اصول طراحی و ساخت مصلی مبتنی بر فرهنگ اسلامی در معماری معاصر ایران

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و گرایش مردم به نمازهای جمعه موجب شد تا نیاز به ساخت مصلاهای جدید و توسعه مصلاهای موجود بیش از پیش احساس شود. از این رو رفته رفته گرایش به طراحی و ساخت این گونه بناها به عنوان گرایشی جدی در معماری معاصر مورد توجه قرار گرفت. در این راستا باید بررسی نمود که در هدایت طراحی معماری مصلاها چه مبانی و اصولی باید رعایت شوند؟ برای تحقق آن مبانی فقهی، چه الگوهای معماری قابل استفاده اند و هر یک از این الگوها چه مزیت ها و کاستی هایی دارند؟ نکته قابل توجه آن است که جایگاه والای اجتماعی و بویژه مذهبی مصلا ها، حساسیت طراحی این فضاها را بیش از پیش نمایان ساخت. در این مقاله پس از سیری در احادیث فقهی و اسناد کهن و معاصر در موضوع مصلا تلاش می گردد با استفاده از اجتهاد معمارانه، الگوهای تحقق بخش به اصول بیان شده در احادیث معرفی و تحلیل گردد. در این راستا پنج اصل فقهی مکانیابی مصلا در خارج از شهر، تفاوت در مسیررفت و برگشت، عدم جواز هر گونه ساخت، نماز در فضای باز و وجود مانع و پرده مبنا قرار گرفته و الگوهای تحقق پذیری آن ها مورد بحث واقع شده است. این اصول در بیشتر مصلاهای تاریخی مورد توجه بوده اند. در حالیکه در طراحی مصلاهای معاصر این اصول کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.