به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
ردیف ۱۰-۱ از ۱۹۶۳۰ عنوان مطلب
|
  • مرتضی قاسمی حامد
    این نوشتار حاصل تحقیقی نسبتا جامع در خطبه 42 نهج البلاغه است که در آن، امام علی(ع) انسانها را از دو خصیصه ناپسند بشری؛ یعنی هواپرستی و آرزوی دراز برحذر داشته است و پیامدهای آن را بیان نموده است. نگارنده در این مقاله سعی کرده است تا با بررسی این دو خصیصه در قرآن و نهج البلاغه در ضمن مقایسه ای بین این دو منبع، به شرح مطالب بپردازد و نیز میزان تاثیر پذیری نهج البلاغه را از قرآن بررسی نماید.
    کلید واژگان: نهج البلاغه, هوای نفس, آرزوی بلند, فرزندان دنیا, فرزندان آخرت
  • عبدالله حسینی*، زهره ناعمی، مریم اطهری نیا

    نظریه نقش گرای هلیدی، از مهم ترین نظریات زبان شناسی متن است که به شکل گیری زبان و بافت متن توجه دارد و اساس آن را سه فرانقش؛ اندیشگانی، بینافردی و متنی تشکیل می دهد. این نظریه، الگوی مناسبی جهت سبک شناسی گفتمان متن به شمار می رود و در پرتو آن می توان به مطالعه همه جنبه های سبک گفتمان نویسنده پی برد. پژوهش حاضر به روش تحلیلی و با رویکرد زبان شناسی نقش گرا، خطبه 42 نهج البلاغه را به منظور دست یابی به سبک گفتمان امام (ع) و درک عمیق تر ظرافت ها و ارزش های پنهان موجود در خطبه، بر مبنای دو فرانقش اندیشگانی و متنی مورد بررسی قرار داد و به این نتایج دست یافت که میزان استفاده امام (ع) از انواع فرایندها، هماهنگ با محتوای خطبه است و به دلیل مضمون خطبه که مربوط به امور ذهنی چون؛ اطاعت از هوای نفس و آرزوهای طولانی، شناساندن مهم ترین تفاوت میان دنیا و آخرت و... است، فرایند ذهنی (0.050) و رابطه ای (0.031.25) بیشترین نقش را در شکل دهی گفتمان خطبه دارند. از نظر فرانقش متنی هم امام (ع) با کاربرد عوامل ساختاری آغازگر مرکب (0.088)، نشاندار (0.075)، ساخت اطلاعاتی نو و کهنه (0.050) مفاهیم خطبه را گسترش داده و با به کارگیری شگردهای عوامل غیر ساختاری؛ انسجام دستوری (ارجاع و حذف)، پیوندی (ارتباط اضافی و سببی) و واژگانی (تکرار و با هم آیی)، سبب ایجاد ارتباط منسجم میان بندهای مختلف خطبه گشته است. در واقع امام (ع) سبک گفتمانی خطبه را با توجه به بافت موقعیتی و شناختی که نسبت به مخاطبانش داشته، بنا نهاده تا از غرور و غفلت و حس دنیاطلبی آنان بعد از پیروزی، جلوگیری کند.

    کلید واژگان: نهج البلاغه, خطبه 42, نظریه نقش گرا, فرانقش اندیشگانی, فرانقش متنی
    Abdollah Hoseini *, Zohreh Naemi, Maryam Atharinia

    Halliday’s systemic functional theory is one of the most important theories in text linguistics that cateres to formation of language and texture of text and forms. It is based on three meta functions: ideological, interpersonal and textual. This theory is considered a suitable model for the stylistics of text discourse and it can help to understand all aspects of author's discourse style. The present research was investigated with an analytical method and systemic functional linguistics approach on 42th sermon of Nahj al-Balagha based on the ideological and textual meta-functions in order to achieve the imam's discourse style and deeper understanding of the subtleties and hidden values ​​in the sermon. The results showed that the extent to which imam uses all kinds of processes is in harmony with the content of sermon and because of the content of sermon, which is related to mental affairs such as following the passions and long wishes, and knowing the most important differences between this world and the hereafter. Mental processes (0.050) and relational processes (0.031.25) have the biggest role in shaping the discourse of the sermon. From the point of view of textual meta-function, imam has expanded the concepts of sermon using structural factors (composite initiator (0.088), mark (0.075), creating new and old information (0.050) and has created a coherent connection between different clauses of the sermon by applying techniques of non-structural factors, grammatical, relational and vocabulary coherence. In fact, imam has established discourse style of the sermon according to the situational context and his knowledge of the audience to prevent their pride and sense of worldliness after victory.

    Keywords: Nahj al-Balagha, 42th sermon, systemic functional theory, ideational meta-function, textual meta-function
  • حجت ذبیحی فر، مهدی مهریزی
    این پژوهش به مطالعه در مورد خطبه های نماز جمعه و عیدین امام علی علیه السلام پرداخته و در این زمینه در بخشی از این نوشته با نگاه کلی به تمام خطبه ها، مواردی چون: تعداد، زمان و مکان صدور خطبه ها، تعداد خطبه های کامل و ناقص، اسناد و حجم خطبه ها مورد مطالعه واقع شده است. در بخش دیگر به مولفه های مهم تمام خطبه ها و میزان تکرارشان اشاره شده است. بررسی دلایل کاستی خطبه های جمعه امام علی علیه السلام، مطالب دیگر این نوشتار به شمار می آید. همچنین، بیان سیره امام علیه السلام در امر برپایی نماز جمعه و بیان مناسبت هایی که در پیدایش خطبه ها تاثیر داشته اند، بخش های دیگر این مقاله هستند. و نهایت این که، در بخش پایانی این نوشتار ادبیات خطبه ها مورد کنکاش واقع شده است.
    کلید واژگان: امام علی(ع), خطبه, جمعه, عیدین
    Hojjat Zabihifar, Mahdi Mehrizi
    Collecting and analyzing Imam Ali’s sermons of Friday prayers and feasts is the main purpose of this paper. 17 sermons have been collected. These sermons are mainly taken from old Shi`I and Sunni hadith sources. In this paper authors also deal with figurative language used in sermons, length and content analysis of sermons and describe important features of these sermons. Some statements of sermons are repeatedly found in the whole body of these sermons which is an indication of importance attached to them by Imam Ali, peace be upon him. Some other topics of this paper are: Imam Ali’s efforts in holding Friday prayers in congregation, events and circumstances which caused the formation of these sermons, number of sermons, literature of sermons and etc.
    Keywords: Imam Ali, peace be upon him, Sermon, Friday Prayers, Two Feasts
  • سیداسماعیل حسینی اجدادنیاکی
    خطبه جهاد از مشهورترین خطبه های حضرت علی(ع) است که مضمونش بر محور جهاد دور می زند. گفتمان خطبه، اهمیت جهاد و آثار مهم آن، و نیز پیامدهای ترک جهاد را برای امت ها، تبیین می کند. در بخش های دیگر این خطبه، ملامت بر کوفیان و حادثه دردناک حمله «سفیان غامدی» به شهر مرزی انبار و شهادت «حسان بن حسان»، نماینده شجاع و باوفای امام، و آمادگی کامل حضرت برای جهاد به همراه سابقه جهادی خویش در غزوات صدر اسلام، بیان شده و در مجموع، روح حماسی فوق العاده بر فضای خطبه، هر شنونده ای را تحت تاثیر قرار می دهد. در شیوه گفتار این خطبه، پیوندی تنگاتنگ میان آنچه در الفاظ و عبارات و معانی آنها جاری است، با روان و تجربه گوینده خطبه برقرار است. سیاق کلی خطبه، توبیخ و ملامت کوفیان است، به طوری که شدت توبیخ، واژه به واژه و عبارت به عبارت زیادتر می شود. استفاده از تشبیه و استعاره و کنایه و سایر فنون ادبی معانی و بیان، و آهنگ درونی مانند سجع و جناس و موازنه، با مطابقت حال و مقتضا، به زیبایی های خطبه افزوده؛ امری که در مقاله حاضر بررسی شده است.
    کلید واژگان: بررسی و تحلیل, خطبه جهاد, علی(ع), توبیخ و ملامت
    Seyed Esmaeel Hoseini Ajdad Niaki
    The “Jihad” is one of Imam Ali’s most famous sermons. In its first part، the importance of jihad and its significant effects have been described in a very eloquent style، and the results of leaving it have been also explained for nations. In sermon’s second part، Imam Ali (peace be upon him) harshly blames the people of Kufa، and then gives notice of traumatic event of Sofian Ghamedi’s attack to the border city of Anbar، the martyrdom of Hessan bin Hessan، his brave and loyal representative، his full readiness for presence in war، and a background of his combat experiences in early Islam in a way that the extraordinary epic spirit of the sermon affects every listener or reader. A very close relation can be distinguished between what occurs in the words، phrases and meanings with the mind and experience of sermon announcer in speech manner of the sermon. The overall context of the sermon is about Kufi’s reproach in a way that the reproaches get more intensified word by word. The use of simile، metaphor، irony، and other literary techniques of meaning and expression; and of course the use of rhyme، pun and inner balance of the text are the things increase the beauty of the sermon، something which would be discussed in this study.
    Keywords: analysis, Jihad Sermon, Reproach, Imam Ali (peace be upon him)
  • ندا ملکی فاراب، مجید معارف *

    این پژوهش به مطالعه خطبه های جمعه و عیدین پیامبر گرامی اسلام6 می پردازد. در یک نگرش کلی، با جمع آوری خطبه های جمعه و عیدین به جا مانده رسول خدا6 از جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت به مواردی چون گزارش اجمالی از خطبه ها، فهرست کل نمایه های خطبه ها بدون حذف مکررات و فهرست کل نمایه های خطبه ها با حذف مکررات اشاره شده است. سپس در قالب تحلیل موضوعات خطبه ها مسائلی از قبیل تعیین مولفه های مهم خطبه ها، میزان تکرار مولفه های مهم، اولویت بندی ارزش های دینی، شاخصه های جامعه دینی از دیدگاه پیامبر اسلام6، حجم و مدت زمان ایراد خطبه ها و تحلیل مناسبتی آنها مورد بررسی قرار گرفته است. از آن جا که مولفه های اخلاقی بیشترین میزان تکرار را در میان سایر مولفه ها به خود اختصاص داه است، لذا اخلاق مداری به عنوان مهم ترین شاخصه جامعه دینی از دیدگاه نبی مکرم اسلام6 معرفی گردیده است.

    کلید واژگان: پیامبر خدا, خطبه های جمعه, خطبه های عیدین, تحلیل مضمونی
    Neda Maleki Farab Majid Maaref

    This article studies Prophet Muhammad’s sermons on Fridays, and the Two Feasts: Day of Sacrifice and Day of Fast-breaking. In a general point of view by collecting all sermons of the Prophet (Allah’s blessing be upon him and his Household) on Fridays, and the Two Feasts: Day of Sacrifice and Day of Fast-breaking registered in the Shī‘ī and Sunni hadith collections, such cases as: a brief account of the sermons, the full list of indexes of the sermons without deleting the reiterated items, as well as the full list of sermon indexes after deletion of the reiterated ones have been referred to.Then under the title of “analyzing the topics of the sermons” such issues as determining the important components of the sermons, frequency rate of important components, sorting out the priorities of religious values, characteristics of a religious community from Prophet Muhammad’s point of view, volume and duration of the sermons and the analysis of their occasions have been examined.Since the most frequent components in these sermons are ethical, it has been understood that the most outstanding characteristic of religious community in the eyes of Prophet Muhammad (Allah’s blessings be upon him and his Household) is that it pivots on ethics.

    Keywords: Prophet Muhammad, Friday prayer sermons, sermons delivered on the Day of Sacrifice, the Day of Fast, breaking, thematic analysis
  • نکاتی درباره فلسفه احکام شرعی با نگاهی به خطبه فدکیه
    مهدی رهبر
    خطبه فدکیه، که در اعتراض به وضعیت سیاسی اجتماعی موجود پس از رحلت پیامبر (ص) بیان شده از جمله خطبه های معروف، مستند و معتبر است. در این خطبه پس از اشاره به مبانی اعتقادی درباره فلسفه احکام شرعی صحبت، و سپس در مورد اوضاع اجتماعی و انحرافات موجود در جامعه مسلمین مطالبی بیان شده است. توجه به بحث فلسفه احکام در این خطبه نشانگر اهمیت والای این مسئله است که این اهمیت باعث شد با توجه به این بخش از خطبه به نکاتی در زمینه فلسفه احکام، اشاره شود. ...
    کلید واژگان: خطبه فدکیه, حضرت زهرا (س), جعل و تشریع, حکم شرعی
  • لیلا وثیقی، مهرناز گلی *، ولی الله حسومی
    ازجمله خطبه های بلیغ و فصیح امام علی(ع) در نهج البلاغه، خطبه 28 معروف به خطبه جهاد است. این خطبه تاکنون از ابعاد مختلف مورد بررسی پژوهشگران قرار گرفته است. با توجه به اینکه این خطبه با هدف واداشتن مردم به جهاد در راه خدا ایراد شده است، یکی از ابعاد مورد توجه در آن، عناصری است که حضرت در راستای ایجاد شور در مردم برای ترغیب آنها به شرکت در جهاد به کار برده است. کیفیت حرکت آفرینی و ترغیب مردم به جهادگری در کلام امام(ع) و چگونگی استفاده ایشان از ابزارهای مناسب، اقتضا می کند که ابعاد شورانگیزی در کلام امام علی(ع) مورد بررسی قرار گیرد. نوشتار حاضر با هدف بررسی این بعد از کلام حضرت، تلاش می کند اصول و موازین شورانگیزی و کیفیت کاربرد آن ها را در خطبه، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. برآیند پژوهش حاضر نشان می دهد که شورانگیزی در خطبه جهاد، به کمک ابزارهای حسی و استفاده از ظرفیت های ادبی متن، انجام شده که البته این شور، هم زمان با شعور نیز همراه است.
    کلید واژگان: خطبه 28, خطبه جهاد, ابعاد شورانگیزی
    Leyla Vasighi, Mehrnaz Goli *, Valiulah Hasoomi
    Among Imam Ali`s eloquent sermons in Nahj al-Balaghah, the 28th sermon is known as that of jihad. This sermon has been studied by scholars from different dimensions. Considering the sermon as being aimed at persuading the people to jihad in the way of God, one of its considerable aspects lies in the elements used by the Prophet to encourage and persuade people to jihad. As is clear by the words of Imam (A), The quality of creating movement, persuading the people to Jihad and the way of using proper arms require that the dimensions of persuasion as described in his words be examined. The present paper, intending to examine this dimension in the Imam words, seeks to analyze and study the principles and standards of persuasion and their application in the sermon. The results of this research show that the exciting state of the sermon has been carried out with the help of sensory instruments and the use of literary capacities of the text, which, of course, is also accompanied by consciousness.
    Keywords: Sermon 28, Sermon of Jihad, Exciting Dimensions
  • رحمان عشریه *، مهران خاک سار کندر، محمد نقیب
    خطبه 219 نهج البلاغه که برخی از شارحین آنرا در مدح خلیفه دوم از سوی امام می دانند، درحوزه سند ودلالت همواره با چالش ها و دیدگاه های متفاوتی روبرو بوده است. برخی بزرگان شیعه صحت انتساب این سخنان به امام علی علیه السلام را مورد تشکیک قرار داده و ایراد آن از سوی امام را انکار کرده اند. از سوی دیگر فهم محتوی خطبه، در بستر بررسی های اسنادی و رجالی و مصادر تاریخی آن، با نظر داشت شرایط حاکم بر فضای صدور، وقوع آن را امکان پذیر می نماید. از این رو مقاله حاضر در پی بررسی اصالت خطبه مذکور و هموارسازی فهم محتوی اصلی آن از طریق تحلیل دیدگاه اندیشمندان این حوزه و بررسی اسناد و رجال و مصادر تاریخی خطبه می باشد. نتایج این بررسی ها نشان از آن دارد که تشکیک در صحت انتساب خطبه صحیح نمی باشد و اگر چه از منظر رجال منابع خطبه ضعیف است اما به علت کثرت متون نقل کننده ، اعتبار روایت پذیرفته است و بررسی فضای صدور خطبه نشان از آن دارد که امام در شرایطی ناخواسته و ناگزیر قرار داشته و ناگزیر از جملاتی در مورد خلیفه دوم که تا حدی ستایش نیز از آن قابل برداشت بوده است.
    کلید واژگان: خطبه 219, نهج البلاغه, خلیفه دوم, حدیثی, تاریخی
  • علی پیرانی شال*، هومن ناظمیان، سودابه مظفری، داود مومنی

    کاربست هنرسازه التفات توجه خواننده را به کلام و زیبایی های آن جلب می نماید و یکی از مولفه های انسجام در خطبه های نهج البلاغه است. واکاوی نقش التفات در انسجام خطبه های امیر مومنان و تعیین میزان بهره گیری آن حضرت از گونه های التفات و بررسی تاثیر آن در انسجام متنی، هدف اصلی این پژوهش است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر زبان شناسی نقش گرا ، کوشیده است بسامد گونه های مختلف التفات را در چهل خطبه نخست نهج البلاغه مشخص نماید و نمونه هایی از آن ها را به عنوان عنصر انسجام بخش بررسی و تحلیل کند. نتایج نشان می دهد خطبه های نهج البلاغه از التفات های شش گانه در ضمایر ، عدد ، صیغه ها ، حروف ، ساختار نحوی و واژگان بهره برده است. این هنرسازه در خطبه های بلند کاربرد بیشتری داشته و در خطبه های کوتاه به کار نرفته و یا از بسامد کمتری برخوردار است و با قرار گرفتن در محور همنشینی و جانشینی با برخی از مولفه های انسجام بخش در زبان شناسی دارای تناظر است و در انسجام خطبه ها نقش ایفا می کند.

    کلید واژگان: نهج البلاغه, خطبه ها, التفات, انسجام
    Ali Piranishal *, Hooman Nazemeiyan, Soudabeh Mozaffari, Davoud Momeni

    Nahj-ol-balaghe's utilizing the device of Apostrophe not only is the readers' or the listeners' great attraction to its elegant eloquence but is considered as one of the cohering devices in its sermons. Analyzing the role of Apostrohe in the cohesion of the sermons presented in the same book, determining the amount of using different types of Apostrophe in them, and surveying the effectivness of it on the text cohesion are the main objectives of the present research which has attempted to specify the frequency of different rypes of Apostrophe in the first forty sermons in Nahj-ol-balaghe, and analyze some examples of them as the cohering device, while emphasizing the analytical descriptive method, and figurative linguistics. The findings of the study show that the sermons of the Nahj-ol-balaghe enjoy from hexaploid Apostrophes in pronouns, number, forms, particles, syntax, and vocabulary. They also show that the Apostrophe plays a role in the cohesion of the sermons, being used in the associative and substitutive place with some of the cohesive compentsin linguistics.

    Keywords: The Nahj-ol-balaghe, Sermons, Apostrophe, cohesion
  • محمدحسن امرایی*، عبدالواحد بامری
    از مشهورترین خطبه های نهج البلاغه که علی‎رغم حجم اندک از موضوعات متنوعی سخن گفته، خطبه شقشقیه یا مقمصه است. این خطبه در حساس ترین شرایط روحی امام علی† با شش بخش یا موضوع مختلف ارایه گردیده است. نظر به همین تنوع موضوع و حجم اندک، کیفیت انسجام در این خطبه می تواند مورد سوال قرار گیرد. در این پژوهش بر اساس نسخه تکامل یافته از نظریه نظام مند هالیدی و حسن در 1985 میلادی و نیز مفهوم هماهنگی انسجامی که رقیه حسن در سال 1984 میلادی مطرح نمود، عوامل انسجام و هماهنگی انسجامی در پنج بخش نخست خطبه شقشقیه امام علی†، به صورت گزینشی و استقرایی به بوته نقد و ارزیابی توصیفی- تحلیلی و آماری گذاشته می‎شود. نگارنده بر آن است با نگاهی فراجمله ای و متن بنیاد، با اتکا به نظریه مذکور، عوامل انسجام، هماهنگی انسجامی و نیز میزان این انسجام را در متن خطبه شقشقیه مشخص نماید. دستاورد پژوهش نشان می‎دهد علی‎رغم وجود تفاوت هایی در نسبت عناصر دستوری و واژگانی، خطبه شقشقیه بر مبنای الگوی هالیدی و حسن (1985م) از انسجام متنی بسیار بالایی برخوردار است.
    کلید واژگان: نظریه انسجام, هماهنگی انسجامی, خطبه شقشقیه, زبان شناسی نقش گرا
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
* با توجه به بالا بودن تعداد نتایج یافت‌شده، آمار تفکیکی نمایش داده نمی‌شود. بهتراست برای بهینه‌کردن نتایج، شرایط جستجو را تغییر دهید یا از فیلترهای زیر استفاده کنید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجه‌ای نباشند.
نوع نشریه
اعتبار نشریه
زبان مطلب
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال