تاثیر سمیت مزمن حشره کش دیازینون بر شاخص های رشد، بقاء و فعالیت های فیزیولوژیکی آرتمیای دریاچه ارومیه (Artemia urmiana)

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر سمیت مزمن حشره کش دیازینون به عنوان یکی از پرمصرف ترین سموم مورد استفاده در زمین های زراعی و باغ های اطراف دریاچه ارومیه، بر شاخص های رشد، بقاء، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و گوارشی در گونه Artemia urmiana صورت گرفت. ابتدا LC50 حشره کش دیازینون برای مراحل مختلف سنی آرتمیا شامل ناپلی، متاناپلی و بالغین در ساعت های 24، 48 و 96 با استفاده از آزمون پروبیت سنجش شد. LC50 دیازینون برای ناپلی در ساعت های عنوان شده به ترتیب 23/769، 9920 و 0/008، برای متاناپلی 2/231، 0/015 و 0/002 و برای بالغین 0/919، 0/038 و 0/007 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. برای بررسی اثر سمیت مزمن حشره کش دیازینون بر شاخص های زیستی، A. urmiana در قالب 4 تیمار کنترل، 25 درصد LC50، 50 درصد LC50 و 100 درصد LC50 به مدت 15 روز پرورش داده شد. شاخص های رشد و درصد بقاء در روزهای 8، 11 و 15 و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و گوارشی کل زی توده آرتمیاها در انتهای دوره سنجش شدند. بیشترین مقدار رشد و بقاء در تیمار کنترل و کمترین آن ها در تیمار 100 درصد LC50  مشاهده شد (0/05>P). فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در تیمارهای 25 درصد LC50  و 50 درصد LC50  کاهش یافت (0/05>P). فعالیت آنزیم های کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز نیز در تیمارهای 25 درصد LC50  و 50 درصد LC50  در مقایسه با تیمار 100 درصد LC50  کاهش یافت (0/05>P). بین تیمارهای مختلف در فعالیت آنزیم های آلکالین پروتیاز و لیپاز اختلاف معنی داری مشاهده نشد (0/05<P). فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز با افزایش غلظت دیازینون کاهش یافت (0/05>P). به طور کلی می توان نتیجه گرفت که دیازینون باعث کاهش رشد و بقاء در A. urmiana خواهدشد و اثرات منفی بر فعالیت آنزیمی دارد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر جهت حفظ این گونه، استفاده از حشره کش دیازینون در مناطق اطراف دریاچه ارومیه بایستی کنترل شده باشد.