اهمیت اخلاقی ظرفیت روانی در شرایط استطاعت سفر حج تمتع

برخورداری از استطاعت مالی، توانایی بدنی و ظرفیت روانی، مهم ترین شرایط وجوب حج تمتع هستند؛ اما اکثر مکلفان، به ظرفیت روانی توجهی نداشته، هر سال، تعدادی افراد فاقد ظرفیت روانی با رفتن به حج، آسیب دیده و تحت درمان قرار می گیرند یا به کشور بازگردانده می شوند. در نتیجه، شماری از واجدین شرایط از فریضه ی حج محروم می شوند. درباره ی ظرفیت روانی مکلفان، پژوهشی انجام نگرفته و هدف این مطالعه، نشان دادن اهمیت اخلاقی ظرفیت روانی برای انجام حج است. در بخش کمی این مطالعه کاربردی -تحلیلی، نخست اطلاعات پرونده های موجود در سیستم ثبت اطلاعات مرکز پزشکی حج و زیارت از سال 1391تا 1393 شمسی استخراج شده و پس از ارزیابی با رعایت معیارهای DSM-IV-TR توسط دستیار روان پزشکی زیر نظر متخصص و پزشکان کاروان ،اطلاعات بدست آمده تحلیل شدند. در بخش کیفی، از مدیران ستادی سازمان حج و زیارت و اعضای کارگروه سلامت، اطلاعات سازمان یافته ی جامعی گردآوری شد. در این مطالعه معلوم شد 16.7% (17 نفر) از حجاجی که طی سال های 91 تا 93 به علت اختلالات روانی به بیمارستان های مکه و مدینه مراجعه کرده اند (جمعا 102 نفر)، به اختلالات طیف اسکیزوفرنیا و سایکوتیک مبتلا و فاقد ظرفیت روانی و شرط استطاعت بوده اند. نتایج مطالعه علاوه بر یاری سیاست گذاران سلامت برای نظارت بر اعزام حجاج، می تواند شاخصی شرعی و راهنمایی اخلاقی برای شناسایی مصادیق افرادی که فریضه ی حج از آنان ساقط است تلقی شود و به جلوگیری از اتلاف هزینه، تضییع وقت حجاج و کارکنان و مخدوش شدن اعتبار ملی بینجامد؛ همچنین، نتایج این پژوهش می تواند به جایگزین کردن افراد واجد شرایط به جای افراد فاقد شرایط، کمک کند.