توالی یابی و شناسایی اجزای پروموتر ژن 26Sp7 و بررسی بیان آن در گندم تحت تنش خشکی

خشکی یکی از مهم ترین تنش های غیرزنده در تولید محصولات کشاورزی می باشد که هر ساله خسارت های زیادی به گیاهان زراعی مخصوصا گندم وارد می نماید. مقاومت به خشکی صفتی پیچیده است که به صورت چند ژنی کنترل می شود و گواهی بر پیچیدگی اصلاح این صفت زراعی مهم می باشد. تاکنون روش های زیادی برای اصلاح گیاهان به تنش خشکی به کار گرفته شده است. در این میان پرتوتابی رهیافت مناسبی برای بهبود سطح تنوع ژنتیکی در کوتاه مدت به نظر می رسد. مطالعات بسیاری نشان می دهد که بیان اکثر ژن ها در شرایط متغیر محیطی مبتنی بر کنترل ترکیبی چند فاکتور رونویسی و اتصال آنها به عناصرموجود در ناحیه ی پروموتر است. لذا در مطالعه ی حاضر توالی یابی کامل یکی از ژن های دخیل در تخریب پروتئین ها (26sP7) برای اولین بار، با روش پیمایش ژنومی، بررسی توالی پروموتر ژن با استفاده از نرم افزارهای NEW PLACE و Plant CARE و همچنین بررسی الگوی بیان ژن با روش QRT-PCR در گندم رقم طبسی (حساس به خشکی) و لاین موتانت آن T-65-58-8 (نیمه متحمل به خشکی) تیمار شده با اشعه ی گاما، طی تنش خشکی اعمال شده با PEG در سطح 5/0 مگاپاسکال در مرحله ی گیاهچه ای انجام شد. بیان ژن26sP7  در لاین نیمه متحمل موتانت و رقم حساس طبسی طی تنش خشکی افزایش یافته است. در لاین موتانت در تیمار سه ساعت پس از اعمال تنش، به حداکثر میزان تظاهر رسیده است. در رقم طبسی، با شروع تنش خشکی میزان بیان این ژن افزایش یافته، تااینکه در 48 ساعت پس از اعمال تنش به حداکثر میزان خود رسیده است. الگوی بیان ژن در رقم طبسی نشان دهنده ی افزایش بیان ژن در تمامی تیمارهای تنش می باشد که احتمالا نشان دهنده تخریب پروتئین ها طی تمامی تیمارها و دلیل بر حساس بودن این رقم می باشد. بررسی توالی پروموتر این ژن حاکی از وجود درصد بالایی از عناصر تنظیم کننده ی همسوساز طی تنش خشکی و دهیدر اسیون سلولی مانند عناصر پاسخ دهنده به کم آبی (DRE)، جایگاه اتصال پروتئین های (MYB) و(MYC) ، عناصر پاسخ دهنده به اسیدآبسیزیک (ABRE) ، پاسخ دهنده به نور(GT) ، عناصر تنظیم کننده ی رونویسی ژن مانند جعبه ی TATA و جعبه ی CAAT بود. بنابراین، افزایش بیان این ژن طی تنش خشکی را می توان احتمالا به جایگاه های اتصال فاکتورهای رونویسی که طی تنش خشکی موجب بیان این ژن می شود، نسبت داد.