گزینش ژنوتیپ های برتر جو بدون پوشینه برای اقلیم گرم جنوب فارس

جو (Hordeum vulgare L.) یکی از مناسب ترین گیاهان سازگار برای کشت در شرایط مختلف ایران است. بنابراین هدف از این مطالعه انتخاب ژنوتیپ های برتر جو بدون پوشینه بر اساس عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیک بود. به همین منظور تعداد 69 ژنوتیپ جو بدون پوشینه در قالب طرح حجیم شده بدون تکرار آگمنت با سه بلوک ناقص و با سه ژنوتیپ شاهد جو لخت (لوت، EH-85-9 و EH-87-4) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب طی سال زراعی 1400-1399 ارزیابی شدند. شاخص های فاصله ژنوتیپ- ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) و طراحی ایدئوتیپ از طریق پیش بینی نااریب بهترین خط (FAI-BLUP) برای انتخاب ژنوتیپ های برتر با استفاده از 17 صفت مورفولوژیک محاسبه شدند. هیچ کدام از ژنوتیپ های شاهد جزء ژنوتیپ های برتر بر مبنای هر دو شاخص MGIDI و FAI-BLUP نبودند. نتایج نشان داد که شاخص MGIDI بیشترین همبستگی منفی و معنی دار را با عملکرد دانه (**0/91-)، تعداد سنبله در متر مربع (**0/91-)، وضعیت ساقه (**0/37-) و دوره پر شدن دانه (*0/25-) دارد.  نتایج همبستگی بین شاخص FAI-BLUP و صفات مورد بررسی نشان داد که FAI-BLUP همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد سنبله در متر مربع (**0/86)، عملکرد دانه (**0/84) و طول دوره پر شدن دانه (**0/38) دارد و از طرفی همبستگی معنی دار، اما منفی با تعداد دانه در سنبله (**0/31-) داشت. همچنین همبستگی بالا و معنی دار، ولی منفی بین شاخص MGIDI و FAI-BLUP (**82/0-) مشاهده شد. نتایج نشان داد که شاخص های MGIDI و FAI-BLUP پتانسیل ایده آلی برای شناسایی ژنوتیپ های پرمحصول با صفات مطلوب دارند. از این رو، استفاده از این شاخص ها می تواند در غربال گری ژنوتیپ های برتر در مراحل اولیه برنامه اصلاحی مفید باشند. در مجموع نتایج هر دو شاخص MGIDI و FAI-BLUP مشابه بودند و ژنوتیپ های یکسانی را به-عنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی نمودند و در نهایت ژنوتیپ های L24، L23، L37، L59، L18، L32، L29، L41، L61، L27، L38، L16، L66، L39 انتخاب شدند.