مفهوم سازی کار بیهوده و تصویرسازی از بیهوده کاران در نهج البلاغه

کتاب گران سنگ نهج البلاغه مشتمل بر تعداد قابل ملاحظه ای از عبارت های دال بر مفهوم بیهوده کاری است که امام علی (ع) برای ترسیم میزان درجه عبث بودن یک کار، القای دور بودن خود از آن امور  و در راستای به تصویر کشیدن میزان نزدیکی و خوگرفتن جبهه مقابل به آنها، از آن تعابیر بهره برده که با توجه به جنبه اقناعی آن تعابیر، شناسایی، استخراج و تحلیل آنها بسیار پراهمیت می نماید و نقش محوری در دریافت مفاهیم موردنظر امیر سخن دارد. در پرتو اهمیت مساله، پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی می کوشد ضمن شناسایی تعابیر دال بر بیهوده کاری و بیهوده کارانی که در نهج البلاغه حضور یافتند، به این موضوع بپردازد که در خطبه ها و نامه های نهج البلاغه، عمل مورد بحث، با چه استراتژی ای مفهوم سازی شده، چه شخص یا اشخاصی کارشان، نمود بیهودگی و بیهوده کاری است و چه تصویری از آنان ارایه شده و عموما ریشه آن امور در چیست. بررسی نشان از آن دارد که حضرت کوشیده در راستای اصلاح امور و روشنگری، با کاربست تشبیه و عینی سازی امور موردنظر، مخاطبان بیهوده گرا را متوجه گژفهمی شان نماید و در همان حال با تصویرسازی بی بدیل، مانایی و ماندگاری مفهوم سخن خود را در ذهن مخاطب بالا ببرد. دیگر اینکه بحث زمامداری و خلافت، محور بیشتر سخنان مشتمل بر بیهودگی و بیهوده کاری بوده است.