بررسی فراوانی جهش ژن thyA و میزان مقاومت به داروی پارا- آمینوسالیسیلیک اسید در سویه های بالینی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مقاوم به دارو در شهر تهران در سال 1400-1397

پیدایش مقاومت های دارویی و ظهور سویه‏های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مقاوم به درمان، کنترل این بیماری را با چالش مواجه ساخته است. بنا به آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه در سراسر جهان حدود 000,500 مورد ابتلای جدید سل مقاوم به دارو گزارش می‏شود. با توجه به اینکه مکانیسم‏های مرتبط با بروز مقاومت های دارویی به درستی شناخته نشده است و تحقیق های مختلف نشان‏دهنده نتایج متفاوتی است، بر آن شدیم تا به بررسی جهش‏های ژن thyA در ارتباط با مقاومت به داروی پارا- آمینوسالیسیلیک اسید (PAS) بپردازیم.

در این مطالعه توصیفی- مقطعی، در مدت سه سال تعداد 255 نمونه‏ مثبت مایکوباکتریوم توبرکلوزیس با استفاده از روش استاندارد کشت و اسمیر جداسازی شد، سپس با انجام آزمون حساسیت‏سنجی دارویی 68 نمونه سل مقاوم به دارو انتخاب شد. برای بررسی جهش های ژن‏ thyA، از روش PCR استاندارد استفاده شد و قطعه های حاصله توالی‏یابی شدند. جهش‏های منجر به تغییر کدون، با به کارگیری نرم‏افزارهای پیش‏بینی تغییرهای پروتئین آنالیز شدند. ارتباط جهش‏های یافت ‏شده با مقاومت به داروی PAS از لحاظ آماری توسط آزمون مربع کای مطالعه شد.

از 255 نمونه مورد بررسی، 68 سویه (26/7درصد، فاصله اطمینان 21/3درصد) مقاوم به دارو تعیین شد. مجموعا 13 نمونه (19/1درصد) سویه مقاوم به PAS یافت شد که 5 سویه (38/4درصد) دارای جهش های نوکلئوتیدی مختلف در ژن thyA بودند. از لحاظ آماری ارتباط جهش‏های مذکور با مقاومت آنتی‏بیوتیکی معنادار بود. به علاوه، نتایج آنالیز بیوانفورماتیک نشان داد که جهش‏های یافت‏شده منجر به اختلال در عملکرد و ناپایداری در ساختار پروتئین حاصله می‏شوند.

طبق نتایج به دست آمده به نظر می‏رسد که جهش‏ در ژن thyA با مقاومت به داروی PAS مرتبط است. همچنین یافته‏ها ارزش تشخیصی آنالیز قطعه های کوچک ژنومی و ابزارهای نوین بیوانفورماتیک را در شناسایی مکانیسم‏های مقاومت دارویی نشان می‏دهد.