز تا پایان قرن هفتم دست خوش تحولات متعددی بوده است. به طوری که می توان گفت در قرن های اولیه، ولی از نظر صوفیه، شیخ یا پیری محسوب می شده است که مبادرت به راهنمایی و ارشاد سالکان در راستای نیل به مقصود می نموده است. اما در قرن های بعد، مقوله ولایت به شکل تخصصی تری دنبال شد و حکیم ترمذی، کسی بود که برای اولین بار در سیر تاریخ عرفان و تصوف اسلامی توانست نظریه ولایت را ارایه دهد و پس از آن، اکثر عرفا در این خصوص به تحقیق و تفحص پرداخته و مطالبی را ارایه نموده اند.

در این مبحث پرسش اصلی آن است که آیا خداوند ویژگی یا مجموعه ای از ویژگی ها را دارد که بتوان براساس آنها او را به مثابه یک شخص قلمداد کرد؟ آیا از منظر قرآن می توان شخص انگاری خداوند را اثبات کرد؟ این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی استفاده می کند و ابتدا با بیان اینکه مفهوم شخص وارگی یک وصف بسیط و ممتاز در عداد سایر اوصاف نیست، نشان داده خواهد شد که شخص وارگی، وصفی مرکب گونه و مجموعه ای از اوصاف مختلف است که جمع آن، سبب شکل گیری آثار جدید می شود؛ ازاین رو حدود هفت معیار ضروری برای شخص وارگی مطرح می شود که براساس آن می توان قضاوت کرد که آیا از منظر قرآن، خداوند موجودی متشخص است یا نه؟ براساس یافته های این پژوهش با شواهدی که از قرآن خواهیم آورد، شخص وار بودن خدای دین اسلام اثبات می شود.

یکی از مباحث کلامی که در دوران متاخر تحت تاثیر فرهنگ جدید غربی بیش‌ازپیش به آن پرداخته شده، مسیله «قلمرو دین» است. بحث قلمرو دین از آن رو مهم است که می‌تواند به‌روشنی در فهم متون دینی ما را یاری کند و قرینه‌ای برای فهم صحیح ما از دین محسوب شود. در این مقاله تلاش شده است تا رویکرد یکی از جوامع مهم روایی شیعه، یعنی کتاب شریف «اصول کافی» به موضوع «قلمرو دین» با روش گردآوری خانواده حدیثی بررسی شود. براساس این روش، از کنار هم قرار دادن مجموع روایات هم‌مضمون در اصول کافی مطابق یک معیار کلی،‌ «گستره حضور دین در عرصه‌های مختلف زندگی بشر تا جایی است که با سعادت نهایی انسان گره خورده باشد». بیان این نکته حایز اهمیت است که در نوشتار پیش‌رو امکان بررسی قلمرو دین از منظر درون‌دینی مفروض گرفته شده است.

اسلام و قرآن با ارایه بینش‌ها، آگاهی‌ها، ارزش‌ها، هنجارها، احساس‌ها و الگوهای اجتماعی توانسته است بیشترین تاثیر را بر نحوه زیستن انسان‌ها از خود نشان دهد. آخرین دین آسمانی برای تمام نیازهای درونی و بیرونی راهکار نشان داده و با عرضه الگوهای رفتاری متنوع، انسان را به سرمنزل مقصود رهنمون کند و به حیات جاودانه نایل گرداند. الگوهای سبک زندگی مدرن علی رغم فرصت‌ها و امکاناتی که در اختیار بشر قرار داده است وبه موضوعات مادی و مسایل دنیوی پرداخته، بیماری‌ها و آسیب‌های متعددی را نیز به ارمغان آورده است. اسلام به عنوان آخرین و برترین دین الهی، الگوها و مدل‌های متعادل و جامعی را در اختیار انسان قرار می‌دهد تا آدمی بتواند ضمن رهایی از تهدیدها و آسیب‌ها به سعادت دنیوی و اخروی دست یابد. دین به گونه‌های مختلف می‌تواند در سبک زندگی انسان تاثیرگذار باشد؛ دین حاوی آگاهی‌ها، بینش‌ها و نگرش‌های اصلی است که در سبک دهی به زندگی انسان‌ها نقش آفرین‌‌اند. دین شناخت‌ها و نگرش‌های اصیلی را در ارتباط با خدا، جهان دیگر و انسان به آدمی می‌دهد تا از این طریق بتواند تصاویر روشن از جهان پیرامون و خویشتن داشته باشد. هدف از پژوهش پیش رو این است که اصول و موضوعات سبک زندگی اسلامی که انسان را به حیات طیبه برساند و خوشبختی و صراط را در یابد و به سعادت دنیوی و اخروی برسد از آیات و روایات استفاده کرده است و الگو و روش‌هایی را توضیح می دهد که ما بتوانیم آنرا در زندگی خود اجرا کنیم و سریع تر رشد کنیم تا به سر منزل مقصود برسیم.

اسلام خواهان رشد و تعالی و برتری مسلمانان در تمامی زمینه‌ها، ازجمله زمینه اقتصادی است و بدین‌منظور مسلمانان را به کار و تلاش در جهت رشد تولیدات داخلی و بی‌نیازی از دیگران دعوت می‌کند. رسیدن به قدرت و اقتدار اقتصادی از راه‌های مختلفی قابل دستیابی است و عامل موثر در انتخاب این راه‌ها، نوع هدفی است که هر جامعه‌ای از تولید دنبال می‌کند. بنابراین ازآنجاکه هدف از تولید در انتخاب روش‌ها و راهکارهای تولید موثر است و استفاده از روش‌های موثر و بی‌نقص تنها از طریق یک مکتب الهی به‌ دست می‌آید؛ هدف از این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، معرفی اهداف تولید از دیدگاه اسلام است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که اسلام از تاکید و تشویق به کار و تولید اهدافی را دنبال می‌کند و این اهداف به‌گونه‌ای پی‌ریزی شده‌اند که به تحقق هدف خداوند از خلقت جهان و جهانیان کمک خواهند کرد.

پیشرفت و تعالی نظام اسلامی، وابسته به رهبران و کارگزارانی است که بتوانند حکومت و جامعه را براساس آرمان‌ها و مبانی اصولی‌اش پیش ببرند. در نظام اسلامی، شناخت صحیح نیروها و اطلاع از شاخصه‌های ایشان، مانع نفوذ عوامل دشمن در بدنه نظام خواهد شد. بهترین راه برای شناخت خصوصیات کارگزاران در نظام اسلامی و ارایه الگویی مناسب در این زمینه، مراجعه به مبانی اسلام است. در این پژوهش، مجموعه‌ای از ویژگی‌های کارگزاران، در جهت گزینش و به‌کارگیری آنها در نظام اسلامی براساس قرآن کریم و روایات معصومان‌(ره) در سه ساحت علمی، خلقی و توانایی، مورد بررسی قرار گرفته است. مستندسازی شاخصه‌های کارگزاران در ابعاد علمی، خلقی و توانایی براساس قرآن کریم و روایات، ابداعی است که این مقاله را از سایر پژوهش‌ها متمایز ساخته است. این پژوهش به تحلیل شاخصه‌های کارگزاران در نظام اسلامی با بهره‌گیری از منابع مذکور با روش تحلیلی توصیفی می‌پردازد. یافته‌های تحقیق بر این امر حکایت دارد که کارگزار نظام اسلامی می‌بایست از شاخصه‌هایی همچون علم و آگاهی، ولایتمداری، اخلاص در رفتار و عملکرد خود، مسیولیت‌پذیری و... برخوردار باشد.

یکی از مهم ترین مباحث اعتقادی، مسئله جایگاه وجودی پیامبر خاتم N پیش از مرتبه طبیعت است. شناخت و فهم صحیح این مسیله، در بسیاری از مسایل دیگر همچون تفویض امور خلایق، وساطت حضرات معصومین در آفرینش و برخی دیگر از حقوق ایشان بر مخلوقات، تاثیر قابل توجهی خواهد داشت. یکی از راه های شناخت این مهم، بررسی روایات خلقت نوری اهل بیتM  است. در این پژوهش تلاش شده تا با گردآوری کتابخانه ای اطلاعات و به مدد تحلیل و توصیف داده ها، به دیدگاه سه حکیم عالی قدر در جهان اسلام، ملاصدرا، فیض کاشانی و علامه طباطبایی، و در ضمن آن، به سه روایت در این باب اشاره شود. حاصل به دست آمده چنین است که هر سه فیلسوف، روایات خلقت نوری را پذیرفته و لازمه آن را عینیت عقل اول و نور پیامبر خاتم N و اهل بیت M می دانند.

با رجوع به برخی آیات قرآنی (مانند آیه 68 سوره زمر)، با اصطلاح «صعق» روبه رو می شویم که به دنبال نفخ صور، همه موجودات هستی را در بر می گیرد. براساس روایات معتبری مانند روایت امام سجاد7 که در تفسیر آیه آمده است، «صعق» به «موت» تفسیر گردیده و به همه موجودات مادی و مجرد (مانند فرشتگان) نسبت داده شده است. در پژوهش حاضر تلاش شده تا به شیوه عقلی و نقلی و با رویکرد فلسفی و کلامی، چگونگی وقوع مرگ در مجردات مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. در همین راستا، با مبنا قرار دادن این همانی ماهیت مرگ و خواب در آموزه های دینی و تحلیل ویژگی های خواب، چگونگی وقوع مرگ در مجردات، براساس مبانی فلسفی تبیین گردیده است. در پایان، این نتیجه به دست آمده است که مرگ در مجردات مثالی به صورت قطع ارتباط وجودی و ادراکی با جسم مثالی می باشد که لازمه آن انتقال از یک مرتبه هستی به مرتبه بالاتر است. در مجردات عقلی نیز مرگ به معنای «قطع توجه ادراکی آنان از خود» می باشد که در آموزه های دینی از آن به «انقطاع» و در اصطلاح عرفان به «فنا» تعبیر می شود.

کسب معرفت به ابعاد وجودی پیامبر خاتم از مهم ترین و اساسی ترین معارف اعتقادی است. یکی از ابعاد این مساله، وجود پیامبر خاتم پیش از مرتبه طبیعت است. در این پژوهش، نگارنده کوشیده است براساس روایاتی که اشاره مستقیم به نام پیامبر کرده اند و مستقیم یا غیر مستقیم به مساله این پژوهش مربوط است، به مدد اصول عامه فلسفی و با روش کتابخانه ای و تحلیلی توصیفی، جایگاه وجودی پیامبر اسلام9 پیش از عالم طبیعت را تبیین نماید. حاصل این بررسی ها بیانگر این است که باطن و حقیقت وجودی پیامبر بعینه (عینا) همان عقل اول است و آن رابطه خاصی که میان وجود جسمانی پیامبر9و عقل اول وجود دارد، نظیر رابطه میان بدن طبیعی و نفس ناطقه سایر انسان ها می باشد. سپس در مراتب بعد، حقیقت باطنی سایر اهل بیت در طول باطن پیامبر قرار دارد و میان این حقایق باطنی و وجود جسمانی اهل بیت رابطه انحصاری وجود دارد.