مروری بر گلایکه شدن پروتئین ها؛ نگاهی بر ترمودینامیک و تشکیل ساختار فیبریلی در آلبومین سرم انسانی

مجاورت زمان دار قندها با پروتئین ها باعث گلایکه شدن غیر آنزیمی شده و موجب ایجاد تغییرات ساختاری و عملکردی در پروتئین ها می شود. فرایند گلایکه شده پروتئین ها به بروز اختلالات زیادی از جمله بیماری های عصبی، کبدی، کلیوی و نیز پیری منجر می شود؛ به همین سبب تجمعات پروتئینی غیر محلول ناشی از فرایند گلایکه شدن، از نشانه های تشخیصی بیماری های مربوط محسوب می گردد. در این مقاله، تغییرات ساختاری ایجاد شده در آلبومین سرم انسانی در اثر گلایکه شدن با استفاده از روش های گوناگون مانند گرماسنجی روبش دمایی (DSC)، طیف سنجی های مرئی و نامرئی؛ دورنگ نمایی چرخشی (CD) و فلورسانس مورد مطالعه قرار گرفته است. اتصال گلوکز با آلبومین سرم انسانی باعث بروز تغییر در ساختارهای دوم و سوم و ایجاد دمین های انرژتیک جدید به صورت وابسته به غلظت گلوکز می گردد. در صورت مجاورت آلبومین سرم انسانی با گلوکز و سایر قندها در مدت های طولانی (20 هفته)، به مرور مقدار مارپیچ های آلفا کاهش یافته و صفحات بتا افزایش می یابد. این فرایند در نهایت منجر به شکل گیری ساختارهای شبه آمیلوئیدی و فیبریلی می شود که توسط میکروسکوب الکترونی مورد عکسبرداری قرار گرفته است. در میان قندها، ریبوز بیشترین اثر و گلوکز کمترین اثر را در فیبریل زایی ایفا می نمایند.