فصاحت کلام از منظر بلاغت فارسی و عربی(نگاهی انتقادی به دو مقوله «تنافر کلام» و «تتابع اضافات»)

بررسی دو مقوله «تنافر کلام» و«تتابع اضافات» که از عیوب فصاحت کلام شمرده می شوند، نشان می دهد که این دو چندان که باید با ویژگی های ادب فارسی همگام نیستند و چون دیگر مسائل بلاغت فارسی برگرفته از بلاغت عربی است و معمولا بلاغت نویسان بی توجه به این مساله به ذکر مثالهای نادرست پرداخته اند؛ مثالهایی که نه تنها عیبی در آن وجود ندارد، خود مشتمل بر آرایه ای ادبی است که از آن به واج آرایی یا نغمه حروف تعبیر می شود. در بلاغت عربی نیز این نکته قابل ارزیابی است؛ از آنجا که عده ای از ادب پژوهان پیشین به مقوله تکرار حرف، نگاه مثبتی نداشتند، بلاغت نویسان نیز معمولا هر تکرار حرفی را نکوهش کرده و ذیل تنافر کلام مطرح کرده اند. تتابع اضافات هم از چنین ضعفی به دور نبوده و در بیشتر کتب بلاغی عربی با نوعی سطحی نگری همراه است. پژوهش حاضر ضمن بررسی آرای مختلف ادب پژوهان، به تحلیل جایگاه این دو موضوع در بلاغت فارسی و عربی می پردازد، و بر این باور است که ذکر مباحثی از این دست نیازمند ژرف نگری بیشتر و ضابطه مند شدن است تا هم در آوردن سرفصلهای مشابه پرهیز نمود که بعضا بی توجه به ویژگی های یک زبان است و هم از ذکر مثالهای نادرست اجتناب کرد.