گزینش و معرفی ارقام پرمحصول و زودرس پنبه از بین ارقام پیشرفته در استان اردبیل

سابقه و هدف:

 پنبه یکی از مهمترین محصولات صنعتی در جهان است که برای تولید الیاف و دانه های روغنی کشت می شود. ارزیابی صفات زراعی به خصوص زودرسی و عملکرد در پنبه ارزشمند بوده و می توان از این طریق برای گزینش ارقام بهتر استفاده کرد. هدف از این تحقیق، دستیابی به ارقام زودرس و پرمحصول پنبه برای استان اردبیل  است.

در این مطالعه 35 رقم و ژنوتیپ پنبه از نظر زودرسی و عملکرد طی دو سال متوالی (1397-1398) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان مورد ارزیابی قرار گرفتند.

بررسی نتایج نشان داد که درصد زودرسی و صفت عملکرد به طور قابل توجهی تحت تاثیر ارقام قرار گرفتند. در بین ارقام، بیشترین عملکرد چین اول و عملکرد کل به ترتیب با مقدار 3454 کیلوگرم در هکتار و 5431 کیلوگرم در هکتار در رقم شایان مشاهده شد، در حالی که بیشترین عملکرد چین دوم با مقدار 2323 کیلوگرم در هکتار و بیشترین زودرسی به میزان 74 درصد در ژنوتیپ آوانگارد ثبت شد. بر اساس تجزیه خوشه ای ارقام پنبه به روش Ward در سه گروه مختلف گروه بندی شدند. در کلاستر اول، ارقام K8801، ساحل، بختگان، خورشید، مهر، K8802، BC244، SKSH249، آوانگارد، اوپال، N2G80، SKT133، خرداد، ساجدی، GKTB113، لطیف، NSKB23، NSK847، و ورامین، در کلاستر دوم ارقام Sk-G (A-4)، شیرپان 603، O10، تابلادیلا، بلی ایزووار، شیرپان 533، تاشکند، اولتان و 4-s4 و در کلاستر سوم ارقام نازیلی، شماره 228، شماره 200، B557، ارمغان، گلستان و شایان قرار داشتند. ارقام کلاستر دوم از نظر درصد زودرسی و ارقام کلاستر اول از نظر عملکرد چین اول، عملکرد چین دوم بهترین بودند. ارقام کلاستر سوم از نظر عملکرد کل برتری خوبی نشان دادند.

  ارزیابی نتایج طیف وسیعی از تنوع را از لحاظ زودرسی و عملکرد در ارقام مورد مطالعه نشان داد. در بین ارقام مورد بررسی، ژنوتیپ آوانگارد از نظر درصد زودرسی، رقم شایان از نظر عملکرد چین اول و عملکرد کل برتر بودند. بنابراین می توان ژتونتیپ آوانگارد و رقم شایان را برای منطقه مغان توصیه کرد