-
مطلوب پروردگار برای آدمی، آبادانی زمین و بهرهبرداری از خیرات و برکات آن است. طلب عمران زمین از جانب مولابه بندگان صادر شده است که دال بر مطلوبیت آبادانی نزد مولا و وجوب کفایی آن است. به نظر میرسد که این آبادانی، با استقرار در زمین و برنامهریزی برای سکونت در آن شکل میگیرد. اما سوال این است: حکم اولی آبادانی و ساختوساز مسکن چیست؟ چه دلایلی بر آن قایم است؟ کاربری مسکونی به دلیل آیات کریمه در برخی شرایط وجوب و در برخی شرایط احکام تکلیفی دیگری را بر میتابد. از مجموع روایات مانند احیای موات، بنای حایط، کاروانسرا و... نیز حکم اولی ساخت وساز، جواز برداشت میشود، اما به دلیل سیره عقلا و قواعد فقهیه حفظ نظام، لاضرر، عمران و تامین رفاه، ساختن مسکن در حد کفایت و مطلوب واجب است. برای به دست آوردن یافتههای پژوهش که با رویکرد توصیفی، تحلیلی حاصلشده است ازمنابع و قواعدفقهی و نیز سیره عقلا بهره جسته شده است.
کلید واژگان: حکم, آبادانی زمین, کاربری مسکونی زمین, حکم ساخت مسکن, قواعد فقهی ساخت مسکنjournal of Studies of Islamic Jurisprudence and Basis of Law, Volume:16 Issue: 45, 2022, PP 133 -165It is God's will for man to cultivate the earth and enjoy its goodness and blessings. The request for the development of the land has been issued by Master to His servants, which indicates the desirability of development for Him and its obligation in exchange. It seems that this development is formed by settling in the land and planning to live in it. But the question is: What is the initial rule of housing development and construction? What are the reasons for it? Due to the verses of the Quran, residential use is obligatory in some circumstances and in some circumstances it reflects other mandatory rulings. From all the narrations such as revitalization of dead lands, building of walls, caravansary, etc., it is inferred that the initial rule of construction is permission, but according to the manner of the wise and jurisprudential rules of preserving the order, negation of harm, construction and providing welfare, house building in an a adequate and desirable level is obligatory. In order to obtain the findings of the research, which has been obtained with a descriptive and analytical approach, legal sources and rules, as well as the manner of the wise, have been used.
Keywords: rule, land development, residential use of land, rule of house construction, jurisprudential rules of house construction -
بحران های زیست محیطی از معضلات جدی حیات امروزی بشر است. بیشتر این بحران ها از سبک زندگی سرچشمه می گیرد که انسان ها در طول تاریخ درپیش گرفته اند. در این مقاله به منظور یافتن مدل ارتباطی شایسته در تعامل با محیط زیست و موجودات مادی جهان هستی و
تبیین حوزه های ارتباطی مجاز با آنها از منظر سبک زندگی قرآنی، به روشی تحلیلی توصیفی، مهمترین آیات و روایات در زمینه ارتباط با زمین و آبها و کوه ها و باد و آسمان و گیاهان و حیوانات را کاویده ایم و به اصول ارتباطی در خصوص هر کدام از این مصادیق و رفتارهای قابل تایید با آنها از نظر اسلام دست یافته ایم؛ نیز با توجه به تاکید ویژه آیات و روایات بر آبادانی زمین، تفاوت آبادانی مورد نظر اسلام با آبادی مورد ادعای حکومت های استعمارگر را مورد اشاره قرار داده ایم. تنظیم سبک زندگی بر اساس این یافته ها می تواند راه برون رفت از این معضلات در سطح تمدنی و بین المللی باشد.کلید واژگان: ارتباطات انسان, محیط زیست, سبک زندگی قرآنی و روایی, آیات و روایاتEnvironmental crisis constitutes one serious problem of man’s life of today. Most of such crises originate from the lifestyle adopted by human beings throughout history. In order to maintain a due pattern of how to behave the environment and to explain the Islamic permitted areas of treatment, the authors have descriptively and analytically examined the related verses and traditions on how to treat the earth waters mountains winds sky plants and animals. Viewing the especial emphasis of the Qur’an and traditions on the development of the earth, they have compared the desired development of Islam to the so-called that of western colonialist governments. Reconstructing the lifestyle on those findings will be an easy way-out from those problems of civilization and internationally.
Keywords: man’s treatments, environment, the lifestyle of the Qur’an, traditions, verses -
عناصر طبیعت، موجودات (گیاهان و حیوانات) و مناسبات زیستی[i] متعادل بین آنها تشکیل دهنده طبیعت است. خداوند متعال این سرمایه غنی را به بشر ارزانی داشته تا انسان ها و موجودات ضمن بهره مندی از آن، به عمران و آبادانی زمین همت گمارند و بستر زیست گاهی مناسب برای همه موجودات باقی بماند. از این رو حق استفاده از آن را باید از مصادیق مهم حقوق بشر دانست. قرآن کریم در آموزه های توصیفی و حتی دستوری خود بر مصونیت طبیعت و منابع طبیعی و تعادل زیست محیطی از هر گونه تجاوز، تعدی و فساد در آن تاکید ورزیده است و بر این اساس، تجاوز و تعدی به طبیعت را فساد در زمین دانسته که عذاب اخروی و مسوولیت دنیوی را در پی خواهد داشت.در این مقاله ضمن شناسایی عناصر کلیدی تشکیل دهنده طبیعت و محیط زندگی انسان در قرآن، آیات مربوط به هر دو گستره را با روش تفسیری مفسرین فقهی امامیه و اهل سنت با رهیافت هایی از کتاب «فقه القرآن راوندی»و «الجامع قرطبی»ارائه و با تاکید بر روابط عمیق بین انسان و مناسبات انسان ها با طبیعت، فرضیه مسوولیت اخلاقی، مدنی و کیفری متجاوز به حقوق طبیعت را در حقوق اسلام اثبات می نماییم.
کلید واژگان: تفسیر فقهی, احکام قرآن, قرآن و طبیعت, اخلاق و طبیعت, حقوق طبیعتNature is organized of Elementsof Nature, Creatures - Plants and Animals- and balancingbiologicalrelationships. God has granted this rich investor to human in order to all people and creatures exploit from it and try to constructing and developing the Earth and it stays as a reasonable habitat for all creatures. So right to using Nature is an important example of human rights.Descriptive and normative teachingsof Quran emphasison theprotection of nature and natural resources and ecological balance of any aggression, violence and corruption. Accordingly any abuses and corruption to nature is called sin and will lead to punishment in Hereafter and responsibility in the world. In this article, the important elements are introduced as the Quran comments with Jurisprudential interpretations interpretive method in Shias and Sunnis, emphasis on Ravandi & Qortabi exegesis. Inthisinterpretation, also emphasis on Human & Nature's relations, according to Islamic laws, Ethical& Civil liability and Criminal responsibilitywill be proved.Keywords: Jurisprudential exegesis, Jurisprudence verses, Quran, Nature, Moral, Nature Nature's rights -
مقاله حاضر به تبیین مبانی کلامی انسان شناختی تعامل انسان با محیط زیست با تاکید بر مقام خلیفهاللهی انسان میپردازد. مهمترین نتیجه تحقیق آن است که بر اساس آیات قرآن کریم، محیط زیست پدیدهای است که برای انسان بهعنوان خلیفهالله خلق شده است. انسان هدف غایی محیط زیست پیرامون وی میباشد، ازآنجاکه انسان بهعنوان خلیفه خداوند در زمین مسئولیتهای ویژهای از طرف خداوند از جمله عمران و آبادانی زمین به او سپرده شده است و هرگونه تخریب و تضییع محیط زیست را برخلاف مسئولیت انسان بودن میداند و هرگونه بیتوجهی و غفلت از این وظیفه، فرار از مسئولیت تلقی میشود.
کلید واژگان: محیط زیست, اسلام, انسان شناختی, خلیفه الله -
برخی از متفکران معاصر غرب بر این عقیده اند که ادیان، از جمله اسلام، عامل اساسی تخریب و ایجاد بحران محیط زیست اند. این مقاله با رد این ادعا، اثبات می کند اخلاق زیست محیطی که غربی ها در دوره معاصر در اندیشه رعایت آن برآمده اند، پیش تر در منابع و آموزه های دینی و اسلامی بدان توجه شده است. در این میان، ریزترین نکته های اخلاق زیست محیطی مانند توجه و اهتمام به آبادانی زمین و طبیعت، سفارش به حفظ حقوق کشاورزی و دامپروری، رعایت عدالت در رفتار با حیوانات و بچه های آنها، پرهیز از استفادهای بی حدو حصر و اجتناب از اذیت و آزار موجودات در سیره علوی، به ویژه کتاب نهج البلاغه بازتاب گسترده ای داشته، و افزون بر آن، امام علی(ع) راه کارهای عینی حفاظت از محیط زیست را ارائه کرده است. امام علی (ع)، در نهج البلاغه به تنظیم رفتار کارگزارنش، در بهره برداری از حیوانات به گونه ای دقیق و قابل توجه پرداخته است. این مقاله به بررسی موارد مذکور در نهج البلاغه می پردازد.
کلید واژگان: نهج البلاغه, اخلاق, زیست محیط, حقوق حیواناتSome of the contemporary western thinkers believe that religions, including Islam, are the main factor of destructing environment and create the environmental crisis. The present article rejects this claim, proving that environmental ethics, which contemporary westerners have thought of observing, have been already dealt with in religious and Islamic sources and teachings. Among these, the most subtle points of environmental ethics have been widely presented in Imam Ali's way of life, especially in Nahj al-Balagha. Some of these points are as follows: paying attention and attempting to improvement of land and the whole nature, pieces of advice on the rights pertaining to agriculture and animal husbandry, observing justice in treating animals and their offspring, avoiding unlimited use of natural resources, and refraining from harassing living creatures, etc. Besides, Imam Ali has presented objective methods for preserving environment. In Nahj al- Balagha, Imam Ali has precisely dealt with regulating the behaviors of hisagents in using animals. The present article has investigated those points presented in Nahj al-Balagha.Keywords: Nahj al Balagha, Ethics, environment, Animal's rights -
امروزه تعامل نادرست بشر با محیط زیست، باعث برهم خوردن توازن زیست محیطی شده است؛ به گونه ای که علاوه بر پدید آمدن آثار مخرب آن در طبیعت، عدالت در بهره برداری از منابع زیست محیطی نیز از بین رفته است. با توجه به ظهور نظریه های گوناگون درباره تعامل انسان با محیط زیست در دوران معاصر، روشن کردن جایگاه محیط زیست در اندیشه اسلامی، ضروری است.اسلام به عنوان یگانه مکتب متعالی و انسان ساز در مسیر هدایت انسان به سوی کمال، الگوهایی خاص را برای روابط نهاد های مختلف اجتماعی و اقتصادی، از جمله نهاد تعامل انسان و جامعه های انسانی با محیط زیست در نظر گرفته است. با تبیین عدالت به معنای گسترده آن می توان گفت خلقت جهان، براساس عدالت صورت گرفته و روابط عناصر سه گانه انسان، طبیعت و جامعه انسانی با خداوند متعال و با یکدیگر، بر محور عدالت ترسیم شده است. به مقتضای زیست محیطی، همان گونه که عمران و آبادانی زمین، برای انسان، واجب است، همین انسان باید از هر گونه تجاوز به حریم طبیعت و محیط زیست پرهیز کند، بدین صورت بهره برداری صیانتی از محیط زیست تحقق می یابد.
کلید واژگان: محیط زیست, عدالت, توازن, حقوق, عدالت زیست محیطی, قرآن, حدیثThe incorrect interaction of human beings with the environment has lead to such an environmental unbalance that besides destroying the nature, it has disregarded justice in using nature resources. As regard to many newly arisen theories in human-environmental relation, it is necessary to clarify Islams position concerning this issue. Islam as the unique exalting school in guiding humans towards its perfectness, has provided particular models for the interaction of different social and economical institutions including that of human-environment. Considering the general meaning of justice, it can be claimed that the creation of the universe id based on justice and the relation between the three elements of human-nature-society with Allah and with each other has been designed according to justice. The environmental justice requires that along with the construction of the earth, its destroying should be avoided.
-
شهر مهم ترین مصرف کننده منابع طبیعی و همچنین تولید کننده بیشترین حجم مواد زاید، فضولات و آلودگی ها است و دارای اثرات منفی زیادی نیز بر زندگی انسان، طبیعت و ساختار شهرها می باشد. شهر سالم محیط اجتماعی و فیزیکی است که منابع و امکانات لازم برای زندگی و انجام وظایف و توسعه حداکثری توانایی های انسان را فراهم کند. شهر سالم باید بر اساس توجه به کرامت انسان، پاکیزگی و بهداشت محیط، امنیت و ایمنی، حوادث غیر مترقبه، آلودگی ها،، حفظ ارتباط با گذشته، زیبایی و تذکر معنویت شکل بگیرد. در مقاله حاضر به برخی ویژگی های بهداشت محیطی شهر سالم در آموزه های دینی پرداخته شد.
فراهم آوردن فضای پاک و سالم برای زندگی و فعالیت انسان، وظیفه دینی است و تمام جنبه های زندگی انسانی از جمله توجه به بهداشت و پاکیزگی محیط، اعتدال و میانه روی در فعالیت های انسانی، برنامه ها و طرح های شهری مطابق با حفاظت محیط زیست، افزایش فضای سبز و تماس انسان با طبیعت، آبادانی زمین بر اساس تعادل طبیعی، توجه به طهارت روانی و معنوی در استفاده بهینه و مناسب از امکانات در دسترس و همچنین کاهش آلودگی ها و عوامل موثر در اتلاف هزینه و وقت را در برمی گیردکلید واژگان: بهداشت محیط, شهر سالم, آموزه های دینیCities are the sign of social culture، the important user of natural resources، and producer of the most waste and pollutions، which can affect the people، environment، and also cities. A healthy city is one that is continually creating and improving physical، social، environmental circumstances. A healthy city is also costantly expanding its community resources، which enable people to support each other in performing all functions of life and developing to their maximum potential. The purpose of this study was to investigate the health and environmental characteristics of a healthy city in the religious teachings. This is a discriptive study. Data were collected from the، verses and interpretations of the Holy Quran، the hadith books، and software''s related to the religious teachings. Allah invites to the abode of peace and guides those who follow the right path. They shall have the abode of peace with their Lord; a good land and a forgiving Lord. Allah is pure and he likes purity and cleanliness. Therefore، be pure and clean، because he who is not pure can never enter paradise. God does not like corruption. The best place for habitation is where there is clean air، drinking water، and farming land. We place for the people of Saba the gardens on the right and the left of their abode as a sign; eat of the sustenance of your lord and give thanks to him. It calls you toward environmental sanitation: sweep your courtyard، and clean the streets in front of your houses and shops. You are prohibited from emptying waste water into the street، in the river، or under a fruit tree. Removeing a harmful thing from the way of people is also charity. Islam''s concern and care for environmental cleanliness includes all aspects of the urban environment. Good hygiene and abstaining from polluting are religious duty and are rewarded by God. Islam’s teachings، natural laws، health principals، and social principals are factors، which play decisive roles in the forming of the city، and promoting health in the city.Keywords: Healthy City, Environmental Health, Religious Teachings, Evironment -
فصلنامه مطالعات تفسیری، پیاپی 38 (تابستان 1398)، صص 221 -236
«مقاومت» از واژه های بنیادین و فطری است که ریشه قرآنی دارد و با مفاهیم و آیات اجتماعی قرآن ارتباط معناداری دارد. بر اساس دلالت های لغوی و تفسیری می توان آن را معادل با توحید، عدالت و در نهایت، اسلام قرار داد که این امر مهم و ذاتی، گاه با برداشت های نارسا به إفراط و تفریط کشیده شده و بیشتر بر روش مقاومت مانند: تقابل، جنگ و قتال توجه شده است. هدف از این پژوهش توسعه معنایی و تفسیری «مقاومت» و آشکارسازی ظرفیت اسلام در پاسخ به نیازمندی های اجتماعی و مقابله با تفکر غرب است که تبیین آن در تحقق و تقویت نظام سیاسی و اجتماعی اسلام بسیار موثر است. مقاومت در قرآن بر توحید، عدالت و فطرت بنا شده است و بر تحقق اصل حاکمیت خدا بر سرنوشت انسان، تشکیل حکومت، إقامه قسط، آبادانی زمین و عدم پذیرش ولایت و ربوبیت غیر خدا تاکید دارد.
کلید واژگان: آیات مقاومت, توحید, عدالت, رویکرد اجتماعی"Resistance" is one of the fundamental and innate words of Quranic origin that has a significant relationship with the Quranic social concepts and verses. According to the literal and interpretive implications, it can be known equal to monotheism, justice and, ultimately, Islam. This essential and notable word, however, has misunderstood so that the methods of resistance such as confrontation, war and assassination are meant by it. Has been. The purpose of this study is to develop the semantic and interpretive "resistance" and to reveal the capacity of Islam in responding to social needs and to confront the "Western thought" which is very effective in realizing and strengthening the political and social system of Islam. Resistance in the Qur'an is based on monotheism, justice and innate nature and emphasizes the fulfillment of God's sovereignty over human destiny, the formation of government, installment, land development and non-acceptance of guardianship of non-Divine servitude.
Keywords: Verses of Resistance, Monotheism, Justice, Social Approach -
درباره هبوط حضرت آدم (ع) تفاسیر و تاویل متفاوتی، اعم از رویکرد مدحی و ذمی وجود دارد اما اینکه کدام تفسیر با مقام نبوت و خلافت ایشان سازگارتر بوده و از دقت و قوت بیشتری برخوردار است، نیاز به بحث و بررسی دارد. در این مقاله تبیین میشود که در میان تفاسیر متعدد، چگونه وجه مدحی هبوط بیش از وجه ذمی آن قابل دفاع است و از سویی آیا میتوان برای هبوط وجه ضرورت و وجوب نیز لحاظ نمود یا خیر؟ از دیدگاه اهل معرفت بخصوص صدرالمتالهین پیدایش کثرات کرانه ناپیدای عالم طبیعت، عمران و آبادانی زمین، کثرت نسل انسان، استکمال او در پرتو عشق، عرفان و عمل تا نیل به مقام لامقامی خلیفه اللهی و بویژه ظهور یافتن غایت عالم هستی، انسان کامل محمدی، حضرت خاتم الانبیاء (ص) و اهل بیت مطهر ایشان (ع) در کسوت بشری و بسیاری برکات دیگر، همه در پرتو هبوط محقق شد. از اینرو هبوط نه فقط امری ممدوح، بلکه ضروری بود که طبق اراده تکوینی و ازلی خداوند، ضرورتا باید محقق میشد و انسان را نردبانی میگشت از حضیض نزول تا بینهایت عروج و صعود.
کلید واژگان: هبوط, گناه نخستین, خلافت الهی, عشق, حکمت متعالیه, صدرالمتالهینThere are a variety of interpretations and esoteric commentaries written to commend and condemn Adam’s fall. However, it is necessary to discuss and investigate which interpretation is more compatible with his station of prophethood and vicegerency and is more accurate and well-founded. In this paper, the writers argue that, among the several existing interpretations, those which support and commend his fall are more defensible than those criticizing it. Moreover, they try to provide an answer to the question of whether one can consider a necessity aspect for the fall. In the view of the people of knowledge, particularly Mullā Ṣadrā, several gifts and blessings were realized due to Adam’s fall, including the emergence of multiple hidden borderlines in the natural world; land development; population increase; Man’s perfection in the light of love, gnosis, and act until attaining the unique station of divine vicegerency, and, particularly, the end of the world of being; the rise of the perfect Muhammedan man, the end of all prophets and the People of his House, in the form of human beings; etc. Therefore, Adam’s fall was not only a praiseworthy phenomenon but also a necessary act which must have been necessarily realized relying on God’s pre-eternal and creative will so that it could serve human beings as a ladder to take them from the nadir of descent to the infinity of ascent.
Keywords: the fall, first sin, divine vicegerency, love, Transcendent Philosophy, Mullā Ṣadrā -
این مقاله درصدد است بعد از شناخت ریشه های اخلاقی-مذهبی موثر در کارآفرینی نخستین سرمایه داری، اولا نظر اسلام را در خصوص این ریشه های اخلاقی-مذهبی ارایه دهد و ثانیا آموزه های اساسی ای را بیان کند که اهتمام به آن ها در فعالیت های کارآفرینانه از آسیب های نظام اقتصادی غربی ممانعت می کند. این پژوهش با روش اسنادی و معنی شناسی به انجام رسید. نتایج حاکی است برخی مولفه های اخلاقی-مذهبی در کارآفرینی نخستین سرمایه داری، مورد پذیرش اسلام نیست. به علاوه، "گسترده خواهی اقتصادی آزاد از هر قید" که ویژگی اخلاقی حاکم بر اقتصاد کنونی غرب است نه تنها با آموزه های اسلام که حتی با کتاب مقدس مسیحیت نیز مغایر است. اسلام اولا توفیق طلبی را که از مهم ترین ویژگی های کارآفرینان است نه از طریق تقدیس ثروت اندوزی یا ایجاد اشتیاق به سود محض و گسترده خواهی اقتصادی، که با دعوت به عمران و آبادانی زمین، تحصیل نصیب دنیایی، و نهایتا رحمت الهی برمی انگیزد، ثانیا در جهت ارتقای زندگی شخصی و عمومی و درعین حال ممانعت از آسیب های سرمایه داری، کارآفرینان را به بیشینه سازی تلاش برای افزایش درآمد و به گردش درآوردن ثروت از طریق مکانیسم زکات، انفاق و ایجاد شغل توصیه می کند.کلید واژگان: کارآفرینی اسلامی, اقتصاد اسلامی, پیشرفت اقتصادی, توفیق طلبی, قرآن, انجیلThis article aimed to identify the effective ethical-religious roots on primary entrepreneurship within capitalism, in order to firstly present Islam's view on the ethical-religious roots; and secondly, to state the basic teachings preventing the dilemmas that the Western economic system has been suffering from. The research was done by content analysis and semantic methods. The results suggest that some of the ethical-religious roots of primary entrepreneurship in capitalism are not accepted by Islam. In addition, “Economic greed” that isn’t acceptable in Islamic view, is contrary to the Bible too. Islam firstly, does not encourage achievement motivation, which is one of the most important characteristics of entrepreneurs, by sanctifying wealth and mere profit; Islam encourages it by inviting to development of the earth and ultimately to Allah mercy and grace. Secondly, in order to improve personal and public life while preventing the capitalist dilemmas, Islam advises entrepreneurs to maximize efforts to increase income and return wealth through zakat, charity and job creation.Keywords: Islamic Entrepreneurship, Islamic Economics, economic progress, Achievement motivation, Quran, Bible
-
از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبهای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شدهاست.
- نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شدهاند و انتظار میرود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
- جستجوی عادی ابزار سادهای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش دادهشود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشتههای نویسنده خاصی هستید، یا میخواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجهای نباشند.
-
معتبرحذف فیلتر