واکاوی الگوی اخلاقی و رفتاری ائمه اطهار (ع) در برخورد با بردگان

رسم و سنت برده داری که مطابق آن یک انسان تحت مالکیت انسانی دیگر قرار  می گیرد، در آستانه ظهور اسلام و در عربستان رایج بود. گسترش قلمرو اسلامی و فتح مناطقی از آسیا و شمال آفریقا در سده های اول و دوم هجری قمری، و ورود بردگان و اسرا، زمینه را برای تقویت برده داری در جامعه عرب فراهم آورد و بردگان به ابزار زندگی خانواده های مرفه و اشراف جامعه اسلامی بدل شدند. پیامبر اکرم و ایمه اطهار (ع) ضمن نقد نگاه ابزارگرایانه به بردگان و نقض حقوق و کرامت انسانی آنان که در تنافی و تضاد با مبانی حقوق اسلامی بود، افزون بر آگاه ساختن مسلمانان در این زمینه، در رفتار و سلوک فردی خود الگوی اسلامی رفتار با بردگان را به نمایش گزاردند. در این پژوهش تلاش شد  با بهره گیری از نوشته های تاریخی و غیر تاریخی  منش و الگوی رفتاری ایمه (ع) نسبت به بردگان مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد و با استفاده از روش توصیفی۔ تحلیلی، داده های به دست آمده تجزیه و تحلیل شود. نتایج این پژوهش، نشان می دهد در شرایطی که نسبت به غلامان و کنیزان از سر جهل و تعصب تبعیض روا داشته می شد، ایمه معصومین (ع) با نگاهی انسانی و  برگرفته از مبانی و آموزه های اصیل اسلامی، ضمن حمایت حقوقی و اخلاقی از بردگان، با آزاد کردن و تعلیم و تربیت آنان، عملا الگویی از رفتار درست و اسلامی ارایه دادند و جایگاه و منزلت بردگان را ارتقا بخشیدند.