به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
ردیف ۱۰-۱ از ۵۴۶۶۳ عنوان مطلب
|
  • کیومرث یزدان پناه *، بهنام الماسی، لیلا محمدی کاظم آبادی
    یکی از مهم ترین عواملی که امنیت یک کشور را تهدید می کند، وجود نابرابری های فضایی بین مناطق مختلف جغرافیایی آن است. وجود بی عدالتی های جغرافیایی و توسعه نامتوازن بخش های جغرافیایی یک کشور به ویژه بین مناطق مرکزی و پیرامونی ممکن است به همبستگی و وحدت ملی آسیب بزند و به بروز تحرکات واگرایانه به ویژه در مناطق قومی بینجامد. این مسئله تاثیری سوء بر قدرت ملی دارد. از دیدگاه صاحب نظران، از جمله ایساکسون و ماهان، توسعه و امنیت مکمل یکدیگرند. بدین ترتیب، می توان امنیت پایدار را مرهون توسعه پایدار، و توسعه پایدار را تضمین کننده امنیت ملی دانست. تامین امنیت ملی کشور در گرو رفع تهدیدهای داخلی و خارجی است؛ از این رو آنچه در این میان خلا به وجود آمده در توسعه نامتوازن یک کشور را بهبود می بخشد، علم برنامه ریزی آمایش سرزمین است. این نوشتار، با هدف ارائه الگوی مناسب آمایش سرزمین، منطقه ساحلی مکران را با تاکید بر برنامه های توسعه آتی شهرستان های چابهار و ایرانشهر در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی، و با رویکرد توسعه و امنیت پایدار منطقه ای بررسی می کند. روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل راهبردی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. برای پردازش نتایج، از پرسشنامه استفاده شد. بررسی و تحلیل فرصت ها و قوت ها، همچنین نمایش وضعیت و سیمای سرزمین و توزیع فضایی منابع در منطقه مورد مطالعه، به روش های آمار و تحلیل فضایی در نرم افزار Arc Gis صورت گرفت. در این مقاله، برای اولین بار در ایران، در مطالعه آمایش سرزمینی و برنامه ریزی منطقه ای، مدل و نرم افزار پیشرفته و جدید متاسوآت به کار گرفته شده و الگوهای آمایشی منطقه مورد مطالعه نیز با توجه به دو فاکتور عوامل داخلی و خارجی ارائه شده است. در زمینه فاکتورهای داخلی مشخص شد توسعه محور شرق و جنوب شرق، و موقعیت جغرافیایی راهبردی سواحل مکران در خارج از محدوده پرترافیک و پرتنش خلیج فارس و تنگه هرمز، بیشترین اهمیت راهبردی را در توسعه دارند. در زمینه فاکتورهای برون سازمانی، بیشترین اهمیت متعلق به حضور نظامی آمریکا در منطقه، جریان ارتجاع عربی و محور عربی-آمریکایی، و گسترش و نفوذ جریان های ارتجاعی-تروریستی در منطقه است. به منظور تدوین الگوی آمایشی در بخش سیاست خارجی بر نواحی نوار ساحلی نیز الگوها و راهبردهایی ارائه شد.
    کلید واژگان: آمایش سرزمین, امنیت پایدار منطقه ای, توسعه پایدار منطقه ای, ژئوپلیتیک مکران, مدل راهبردی Meta SWOT, مکران
    Kumars Yazdanpanah *, Behnam Almasi, Leyla Mohammadi Kazemabadi
    One of the most important things which threats Security of a country is spatial discrepancy amony geographically different regions of that country. As there are geographical inequalities and uneven development of different regions of a country specially between central regions and surrounding areas which harm national unity and also causes diverging movments specially in tribal areas.There fore, providing the national Security of a country depends an elimination of internal and external threats. But, in this situation, what can improve the exiting gap in uneven.There for, it utilizes combined techniques of strategic analysis,the analytic hierarchy process(AHP)and in order to process the results,and ultimately for the frist time in thesis work, the result by the means of a new modern software(Meta Swot),and spatial planning pattern of the area of study in regard to two interal and external factors, are presented. In the field of internal factors, the elements of the officials agreement about east and south-east axis and the Makran geogeaphical position out of the full of traffic and tension area of the Persian Gulf and strait of Hormuz; with the most development strategic importance are determined.Also in the field of external factors,the military presence of the USA in the region, the Arabic reaction current and US-based Arabic and the development and penetration of terrorist reactionary current in the area has been determined to be of the most degree, and to compose the spatial planning patern in foreign policy sector on coastal areas, strategis and pattern are presented.
    Keywords: Spatial Planning, Meta Swot Strategic Tool, Makran, Regional, Sustainable Development, Makran Geopolitic
  • امید امیدی شاه آباد، سیدعلی بدری*، محمدرضا رضوانی، نادر زالی
    برنامه های توسعه و عمران روستایی بر اساس الگو های مختلف در استان لرستان، توفیق مورد انتظار را در رونق اقتصادی و بهبود زندگی روستاییان نداشته و به لحاظ اجتماعی در نهادینه کردن مشارکت روستاییان و توانمندسازی آنان موفقیت چندانی کسب ننموده است. برای از بین بردن این آثار منفی از فضاهای روستایی استان، ضروری است که عوامل کلیدی موثر برای ارائه الگوی آمایش فضاهای روستایی با رویکرد آینده نگاری به عنوان هدف اصلی این تحقیق شناسایی و تحلیل گردد. بدین روی در این تحقیق با استفاده از روش های دلفی ، پنل متخصصان و تحلیل تاثیرات متقابل با کمک نرم افزار MicMac  عوامل کلیدی موثر در طراحی الگوی آمایش فضاهای روستایی شناسایی و تحلیل شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که از 40 مسئله و مشکل اصلی برنامه های روستایی ، 13 عامل چشم انداز روستایی، آینده نگاری، محیط زیست، ساختار اقتصاد روستایی، حکمروایی روستایی، سناریوهای جایگزین، ویژگی های مناطق، آمایش سرزمین، مشارکت روستاییان، اصول توسعه فضایی روستایی، ظرفیت محلی و سرمایه اجتماعی، مدیریت روستایی و همگرایی- واگرایی بخش ها مهم ترین عوامل کلیدی موثر بر طراحی الگوی آمایش فضاهای روستایی لرستان محسوب می شود.
    کلید واژگان: الگوی آمایشی, فضاهای روستایی, آینده نگاری, میک مک, لرستان
    Omid Omidi Shahabad, Seyed Ali Badri *, Mohammad Reza Rezvani, Nader Zali
    Rural development programs based on different patterns in Lorestan province did not have the expected effect on the economic prosperity and improvement of villagers' life. Socially, they had no success to establish the participation of villagers and their empowerment either. In order to eliminate these shortcomings from the rural areas of the province, it is necessary to identify and analyze the key factors in presenting a rural spatial planning pattern through a foresight approach. In this research, Delphi and panel techniques together with the analysis of interactions were implemented with the MicMac software to identify and analyze the key factors involved in designing a pattern for rural spatial planning. The results showed that, out of 40 main problems in rural programs, 13 factors are the most important ones to affect the design of a pattern for the rural areas of Lorestan. These factors include rural perspective, futurism, environment, rural economic structure, rural governance, alternative scenarios, features of the regions, land use planning, rural participation, spatial development principles, rural, local capacity and social capital, rural management, and convergence-divergence of the sectors.
    Keywords: Spatial pattern, Rural areas, Foresight, MicMac, Lorestan province
  • حسین آرامی*

    از ابتدای دهه 50 هجری شمسی که اصطلاح آمایش سرزمین در ادبیات برنامه ریزی ایران مطرح شد، علی رغم گذشت بیش از نیم قرن تاکنون مقوله آمایش نه در سطح نظام تصمیم گیری و اجرا و نه در حوزه عمومی تبدیل به گفتمان نشده است. از این رو علی رغم ضرورت و اهمیت هیچ گاه مطالبه عمومی در زمینه آمایش سرزمین شکل نگرفته و حتی متاسفانه در حوزه های تخصصی نیز مطالبه توجه به رویکرد آمایشی، تقنین قوانین لازم و جریان پیدا کردن تدابیر اجرایی ذیل راهبردهای آمایشی ابراز نشده است. بنابراین در طول این نیم قرن فراز و فرودهای بسیاری در رابطه با آمایش سرزمین و نهادهای مرتبط مشاهده شده است؛ به گونه ای که توقف رویکرد آمایشی و تعطیلی نهادهای مرتبط هیچ انتقادی را برنینگیخته و توجه به راهبردها و تدوین سیاست ها بیشتر معطوف به سلیقه و خواست برخی مدیران و کارشناسان بوده است و نه در پاسخ به مطالبه ای عام یا خاص. توجه به ریشه های این وضعیت و آسیب شناسی و شناخت عوامل فرهنگی، مدیریتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دخیل در آن می تواند به رقم زدن فضای مطلوب و بسط و تعمیق گفتمان آمایشی به عنوان یک خرده گفتمان ذیل گفتمان پیشرفت در سپهر عمومی و در نظام برنامه ریزی بینجامد. شناسایی گره های موجود در مسیر گفتمان شدن رویکرد آمایش سرزمین و ارائه راهبردها و سیاست ها برای شکل گیری، بسط و تقویت گفتمان آمایشی در ایران و نهایتا ارائه پیشنهادهای مشخص برای رعایت الزامات آمایش سرزمین در اجرای تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هدف این مقاله است.

    کلید واژگان: آمایش, گفتمان, گفتمان آمایشی, پیشرفت, نظام برنامه ریزی, حوزه عمومی, مطالبه
    Hosein Arami*
    Introduction

    Since the mid-1960s and following the implementation of three development programs and the economic transformations that have taken place in the country and led to the concentration of investments in Tehran, the issue of redistribution of growth and wealth production across different regions of the country and control of the population increase in Tehran has been raised. Until today, the topic of strategic spatial planning and its optimal utilization has been discussed at various time intervals. Sometimes, actions have been taken under the title of strategic spatial planning or other related terms. However, for different reasons, attention to the concept of strategic spatial planning within planning system and development management of the country has not been addressed. Also, the economic planning system has never allowed serious expression of the existence and serious presentation of a strategic spatial planning approach.In fact, despite about half a century since the emergence of the need for strategic spatial planning which required depopulation of Tehran and balanced distribution of population and activities across the country and maximum and balanced utilization of the diverse capabilities of various regions and areas of the country, why this issue is still not settled? are the chosen strategic spatial planning approach correct and consistent with the requirements of the Iranian territory? Or there is a failure to properly integrate economic development policies with strategic spatial planning policies? During the implementation phase, are the programs deviated, and in reality, are the existing problems related to execution and implementers, or are they related to the programs and approaches themselves? Or have the unexpected events such as the eight-year imposed war and other factors like prolonged drought, regional and international political changes, and sanctions played a role? What role has the country’s political management system and administrative system played in this regard? To what extent have public culture and subcultures contributed to this situation? How can Strategic spatial planning effectively contribute to optimal and equitable utilization of the land and the well-being of all members of the Islamic Republic of Iran under the umbrella of the Islamic-Iranian model of progress?

    Research Method

    The present research is applied and considers the importance of the strategic spatial planning approach in the progress of the country and aims to identify the effective factors in the non-implementation of this approach in the planning and management system of Iran. It also provides necessary strategies that can serve as useful guidance for planners and decision-makers. In terms of method and nature, this research is descriptive-analytic, and the data collection method is based on library sources.

    Research Findings

    Why strategic spatial planning has not become a discourse? In this regard, we can refer to two general categories of factors including general factors: public indifference to long-term issues and focus on short-term concerns, lack of a stable strategic planning system, lack of foresight and future-oriented thinking,  conflict between long-term Strategic spatial planning and short-term management, neglect of justice in the management and planning system and specific factors: theoretical ambiguity (lack of clarity in the approach), temporal gap, lack of clear and enforceable laws and regulations, absence of a strong educational and research foundation, conceptual dispersion and varying interpretations among experts (managers, academics, specialists), failure to transform into a public demand, lack of representation of peripheral regions in the central management circle, absence of an effective and continuous monitoring and oversight system with a focus on balanced development.

    Conclusion

    Based on the findings, the following strategies are proposed to change the current situation and transform the concept of strategic spatial planning into a discourse: discourse Formation at the elite level (including executive, academic, and specialized elites), promoting and reflecting the Islamic-Iranian model as an operational translator of the progress paradigm and a fundamental document for strategic spatial planning, ensuring justice in the fabric of the country’s management and planning system, establishment of a National Institution for Progress focusing on stability, foresight, and efficiency in the country’s management system, encouraging participation at all levels of planning and implementation, unified Planning and strategic spatial planning System: designing and implementing an efficient system for national planning and management, Effective Monitoring and Continuous Observation: establishing a national institution with legal authority and necessary resources for guiding and directing strategic spatial planning, designing and implementing an efficient monitoring and continuous observation system for the country’s spatial organization.

    Keywords: Analysis, Discourse, Analysis Discourse, Progress, Planning System, Public Domain, Content
  • ابراهیم عمو، حسین حاتمی نژاد*
    قریب به 70 سال سابقه در نظام برنامه ریزی کشور و همچنین 50 سال تجربه تلاش برای نهادینه ساختن رویکرد آمایشی- فضایی در نظام مدیریت و اقدامات توسعه ای در کشور وجود دارد، ولی هنوز نبود یک سند آمایشی مورد وفاق در سطح ملی و سازوکارهای نهادی و قانونی تحقق بخش برنامه ها و طرح های آمایشی تدوین شده سبب شده که نظام تخصیص نتواند به رغم تاکیدات خاص تمام اسناد برنامه های بخشی به نابرابری های منطقه ای پایان بخشیده و یا در تعدیل آن ها توفیقات اساسی کسب کرده باشد، لذا مطالعه و بررسی علل ناکامی 3 موج طی شده در تدوین برنامه ها و سیاست های آمایشی کشور موضوعی است که تا مورد تحلیل قرار نگیرد، نمی توان به موفقیت اندیشه ها و اقداماتی که اخیرا در بازتعریف شیوه های کاربست رویکردها و طرح های آمایشی در کشور آغاز شده امیدی داشت. هدف اصلی این مقاله آسیب شناسی مقدماتی طرح ها و برنامه های آمایشی در کشور می باشد، نوع تحقیق کاربردی و روش آن اسنادی- تحلیلی می باشد، شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بر مبنای مصاحبه بوده و تلاش شده با احصای متغیرهای اثرگذار در قالب پرسشنامه با استفاده از طیف لیکرت نسبت به اخذ نظرات کارشناسانی که به روش تحلیل شبکه ای شناسایی شده اند؛ اقدام شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که مهم ترین عوامل در آسیب شناسی طرح ها و برنامه های آمایش سرزمین در کشور در حوزه جایگاه قانونی زیر معیار«عدم تعریف دقیق جایگاه برنامه ها و نگاه آمایشی در اسناد قانونی هدایتگر برنامه ها و تصمیمات»، در حوزه مدیریتی زیر معیار «حاکمیت اقتصاد نفتی و اقتصاد رانتی به عنوان مولفه اصلی در نهادینه نشدن نگاه منطقه ای-فضایی» در حوزه ساختاری زیر معیار«سنتی بودن نظام برنامه ریزی در پذیرش رویکرد آمایشی» و در حوزه معیار محتوایی زیر معیار «عمیق بودن نابرابری های منطقه ای به حدی که طرح های آمایشی تا توازن بخشی فضایی راه بسیار طولانی دارند» می باشند
    کلید واژگان: آسیب شناسی, آمایش سرزمین, ساختارهای نهادی, سیاستگذاری, ایران
    Ebrahim Amoo, Hossein Hataminejad *
    There is almost 70 years of experience in the country's planning system, as well as 50 years of experience in trying to institutionalize a spatial-media approach in the management system and developmental measures in the country, but there is still a lack of a consensus document at the national level and institutional and legal mechanisms for realizing Proposed schemes and plans have made the allocation system, despite the special emphasis on all the documents of the program, to end the regional inequalities or to achieve significant results in modifying them, so studying the causes of the failure of the three waves in the formulation of programs and policies Subject matter of the country The main objective of this paper is to provide preliminary study pathology and research programs in the country, the type of applied research and its methodology will be documentary-analytical, the method of collecting documentary and field information on the basis of interview, and tried to identify effective variables in the form of a questionnaire using a spectrum Likert's approach to getting expert opinions identified through network analysis has been taken. The results of the research show that the most important factors in the pathology of planning and planning programs in the country in the legal domain are the following criterion: "The lack of precise definition of the status of programs and the survey of the legal documents guiding the plans and decisions", in the field of management, the following criteria: "Governance of the oil economy and Renti's economics as a major component of the inertia of the regional-spatial view "in the following structural sub-criterion:" The traditional nature of the planning system in the acceptance of the survey approach "and in the domain of content criterion under the criterion" The deepening of regional inequalities, Long That they "are.
    Keywords: Pathology, Land use planning, Institutional structures, Policymaking
  • هادی شفیعی، مرتضی توکلی*، عبدالرضا رکن الدین افتخاری

    آموزش ارزش های محیط زیستی به عنوان یکی از ارکان بنیادین توسعه پایدار و به منزله سازوکاری برای بازسازی و احیای سرمایه های زیست محیطی از نقش مهم و بایسته ای برخوردار است. در این پژوهش شناسایی و مطالعه میزان اهمیت مولفه های فضایی الگوی سیاستگذاری آموزشی ارزش های مذکور هدفگذاری شد و برای نیل به این هدف بر پایه نظریه های توسعه پایدار و استراتژی های آموزشی و نظریه های رفتارمحور و اخلاق محور در حوزه ارزش های زیست محیطی؛ مولفه ها و شاخص های آمایشی آموزش ارزش های زیست محیطی شناسایی و استخراج و با بهره گیری از ابزار پرسش نامه و تکمیل آن ها مبتنی بر نظر 30 کارشناس در عرصه آموزش محیط زیست به مطالعه و تحلیل تطبیقی داده های حاصل از به کارگیری نرم افزار SPSS و آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و تعقیبی دانکن در منطقه مورد مطالعه مبادرت شد و نتایج پژوهش موید این مطلب است که مولفه آشنایی با حوزه محیط زیست و نظام اکولوژیکی، کم ترین میزان اهمیت را با مقدار 925/2 و بیشترین اهمیت را مولفه رفتاری شناختی با مقدار 5533/3 در تدوین و اجرای سیاستگذاری آمایشی ارزش های زیست محیطی به خود اختصاص داده است.

    کلید واژگان: تحلیل مولفه های فضایی, الگوی سیاستگذاری آموزشی, ارزش های محیط زیستی, روستاهای حاشیه کلانشهر تهران
    Hadi Shafiee, Morteza Tavakoli*, AbdulReza Rokanuddin Eftekhari

    The education of environmental values as one of the fundamental elements of sustainable development as well as a mechanism for the reconstruction and revival of environmental capitals has an important and necessary role. This research aims to identify and study the importance of spatial components of the educational policy model of the mentioned values to achieve this goal, it has taken into account sustainable development theories and educational strategies as well as behavior and ethics-based theories in the field of environmental values. The components and indicators of the study include identifying, extracting, and using questionnaire tools and completing them based on the opinion of 32 experts in the field of environmental education, studying and making a comparative analysis of the data obtained from SPSS software, One-way analysis of variance (ANOVA) and Duncan's post hoc analysis.  The results confirm that the component familiar with the environment and ecological system has the least importance with a value of 2.925, and the most important component behavioral-cognitive with a value of 3.5533 has been assigned to itself in the formulation and implementation of environmental values policy.

    Keywords: analysis of spatial components, educational policy model, environmental values, villages on the rurbans of Tehran metropolis
  • محمدرضا نوجوان، معصومه هاشمی
    کویر به عنوان یکی از چشم اندازهای غالب ژئومورفیک اثرگذاری نقش خود را در الگوی توسعه ی منطقه ای می تواند اعمال کند. اگرچه واژه کویر بصورت یک مفهوم کلی بکار می رود ولی بواسطه وجود تفاوت های موجود در بسیاری از ویژگی های این صحنه ها نمی-توان الگوی واحدی برای آمایش آنها تدارک نمود بنابراین، بیان افتراق این پدیده در استان یزد می تواند الگو های آمایشی آنها را نیز در سطح راهبردی مستند سازد. بنابراین، بیان و شناخت افتراق های بنیادی این پانزده صحنه کویری در یزد مبانی تفاوت های آمایش آنها را می تواند برملا سازد. برای شناخت و بارز سازی افتراق کویرها در استان یزد به اتکا دو روش نیمرخ فرمی و تفاوت فاصله فضایی با استفاده از متد لوند نسبت به تبیین این تفاوت ها مبادرت شده است و در نهایت با طبقه بندی کویر های استان یزد در چند گروه همگرا سعی شده است افتراق ها وهمگرائی های هرگروه مشخص گردد. نتایج حاصل ازاین طرح که بر گرفته از یک طرح تحقیقاتی در دانشگاه آزاد میبد است، نشان می دهد که افتراق های بنیادی در این پانزده کویر وجود دارد. علی رغم تفاوت های گوناگون می توان مجموعه این کویر ها را در سه طیف همگرا طبقه بندی نمود. افتراق های مکانی در این کویر ها راهبرد های سامان دهی فضایی آنها را در طیف های گوناگون کارکردی تعریف می کند، بطوریکه می توان گفت هرواحد چشم اندازی یک جذابیت خاص، یک کاربری ویژه و یک راهبرد آمایشی خاص تعریف می کند. بنابراین، در آمایش اراضی و کویرهای استان یزد نمی توان یک مدل آمایشی را برای همه سطوح و کویرها توصیه نمود.
    کلید واژگان: کویر, یزد, آمایش, چشم انداز
    M.R. Nowjavan, M. Hashemi
    Desert is one of the formic landscapes in the geomorphology of Iran. In spite of some ideas that consider this landscape unit as a type of wild land landscape، it is a geomorphic landscape itself. About 46. 5 percent of the surface of Yazd province is made up of deserts and wild lands. The existence of such an extent of dry areas makes it necessary to pay attention to the potentials of the mentioned regions in the areas of land use planning. Therefore recognition and identification of this landscape and preparation of the development plans for utilizing them is inevitable. Yazd province has 15 desert holes including Abarkooh، Siahkooh، Marvast، Tarigh o Reza، Taghestan، Bahadoran، Daranjir، Lootak، Porodeh، SiahTagh، Talle Hamid، Abgir، Allah Abad، Goorabkhoor، Saghand. In spite of their similarities in the concept of desert، they have different disparities and act as an effective component in their utilization or space organizing. The purpose of this article، which is taken from a research design in Azad University of Meybod in Yazd، is to express the disparity of the deserts of Yazd province and modeling their effects on their methods of preparation and utilization which can be summarized as the following: - Classifying the deserts of Yazd province according to the criteria of earth morphology and their specific spatial characteristics - Determining the preparation priorities of the deserts of Yazd province according to indicators and spatial patterns
    Keywords: desert, Yazd, preparation, landscape
  • منوچهر فرج زاده*

    جلب مشارکت نخبگانی برای گفتمان آمایشی از جمله موضوعاتی است که می تواند به هم اندیشی تخصصی برای ارائه یک الگوی مشارکتی از یک سو و تبیین مدل آمایشی مناسب برای کشور از سوی دیگر منجر شود. در همین زمینه آمایش بنیادین در برابر آمایش متعارف از جمله چارچوب ها و مفاهیمی است که همواره نیازمند تحلیل گفتمانی است تا به یک الگوی نهایی تکامل پیدا کند. هدف از نوشتار حاضر نیز طرح مباحثی است که از طریق آن بستر هم اندیشی و تحلیل گفتمانی در مورد تمایزات، تفاوت ها و تشابهات آمایش بنیادین در مقابل آمایش متعارف فراهم شود. به نظر می رسد در این تحلیل گفتمانی علاوه بر تبیین ابعاد مختلف آمایش بنیادین بتوان در جهت هرچه پربارتر کردن آن گام برداشت. در این مقاله ابتدا ابعاد مختلف آمایش بنیادین بررسی شده است و با تبیین ویژگی های مختلف آن سعی شده با بیان مهم ترین وجه تمایز، تفاوت و تشابه آن با آمایش متعارف تحلیل شود. از مهم ترین وجه تمایز رویکرد آمایش بنیادین می توان به حاکمیت ارزش های اسلامی و به ویژه نگاه به انسان است که می تواند سایر مولفه های آمایشی از جمله فعالیت، محیط انسانی، محیط طبیعی و در کل فضای جغرافیای را تحت تاثیر قرار دهد. از مهم ترین وجه تفاوت آمایش بنیادین نیز همین رویکرد یعنی نگاه انسانی به آمایش بنیادین در برابر نگاه آمایش متعارف است. در عین حال در جنبه های زیادی دو رویکرد آمایش بنیادین و آمایش متعارف دارای وجه تشابه های زیادی هستند که می تواند برای نهایی کردن آمایش بنیادین مورد استناد قرار گیرد.

    کلید واژگان: آمایش بنیادین, آمایش متعارف سرزمین, نظریه های توسعه, روش شناسی آمایش سرزمین, گفتمان آمایشی, آمایش ایران
    Manuchehr Farajzadeh*

    Introduction:

    Attracting the participation of elites to the planning discourse is one of the topics that can lead to specialized contemplation to provide a participatory model and to explain a suitable climate model for the country. In this regard, basic spatial planning against conventional spatial planning is among the frameworks and concepts that always require discursive analysis to evolve into a final model. The purpose of this paper is to propose a discussion through the context of discursive thinking and analysis about the distinctions, differences and similarities of basic planning versus conventional planning. It seems that the discursive analysis, in addition to explaining the different dimensions of basic planning can be more useful.

    Main concepts of conventional spatial planning and basic spatial planning:

    The earliest concept of spatial planning is related to the classical triangle, whose outline is formed from environment, human and activity. In the classical approach, the most important issue that is considered is the structure or organization of space that depicts how to structure the elements of space in relation to the land area. The second view that can be proposed after the first is the concept of spatial sustainability. In this view, the main goal is to create a balance in the geographic space that provides sustainability, i.e. exploitation or lack of coordination in the relations of habitat, human and activity do not cause the balance in the geographic space. The third view refers to spatial planning, whose main purpose is to create a balance in geographic space, so that balanced development can be formed in the place of geographic space, and that it is not part of development and part of underdevelopment.In contrast, basic spatial  planning is not only based on the same  framework of land use, but also covers national values in the macro approach. The Islamic and Iranian spirit is of particular interest in basic spatial planning. Formation of land justice is one of the important issues that has a fundamental value in basic spatial planning and its overall goal is to distribute the spatial justice facilities in the country that can create spatial equilibrium in the land area. Considering the characteristics of the land has a special role in presenting the planning policies in different scales in basic spatial planning. Differences between conventional versus basic spatial planning The most important distinction between conventional and basic spatial planning is that this model has been changed in terms of capabilities and facilities, weaknesses, threats and opportunities. Therefore, the most important distinction of this pattern is in importing the values of the Islamic ruler on the one hand and the territorial characteristics on the other hand. Thus, the same aspect of differentiation that is considered for the model of progress against the development model is also significant in the model of basic spatial planning against conventional spatial planning. Considering this issue, it is necessary to study Islamic ideas derived from Islamic teachings to extract the viewpoints in land use of human being, activity and space and based on them the basic spatial planning takes practical form. Considering that the views in the Islamic values are very different, using different views in the form of discursive analysis will be very effective that while examining and critiquing different viewpoints, we can achieve the best viewpoint in this regard and consider it in the final model.Spatial planning is an empirical knowledge and a function of the geographical and cultural system of nations, and land as a spatial container is formed based on the value differences of societies and finally spatial identity is one of the most important dimensions of basic spatial planning that is not considered in conventional spatial planning as it should be. In general, the differences between conventional and basic planning can be considered in the following cases: considering human and society in conventional land and basic spatial planning has a great difference. It seems that basic human with Islamic viewpoint seeks to create a monotheistic society based on equality, and for this reason, such a human being in regulating his relationship with the environment will observe various aspects to provide the appropriate and optimal utilization of the facilities at his disposal, the grounds for human evolution and promotion of moral practice. Discursive analysis can also be very useful in this regard, because by examining the concepts extracted from Islamic values and terrestrial features, different conditions can be assessed, and their differences extracted and if necessary, provide conditions that can be presented the best model through consensus.Similarities between conventional versus basic spatial planningIt can be said that in 80% of the cases, these two planning have a methodological and conceptual commonality. This subscription can be proposed in a variety of cases, including: the type of data required by environmental, economic, social and etc.,method of collecting required data, data integration method, developing strategies, monitoring methods.

    Conclusions

    Basic spatial planning is a new concept that has been proposed and consequently has raised a lot of questions for the scientific community, practitioners and even the general public, which requires settlements. Discursive analysis is an appropriate tool for this subject that can help to clarify the different aspects of the subject. Preparing the context of this discourse is possible in different ways; publishing the basic concepts of fundamental planning in mass media and various social networks is one of the primary solutions in this regard. Holding various specialized conferences and meetings in academic spaces where all thinkers can present their views is also important in this regard.

    Keywords: Basic Spatial Planning, Conventional Spatial Planning, Development Theories, Methodology Of Spatial Planning, Iranian Spatial Planning
  • زهرا پریسای*، مجید اونق، واحد بردی شیخ، عبدالرضا بهره مند
    یکی از مهم‏ترین دلایل وقوع سیلاب و خسارات مالی و جانی ناشی از آن، تجاوز به حریم رودخانه و کاربری نامناسب اراضی است. یکی از ابزارهای مدیریتی پیش‏بینی شدت خسارات ناشی از سیلاب، برای مهار آن، پهنه‏بندی سیل است. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی اثر سناریوی آمایشی در مساحت پهنه های خطر و میزان خسارت ناشی از سیل، در بازه‏ای به طول 21 کیلومتر از بستر اصلی رودخانه‏ی گرگان رود در حوضه‏ی آبخیز سد بوستان است. بدین منظور ابتدا داده های اولیه‏ی مدل از قبیل مشخصات هندسی رودخانه و مقاطع عرضی (316 نمونه)، ضرایب زبری برآورد شده به روش کاون و دبی اوج هیدروگراف‏های محاسبه شده با روش توزیعی مفهومی مادکلارک وارد مدل هیدرولیکی HEC-RAS شد و پس از محاسبه‏ی تراز آب، پهنه های خطر سیل با دوره‏ بازگشت‏های 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 سال در دو شرایط کاربری فعلی و سناریوی آمایشی، با استفاده از نرم‏افزار HEC-GeoRAS در 5 کلاس ترسیم گردید. نتایج آزمون آماری نشان داد که پهنه های خطر سیل با دوره‏ بازگشت‏های مختلف در کاربری آمایشی به‏طور معنا‏داری (01/0 p <)، کاهش می‏یابد. در این مطالعه برای ارزیابی خسارت سیل نیز از معادله‏ی عمومی ریسک استفاده شد و نقشه های خسارت عددی و ریالی سیل، پس از شناسایی و کلاس‏بندی تعداد و درجه‏ی آسیب‏پذیری عناصر در معرض خطر در 5 کلاس تهیه گردید. نتایج نشان داد که کلاس خسارت احتمالی در کاربری فعلی بزرگ‏تر از کاربری آمایشی است. نتایج حاصل از آزمون معنا‏داری نشان داد که میزان خسارت ریالی در کاربری سناریوی آمایشی به‏طور معنا‏داری (01/0 p <)، افزایش یافته است؛ که علت آن را می‏توان به اختصاص مساحت بیشتری از اراضی کشاورزی به‏‏منزله‏ی عناصر با ارزش‏‏تر در پهنه های سیل‏گیر کاربری آمایشی نسبت داد.
    کلید واژگان: HEC-RAS, HEC-GeoRAS, پهنه بندی, سناریوی کاربری آمایشی, معادله ی ریسک
    Zahra Parisay *, Majid Ownegh, Vahedberdi Sheikh, Abdolreza Bahremand
    One of the most important factors causing flood and related causalities is flood plain encroachment and inappropriate land use type. The flood zonation is one of the management tools for predicting the severity of losses caused by flood in order to control them. The main purpose for this study was impact assessment of land use planning scenario on flood inundation extent and losses caused along a 21 km reach of the Gorganroud river main channel within the Bustan dam basin. To this end, the basic data required by the model such as geometric properties and cross-sections (at 316 locations) of the river channel, roughness coefficients estimated by the Cowan method and peak discharge of hydrographs calculated by the Mod-Clark conceptual distributed method were entered to HEC-RAS hydraulic model. After calculation of the water surface profile by the HEC-RAS model, flood inundation extent for 2, 5, 10, 25, 50, 100 and 200 – year return periods and two conditions of current land use and land use planning scenario was calculated using the HEC-GeoRAS software and flood risk zonation was done for 5 classes of risk. Results of statistical test showed that the flood risk zones decreases significantly in case of scenario planning for all return periods (p
    Keywords: HEC-RAS, HEC-GeoRAS, Zonation, Risk, landuse planning scenario
  • مهدی پورطاهری، علی خدادادی*، مرتضی توکلی

    حاکمیت عملکرد مناسب آمایشی، نمودی از کاربرد اصول سرزمین‎آرایی درست از جانب مدیران است. با استمرار این روند، شاهد پایداری مناطق سکونتی خواهیم بود. در غیر این صورت موجبات عدم تعادل منطقه‎ای فراهم شده، و ناپایداری را در بر دارد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی عملکرد آمایشی فضاهای روستایی در میان بخش‎های سه‎گانه شهرستان دلفان انجام شده است. روش تحقیق مقاله در چهارچوب مطالعات کتابخانه‎ای بوده، و جهت تجزیه وتحلیل معیارها و رویکردهای حاکم بر بخش‎ها از روش وزن‎دهی BWM و مدل اولوی ت‎بندی MABAC استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که عملکرد آمایشی در مناطق موردمطالعه در سطح پایینی قرار داشته و سطح عملکردی بخش‎های تابعه شهرستان دلفان بیشتر بر مبنای رویکرد سازگاری تبیین شده‎اند. به طوری که در میان رویکردها و معیارهای تاثیرگذار بر آمایش بخش‎های موردمطالعه بر اساس دیدگاه 22 نفر از کارشناسان و خبرگان شهرستان، رویکرد سازگاری با وزن 421/0 بیشترین وزن را در عملکرد آمایشی بخش‎های تابعه شهرستان دلفان داشته است. بدین معنی که در زیرمجموعه عناصر ذهنی و عینی مبتنی بر رویکرد و معیار سازگاری، گویه‎ هایی چون فاصله از بزرگراه ‎ها؛ فاصله‎ از راه‎های عبوری اصلی؛ فاصله از کاربری ‎های درمانی و بیمارستانی؛ فاصله از مراکز نظامی و انتظامی؛ نزدیکی به کاربری‎های فرهنگی؛ نزدیکی به کاربری‎های ورزشی؛ اثربخشی، کارایی اقتصادی و انعطاف‎پذیری مکان؛ همگامی با هنجارهای فرهنگی و ارزش‎های اجتماعی؛ ظرفیت ایجاد اشتغال و افزایش درآمد؛ میزان سازگاری با تغییرات اقلیمی؛ میزان سازگاری با تفکرات تصمیم‎ گیران و سیاست ‎گذاران؛ میزان دسترسی به توزیع منابع؛ میزان دسترسی به کیفیت زمین، آب، مواد خام؛ میزان کیفیت زیرساخت‎ها؛ سازگاری با ترکیب، چیدمان، الگو و شکل روستاها از بیشترین اهمیت در میزان عملکرد آمایشی فضاهای روستایی در بخش‎های موردمطالعه برخوردارند. در نهایت با ترکیب مدل های تصمیم‎گیری، بخش مرکزی، از بیشترین عملکرد آمایشی در مقایسه با سایر بخش‎های شهرستان دلفان برخوردار بوده است.

    کلید واژگان: آمایش, فضاهای روستایی, مدل‎های MABAC و BWM, دلفان
    Mahdi Pourtaheri, Ali Khodadadi *, Morteza Tavakoli

    Method of the article is within the framework of library studies, also the BWM weighting method and the MABAC prioritization model were employed to analyze the criteria and approaches governing the parts in question. The results indicated that the planning performance in the areas under investigation was at a low level and the performance level of the sub-divisions of Delfan city was mostly explicated based on the compatibility approach. So that among the approaches and criteria influencing the planning of parts under study, based on the opinion of 22 experts of the city, the compatibility approach with a weight of 0.421 had the most weight in the performance of the parts of Delfan city. This means that in the subset of subjective and objective elements based on the compatibility approach and compatibility criteria, the following items have most importance in the planning performance of rural spaces in the parts under study including: distance from highways; distance from the main roads; distance from medical and hospital facilities; distance from military and law enforcement centers; proximity to cultural facilities; proximity to sports facilities; effectiveness, economic efficiency and flexibility of location; harmonization with cultural norms and social values; the capacity to job creation and income increase; the degree of adaptation to climate change; the degree of compatibility with the thinking of decision makers and policy makers; accessibility to resource distribution; the level of access to the quality of land, water, and raw materials; the level of infrastructure quality; compatibility with the composition, arrangement, layout and shape of villages. Finally, with the integrated model, the central part compared with other parts of Delfan city enjoyed the greatest planning performance.

    Keywords: spatial planning, Rural Spaces, MABAC, BWM Models, Delfan
  • مهدی بازرگان، مصطفی امیرفخریان*
    در این مطالعه با بهره‏ گیری از شیوه های استدلال قیاسی و استقرایی، ویژگی های «رویکرد آمایشی» در محدوده‏ذهای دارای عناصر فعال باارزش هویتی بررسی می‏شود. درمواجهه با عناصر هویتی، رویکرد آمایشی، با تکیه بر چهاربعد؛ الگوی تجمع، کارکرد(عاریتی،غیرعاریتی و فاقدکارکرد)، کلی‏ نگری(جایگاه عنصر در هویت بخشی به شهر) و جزئی‏نگری(توجه به ابعادکالبدی) به دنبال ارتقای وضعیت محدوده و اثرگذاری آن، با هدف هم‏آوایی و انسجام مجموعه عناصر با یکدیگر است. محدوده میدان‏شهدا در شهرمشهد بعنوان مجموعه‏ای باعناصر هویتی متعدد؛ازجمله دبیرستان‏شریعتی (قدیمی‏ترین مرکزآموزشی مدرن مشهد)؛ در شرایط فعلی، وضعیت مناسبی از نظر کیفیت زندگی ندارد. بنابراین وجه اثرگذاری آن درقالب مجموعه‏ای باارزش در ارتقای هویت شهر مشهد کاهش یافته است. این درحالیست که رویکرد طرح جامع مشهد، تاکید بر ارتقای هویت و کاهش تراکم این محدوده است. نتایج این بررسی، بیانگر نقش «کارکرد عناصر یاد شده» در شکل‏گیری وضعیت نابسامان آن است. به شکل خاص، استفاده از شیوه استدلالی استقراء و بهره‏گیری از مدلهای مسافت استاندارد و تحلیل شبکه از جابجایی470دانش‏آموز دبیرستان‏شریعتی، نشان داد که روزانه 3800کیلومتر سفر در شهر در پهنه‏ای به شعاع 6کیلومتر(بیش از3برابر میزان استاندارد) تولید می‏شود. این مطالعه روشن ساخت تداوم «کارکرد عناصر» از یکسو سبب ارتقای هویت و ازدیگرسو شلوغی محدوده وکاهش کیفیت محیط را موجب شده است. رویکرد آمایشی با تکیه بر ابعاد یادشده، با هدف دستیابی به انسجام، در ارتباط با «کارکرد عناصر»، ملاک را در تعادل قرار می‏دهد. بگونه‏ای که در سایه آن خواهد توانست علاوه بر حفظ کارکرد، از طریق مدیریت آن، کاهش تراکم و افزایش کیفیت محیط را به دنبال داشته باشد.
    کلید واژگان: رویکرد آمایشی, میدان شهدا مشهد, عناصر باارزش هویتی, دبیرستان شریعتی
    Mehdi Bazargan, Mostafa Amirfakhriyan*
    Introduction
    Among the various subjects, historical and cultural elements are among the factors influencing the formation of the city's identity. However, some of these elements, while maintaining their function, are considered as an active ingredient in the city's atmosphere as well. Hence, in addition to the "heritage value", they have "functional value". Also, along with the functional value of these elements, the method of gathering and deploying them should not be left out of view. This suggests that in a certain area of ​​the city, how many valuable elements are deployed and how they affect each other. Regardless of the need to plan for these valuable elements, only attention to their physical and physical dimensions is not important. But besides that, the issue of their work and their distribution pattern should be considered. However, this is the subject in many ways in interfering with worn-out tissues such as recreation, rehabilitation, and so on. In other words, it does not make clear what the difference in type of entry and planning for the mentioned patterns should be considered. Hence, personal effects are seen in the context of any of the interventions in the worn out tissues faced with these elements. On the other hand, in the current context, the projects developed for these emphasis on highlighting their physical value.
    The study seeks to demonstrate the "amateurish approach" to face-to-face value identity collections in urban textures (both worn and non-worn). How does this approach, while emphasizing inclusiveness, does not ignore Ryan's details? On the other hand, these collections are considered in the form of a coherent whole, and, in the shadow of such a look, it seeks to integrate and enhance the collection. Such an approach has been less considered in urban studies in dealing with historical and active collections. Therefore, the study can be considered as one of the first research activities in this field.
    Methodology
    Research methodology this study is based on descriptive and analytical methods and quantitative and qualitative methods was applied. The use of reasoning methods of analogy and induction is the basis of the work in this study. In this way, using the logic of induction and review of each user of Shariati high school (including 470 students), their daily distance from home to school and vice versa was determined. This step was carried out using GIS and the creation of a database of all students' residence locations, using network analysis methods and standardized distance. Also, in this section, the type of travel means of each student and the amount of travel they generated to this area was determined. For this purpose ArcGis and SPSS software were used. On the other hand, based on the method of analogy, the study of the documents and resources related to land use and its adaptation to the city's space and areas with valuable elements, was designed to develop a theoretical model. Then, while adapting the results of moving and moving students in the area of ​​Shohada Square, the theoretical model, identified the procedures and the results of this adaptation, and, while discussing and analyzing, suggestions were made.
    Research variables include the amount of student's passing, the student's transfer, the position of the valuable elements within the  shohada area, as well as the "words and names" of the valuable elements located within the martyrs field in order to find their place in the field of social justice. Is.
    Result and discussion
    The results of this study indicate the role of "the function of these elements" in shaping its disadvantage. In particular, the use of inductive reasoning and the use of "standard distance" and "network analysis" models from the displacement of 470 high school students in Shariati showed that a daily 3800 km journey in a 6 km radius (More than 3 times). This study, which clarifies the continuity of "elemental function", has, on the one hand, fostered identity and, on the other hand, congestion and reduced environmental quality. An approach based on these dimensions, balances the criterion in order to achieve coherence in relation to the "function of elements".
    Conclusion
    Therefore, according to the key points obtained, the confrontation and dichotomy of identity enhancement / degradation in the area of ​​martyrs can be viewed from the perspective of (1) the evaluation of the results of the function of valuable elements (such as Shariati high school) in the area of ​​the martyrs, and (2) To evaluate the pattern of the master plan for the area, as follows.
    1) Examining the results of the function of valuable elements (such as Shariati high school) in the area of ​​the Shohada Square: It can be said that part of the traffic and busy area of ​​the Shohada Square, as a result of the activities of its valuable elements such as Shariati high school. This bustle has degraded the quality of the environment.
    2) Evaluation of the master plan pattern for the shohada area: The findings of the study showed that in Mashhad's comprehensive plan to improve the status of this area, two important issues were considered: 1) improving the identity of the complex; and 2) reducing congestion and congestion.
    Keywords: Territorial Approach, Mashhad Shahada Square, Value Elements of Identity, Shariati High School
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
* با توجه به بالا بودن تعداد نتایج یافت‌شده، آمار تفکیکی نمایش داده نمی‌شود. بهتراست برای بهینه‌کردن نتایج، شرایط جستجو را تغییر دهید یا از فیلترهای زیر استفاده کنید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجه‌ای نباشند.
نوع نشریه
اعتبار نشریه
زبان مطلب
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال