قومیت و دیپلماسی؛ لزوم تداوم و گسترش جایگاه اقوام در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در عصر جهانی شدن

تغییرات حاصل در محتوای روابط بین الملل و تحولات منطقه ای، ناشی از جهانی شدن، سبب ساز اهمیت یافتن اقوام و اقلیت های قومی-مذهبی در مناسبات امروزی جهان سیاست شده است. به ویژه در منطقه خاورمیانه تحولات و تنش های منطقه ای حاصل از تنوع اقوام و مذاهب و درگیری آنها با یکدیگر، افزون بر ریشه های تاریخی، به سبب تاثیرات جهانی شدن رو به افزایش است، چراکه آگاهی از خود و توانایی برای ایجاد هویت بر اساس آن افزایش یافته است. آنچه در این میان اهمیت دارد دو مطلب است: نخست درک حقیقت مسائل امنیتی خاورمیانه تحت تاثیر مشکلات و تنوع اقوام و دیگری لزوم نگرشی جدید به محتوا و ابزار در فرآیندهای دیپلماتیک. مقاله حاضر با استناد به دیدگاه های مکتب سازه انگاری که معتقد است آنچه اشخاص می خواهند وابسته به این است که با «که» تعامل دارند و تا چه حد به گروه آنان وابستگی دارد، استفاده از اقلیت های قومی و مذهبی در دستگاه دیپلماسی کشور را راهکاری مفید برای حل مسائل و مشکلات منطقه ای ایران می داند. بدین صورت که استفاده از ابزارهای قومیتی و مذهبی ضمن ایجاد باوری سازنده در یک فرآیند دیپلماتیک که منجر به یک سیاست خارجی و دیپلماسی پویا می گردد؛ باعث ایجاد و توسعه همبستگی ملی و کمک به فراید دولت ملت سازی می شود. آنچه متناسب وضعیت ملی ایران است و هیچ گونه تضادی با هویت اصیل ایرانی- اسلامی نیز ندارد.