تحلیل الگوی پراکنش و فشردگی فرم شهری با رویکرد فرم شهری پایدار در کلانشهرها (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)

در پی افزایش جمعیت شهرنشین و بروز بحران های محیط زیست و ناپایداری های محیطی در شهرها، یکی از موارد اساسی در راستای نیل به توسعه شهری پایدار، شناخت فرم شهری و تلاش برای دستیابی به فرم پایدار است. از همین رو هدف پژوهش حاضر بررسی انواع فرم های شهری و رابطه آن با مفاهیم پایداری و ساماندهی الگوی توسعه، فرم شهری تبریز است. روش تحقیق حاضر، توصیفی تحلیلی با اهداف کاربردی است. داده های مورد نیاز ازطریق اسناد و سازمان های مختلف جمع آوری و با استفاده از مدل های آنتروپی شانون، هلدرن و ضریب جینی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مقدار مطلق آنتروپی کلانشهر تبریز در سال 1335 برابر با مقدار 3692/1 و مقدار نسبی آن حدود 7641/0 می باشد که در سال 1395 به ترتیب به 1951/2 و 9533/0 رسیده است. نزدیک بودن مقدار آنتروپی به مقدار حداکثر، نشانگر رشد پراکنده شهر است. در بررسی بی قوارگی شهر با استفاده از مدل هلدرن طی سال های 1335-1395، حدود 69 درصد از رشد فیزیکی شهر مربوط به رشد جمعیت و 31 درصد مربوط به رشد اسپرال بوده است که به کاهش تراکم ناخالص جمعیت و افزایش سرانه ناخالص زمین شهری منجر شده است و مقدار ضریب جینی برابر 005/0 می باشد که نشان می دهد رشد فیزیکی شهر به حالت پراکنش و دارای الگویی غیرمتراکم است.