نشریه پژوهش و سازندگی
سال بیست و یکم شماره 1 (پیاپی 79، تابستان 1387)

سید حمید رضا رمضانی، د انشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه شیراز و محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبیمحمد تقی آساد، استاد بخش زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شیرازچکیده:به منظور بررسی میزان بهبود ژنتیکی ارقام جو بومی و خارجی معرفی شده در ایران، 10 رقم جو شش رد یفه که طی سال های 1377-1335 بیشترین سطح زیر کشت را داشته اند، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با تکرار در سه منطقه باجگاه، کوشکک(د ر استان فارس) و بیرجند (استان خراسان جنوبی) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر منطقه آبیاری به صورت مطلوب انجام گرفت. عملکرد بیولوژیک، عملکرد د انه، شاخص برداشت، تعد اد سنبله در متر مربع، تعد اد د انه در سنبله، وزن هزار د انه، تعد اد روز تا گلد هی، تعد اد روز تا رسید گی فیزیولوژیک و میزان خوابید گی اندازه گیری شد. تغییرات ژنتیکی صفات مختلف ارقام برحسب زمان نسبت به رقم شیرین(شاهد) اندازه گیری شد. ضرایب همبستگی پیرسون نیز محاسبه شد. ارتفاع ساقه اصلی با سال معرفی ارقام همبستگی منفی و بسیار معنی دار داشت و خوابید گی ارقام در طی این سال ها کاهش نشان د اد. براساس تجزیه رگرسیون خطی، میزان افزایش سالیانه عملکرد د انه در طی این دوران به میزان 75 / 23 کیلوگرم در هکتار بود هاست. در طی این دوره شاخص برداشت صفت مهمی در افزایش عملکرد د انه بود ه و افزایش عملکرد به علت افزایش شاخص برداشت بود هاست. در مجموع تعد اد د انه در متر مربع با افزایش عملکرد همبستگی مثبت و معنی دار داشت. ارقام جدید دارای دوره پر شدن د انه طولانی تری بودند. همبستگی بین عملکرد بیولوژیک و وزن هزار د انه با سال معرفی معنی دار نشد.

جمال بخشی، کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانیناد ر بیرود یان، د انشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانمهرنوش قد یمی، انشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانیچکید هاین تحقیق با هدف بررسی اثر تاغ کاری بر غنا و تشابه گونه های زیر اشکوب در منطقه ارد ستان صورت گرفته است. بد ین منظور پس از جمع آوری آمار و اطلاعات پایه و بازد ید های میدانی که از تاغ زارهای دست کاشت صورت گرفت، دو منطقه تاغ کاری با سنین 10-15 سال و بیشتر از 25 سال و یک منطقه به عنوان شاهد جهت نمونه برد اری انتخاب گردید. در هر منطقه با استفاده از روش سیستماتیک – تصادفی اقد ام به شمارش تعد اد گونه ها و افراد هر گونه در داخل پلات های 1×1 متری گردید. آنگاه شاخص های پراکنش، غنا و تشابه گونه ها در هر منطقه محاسبه و با استفاده ازتجزیه واریانس، این شاخص های مذکور د رهر یک از مناطق، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان د اد که کشت تاغ بر روی پراکنش گونه های زیر اشکوب تاثیر چند انی نداشته است، بیشترین غنای گونه ها مربوط به منطقه تاغ کاری با سنین 10-15 و کمترین غنای گونه ها در منطقه شاهد بود. از بین شاخص های غنا، شاخص من هینک نسبت به شاخص مارگالف ارجحیت داشت و می توان آن را شاخص مناسبی در این مناطق معرفی کرد. همچنین نتایج نشان د اد که بیشترین تشابه گونه ها در منطقه تاغ کاری بیشتر از 25 سال و کمترین میزان تشابه گونه ها در منطقه تاغ کاری با سنین10-15 بود. از بین شاخص های تشابه، شاخص های هورن، ضریب جاکارد، موریزیتا، ضریب بارونی- اوربانی و بازر و ضریب سورن سون را شاخص های مناسبی برای این مناطق می توان معرفی نمود، زیرا این شاخص ها حساسیت بیشتری را در این مناطق نسبت به شاخص ضریب ساد ه Matching از خود نشان دادند.

عبد الرزاق د انش شهرکی، د انشجوی د کترای زراعت دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین علی کاشانی، موسی مسگرباشی و مجید نبی پور، به ترتیب استاد و استاد یاران دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، مهرآنا کوهی د هکرد ی، د انشجوی د کترای اصلاح نباتات دانشگاه شهرکرد چکیده:اثر سطوح مختلف تراکم و زمان مصرف نیتروژن بر برخی خصوصیات زراعی کلزا، در آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 83-82 مطالعه شد. در این آزمایش تراکم در سه سطح شامل 60، 80 و 100 بوته در مترمربع، در کرت اصلی و سطوح مختلف زمان مصرف نیتروژن در سه سطح شامل مصرف نیتروژن طی سه نوبت به صورت یک سوم در زمان کاشت، یک سوم ابتد ای ساقه رفتن و یک سوم ابتد ای گلد هی، مصرف نیتروژن طی دو نوبت به صورت یک سوم در زمان کاشت دوسوم ابتد ای ساقه رفتن و مصرف نیتروژن طی دو نوبت به صورت یک دوم در زمان کاشت و یک دوم ابتد ای ساقه رفتن در کرت فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس عملکرد و اجزای عملکرد د انه نشان د اد که تراکم گیاه اثر معنی د اری بر شاخص برداشت، عملکرد د انه، عملکرد روغن و تعد اد خورجین در مترمربع داشت. د رحالی که تعد اد د انه در خورجین و وزن هزارد انه تحت تاثیر این تیمار قرار نگرفتند. زمان مصرف نیتروژن نیز عملکرد د انه و تعد اد خورجین در متر مربع را به طور معنی د اری تحت تاثیر قرار د اد در حالی که اثر آن بر سایر صفات اندازه گیری شده معنی دار نبود. بیشترین میزان عملکرد د انه و عملکرد روغن در تراکم 100 بوته در مترمربع و مصرف نیتروژن طی سه نوبت به ترتیب با میانگین 4 / 4404 و 0 / 1825 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.

محمد رحیم فروزه، کارشناس ارشد مهند سی منابع طبیعی-گرایش مرتعد اری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانغلامعلی حشمتی، د انشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکید هیکی از راه حل های مناسب و کارآمد برای بهینه سازی استفاده از رواناب بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، استفاده از شبکه های پخش سیلاب می باشد که ضمن کاهش خسارات ناشی از سیل، در افزایش حجم سفره آب زیر زمینی، احیائ مراتع و بیابان زد ایی موثر است. هدف از این تحقیق، بررسی برخی از ویزگی های خاک و پوشش گیاهی شبکه پخش سیلاب گربایگان و مقایسه آن با منطقه شاهد است، به این منظور در هر یک از مناطق پخش سیلاب و شاهد، دو منطقه معرف جهت نمونه برد اری مشخص شد. در هریک از مناطق معرف، نمونه برد اری از پوشش گیاهی در قالب 3 ترانسکت و 30 پلات به روش سیستماتیک-تصادفی صورت گرفت. درصد پوشش تاجی و میزان تراکم، با روش پلات گذاری و تولید با روش مضاعف اندازه گیری شد. همچنین جهت ارزیابی خصوصیات خاک دو منطقه، در طول هر ترانسکت 6 پروفیل(3 پروفیل از زیر اشکوب بوته ای و 3 پروفیل از خاک لخت) برد اشت گردید و فاکتورهای هد ایت الکتریکی(EC)، اسید یته(pH)، درصد ازت کل(TN) و درصد مواد آلی(OM) اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان د اد که پخش سیلاب بر افزایش درصد پوشش تاجی و تولید فرم های رویشی موجود تاثیر معنی د اری د اشته است (p<0/05). از میان گونه های بوته ای موجود، تراکم گونه غالب(.Helianthemum lippii L) و(Pers)، در شبکه پخش سیلاب افزایش د اشته ولی بین تراکم سایر گونه های بوته ای تفاوت معنی د اری مشاهده نشد. نتایج آماری نشان د اد که پخش سیلاب در افزایش درصد مواد آلی، درصد ازت کل، هد ایت الکتریکی و کاهش اسید یته خاک، تاثیر معنی د اری د اشته است(p<0/05).

علیرضا قد یری، کارشناس د امپروری، مزرعه پرند شرکت ابریشم (فومن)علیرضا فرخ، فوق لیسانس زراعتمحمد نقی صفرزاد ه ویشکایی، د کترای زراعت و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشتچکیده: این آزمایش به منظور بررسی کارآیی استفاده از مالچ های مختلف در خزانه توت به منظور تولید نهال های مطلوب با هشت تیمار شامل پوشش پلاستیک در دو رنگ شفاف و سیاه (A و B) پوسته برنج در سه ضخامت 4، 6 و 8 سانتی متری(D،C و E)، دو تیمار فاقد پوشش با استفاده از سم علف کش ترفلان و بد ون استفاده از سم یا شاهد (Fو G) و پوشال چوب در ضخامت 8 سانتی متر (H) با چهار تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی سه سال متوالی اجراء گردید. صفات درصد گیرایی قلمه، درصد نهال مطلوب (نهال با ارتفاع بیش از یک متر) و میزان رشد علف هرز در خزانه قلمه توت در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان د اد که تاثیر تیمار و همچنین اثر متقابل سال و تیمار روی وزن خشک علف هرز در وجین های اول و دوم، درصد گیرایی کل قلمه و درصد نهال مطلوب در سطح احتمال 1% معنی دار گردید. همچنین در مورد تاثیر سال روی کلیه صفات بجز وزن خشک علف هرز در وجین اول اختلاف معنی د اری در سطح احتمال 1% مشاهده شد. نتیجه کلی آنکه استفاده از مالچ های پلاستیک شفاف و مشکی در خزانه قلمه تولید نهال توت؛ درصد گیرایی قلمه ها، تولید نهال مطلوب و میزان کنترل علف های هرز در آن ها را به میزان معنی د اری افزایش می د هند. عدم استفاده از هر گونه مالچ و علف کش؛ رویش علف های هرز را افزایش و درصد گیرایی قلمه ها را کاهش می د هد.

مسعود سمیعی، کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزد اری استان فارسعبد الرسول تلوری، د انشیار عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریچکید هتوجه به اعمال مدیریت صحیح و کاهش پیامدهای خشکسالی در توسعه مناطق، نیازمند برنامه ریزی و اجرای اقد امات پیشگیرانه در مقابله با پد ید ه خشکسالی است، که خود مستلزم بکارگیری د انش کافی در پیش بینی خشکسالی می باشد. د راین تحقیق 13 ایستگاه هید رومتری باطول دوره آماری مناسب در استان تهران، انتخاب شد. د بی های حد اقل ماهانه د رحوزه های آبخیز برآورد و مقاد یر جریان با استفاده ازتوزیع لوگ پیرسون نوع سوم در دوره بازگشت های مختلف تعیین گردید. تد اوم و شدت خشکسالی بر اساس سطح آستانه با استفاده از روش ویبول مورد بررسی قرار گرفت. سطح آستانه های مورد نظرو مقاد یر متناظر با سطح آستانه های مختلف از 10درصد تا 95درصد بد ست آمد. مقاد یر جریان ماهانه در کل دوره آماری از مقاد یر آستانه کم شد، مقاد یر منفی، نمایانگر خشکسالی می باشد. سپس در تد اوم های مختلف شدت های خشکسالی بد ست آمد. نتایج نشان د اد که خشکسالی های 100ساله با توزیع لوگ پیرسون نوع سوم تقریبا برابر با صفر می باشد. از طرف دیگر مقاد یر جریان با استفاده از روش سطح آستانه به تد ریج با افزایش سطح آستانه کاهش می یابد، تا جائی که در سطح آستانه 90 درصد برابر با خشکسالی های دو ساله با روش لوگ پیرسون نوع سوم می باشد. در این بررسی همبستگی بالائی بین تد اوم و شدت خشکسالی برای همه ایستگاه ها ملاحظه شد و مشخص شد که با افزایش سطح آستانه شدت خشکسالی بیشتر می شود. اقد امات مدیریت آب می تواند از سطوح پائین تر شدت خشکسالی شروع شود و زمان کافی را برای کنترل و تنظیم آب فراهم آورد.

کیومرث نوری و فهیمه جهان نما، اعضاء هیات علمی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی چکیده:روغن نباتی در ایران عمد تا از طریق وارد ات روغن خام و استخراج روغن از د انه های روغنی تولید داخلی تامین می شود. عمد ه منابع داخلی تولید روغن نباتی شامل پنبه د انه، سویا، آفتابگرد ان و گلرنگ بود ه که در سال های اخیر کلزا نیز به آنها افزود ه شده است. در حال حاضر، ایران یکی از بزرگترین وارد کنند گان روغن نباتی به شمار می رود. در این راستا طرح تامین منابع روغن نباتی کشور 93-1384د ر وزارت جهاد کشاورزی به اجرا گذاشته شده است تا با افزایش تولید د انه های روغنی در کشور، درصد خود اتکایی به تولید داخلی این محصول افزایش یابد. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت مزیت نسبی و حمایت از تولید سویای بهاره (آبی و دیم) به عنوان یکی از د انه های روغنی مهم در کشور به اجرا درآمد. با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی و همچنین شاخص های حمایتی، تلاش گردیده است وضعیت سویا در کشور بر اساس آمار و اطلاعات هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی طی سال های 83-1377 تجزیه و تحلیل گردد. بررسی وضعیت حمایتی سویای بهاره نشان می دهد که علی رغم وجود مزیت نسبی در تولید این محصول در استان های عمد ه تولید کنند ه، به طور کلی سیاست های دولت جنبه حمایتی لازم را ند اشته است. برای رسیدن به اهداف برنامه اولا؛ می بایست حمایت موثر از تولید د انه های روغنی در کشور به اجرا د رآید. ثانیا؛ نیازمند د ید گاه سیستمی است تا مجموعه محصولات کشاورزی در یک چارچوب مد نظر قرار گیرند، زیرا برنامه ریزی محصولی به طور مجزا برای هر یک از محصولات کشاورزی و تقریبا منفک از یکد یگر، در نهایت منجر به تضاد ی جد ی تر در ساختار تولید محصولات کشاورزی می شود.

مقد اد جور غلامی، د انشجوی دوره د کتری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانهوشنگ سبحانی، د انشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانوحید اعتماد، استاد یار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانچکید ههد ف از این مطالعه بررسی عوامل موثر در میزان تولید و هزینه ی چوبکشی با ماشین چوبکشی چرخ لاستیکی تیمبرجک در سیستم گرد ه بینه کوتاه در جنگل آموزشی – پژوهشی خیرود کنار نوشهر می باشد. در این تحقیق بعد از مشخص نمود ن اجزای کار یک نوبت چوبکشی از محل قطع تا د پوی کنار جاد ه تعد اد 44 مورد چوبکشی زمان سنجی گردید. علاوه بر اندازه گیری زمان اجزای مرتبط با یک نوبت چوبکشی، متغیرهایی نظیر فاصله چوبکشی، شیب طولی مسیر چوبکشی، تعد اد گرد ه بینه در هر نوبت بار، حجم بار و نوع گونه ثبت گردید. با تجزیه و تحلیل داده ها، معاد له ریاضی پیش بینی زمان چوبکشی تعیین شد. میزان تولید با احتساب زمان های تاخیر و بد ون آن به ترتیب 22/ 8 و 88/ 8 مترمکعب در ساعت برآورد گردید. نرخ ماشین نیز 110/548 ریال در ساعت برآورد شد. به منظور تعیین هزینه چوبکشی از مدل هزینه یابی پیشنهاد ی د ستورالعمل طرح بهره برد اری سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزد اری کشور استفاده گردید، در نتیجه هزینه چوبکشی هر متر مکعب با احتساب زمانهای تاخیر و بد ون آن، به ترتیب 674/66 و 746/61 ریال است. مجموع تاخیرها، زمان حرکت بد ون بار و زمان حرکت با بار بیشترین زمان اجزای چوبکشی با تیمبرجک را تشکیل می د هند. بررسی اثر تغییرات هر یک از متغیر ها روی زمان چوبکشی ماشین تیمبرجک و در نتیجه تغییر هزینه چوبکشی نشان د اد که افزایش هر یک از متغیر ها، باعث افزایش هزینه به صورت خطی می شود و تن ها با افزایش کارکرد سالیانه هزینه چوبکشی به ازاء هر متر مکعب به صورت منحنی، کاهش می یابد.

حمید رضا فنایی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زابلاحمد قنبری بنجار، عضو هیات علمی دانشگاه زابل حسین اکبری مقد م، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زابل محمود سلوکی، عضو هیات علمی دانشگاه زابل محمدرضا ناروئی راد، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چکیده: به منظور بررسی سازگاری 18 ژنوتیپ بهاره کلزا در شرایط آب وهوایی منطقه سیستان طی دو سال زراعی 1381 و 1382 آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. هر کرت شامل 4خط با طول 5 متر و فاصله 30 سانتی متر بود. کاشت با د ستگاه وینتراشتایگر پلات کار انجام شد. در طول دوره رشد یاد اشت برد اری از تعد اد رور تا شروع گلد هی، تعد اد خورجین در بوته، تعد اد د انه در خورجین، وزن هزار د انه، درصد روغن و عملکرد د انه انجام گرفت. نتایج تجزیه مرکب نشان د اد که اثر سال بر طول دوره گلد هی و طول دوره رویش و اثر ژنوتیپ برتعد اد خورجین در بوته، تعد اد د انه در خورجین، ارتفاع، عملکرد د انه و درصد روغن در سطح یک درصد معنی دار بود. طی دو سال آزمایش ژنوتیپ Syn3 با میانگین 4481 کیلوگرم د رهکتار، هیبرید Hyola401 خارجی با میانگین 4370 کیلوگرم د رهکتار وHyola420 با میانگین 4153 کیلوگرم د رهکتار بیشترین و ژنوتیپ های Oprion500 با میانگین 2742 کیلوگرم در هکتار،CrackerJack با میانگین 3126 کیلوگرم د رهکتار وHeros با میانگین3221، کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد د انه را د اشتند. از لحاظ درصد روغن و عملکرد روغن، رقم Option500 و هیبرید Hyola401 به ترتیب با میانگین 2 / 48 درصد و 1969 کیلوگرم در هکتار بالاترین میزان را د اشتند. نتایج همبستگی ساد ه صفات اندازه گیری شده نشان د اد که عملکرد روغن با ضریب (**93 / 0 =r) و پس از آن تعد اد خورجین در بوته با ضریب (**73 / 0= r) بیشترین همبستگی را با عملکرد د انه د ارند. با عنایت به نتایج و خصوصیات زراعی مطلوب در هیبرید ها نسبت به ژنوتیپ های آزاد گرد هافشان، هیبرید Hyola401 و هیبرید Hyola420 برای شرایط آب و هوایی منطقه سیستان قابل توصیه تر هستند.

آثار سوء پدیده فرسایش در کوتاه مد ت ممکن است چند ان چشمگیر و محسوس نباشد، ولی در بلند مدت محسوس خواهد بود. فرسایش و هدررفت خاک یکی از عوامل اصلی در کاهش حاصلخیزی خاک، کاهش محصول، رسوب مواد در آبراهه ها، کانال های آبیاری و رود خانه ها، کاهش ظرفیت مخازن سد ها وکاهش عمر آنها، وقوع سیل وآلود گی محیط زیست و مسد ود شدن راه ها می شود. تخمین مقدار رسوبد هی حوزه های آبخیز، مقابله با خطرات ناشی از تجمع رسوب در سازه های آبی و مخازن سد ها از اهداف اساسی در مدیریت منابع آب می باشد. این تحقیق با هدف برآورد فرسایش و رسوب حوزه آبخیز زیارت واقع در استان گلستان با مساحتی بالغ بر 73/ 98 کیلومترمربع با استفاده از تکنیک هایRS، GIS و مدل MPSIAC انجام گرفته است. مدل MPSIAC وضعیت فرسایش و تولید رسوب را در هر واحد کاری بر حسب شدت و ضعف نقش 9 عامل محیطی مشتمل برزمین شناسی، خاک شناسی، اقلیم، رواناب، توپوگرافی، پوشش زمین، کاربری اراضی، فرسایش سطحی و فرسایش رود خانه ای بررسی می کند. در این تحقیق، لایه های مربوط به عوامل مدل در محیط GIS تهیه شد و نهایتا با استفاده از تحلیل های مکانی و هم پوشانی لایه های اطلاعاتی مقدار رسوب 79/ 22043 تن در سال برآورد گردید. برای محاسبه فرسایش ویژه از ضریبSDR (نسبت تحویل رسوب) استفاده شد و میزان فرسایش برای حوزه مورد نظر 58/ 698 تن در سال بد ست آمد. طبقه بندی کیفی حوزه بر اساس راهنمای مدل MPSIAC نشان می دهد که بخش اعظم حوزه در کلاس فرسایشی متوسط قرار می گیرد. مقدار رسوب ایستگاه هید رومتری 23/ 18582 تن در سال بود هاست. تقارب نتایج حاصل از مدل مورد بررسی با نتایج ضبط شده در ایستگاه هید رومتری (3/ 84 درصد) نشان می دهد که با استفاده از برخی مشاهد ات صحرائی و تصاویر ماهواره ای (به خصوص د رصورت صعب العبور بود ن منطقه) می توان مقدار رسوب را در حوزه مورد مطالعه با د قت بالائی برآورد نمود تا در راستای برنامه های مدیریتی و آبخیزد اری مورد استفاده قرار گیرد.

محمدرضا لبافی حسین آباد ی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پرد یس ابوریحان، دانشگاه تهران، اسد اله حجازی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پرد یس ابوریحان، دانشگاه تهران، فریبا میقانی، بخش تحقیقات علفهای هرز، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، حمید ه خلج، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پرد یس ابوریحان، دانشگاه تهران محمد علی باغستانی، بخش تحقیقات علفهای هرز، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشورچکیده: روش هم ارز کد ه-آگار1 برای بررسی توانایی آللوپاتی ارقام گندم (Triticum aestivum) بر رشد گیاهچه علف های هرز یولاف (Avena ludoviciana) و ماشک گل خوشه ای(Vicia villosa) مورد استفاده قرارگرفت. بررسی حاضر در سال 1384 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و در بخش تحقیقات علف های هرز موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور انجام شد. در این آزمایش اثر 4 رقم گندم: شیراز و نیک نژاد (ارقام با قدرت رقابت بالا) و طبسی و روشن (ارقام با قدرت رقابت پایین) با 4 تراکم گیاهچه: 0، 8، 16 و 24 بر رشد گیاهچه یولاف و ماشک مورد بررسی قرارگرفت. یولاف در مقایسه با ماشک، بیشتر تحت تاثیر آللوشیمیایی های2 تولید شده بوسیله گیاهچه های گندم قرارگرفت. از سوی د یگر، ریشه چه علف های هرز نسبت به ساقه چه حساسیت بیشتری به آللوشیمیایی های گیاهچه های گندم نشان د اد. در بین ارقام گندم، رقم نیک نژاد بیشترین بازدارندگی را در رشد یولاف ایجاد نمود، در حالیکه ارقام گندم تفاوت معنی د اری از نظر اثر بر رشد گیاهچه ماشک ند اشتند. به طورکلی، با افزایش تراکم گیاهچه های گندم، غلظت آللوشیمیایی های رها شده در محیط افزایش می یابد و این افزایش بستگی به رقم گندم د ارد.

رضا حاجی حسنی، کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بهبود محبی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مد رسچکید هاین تحقیق با هدف بررسی تاثیر تیمار استیلاسیون بر ویژگی های فیزیکی تخته فیبر با دانسیته متوسط (MDF) صورت گرفت. از الیاف استیله شده صنوبر با سطوح مختلف (صفر، 22/ 2، 97/ 15 و 08/ 19 درصد) و تحت دو دمای پرس (170 و 185 درجه سانتیگراد)، تخته های آزمونی در قالب 8 تیمار ساخته شد ند. نتایج در قالب طرح آماری کاملا تصادفی متعاد ل تحت آزمایش فاکتوریل تجزیه و تحلیل شد ند. نتایج نشان د اد ند که استیلاسیون اثر بازدارندگی بالایی بر روی جذب رطوبت تخته ها می گذارد. به نحوی که بازدارندگی جذب رطوبت تخته های ساخته شده با الیاف استیله شده دارای درصد افزایش وزنی 08/ 19% و دمای پرس؛ 185 درجه سانتی گراد در رطوبت های نسبی 33، 50، 70 و 96 درصد برابر 58/ 44، 24/ 42، 93/ 36 و 36/ 39 درصد بود. بررسی اثر تیمار استیلاسیون بر روی جذب آب تخته ها نشان د اد که افزایش شدت تیمار سبب کاهش شدید جذب آب و واکشیدگی ضخامت تخته ها بعد از 2 و 24 ساعت غوطه وری در آب گردید. همچنین استیله کردن الیاف، افزایش اثر ضد واکشیدگی (ASE) را به دنبال داشت؛ به نحوی که میزان جذب آب در تخته های ساخته شده (د ر دمای پرس؛ 185 درجه سانتی گراد) با بالاترین شدت تیمار پس از 2 ساعت غوطه وری در آب، برابر 63/ 42% و در نمونه های تیمار نشده 98/ 89% بود. اثر ضد واکشیدگی استیلاسیون بر روی تخته های ساخته شده با بالاترین شدت تیمار نیز پس از 2 و 24 ساعت غوطه وری در آب برابر 22/ 78 و 17/ 65% بود. بررسی اثر دمای پرس نیز حاکی از اثر مثبت آن بر افزایش بازدارندگی جذب رطوبت تخته ها در رطوبت های نسبی مختلف بود. در یک نتیجه گیری کلی می توان بیان نمود که استیله کردن ویژگی های فیزیکی تخته فیبر با دانسیته متوسط را بهبود می بخشد.

هاد ی کریمی پور فرد، عضو هیات علمی بخش تحقیقات گیاهپزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهانمحمود د اماد زاد ه، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، تهرانچکیده: آزمایش هایی جهت بررسی کارایی دو جد ایه2 باکتری Pasteuria penetrans به نام های PNG3 و PA4 هر کد ام با دو غلظت یک (4 10) و دو (5 10× 4 / 6) اند وسپور5 در گرم خاک و گرانول 10 درصد سم راگبی (کاد وزافوس)6 به میزان 50 میلی گرم در هر گلد ان حاوی 5 / 1 کیلوگرم خاک و تیمار شاهد بد ون اضافه کردن سم و باکتری در 6 تیمار و 4 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کنترل دو گونه M. javanica و نژاد دوم گونه M. incognita روی پسته رقم باد امی ریز در دو آزمایش جد اگانه از سال 1381 در گلخانه به اجرا در آمد. نتایج این آزمایش ها نشان د اد که در مورد گونه M. incognita-R2، غلظت 4 10 جد ایه PA با 8 / 88 درصد کاهش جمعیت نسبت به تیمار شاهد بهترین تاثیر را در کنترل جمعیت نماتود مذکور د اشته و در آزمایش مربوط به گونه M. javanica تیمار سم راگبی با 5 / 87 درصد کاهش جمعیت نسبت به شاهد بیشترین تاثیر را د اشته است و بعد از آن تیمار غلظت 5 10× 4 / 6 جد ایه PNG با 2 / 71 درصد کاهش جمعیت بهترین تاثیر را د اشته است. با توجه به نتایج بد ست آمده غلظت موثر جد ایه PA جهت کنترل نژاد دوم گونه M. incognita و غلظت موثر جد ایه PNG جهت کنترل گونه M. javanica در سطوح کوچک (جهت تولید نهال پسته) می توانند مورد استفاده قرار گیرد.

ابراهیم گنجی مقد م، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی احمد رضا بلند ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی صد یقه آناهید، کارشناس علوم گیاهی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضویچکید همحلب (.Prunus mahaleb L) به طور معمول در ایران به عنوان پایه برای گیلاس و آلبالو استفاده می شود. در این تحقیق تکثیر د رون شیشه ای چهار ژنوتیپ پاکوتاه گزینش شده این گیاه برای تعیین مناسب ترین نوع و غلظت تنظیم کننده های رشد و نیز بهترین روش ضد عفونی نمونه های گیاهی برای شاخه زایی و ریشه زایی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار و 20 نمونه در هر تکرار انجام شد. نمونه های گیاهی در اواخر زمستان از پایه های ماد ری جد ا گردید ند. ضد عفونی نمونه ها در ابتدا با اتانول 70% به مد ت 30 ثانیه و سپس با غلظت های 1/ 0، 2/ 0 و 3/ 0 درصد کلرید جیوه به مد ت 2 یا 4 د قیقه انجام گرفت. نتایج نشان د اد که برای حذف آلود گی های سطحی بهترین تیمار استفاده از کلرور جیوه 2/ 0% به مد ت 2 د قیقه می باشد. نمونه های استریل شده جهت استقرار روی محیط کشت MS جامد قرار گرفتند و پس از آن جهت پرآوری شاخه به محیط مشابه با ترکیبات هورمونی متفاوت منتقل گردید ند. مرحله استقرار بین 40 تا 60 روز بر حسب ژنوتیپ متفاوت بود. پس از سه بار واکشت با فواصل 21 روز، بهترین شاخه زایی در محیط حاوی 1 میلی گرم اسید جیبرلیک و 1 میلی گرم بنزیل آد نین بد ست آمد. بهترین غلظت هورمونی برای ریشه دار کردن شاخه ها اسید ایند ول بوتریک به میزان 8/ 0 میلی گرم در لیتر بود. نتایج همچنین نشان د اد که درصد ریشه زایی بر حسب ژنوتیپ متفاوت می باشد، به گونه ای که ژنوتیپ های شماره 247 و 187 با 17/ 43 و 5/ 1 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین میزان ریشه زایی را نشان دادند.

کتایون احمد ی، کارشناس ارشد د فتر امور گل و گیاهان زینتی و د ارویی فاطمه سفید کن، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعمحمدحسن عصاره، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعچکید هگل محمدی با نام علمی Rosa damascena، گیاهی د رختچه ای و متعلق به تیره Rosaceae می باشد. کشور ما سابقه طولانی در کشت و پرورش این گیاه د اشته به طوریکه گلابگیری برای اولین بار در ایران انجام شده است. د راین تحقیق، اسانس حاصل از گلبرگ و سایر اجزای گل (کاسبرگ، ماد گی، پرچم و نهنج) در دو ژنوتیپ گل محمدی از لحاظ کمیت و کیفیت بررسی شد. نتایج نشان د اد که گلبرگ ها دارای بالاترین کمیت و کیفیت اسانس (درصد بالای ژرانیول و سیترونلول) و کمترین میزان ترکیبات مومی که کاهند ه کیفیت اسانس می باشند، بودند. در صورتی که میزان سیترونلول و ژرانیول در سایر اجزای گل بسیار ناچیز و ترکیب های مومی به طور قابل توجهی بالا بود. بطوریکه سیترونلول و ژرانیول گلبرگ حدود 40% اسانس و همین ترکیب ها در سایر اجزای گل فقط 5/ 2% کل اسانس را تشکیل می د اد. در حالی که سایر ترکیب ها، که در اسانس گلبرگ، به مقدار بسیاراند ک موجود بود ه و یا وجود ند اشت، با درصد نسبتا بالا در اسانس سایر اجزای گل موجود بودند، مانند ژرانیل استون (6/ 14%)، متیل اوژنول (3/ 7%)، هگزاد کانول (33/ 13%) و هنی کوزان (39/ 11%). بنابراین برای مقاصد اسانس گیری مشخص گردید بهتر است گلبر گ گل از سایر اجزای گل که شامل نهنج، کاسبرگ، ماد گی و پرچم می باشد جد ا گردد.

 در این آزمایش تعد اد 30 توده شبد ر ایرانی (Trifolium resupinatum) چند چین غربال شده بر اساس تعد اد روز تا گلد هی (گروه های زود رس، متوسط رس و د یررس) در قالب 3 آزمایش در طرح بلوکهای کامل تصادفی (هر آزمایش 10 تود هاز هر گروه) در سه تکرار در دو سال در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج کشت گردید. میانگین تعد اد روز تا گلد هی در سال اول و دوم و تعد اد روز تا رسید گی در سال دوم و نتایج آزمون t برای مقایسات دو به دو، گروه بندی این مواد را در سه گروه تائید کرد. ورود صفت تعد اد روز تا گلد هی در معاد لات رگرسیون عملکرد علوفه و بذر موید د خالت و تایید این صفت در گروه بندی ژرم پلاسم شبد ر چند چین بود. در نهایت پراکنش ژرم پلاسم شبد رهای ایرانی چند چین در پلات حاصل از دو تابع اول در نتایج تجزیه تابع تشخیص، توانست شبد رهای چند چین زود رس، متوسط رس و د یر رس را کاملا جد ا از هم قرار د هد. نتایج آزمون F برای تعد اد روز تا رسید گی فقط در شبد رهای زود رس معنی دار نشد در صورتی که در دوگروه دیگر معنی دار شد. این آزمون برای دیگر صفات زراعی نیز انجام شد. عدم معنی دار بود ن آزمون F به این معنی است که تمام مواد هر گروه پتانسیل مشابهی در تولید د ارند و در گزینش توده ها د رصورت وجود صفات برتر دیگر می توان انتخاب را بر اساس آن صفت انجام د اد. تمام ژرم پلاسم در این آزمایش برای صفات زراعی بر اساس آزمون د انکن گروه بندی شد ند. تجزیه مرکب برای صفات دو ساله انجام شد. در پی مقایسه میانگین توده ها در دو سال شبد ر 50TN0185 به عنوان زود رس ترین نمونه و 50TN0161 به عنوان د یررس ترین نمونه در تمام گروه های شبد ر ایرانی چند چین مشخص شد ند. به د لیل وجود پتانسیل و قابلیت بالا صفات زراعی در این مواد، پیشنهاد می شود این مواد در برنامه های به نژاد ی شبد رهای ایرانی به کار گرفته شوند.

صیفعلی ورمقانی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلامماشالله محمد پور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلامهوشنگ جعفری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلامچکید هاستان ایلام با وسعت 1700000 هکتار مرتع در زاگرس مرکزی قرار گرفته و با د ارا بود ن اشکال متعدد توپوگرافی تحت تاثیر عوامل جغرافیایی اقلیمی قرار د ارد و از آنجائیکه این عوامل بر روی پوشش گیاهی موثر هستند لذا به منظور تعیین غلظت مواد معدنی در اقالیم مختلف استان و تغییرات آن ها در طی فصل رویش، این طرح به مد ت 3 سال در سطح مراتع استان اجرا گردید. ابتدا با توجه به وسعت مراتع در اقلیم های مختلف استان شامل بیابانی گرم میانی، بیابانی گرم خفیف، خشک معتد ل، نیمه خشک معتد ل، نیمه خشک سرد، نیمه مرطوب سرد (اقلیم 1 تا 6) به ترتیب 7، 6، 3، 4، 5 و6 منطقه در هر اقلیم جهت نمونه برد اری مشخص گردید. در هر منطقه(روستا) بصورت تصادفی 3 د امد ار انتخاب و محد ود ه تقریبی مراتع آن ها مشخص گردید و در طول فصل چرا به فواصل تقریبا یکسان 4 بار از مراتع مربوط به هر د امد ار با استفاده ازکواد رات به مساحت یک متر مربع نمونه برد اری به عمل آمد. نمونه های حاصله به آزمایشگاه منتقل و مواد معدنی کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی آن ها با استفاده از روش استاند ارد A.O.A.C اندازه گیری شد. نتایج حاصله نشان د اد که اختلاف میانگین خاکسترخام، پتاسیم، منگنز و مس در اقلیم های مختلف 1 تا 6 معنی د ار(01/ 0> p) است، در حالیکه میانگین کلسیم، فسفر، منیزیم، آهن و روی در این اقلیم ها اختلاف معنی د اری را نشان ند اد. بالاترین مقدار پتاسیم، منگنز و مس به ترتیب مربوط به اقلیم های 4، 2 و 3 است. اختلاف میانگین کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی در سالهای مختلف نمونه برد اری معنی دار (01/ 0> p) در حالیکه میانگین خاکستر معنی دار نبود. میانگین کلسیم، منیزیم، پتاسیم، آهن و مس در اقلیم های مختلف به طور معنی د اری بالاتر (01/ 0> p) از د امنه احتیاجات نشخوارکنند گان است، در حالیکه میانگین فسفر در محد ود ه میزان نیاز و مقدار عنصر روی به طور معنی د اری کمتر (01/ 0>p) از د امنه احتیاجات نشخوارکنند گان است.

خسرو پرویزی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همد ان چکیده: به منظور د ستیابی به ارقامی از سیب زمینی با عملکرد بالا و کیفیت مطلوب این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در دو گروه آزمایشی مستقل شامل ارقام زود رس و نیمه زود رس وگروه آزمایشی ارقام د یر رس و نیمه د یر رس در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همد ان در سالهای 1381و 1382 به اجرا درآمد. ارقام آزمایشی در گروه زود رس عبارتند از: 1-مارفونا، 2- سانته،3- فرسکو،4- پریمیر، 5- اینوا،6- آریند ا،7- فیانا،8- سامانته،9- کارد ینال10- بینلا،11- رومینا، 12-آژاکس و در گروه میان رس و د یر رس عبارتند از 1- آگریا، 2- مارکیز،3- د یامانت، 4-کوراس، 5-کنکورد، 6- موند یال، 7- فولد ا، 8-ساتینا،9- بلینی، 10- تمیاته،11-کلمبوس،12- جولیانس، 13 - فلاویا،14- بریجت، 15- فونتان، 16- سانتانا، 17-EOS و 18- آجیبا. در طول اجرای طرح از 12صفت کمی و کیفی اندازه گیری به عمل آمد. نتیجه تجزیه واریانس مرکب در صفات اندازه گیری شده مشخص نمود که ارقام مورد مطالعه در هر دو گروه آزمایشی از نظر زمان کسب 50% جوانه زنی، تاریخ غد ه زایی، تاریخ پوشش کامل، طول دوره گلد هی، زمان گلد هی، ارتفاع گیاهان د رزمان گلد هی، زمان غد ه زایی، تعد اد ساقه در بوته، زمان رسید گی، عملکرد کل،درصد تولید غد ه بذری، درصد ماده خشک غد ه، طول دوره خواب غد ه ها، اختلاف معنی دار در سطح 1% نشان د اد ند از نظر عملکرد کل غد ه، ارقام مارفونا، آریند ا، فرسکو و سانته در گروه آزمایشی ارقام زود رس تا میان رس و در گروه آزمایشی ارقام نیمه د یر رس تا د یر رس،رقم های بلینی، کلمبوس، جولیانس، ساتینا و تیماته نسبت به دیگر ارقام برتری نسبی نشان دادند. محاسبه ضرایب همبستگی بین صفات در ارقام مختلف در هر دو گروه آزمایشی نشان د اد که بین متوسط تعد اد ساقه در بوته و متوسط وزن غد ه بذری با عملکرد در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. در مجموع از نظر کیفیت غد ه های تولید ی و قابلیت انبارمانی و نیز متوسط عملکرد، ارقام سانته و فرسکو در گروه زود رس تا میان رس و در گروه ارقام د یررس، رقمهای آگریا، کلمبوس، تیماته، ساتینا و جولیانس در مقایسه با سایر ارقام وضعیت مناسب تری داشته و جهت کشت و تولید سیب زمینی در استان همد ان معرفی می گرد ند.

محبت علی ناد ری شهاب، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، تهرانمریم جبلی، کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، تهرانعلی اشرف جعفری، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، تهرانسارا امیری، کارشناس مؤسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزیچکید هبه منظور بررسی اثر پرتو UV-C در از بین برد ن باکتری فاقد اسپور، باکتری و قارچ اسپورزا از غلظت های متفاوت پرتو UV استفاده گردید. تعیین مناسب ترین غلظت UV-C در ایجاد موتاسیون در باکتری ها و اثر بازدارندگی غشاءهای مختلف از نفوذ نور UV-C نیز مورد بررسی قرار گرفت. باکتری های E. coli و Bacillus thuringiensis در معرض غلظت های متفاوت پرتو نور UV با طول موج 254 نانومتر قرار گرفتند. تیمارهای UV از غلظت بسیار کم (J/m2و 11) تا غلظت بیشتر از 2وkj/mو60 در زند ه مانی و ایجاد تغییرات در جمعیت باکتری ها، مورد بررسی قرار گرفت. باکتری B. thuringiensis در مقایسه با E. coli مقاومت قابل توجهی در مقابل پرتو UV از خود نشان د اد. غلظت های حدود J/m2و 200 اثری در کاهش جمعیت B. thuringiensis ند اشت. اثر بازدارندگی نور یاد شده از حدود J/m2و 260 شروع و در J/m2و 3000 زند ه مانی سلول ها تا کمتر از log و1 کاهش یافت. در باکتری E. coli غلظت J/m2و 170 باعث کاهش زند ه مانی باکتری تا حدود log و 5 گردید. جهت حذف 100% باکتری ها نیاز به غلظت بالای UV می باشد. اسپور و قارچ. spوPenicillium در مقایسه با باکتری ها، مقاومت بسیار زیاد ی در مقابل پرتو UV از خود نشان د اد. به طوری که برای کنترل قارچ و اسپور نیاز به غلظت های بیشتر از J/m2 و18000 می باشد. در بررسی اثر غشاء ها یا پوشش های مختلف در جلوگیری از نفوذ نور UV-C مشخص گردید پلاستیک LDPE حاوی مواد ضد UV و شیشه، به طور 100% از نفوذ UV جلوگیری می نمایند. لیکن پلاستیک های LDPE فاقد مواد ضد UV با ضخامت های مختلف تاثیر قابل توجهی در بازدارندگی نفوذ نور UV ند ارند. ضخامت های حدود 6 میکرون LDPE تفاوتی با شاهد (بد ون محافظ) ند اشت. تابش نور UV با غلظت J/m2 و88 باعث ایجاد موتاسیون در E. coli و پید ایش کلنی های مقاوم به آنتی بیوتیک ریفامپین گردید. لیکن پرتو UV تاثیری در ایجاد باکتری موتانت B. thuringiensis با عدم توان اسپورزایی ند اشت.

مجید غلامحسینی، د انشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مد رس و عضو باشگاه پژوهشگران جوانامیر قلاوند، د انشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مد رساحسان جمشید ی، د انشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مد رس، عضو باشگاه پژوهشگران جوانچکیده:به منظور بررسی تاثیر کاربرد زئولیت1 ایرانی کلینوپتیلولیت2 در کود د امی در راستای کاهش مصرف کود های شیمیایی، بر عملکرد د انه، غلظت عناصر در برگ و د انه، میزان کلروفیل و شاخص سطح برگ آفتابگرد ان تحت رژیم های متفاوت آبیاری، آزمایشی در سال 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مد رس واقع در کیلومتر 16 تهران-کرج، به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجراء شد. فاکتور اصلی شامل رژیم های آبیاری: آبیاری پس از مصرف 35% رطوبت قابل استفاده خاک (W1)، آبیاری پس از مصرف 70% رطوبت قابل استفاده خاک (W2) و فاکتور فرعی شامل تیمارهای مختلف کود ی: 130 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از اوره (F1)، و80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از اوره + 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود د امی کمپوست شده (F2)، و80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از اوره + 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود د امی کمپوست شده همرا با زئولیت به میزان 5% وزن کود د امی (F3)، و80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از اوره + 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود د امی کمپوست شده همرا با زئولیت به میزان 10% وزن کود د امی (F4)، و80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از اوره + 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود د امی کمپوست شده همرا با زئولیت به میزان 15% وزن کود د امی (F5) بودند. نتایج نشان د اد که اثر رژیم های آبیاری بر عملکرد د انه، عملکرد ماده خشک گیاه، میزان کلروفیل در مرحله پر شدن د انه و شاخص سطح برگ در مرحله گلد هی معنی دار بود، اما غلظت عناصر در برگ و د انه تحت تاثیر رژیم آبیاری قرار نگرفتند. نتایج همچنین نشان د اد که عملکرد د انه و ماده خشک گیاه، غلظت نیتروژن برگ و د انه، میزان کلروفیل و شاخص سطح برگ در مرحله گلد هی به طور معنی د اری تحت تاثیر تیمارهای کود ی قرار گرفتند. از تیمار (F5)، بیشترین مقدار عملکرد د انه، عملکرد ماده خشک و غلظت نیتروژن د انه و از تیمار (F1)، بیشترین مقدار نیتروژن و کلروفیل برگ در مرحله گلد هی بد ست آمد. اثر متقابل دو عامل بر عملکرد ماده خشک، کلروفیل برگ در مرحله پر شدن د انه، شاخص سطح برگ در مرحله گلد هی و کارائی مصرف آب اثر معنی د اری بر جاگذاشت. در نهایت با توجه به نتایج حاصله از این آزمایش و تاثیر معنی دار استفاده از زئولیت طبیعی ایرانی در کاهش مصرف کود های شیمیایی و جلوگیری از اثرات نامطلوب این مواد بر محیط زیست، می توان تیمار80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود شیمیایی اوره + 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود د امی کمپوست شده همرا با زئولیت به میزان 15% وزن کود د امی تحت رژیم آبیاری اول(W1 F5)، را به عنوان بهترین تیمار مورد بررسی، مشخص نمود.

میرمسعود خیرخواه زرکش، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری کشورحمید رضا ناصری، عضو هیات علمی دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتیمحمد هاد ی د اوود ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری کشورهمت سلامی، د انشجوی کارشناسی ارشد هید روژئولوژی، دانشگاه شهید بهشتیچکید هتصمیم گیری در انتخاب مکان های مناسب احد اث سد زیرزمینی با در نظر گرفتن اینکه معیارهای متعدد ی در این انتخاب باید در نظر گرفته شوند، کار د شواری است. این معیارها شامل معیارهای فنی، زیست محیطی و اقتصادی – اجتماعی می باشد. در سرتاسر د امنه های شمالی کوه های کرکس، آبراهه های متعدد ی وجود د ارد که به علت اقلیم خاص و بارش کم، آبد هی قابل توجهی ند ارند و اکثر آن ها سیلابی می باشند. احد اث سد های زیرزمینی در خشکه رود های این منطقه می تواند یکی از راهکارهای بسیار مناسب برای جبران کم آبی در ماه های خشک سال باشد. در این تحقیق به منظور مکان یابی مناطق مناسب احد اث سد زیرزمینی در منطقه مورد نظر از سیستم پشتیبان تصمیم گیری استفاده شده است. این سیستم پشتیبانی در سه مرحله مورد استفاده قرار گرفته است. در مرحله اول با استفاده از معیارهای حذفی مناطق نامناسب برای احد اث سد زیرزمینی شناسایی شده و تعد اد 27 محد ود ه مناسب به منظور احد اث سد زیرزمینی مشخص شده است. در مرحله دوم تصمیم گیری در هر محد ود ه، مناسب ترین تنگه برای احد اث سد زیرزمینی مشخص گردیده است. در مرحله سوم تصمیم گیری 27 محور مشخص شده در مرحله دوم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و با در نظر گرفتن معیارهای ارزیابی با یکد یگر مقایسه شده و در نهایت مناسب ترین محور ها جهت بررسی های د قیق تر شناسایی شده اند.

محمدرضا بهنیا، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رود هنچکیده:به منظور بررسی تاثیر روش کاشت و نیز تراکم پیاز بر عملکرد زعفران این طرح تحقیقاتی در همند آبسرد -د ماوند در مرکز تحقیقات مراتع وزارت جهاد کشاورزی به مد ت چهار سال از مهرماه 79 تا آذرماه 1383 اجرا گردید. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوکهای کاملا تصادفی به روش فاکتوریل به مرحله اجرا درآمد، مقایسات میانگین نیز از طریق آزمون چند د امنه ای د انکن صورت گرفت. در این طرح از دو روش کاشت کپه ای و رد یفی با سه تراکم کم،متوسط و زیاد به ترتیب 5، 10 و 15 پیاز در طول 30 سانتی متر خطوط کشت استفاده شد بطوریکه در روش کاشت رد یفی به ترتیب 5، 10 و 15 پیاز در طول 30 سانتی متر با فواصل مساوی و در روش کاشت کپه ای در آخر هر 30 سانتی متر طول خطوط کشت 5، 10 و یا 15 پیاز به صورت کپه ای کشت شد ند. در این تحقیق 6 تیمار با 5 تکرار در قالب 30 کرت وجود د اشته است. هدف از این پژوهش اولا تعیین بهترین روش کاشت و ثانیا تراکم پیاز مطلوبتر بود هاست. از نتایج دو سال اول طرح، روش کاشت کپه ای با 15 پیاز بیشترین عملکرد (گل زعفران و زعفران خشک) را د اشته که تفاوت آن با سایر تیمار ها در سطح 1% معنی دار بود هاست. در سال سوم کاشت (1381) مجددا اثر تراکم بوته و روش کاشت معنی دار شده و در سال چهارم فقط اثر روش کاشت در سطح 5% بر روی صفات مورد مطالعه معنی دار گردیده است. با افزایش سالهای کاشت بیشترین تفاوت در دو روش رد یفی و کپه ای حاصل شده که نشان می دهد روش کاشت بیشتر از تراکم بوته در عملکرد موثر می باشد. در دو سال پایانی طرح در تیمارهای روش کاشت، به د لیل اینکه امکان ازد یاد بنه ها در روش کاشت رد یفی بیشتر از کپه ای فراهم بود ه، عملکرد در این روش از روش کپه ای بیشتر بود هاست نتایج نشان می دهد که تیمارهای برتر کاشت رد یفی با د ه پیاز و کاشت کپه ای با 51 پیاز بوده اند.

با توجه به اهمیت آب در زند گی و حیات تمامی جاند اران، کمبود آن همواره یکی از مشکلات بزرگ خصوصا در جامعه امروز می باشد. از بین رفتن کشاورزی که یقینا به دنبال آن، مشکلات اقتصادی، کاهش درآمد خانوارها، بیکاری و نهایتا مهاجرت را د رپی خواهد داشت. خوشبختانه بروز این مشکلات د رچند سال اخیر، متخصصین ود ست اند کاران را به این مهم واداشته که توجه بیشتری به این مسائل داشته باشند. در این راستا اقد امات فراوانی، از جمله احد اث تعد اد زیاد ی بند تغذیه ای در نقاط مختلف استان، به منظورتغذیه سفره های آب زیرزمینی انجام شده است. این تحقیق راند مان این گونه بند ها را د رطی سالهای اجرای طرح مورد بررسی قرار می د هد. تحقیق روی بند خاکی کوتاه واقع در حوزه د ره مرید، انجام شد. به منظورد ستیابی به روند تغییرات نفوذ روزانه آب، از بند تغذیه ای با استفاده از معاد له بیلان، میزان تبخیر روزانه از طریق تشتک تبخیر کلاسA، حجم نشت از بد نه بند ازطریق احد اث کانال زهکش در پنجه بند وحجم آب ورود ی به مخزن بواسطه قرار د اد ن سریز د رجلوی آبراهه ورود ی به بند، بطور روزانه اندازه گیری شد. همچنین برای اندازه گیری روند تغییرات سطح آب داخل مخزن، د رنقاط مختلف مخزن اشلهایی نصب گردید. با استفاده از بیلا ن مخزن و اختلاف بین اعد اد قرائت شده از طریق اشل ها در دو روز متوالی میزان نفوذ آب به سفره زیرزمینی محاسبه شد. یکی از مشکلاتی که د راکثر بند ها مشاهده می شود جمع شدن رسوبات در مخزن این بند ها است که اغلب باعث کاهش نفوذپذیری شده و مخازن بند ها را به د ریاچه های تبخیر تبد یل می کند. یکی از اهداف این تحقیق بررسی روند تغییرات نفوذ در طی سالهای بهره برد اری خواهد بود. برای رسیدن به این منظور میزان نفوذ آب از مخزن بند های تغذیه ای انتخابی روزانه از روش یبلان مخزن اندازه گیری شد ونتایج بد ست آمده ازاین تحقیق بیانگر آن است که سال اول با توجه به حجم رسوب 144/ 43 متر مکعب، 80/ 40 درصد و در سال دوم با حجم رسوب 418/ 77 متر مکعب، 74/ 29 درصد از آب مخزن نفوذ کرد ه که حاکی از افت 27 درصد ی نفوذ مخزن است. به طورکلی نتایج این نوع تحقیقات به د ستگاه های اجرایی کمک می نماید تا در مدیریت این بند ها تصمیمات موثرتر وبهتری اعمال نمایند.

صمد عرفانی فر، عضو هیات علمی بخش تولید ات گیاهی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب، دانشگاه شیرازاحسان بیژن زاد ه، عضو هیات علمی بخش تولید ات گیاهی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب، دانشگاه شیرازمحمدحسین رئوفت، د انشیار بخش مکانیک ماشینهای کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیرازعلی بهپوری، عضو هیات علمی بخش تولید ات گیاهی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب، دانشگاه شیرازچکیده: به منظور بررسی اثرات مدیریت شیمیایی، مکانیکی و تلفیقی علف های هرز ذرت آزمایش مزرعه ای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب استان فارس، در سالهای 1383 و 1384 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل کاربرد علف کشهای آترازین مخلوط با آلاکلر به میزان 5 / 2+1 و25 / 1+5 / 0 کیلوگرم ماده موثر در هکتار به صورت یکنواخت و نواری و استفاده از کولتیواتورهای دوار و پنجه غازی به تنهایی و به صورت ترکیبی بودند. در سال 1383 در 6 و 17 هفته پس از کاشت بیشترین کاهش در وزن خشک تاج خروس در تیمار سمپاشی نواری با 5 / 0 کیلوگرم آترازین مخلوط با 25 / 1 کیلو گرم آلاکلر همراه با دو بار کولتیواتور پنجه غازی مشاهده شد. در 6 هفته پس از کاشت بیشترین درصد کاهش وزن خشک خرفه در تیمار سمپاشی نواری با 5 / 0 کیلوگرم آترازین مخلوط با 25 / 1 کیلو گرم آلاکلر همراه با دو بار کولتیواتور پنجه غازی به میزان 88% بد ست آمد. در 17 هفته پس از کاشت مصرف یکنواخت 1 کیلوگرم آترازین مخلوط با 5 / 2 کیلوگرم آلاکلر وزن خشک خرفه را 89% کاهش د اد. در سال 1384 در 17 هفته پس از کاشت کمترین کاهش وزن خشک تاج خروس در تیمار مصرف نواری 5 / 0 کیلوگرم آترازین مخلوط با 25 / 1 کیلو گرم آلاکلر بد ست آمد. در 6 هفته پس از کاشت مصرف یکنواخت 1 کیلوگرم آترازین مخلوط با 5 / 2 کیلو گرم آلاکلر وزن خشک خرفه را 100% کاهش د اد. در سالهای 1383 و 1384 در 6 و 17 هفته پس از کاشت تیمار 5 / 0 کیلوگرم آترازین مخلوط با 25 / 1 کیلو گرم آلاکلر همراه با دو بار کولتیواتور پنجه غازی 83% تا 91% وزن خشک قیاق را کاهش د اد. نتایج در هر دو سال نشان د اد که همه تیمار ها عملکرد د انه ذرت را در مقایسه با تیمار شاهد دارای علف هرز افزایش دادند. بیشترین عملکرد د انه ذرت در تیمار 5 / 0 کیلوگرم آترازین مخلوط با 25 / 1 کیلوگرم آلاکلر همراه با دو بار کولتیواتور دوار بد ست آمد که نشان د هند ه مزیت استفاده از کنترل تلفیقی علف های هرز در مقایسه با روش های شیمیایی و مکانیکی به تنهایی است.

مریم عارفی، گروه زیست شناسی دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر، کرمان وحید ه ناظری، عضو هیات علمی دانشکده علوم باغبانی و گیاهپزشکی، پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران سید منصور میرتاج الد ینی، عضو هیات علمی دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمانچکید هد ر این پژوهش برای اولین بار فلاونوئید های برخی از گونه های یک ساله گون با استفاده از کروماتوگرافی کاغذی به روش دو بعد ی مورد بررسی قرار گرفت. جمعا 108 نوع فلاونوئید از 20 گونه، زیر گونه و واریته استخراج و میزان تشابه گونه ها با استفاده از نرم افزار Statistica و روش (UPGA (Unweighted Pair Group Average مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان د اد که: 1- بخش Bucerates از سایر بخش های مورد مطالعه کاملا مجزاست. 2- قرار گرفتن اعضای بخش Sesamei در خوشه های متفاوت ناهمگن بود ن این بخش را تائید می کند. 3- تشابه فلاونوئید ی جنس Ophiocarpus (Bunge) Ikonn با سایر گونه های جنس Astragalus نیز قرار گیری جنس Ophicarpus را در جنس Astragalus تائید می کند.

نیکتا بابائی، فوق لیسانس میکروبیولوژیفرید ون ملک زاد ه، عضو هیات علمی بازنشسته دانشگاه تهران، دانشکده علوم پایهمسعود امامی، عضو هیات علمی بازنشسته دانشگاه تهران، دانشکده بهد اشتمونا بابائی، کارشناس مهند سی کشاورزی گرایش ترویج و آموزش کشاورزیچکیده: امروزه تعد اد بیشماری از میکروب ها به انواع آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند و این مسئله باعث پیچید گی درمان بیماری های عفونی می شود. موضوع این تحقیق جد اسازی میکروارگانیسم های تولید کننده آنتی بیوتیک از خاک های مناطق بومی ایران بود. در این مطالعه نمونه های مختلف خاک از مناطق جنگلی جنگل آمل وخاک مناطق بیابانی کهریزک و حسن آباد خالصه انتخاب شد و در محیط های نوترین آگار و سابورود کستروزآگارکشت داده شد و سپس نمونه هایی خالص شد ند. برای بررسی فعالیت ضد میکروبی میکروارگانیسم ها علیه باکتری ها، چهار باکتری گرم مثبت وچهار باکتری گرم منفی انتخاب شد ند. نتایج نشان د اد که تنها استرپتومیسس های جد اشده از مناطق بیابانی، دارای فعالیت های ضد باکتریایی بودند. در مرحله بعد تاثیر پارامترهای اکولوژیکی (د ما - pH منابع کربن - نیتروژن) بر روی فعالیت ضد میکروبی مطالعه شد. نتایج نشان د اد که مناسب ترین و اپتیمم شرایط برای فعالیت ضد میکروبی به قرار زیر است:pHوبرابر 2/7 – 9/6، منابع کربن گلوکز و لاکتوز هر کد ام به میزان 10 گرم در لیتر دمای 36-33 درجه سانتی گراد و سولفات آمونیوم به میزان 10 گرم در لیتر و نیز اسید های آمینه متیونین و تریپتوفان هر کد ام به میزان1گرم در لیتر به عنوان منابع نیتروژن.این عوامل می توانند باعث افزایش و سرعت د هی فعالیت ضد باکتریایی شوند. ما همچنین د ریافتیم که حساسیت باکتری های گرم مثبت نسبت به فعالیت ضد باکتریایی استرپتومیسس های جد اشده از خاک در مقایسه با باکتری های گرم منفی، بیشتر بود.

زهرا طاهرنژاد، (د انش اموخته اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی)، دانشگاه زابل محمد جعفرآقایی، (عضو هیات علمی بانک ژن گیاهی ملی ایران - کرج)مهد ی زهراوی، (عضو هیات علمی، بانک ژن گیاهی ملی ایران - کرج) محمد جواد زمانی، (د انش آموخته اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی - واحد کرج) محمود سلوکی، (د انشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل) عباسعلی امام جمعه، عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه زابل و د انشجوی د کتری بیوانفورماتیک دانشگاه تهران چکیده: گندم وحشی Aegilops tauschii گونه ای د یپلویید (با ژنوم2n=2x=14،DD) است که ژنوم D را در اختیار گندم نان قرار داده است. تنوع مورفولوژیکی بسیار زیاد ی درد رون این گونه وجود د ارد. مطالعه گونه های جنس Aegilops نشان می دهد که این گونه ها، منابع ژنتیکی بی نظیری برای اصلاح گندم می باشند. فرسایش ژنتیکی در ژرم پلاسم گونه های زراعی گندم، انگیزه تحقیق برای بررسی امکان استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در خویشاوند ان وحشی آن شده است.به همین منظور تنوع ژنتیکی 28 توده جمع آوری شده گیاه Ae.tauschii از استان های مختلف کشور، در مزرعه تحقیقاتی بانک ژن گیاهی ملی ایران در سال زراعی 84-1383 ارزیابی گردید. محاسبات آماری داده ها شامل ضرایب همبستگی ساد ه، آماره های توصیفی مانند حد اکثر و حد اقل صفات کمی، میانگین، انحراف معیار و ضریب تغییرات، شاخص شانون، تجزیه به مؤلفه های اصلی بر روی همه صفات و همچنین تجزیه خوشه ایبر اساس مؤلفه های اصلی بود. نتایج نشان د هند ه تنوع ژنتیکی بالایی در میان توده ها بود. در صفات کمی بیشترین مقدار تنوع مربوط به تعد اد بذر در سنبلچه (1 / 23%)و کمترین مقدار هم مربوط به تاریخ رسیدن (4 / 7%) بود. همچنین در میان صفات کیفی نیز حد اکثر تنوع در شکنند گی محور سنبله (232و%)و حد اقل آن در بافت د انه(14 %) مشاهده شد. تاریخ گلد هی با تاریخ رسیدن، طول سنبله با طول گلوم و تعد اد سنبلچه در سنبله، همچنین رنگ ساقه با کرک ساقه و عاد ت رشد دارای بیشترین همبستگی معنی دار و مثبت بودند. در تجزیه به مؤلفه های اصلی هشت مؤلفه شناسایی شد ند که جمعا 6 / 82 در صد از کل تنوع داده ها را توجیه می نمود ند. بر اساس نمود ار د رختی حاصل از تجزیه خوشه ای، توده ها به سه گروه تقسیم شد ند که با پراکنش جغرافیایی آنها مطابقت ند اشت.

مه لقا قربا نلی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد گرگان)غلامرضا بخشی خانیکی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نوراحمد علی شجاعی، د بیر زیست شناسی شهرستان بروجردچکید هتوانایی آللوپاتی د رمنه (Artemisia sieberi) که گیاهی است چند ساله و از خانوده کاسنی، بر جوانه زنی بذور و رشد د انه رست های یولاف وحشی (Avena lodoviciana) و تاج خروس (Amaranthus retroflexus) مورد بررسی قرار گرفت.اثر هر یک از بخش های مختلف رویشی د رمنه (ریشه، ساقه و برگ) جد اگانه آزمایش شد ند. آزمایش ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. ابتدا عصاره های آبی غلیظ از هر یک از اند امهای رویشی د رمنه با 10 درصد وزنی- حجمی (100 گرم پود ر اند ام رویشی در 1000 میلی لیتر آب مقطر) تهیه شد و سپس از هر یک از عصاره های آبی با غلظت های صفر، 20، 60 و 100 درصد تهیه گردید و اثر هر یک از آن ها بر جوانه زنی بذور و رشد د انه رستهای علف های هرز مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله در سطح آماری 1 و 5 درصد اختلاف معنی د اری را نشان د اد. بطوری که تاثیر عصاره های آبی مختلف د رمنه روی میزان جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه د انه رست یولاف وحشی و تاج خروس متفاوت و معنی دار بود. تجزیه واریانس نتایج با نرم افزار MSTAT-C انجام گرفت و برای رسم نمود ار ها از نرم افزار Excel و جهت مقایسه میانگین از آزمون د انکن استفاده شد. نتایج نشان د اد که تاثیر عصاره آبی برگ د رمنه بر جوانه زنی و رشد د انه رستهای علف های هرز یولاف وحشی و تاج خروس بیش از سایر اند ام های رویشی د رمنه است و در مقایسه تاثیر عصاره آبی برگ د رمنه بر جوانه زنی و رشد د انه رست های یولاف وحشی بیش از تاج خروس است.

احمد بای بورد ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقیسید جلال طباطبائی، د انشیار گروه باغبانی دانشکده کشاورزی تبریزچکیده: ریزش میوه پس از اتمام گلد هی به عنوان یک پد ید ه فیزیولوژیکی در محصول بادام به شمار می رود. ازت و ساکاروز از جمله ذخایر انرژی سلولی جهت رشد، توسعه و تشکیل میوه مطلوب محسوب می شوند. به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی این ترکیبات بر میزان تشکیل میوه بادام آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار بر روی رقم منقا در دو منطقه ایستگاه تحقیقات سهند و گرد یان در دو سال 84-83 به اجراء درآمد. فاکتور A شامل سه سطح اوره (صفر، 1 و 2 درصد) و فاکتور B ساکاروز در چهار سطح (صفر، 2، 4 و 6 درصد) را شامل می گردید. در این مطالعه درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی، میزان ساکاروز محلول در ساقه و برگ، کارآیی فتوشیمیایی و عملکرد محصول مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین عملکرد و بالاترین درصد تشکیل میوه اولیه بادام با محلول پاشی ساکاروز با غلظت 6 درصد و اوره با غلظت 2 درصد به دست آمد. درصد تشکیل میوه اولیه در ایستگاه تحقیقات سهند بیشتر از منطقه گرد یان بود همچنین در سال دوم آزمایش عملکرد، درصد تشکیل میوه بیشتر از سال اول بدست آمد و غلظت ساکاروز محلول و ازت برگ در سال دوم بیشتر از سال اول بود. بالاترین درصد تشکیل میوه نهایی بادام در صورت کاربرد توام ساکاروز با غلظت 6 درصد و اوره با غلظت 2 درصد حاصل شد. همچنین بیشترین کآرایی فتوشیمیایی برگهای بادام با کاربرد اوره با غلظت دو درصد اندازه گیری شد. با افزایش سطوح ساکاروز غلظت آن در ساقه افزایش یافت. در حالی که با محلول پاشی اوره از میزان ساکاروز در ساقه و برگ کاسته شد و با افزایش اوره غلظت ازت به طور معنی د اری در برگ و میوه بادام افزایش یافت. به نظر می رسد محلول پاشی ازت و ساکاروز توانسته است قسمتی از انرژی مورد نیاز برای مرحله بحرانی تشکیل میوه در زمانی که حد اقل فتوسنتز و سطح سبز وجود د ارد را فراهم نماید.

شب بو کفاش، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرد ستانغلامرضا بخشی خانیکی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهرانبایزید یوسفی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرد ستانچکید ه مطالعه صفات مورفولوژیک در برگ گونه بلوط د ارمازو (Quercus infectoria Oliv. 1801) در مناطق جنگلی استان کرد ستان، با توجه به وجود تفاوت آشکار در اشکال برگی پایه ها و با هدف شناخت حالات مختلف بروز صفات کیفی و نیز یافتن د امنه تغییرات در ابعاد صفات کمی اند ام برگ در این گونه انجام شد. بد ین منظور در مناطق بانه(16 کانون) و مریوان(10 کانون)، 26 کانون جنگلی انتخاب و تعد اد 390 نمونه گیاهی برگ از پایه ها جمع آوری شد. سپس تعد اد 13 صفت مورفولوژیک متغیر برگی شامل 6 صفت از د سته صفات کمی و 7 صفت از د سته صفات کیفی اندازه گیری و ثبت شده و داده های بد ست آمده در قالب طرح آماری آشیانه ای2 و مدل کاملا تصادفی توسط نرم افزارهایMstatc، Minitab و Genstat مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. در بررسی نتایج بد ست آمده ازتعد اد 6 صفت کمی مشخص گردید که در صفات برگی متغیرترین صفت اندازه سطح برگ ها (حد اقل سطح 5/ 5 سانتی متر مربع و حد اکثر 60 سانتی متر مربع) با ضریب تغییر 37% و کم تغییرترین آن صفت تعد اد رگبرگ ها (حد اقل 6 جفت رگبرگ و حد اکثر 15 جفت) با ضریب تغییر 15% است. همچنین 7 صفت کیفی برگ نیز در قالب 17 ارزش سیستماتیکی تعریف گردیده و بررسی نتایج حاصل نشانگرآن است که هر یک از سطوح برگی در این گونه دو حالت د ارند (دارای کرک ستاره ای پراکند ه و بد ون کرک)، که د ر90% نمونه ها سطح پشتی کرکد ار و در 55 % آن ها سطح رویی برگ بد ون کرک بود هاست. پهنک برگ ها نیز سه شکل مختلف د ارند (واژتخم مرغی، تخم مرغی و مستطیلی) و 96% برگ ها به شکل تخم مرغی واژگون هستند. شکل حاشیه برگ ها نیز سه نوع بود ه (کنگره ای منظم، کنگره ای نامنظم و صاف) که 95% برگ ها دارای حاشیه کنگره ای منظم می باشند. قاعده برگ در نمونه ها نیز سه حالت مختلف د ارد (گرد، نیمه قلبی و باریک شوند ه) و برگ با قاعده گرد شامل بیشترین تعد اد بود ه و 63% برگ ها را تشکیل می د هد. دو صفت شکل نوک برگ(گرد و نوک د ار) و شکل نوک د ند انه ها (گرد و نوک تیز) نیز هر یک به دوصورت هستند که 55% نوک برگها، نوک دار و 73% نوک د ند انه های حاشیه برگ، نوک تیز می باشند.

محمد رضاپهلوان راد، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستانغلامعلی کیخا، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستانمحمدرضا ناروئی راد، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستانچکیده: اثرات کاربرد عناصر روی، آهن و منگنز بر عملکرد، اجزای عملکرد، غلظت و جذب عناصر غذایی درد انه گندم، در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک زابل در سالهای زراعی 82-81 و83- 82 مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل روی با چهار سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم سولفات روی در هکتار به صورت مصرف خاکی و محلول پاشی 5 / 0 درصد سولفات روی)، آهن با دو سطح (0 و محلول پاشی 1 درصد سولفات آهن) و منگنز با دو سطح (0 و محلول پاشی 5 / 0 درصد سولفات منگنز) بودند. نتایج نشان د اد که اثر متقابل روی در منگنز اثر معنی د اری بر تعد اد د انه در خوشه داشت. بالاترین تعد اد د انه در خوشه مربوط به تیمار کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار سولفات روی و محلول پاشی منگنز بود. اثر متقابل روی در آهن بر وزن هزار د انه معنی دار گردید. بالاترین وزن هزار د انه مربوط به تیمار 80 کیلوگرم روی و محلول پاشی آهن بود. منگنز سبب افزایش وزن هزار د انه گردید. مصرف 80 کیلوگرم سولفات روی بر عملکرد د انه در سال82 معنی دار گردید. همچنین د راین سال مصرف توام 80 کیلوگرم سولفات روی و محلول پاشی منگنز عملکرد د انه را افزایش د اد. محلول پاشی روی، 99 درصد غلظت روی، 106 درصد جذب روی و 8 درصد غلظت آهن درد انه را افزایش د اد. محلول پاشی آهن، 21 درصد غلظت آهن، 20 درصد جذب آهن و 13 درصد غلظت روی درد انه را افزایش د اد. محلول پاشی منگنز سبب افزایش 7 درصد ی غلظت و 9 درصد ی جذب این عنصر درد انه گردید.

عاطفه بهمن زاد گان جهرمی، کارشناس ارشد فیتوشیمی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورفاطمه سفید کن، د انشیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورعلی سنبلی، عضو هیات علمی پژوهشکد ه گیاهان و مواد اولیه د ارویی، دانشگاه شهید بهشتیکامکار جایمند، د انشیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور چکید ه آلکالویید های تیره سیب زمینی کاربرد های د ارویی فراوانی د ارند. از جمله آن ها می توان هیوسیامین و اسکوپولامین را نام برد که به عنوان د اروهای ضد انقباض و تشنج و د اروهای چشمی مصرف د ارند. در میان تیره سیب زمینی، جنس Hyoscyamus با نام فارسی بنگ د انه با گونه های مختلف خود دارای ارزش د ارویی ویژه ای است. در این تحقیق، گیاهان. Lو Hyoscyamus reticulatus و. Hyoscyamus pusillus L از تیره سیب زمینی، از نظر میزان آلکالویید های تروپان مورد بررسی قرار گرفتند. بد ین منظور، اند ام های مختلف، گیاهان. Lو H. pusillus از قم در مرحله گلد هی و. H. reticulatus L از دو منطقه تهران- سد لتیان و باراجین قزوین در مرحله اواخر گلد هی و شروع میوه د هی (میوه نارس)، جمع آوری و پس از استخراج تروپان آلکالویید ها از بخش های مختلف آن ها به طور جد اگانه، میزان آلکالویید های L- هیوسیامین و (-)- اسکوپولامین (هیوسین)، با د ستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد سنجش قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان د اد ند که میزان آلکالویید های L- هیوسیامین و (-)-اسکوپولامین در بخش های مختلف گیاه تفاوت د ارند. آلکالویید غالب در بخش های گوناگون. LوHyoscyamus pusillus، (-)- اسکوپولامین است و L- هیوسیامین، آلکالویید عمد ه در بخش های مختلف. Hyoscyamus reticulatus L از دو منطقه می باشد. به علاوه نتایج حاصل از اندازه گیری میزان تروپان آلکالویید ها نشان د اد که میزان این دو آلکالویید در گیاه. Hyoscyamus reticulatus L از تهران نسبت به منطقه قزوین بالاتر می باشد.

د انیال رازی کهریزی، عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه کرمانشاهعلی هاتف سلمانیان، (نویسند ه مسئول) و امیر موسویاعضاء هیات علمی پژوهشگاه ملی مهند سی ژنتیک و زیست فناوری، تهراناحمد معینی و قاسم کریم زاد ه، اعضاء هیات علمی دانشگاه تربیت مد رس. تهرانچکیده: کلزا یکی از با اهمیت‎ترین د انه های روغنی جهان به شمار می‎رود. به کارگیری روش های مهند سی ژنتیک در گیاه کلزا باعث تولید ارقامی شده است که از نظر صفات با ارزش کشاورزی و اقتصادی حائز اهمیت می‎باشند. از میان عوامل تهد ید کننده کشت و گسترش این گیاه، وجود علف های هرز و چگونگی کنترل آنها توسط مواد شیمیایی می باشد. از میان علف کشهای مرسوم، گلایفوسیت به عنوان علف کشی عمومی و وسیع الطیف که آنزیم EPSPS را مهار می کند، مطرح است. آنزیم EPSPS، یک آنزیم کلید ی در مسیر بیوسنتز اسید های آمینه حلقوی در میکروارگانیسم‎ها و گیاهان می باشد. یکی از مؤثرترین راه های ایجاد گیاهان مقاوم به علفکش‎ گلایفوسیت، دست ورزی ژن کد کننده آنزیم 5-انول پیرویل شیکیمات- 3 فسفات سنتاز (EPSPS)، به منظور کاهش میل ترکیبی گلایفوسیت به این آنزیم می‎باشد. در تحقیق حاضر یکی از مهمترین نقاطی که در تشکیل مجموعه آنزیم-گلایفوسیت د خالت د ارد، یعنی اسید آمینه آلانین شماره 183 در EPSPS باکتری E. coli، مورد توجه قرار گرفت. با ایجاد یک جهش نقطه‎ای د قیق به روش طراحی آغازگرهای ویژه و واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR)، کد ژنتیکی اسید آمینه فوق به اسید آمینه تروئونین تبد یل گردید. ژن دست ورزی شد ه، در داخل پلاسمید های کلونینگ pUC18 و بیانی گیاهی pBI121 همسانه سازی شد. آنالیزهای مولکولی لازم برای اثبات حضور ژن در پلاسمید ها و تعیین جهت مناسب آنها انجام گرفت. پلاسمید pBI121 حامل ژن مورد نظر، از طریق باکتری Agrobacterium tumefaciens سویه LBA4404 به گیاه کلزا رقم PF-7045-91 منتقل گردید. از انتهای برید ه شده د نباله کوتیلد ون، به عنوان بافت هدف جهت انتقال ژن استفاده گردید. برای ارزیابی اولیه تراریخته بود ن گیاه از مقاومت گیاهان دست ورزی شده به آنتی بیوتیک کانامایسین استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان د اد که درصد باززایی نوساقه و درصد تراریخته بود ن گیاهچه به ترتیب 74 و 28 درصد بود. با آنالیزهای مولکولی و ارزیابی مقاومت گیاهان نسبت به این علفکش‎ حضور و بیان موثر ژن اثبات گردید.

یکی از مسائلی که در طراحی د ایک های ساحلی باید مد نظر قرار بگیرد پایداری و مقاوم سازی شیب بد نه و بستر د ایک می باشد. در این مقاله با اشاره به دو روش مرسوم در مسلح سازی د ایک های ساحلی، به مسلح سازی د ایک ساحلی هند یجان در استان خوزستان به طول 40 کیلومتر پرد اخته شده و این روش ها با یکد یگر مقایسه شده اند. هدف از طرح فوق بازیافت اراضی و توسعه کشاورزی و شیلات درد لتای هند یجان و بهینه سازی اجرای د ایک ساحلی فوق می باشد. روش اول مسلح سازی بد نه د ایک ساحلی با بکاربرد ن مصالح الیاف مصنوعی در لایه های موازی در شیب های طرفین بد نه د ایک بود ه که در تحقیق مورد نظر طول مسلح ساز ها و فاصله بین لایه های مسلح ساز مورد بررسی د قیق تری قرار گرفته است. روش دوم استفاده از لایه ای از الیاف مصنوعی در بستر د ایک ساحلی می باشد که در این روش نیز تاثیر کاربرد مسلح ساز در جلوگیری از گسیختگی بستر د ایک ساحلی مورد بررسی قرار گرفته است. آنالیز های ارائه شده بروش اجزاء محد ود بود ه که با استفاده از نرم افزارPLAXIS انجام شده است. پارامتر های مصالح مورد استفاده با توجه به مصالح موجود در سواحل جنوبی کشور و سایت طرح هند یجان مورد استفاده قرار گرفته است. آنچه در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، کاهش شیب های جناحین د ایک ساحلی با توجه به حفظ پایداری آن بود هاست که این کاهش شیب با استفاده از مصالح الیاف مصنوعی و بالا رفتن ضریب اطمینان پایداری شیب حاصل شده است. گراف های ارائه شده در این مقاله بیانگر کارائی بهتر و صرفه اقتصادی ایجاد شده در نتیجه استفاده ازمصالح الیاف مصنوعی در هر دو روش فوق میباشد. با توجه به ضعیف بود ن بستر د ایک مورد نظر، ملاحظه گردید که کاربرد مسلح ساز در بستر د ایک، تاثیر بیشتری در مقاومت نهائی و پایداری د ایک د اشته است.

محمود عظیمی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجانمحمود خسروشاهلی، د انشیار دانشکده علوم دانشگاه تبریزمجید گل محمد ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینچکیده: برای بررسی گرد هافشانی و انتخاب گرد ه زای مناسب برای برخی ارقام زیتون، آزمایشی طی دو سال (1381 و 1382) در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم انجام گردید. طرح آماری، بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و7 تیمار بود. در این آزمایش ارقام روغنی و زرد فقط ارقام گرد ه زا و ارقام آربیکن، کالاماتا، کرونیکی و ماستوئید س گرد ه زا و پذیرند ه گرد ه بودند. برای انجام تلاقی ها براساس تعد اد گل کامل، تعد اد 300-150 گل کامل در هر شاخه اخته شد و گرد ه های هر رقم در پاکت ها جمع آوری و به صورت متقابل گرد هافشانی شد ند. برای تعیین گرد هافشانی آزاد، روی هر درخت 200-100 گل آذین شمارش و اتیکت گذاری شد ند. گل آذینهای تیمار خود گرد هافشانی نیز پاکت گیری شد ند. پس از گذشت دو هفته با مشاهده میوه های اولیه، پاکت ها باز شد ند. میوه های اولیه دو هفته پس از تمام گل با باز شدن پاکت ها شمارش و 8 هفته پس از دوره تمام گل میوه های نهایی شمارش شده و ثبت گردید ند. در بررسی قابلیت جوانه زنی د انه گرد ه مشخص گردید که رقم زرد به ترتیب با84 درصد بیشترین قابلیت جوانه زنی د انه گرد ه را د ارد در حالیکه رقم کرونیکی با 9 / 25 درصد کمترین قابلیت جوانه زنی د انه گرد ه را د ارا بود. بررسی ها نشان د اد از نظر شاخص سازگاری گرد هافشانی آزاد برای بارد هی تمام ارقام مورد مطالعه نتیجه قابل قبولی داشت با این حال نتایج دو ساله بیانگر سازگاری نسبتا خوب رقم روغنی با آربیکن، ارقام آربیکن و زرد با ماستوئید س می باشد.

بابک قاد ری وانگاه، کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلاننصرت ا.. صفائیان، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه مازند ران، ساریسید حمید رضا صاد قی، مدیر و استاد یار گروه مهند سی آبخیزد اری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مد رس، نور، مازند رانچکید هاین تحقیق به منظور تاثیر بذرپاشی یونجه در مراتع طبیعی روی وضعیت، تولید و پوشش تاجی در بخشی از مناطق کوهستانی تالش در محد ود ه متش انجام شد. با توجه به هدف تحقیق، از یک ناحیه بذرپاشی شده و یک ناحیه شاهد (مرتع طبیعی) به روش تصادفی- سیستماتیک نمونه برد اری انجام شد. جهت تعیین وضعیت مرتع از روش ارزش مرتع و جهت برآورد درصد پوشش و مقدار تولید از قابهای با ابعاد 11 متر و با 30 تکرار در هر منطقه استفاده گردید. سپس نتایج حاصل از وضعیت، درصد پوشش تاجی و مقدار تولید در مناطق دوگانه به ترتیب با استفاده از امتیاز بندی روش ارزش مرتع و آزمون t غیر جفتی مقایسه گردید. تجزیه و تحلیل نتایج نشان د اد که وضعیت مرتع در مناطق دوگانه اختلاف معنی دار د اشته به طوری که وضعیت در منطقه بذرپاشی شده عالی، در صورتی که در منطقه شاهد متوسط ارزیابی گردید. همچنین درصد پوشش تاجی و میزان تولید گیاهی دو منطقه در سطح اعتماد 1% اختلاف معنی دار د اشته به طوری که مقاد یر آن ها در منطقه بذرپاشی شده نسبت به منطقه شاهد به ترتیب 30% و 3 برابر افزایش د اشته که مشخصاتفاوت نوع مدیریت و نقش اصلاح و احیاء مراتع را در بهبود وضعیت پوشش گیاهی نشان می د هد.

سمیه امیرتیموری، د انش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مد رسامیر حسین چیذری، استاد یار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مد رسچکیده :د ستیابی به خود کفایی در تولید ذرت د انه ای یکی از اهداف دولت نهم در بخش کشاورزی ایران و یکی از اهداف سند چشم انداز بیست ساله و برنامه های توسعه، افزایش بهره وری در بخش کشاورزی می باشد. همچنین یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی فعالیت بخش کشاورزی در راستای رسیدن به خود کفایی پویا، استفاده از شاخص بهره وری است. لذا در این تحقیق به منظور ارزیابی طرح افزایش تولید ذرت د انه ای، بهره وری کل عوامل تولید این محصول طی سالهای 1379-83، در کشور و سه استان تولید کننده عمد ه ذرت (فارس، خوزستان و کرمانشاه) با استفاده از شاخص ترنکوئیست-تیل محاسبه شد. نتایج نشان د اد که بهره وری کل عوامل تولید ذرت د انه ای در کشور طی دوره مورد مطالعه، علیرغم صعود ی بود ن، کمتر از یک بود هاست (به استثناء سال 1381). نرخ رشد سالانه آن در کل دوره مثبت بود هاست و حاکی از بهبود بهره وری کل می باشد. بهره وری کل عوامل تولید ذرت د انه ای در دو استان فارس و خوزستان طی دوره مورد مطالعه کاهش پیدا کرد ه و نرخ رشد آن منفی بود ه و علت این امر بیشتر بود ن نرخ رشد شاخص نهاد ه نسبت به نرخ رشد شاخص ستاند ه بود هاست. علیرغم اجرای طرح افزایش ذرت که باعث افزایش تولید ذرت شده است ولی به علت اینکه نرخ افزایش هزینه ها بیشتر از نرخ افزایش تولید بود ه، بهره وری کل کاهش پیدا کرد هاست. بهره وری کل عوامل تولید ذرت د انه ای در استان کرمانشاه طی دوره مورد مطالعه علیرغم نوساناتی، افزایش پیدا کرد ه و نرخ رشد آن مثبت بود هاست. نتایج این تحقیق نشان د اد که دولت به زود ی نمی تواند به خود کفایی ذرت در ایران دست یابد و اگر هم به خود کفایی دست یابد، مقطعی خواهد بود. برای دست یابی به خود کفایی پویا، برنامه ریزی نیاز است و مسئولین باید نسبت به اصلاح نظام تولید و کاهش هزینه تولید ذرت، اقد امات گسترده ای را انجام د هند.

محمدعلی دری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستانچکید ه برای تعیین همبستگی تولید کمی وکیفی د انه گیاه د ارویی اسفرزه Plantago ovata و اجزای عملکرد، بذر این گیاه در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی مراوه تپه در استان گلستان در شرایط دیم با فاصله4، 2 و 25/ 1 سانتی متر روی رد یف کشت شد ند. آزمایش به صورت بلوک های کامل تصادفی انجام شد. برای اندازه گیری پارامترهای تعد اد د انه در سنبله، تعد اد سنبله در واحد سطح، وزن هزار د انه و وزن خشک اند ام هوایی در واحد سطح، در هر کرت تعد اد پنج بوته بصورت تصادفی انتخاب و میانگین ها در روابط رگرسیونی استفاده شد. اختلاف عملکرد د انه د رواحد سطح تحت تاثیر تراکم در سطح 5 درصد معنی دار شد. همبستگی عملکرد د انه با تعد اد سنبله در متر مربع و وزن خشک اند ام هوایی به ترتیب در سطح یک درصد، و همبستگی تولید موسیلاژ د انه با تعد اد سنبله در مترمربع در سطح پنج درصد معنی دار شد.

مجید علی حوری، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشورچکیده: خرما یکی از محصولات مهم و استراتژیک کشور است، بطوری که ایران با سطح زیر کشت 238 هزار هکتار و تولید 996 هزار تن به ترتیب رتبه اول و دوم را درد نیا به خود اختصاص داده است. مراحل گلد هی و میوه نشینی نخل خرما یکی از حساس ترین مراحل رشد آن است که نقش بسیار مهمی در افزایش کمیت و کیفیت محصول د ارد. مطالعات مختلف نشان می دهد یکی از مراحل بحرانی و حساس رشد برخی گیاهان به تنش آبی، مراحل مذکور می باشد. به منظور بررسی اثرات تنش آبی و تعیین دور مناسب آبیاری، این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار آبیاری پس از 50، 100، 150 و 200 میلی متر (تیمار اخیر با دو عمق آبیاری معاد ل 100 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) تبخیر تجمعی از تشت کلاس A در مراحل گلد هی و میوه نشینی با 4 تکرار انجام شد. آب مورد نیاز تیمار ها بر اساس روش تشت تبخیر FAO برآورد و کنترل گردید. در زمان برد اشت عملکرد هر نخل برآورد شده و با انتخاب تصادفی 100 عد د میوه از هر یک از د رختان مورد آزمایش، خصوصیات کمی میوه ها از قبیل طول، قطر، حجم و وزن میوه و هسته و درصد رطوبت میوه و هسته اندازه گیری گردید. نتایج نشان د اد تاثیر تیمارهای مورد آزمایش بر میزان ریزش میوه، وزن میوه و هسته، قطر میوه و عملکرد نخل معنی دار بود هاست. بیشترین عملکرد با آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت به دست آمده است.

علیرضا ایرانبخش، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتولسید محمد مهد ی حمد ی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار مصطفی اسد ی، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورچکید هد ر این تحقیق فلور، شکل های زیستی و کوروتیپ های گیاهان منطقه گرمسار در قالب طرحی مورد بررسی قرار گرفته است. در منطقه مورد مطالعه 54 خانواده، 160 جنس و 336 گونه وجود د ارند. بزرگترین خانواد هاز لحاظ تعد اد گونه ها به Chenopodiaceae با 56 گونه 9% و Poaceae با52 گونه 11 % کل گونه ها را تشکیل می د هند. گونه ها از نظر شکل زیستی شامل:29/50 % تروفیت، 77/10 % همی کریپتوفیت، 57/18% کامفیت، 89/9 % فانروفیت، 48/10 % ژئوفیت هستند. گونه هااز نظر عناصر رویشی شامل: 9/55 % عنصر ایران- تورانی، 17/3 % عنصر جهانی، 2/5% عنصر ایران- تورانی و مد یترانه ای، 95/11 % ایران-تورانی و صحرا سند ی، 68/11 % عنصر ایران تورانی و اروپا سیبری، 5 % عنصر ایران-تورانی و مد یترانه ای و اروپا- سیبری، 8/2 % عنصر ایران- تورانی، صحرا- سند ی و مد یترانه ای و 3/4 % عنصر ایران تورانی، صحرا – سند ی و اروپا- سیبری می باشند.

سید محمدحسن مرتضوی، استاد یار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز کاظم ارزانی، د انشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مد رس، تهران، ایرانمحسن برزگر، د انشیار گروه علوم صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مد رس، تهرانچکیده: میوه خرما (.Phoenix dactylifera L) رقم برحی در سه مرحله از نمو شامل خلال، رطب و تمر قابل مصرف است. میوه در مرحله رطب نرم، شهد ی و بسیار مرغوب می باشد اما به علت برخورد اری از بافتی نرم و داشتن رطوبت و قند زیاد سریعا توسط میکروارگانیسم ها آلوده شده و نگهد اری و حمل و نقل آن با مشکلات فراوانی روبرو است. به منظور یافتن بهترین تیمار جهت کاهش رطوبت و بهبود کیفیت میوه، تاثیر 24، 48 و 72 ساعت آبگیری درد ماهای 40 و 50 درجه سانتیگراد بر خصوصیات مختلف کیفی میوه نظیر سفتی بافت، درصد رطوبت، فعالیت آبی، رنگ ظاهری (*L، *a و*b)، تیره شدن بافت، اسید یته قابل تیتر، pH عصاره و مواد جامد محلول مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان د اد آبگیری سبب تیره شدن رنگ بافت، کاهش وزن، افزایش سفتی بافت و کاهش فعالیت آبی میوه خرما گردید. آبگیری در دمای 50 درجه سانتگراد به مد ت 72 ساعت سبب خشک شدن بیش از اندازه میوه (دارای 3 / 18 % رطوبت) و در نتیجه افزایش قابل توجه سفتی بافت (28 / 8 نیوتن) و کاهش ارزش کیفی میوه شد. اما آبگیری به مد ت 48 ساعت در دمای 40 درجه سانتی گراد و 24 ساعت در دمای 50 درجه سانتیگراد با رساند ن رطوبت میوه به کمتر از 27% و سفتی بافت به حدود 6 نیوتن، خطر آلود گی بافت توسط میکروارگانیسم ها را به حد اقل رساند ه و سبب شد ند تا بافت میوه سفت تر و انعطاف پذیرشود.

آرش صباح و سید علی غفاری نژاد، اعضاء هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوجچکیده: به منظور تعیین مناسب ترین میزان مصرف آب به روش قطره ای و بهترین روش قرار گرفتن نوارهای قطره ای د رکشت سیب زمینی در منطقه جیرفت با رژیم حرارتی گرم و خشک این آزمایش به مرحله اجرا گذاشته شد. طرح آزمایشی در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور شامل 3 میزان آب (70، 100 و 130 درصد تبخیر از تشت کلاس A) و دو روش قرار گرفتن نوار ها (هر رد یف کشت یک نوار و هر دو رد یف کشت یک نوار) با 6 تیمار در 4 تکرار بر روی سیب زمینی رقم کنکورد به مرحله اجرا در آمد. نتایج نشان د اد که تاثیر میزان آب آبیاری بر عملکرد وکارایی مصرف آب معنی دار است. افزایش میزان آب تا 100 درصد تبخیر از تشت باعث افزایش معنی دار عملکرد به طور معنی دار شد. اثر روش قرار گرفتن نوار ها بر عملکرد، کارایی مصرف آب، درصد ریزی و یکنواختی غد ه ها معنی دار بود و بیشترین عملکرد، کارایی مصرف آب و درصد یکنواختی مربوط به تیمار یک نوار قطره ای برای هر رد یف کاشت بود در مجموع تیمار آبیاری قطره ای به میزان 100 درصد تبخیر از تشت و قرار گرفتن یک نوار قطره ای برای هر رد یف کاشت با عملکرد 74 / 40 تن در هکتار و میزان آب مصرفی 65 / 3586 مترمکعب در هکتار وکارایی مصرف آب 45 / 11کیلوگرم به ازاء هر مترمکعب آب در شرایط آزمایش حاضر قابل توصیه است.

حمید محمد ی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرمزکریا فرج زاد ه، د انشجوی د کتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیرازد اریوش مختاری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرمسیامک پیش بین، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرمعباسعلی عامری، اداره شیلات استان فارسچکید ه:استان فارس در توسعه شیلات از ظرفیت بالقوه بالایی برخورد ار است. این مطالعه با هدف ارزیابی مالی طرحهای سرمایه گذاری آبزیان در استان فارس صورت گرفت. اطلاعات مطالعه نیز از طریق مراجعه حضوری به مراکز پرورش آبزیان در سال 1384 جمع آوری گردید. معیارهای محاسباتی مورد استفاده جهت دست یابی به هدف فوق شامل نرخ بازدهی داخلی، ارزش کنونی خالص و نسبت منفعت به هزینه می باشد. مراکز منتخب با استفاده از آزمون مقایسه میانگین، گروه بندی و سپس مراکز نمایند ه تعیین گردید ند. سپس تحلیل حساسیت ضوابط محاسباتی و مقاد یر هزینه و عاید ی صورت گرفت. نتایج نشان د اد که نرخ بازدهی داخلی طرحهای سرمایه گذاری پرورش ماهی سرد آبی 10، 32 و 100 تنی به ترتیب معاد ل 38، 62 و 107 درصد می باشد و مقاد یر منفعت به هزینه (B/C) طرح در نرخ تنزیل 13 درصد به ترتیب معاد ل 17/1، 29/1 و 48/1 می باشد. نرخ بازد ه مالی استخرهای گرمآبی 5/1، 6 و 10 هکتاری به ترتیب معاد ل 4، 4/17 و 31 درصد می باشد. نرخ بازد ه مالی در مراکز فرآوری 200 و 500 تنی به ترتیب معاد ل 7/26 و 2/34درصد می باشد. در مجموع، به جز استخرهای گرمآبی 5/1 هکتاری که از توجیه پذیری مالی برخورد ار نیستند و استخرهای گرمآبی 6 هکتاری که در مرز توجیه پذیری مالی قرار د ارند، سایر مقیاس ها از توجیه مالی برخورد ارند. همچنین مشخص شد فعالیت سرد آبی در مقایسه با پرورش ماهیان گرمآبی و فرآوری (عمل آوری) از توجیه مالی بیشتری برخورد ار است.

منیژه یقینی، کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیروزبه فلاحی، استاد یار پژوهش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیروحانی کارگر موخر، استاد پژوهش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیکمال الد ین خد متی، مربی پژوهش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیچکید ه:سرم های هیپرایمیون کاربرد فراوانی در آزمایشگاه های تشخیصی د ارند. از آنجا که خرید نمونه های خارجی، هزینه زیاد ی در برد اشته و همیشه امکان پذیر نمی باشد، لذا تهیه آن با کیفیت بالا، در داخل کشور حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق آنتی سرم هیپرایمیون طاعون گاوی به منظور استفاده در تست آگار ژل د یفیوژنAGID)1) با استفاده از کشت سلولی پرایمری خرگوش تهیه گردید. در مرحله اول سلول پرایمری کلیه نوزاد خرگوش بروش هضم آنزیمی2، تهیه و در مرحله بعد سوش واکسن طاعون گاوی (Plowright) به سلول فوق تلقیح گردید. ایجاد ضایعات سلولیCPE) 3) در پاساژ کور هفتم، مشاهده و عیار مورد نظر (5-10) در پاساژ 18 بد ست آمد. بعد از تزریق به خرگوش، آنتی سرم مورد نظر تهیه و در تست ژل د یفیوژن خطوط رسوبی واضحی ایجاد نمود. در آزمایش خنثی سازی سرم SN)4)، تیتر 64: 1 در TCID50و100، توانست ویروس RP5 را خنثی نماید. در بررسی حساسیت و ویژگی، به ترتیب مقاد یر 100% و 80% بد ست آمد که بسیار مناسب می باشد. نهایتا ویروس عاد ت داده شده به سلول خرگوش و نیز سرم هیپرایمیون تهیه شده به صوررت لیوفیلیزه در آورد ه و نگه د اری گردید. سرم تهیه شده قابل ارائه به مراکز و آزمایشگاه های تشخیصی می باشد.

ناصر رزم آرایی، بخش انگل شناسی موسسه تحقیقات واکسن وسرم سازی رازی شعبه شمال غرب کشورعلی آمقی رود سری، موسسه تحقیقات واکسن وسرم سازی رازی شعبه شمال غرب کشور محمد ابراهیمی، موسسه تحقیقات واکسن وسرم سازی رازی حصارک کرجغلامرضا کریمی، موسسه تحقیقات واکسن وسرم سازی رازی حصارک کرجچکید ه:از ابتد ای پاییز 1377 تا پاییز 1378 با کسب مجوزهای لازم از سازمان حفاظت محیط زیست، تعد اد 27 قلاد هاز گوشتخواران وحشی شامل 5 قلاد ه گرگ، 7 قلاد ه شغال و 15 قلاد ه روباه از مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی با هماهنگی اد ارات حفاظت محیط زیست و نیروی انتظامی به صورت شبانه و با استفاده از نورافکن و تفنگ شکاری شکار شد ند و بلافاصله با استفاده از سرنگ، مقدار 5 میلی لیتر خون از حیوانات شکار شده اخذ گردید و به لوله های شیشه ای د رپوش دار حاوی EDTA اضافه شد و مشخصات گوشتخوار وحشی شامل گونه، جنس، تاریخ شکار و محل شکار روی برچسب شیشه ثبت گردید. سپس لاشه های آنها جهت کالبد گشایی و بررسی حضورکرم قلب (D. immitis) به آزمایشگاه انتقال داده شد. تعد اد ی از گوشخواران توسط شکارچی های محلی شکار شد ند و 5 قلاد ه گرگ و 8 قلاد ه روباه در اثر برخورد با خود روهای در حال حرکت در مد ت یکسال انجام این پژوهش کشته شده بودند د رصورتی که لاشه آنها تازه و قابل بررسی بود به بخش انگل شناسی موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی شعبه شمال غرب کشور انتقال داده می شد ند. تعد اد ی زیاد ی کرم بالغ و میکروفیلر در قلب و خون حیوانات آلوده مشاهده گردید که تمامی کرم های بالغ هر حیوان بعد از شمارش و شفاف سازی و تعیین جنسیت شدن به یک ظرف سربسته حاوی فرمالین 10 درصد انتقال داده شد و مشخصات شامل نوع حیوان، تعد اد انگل جد اشد ه، جنس انگل ها، تاریخ و محل شکار روی برچسب ظروف ثبت گردید. بررسی وجود میکروفیلر در خون تمام موارد ی که در قلبشان کرم یافت شده بود با استفاده از روش اصلاح شده نات1(1) انجام گرفت نتایج حاصله از این بررسی، در قلب یک گرگ تعد اد 21 کرم بالغ و تعد اد بسیاری میکروفیلر در خون را نشان د اد که از این تعد اد 15 کرم ماده و 6 کرم نر شناسایی شد ند. از تعد اد 7 قلاد ه شغال مورد مطالعه، 4 قلاد ه، هم واجد کرم قلب و هم حضور میکروفیلر در خونشان بودند و از تعد اد 15 قلاد ه روباه 2 قلاد ه واجد کرم بالغ بود ه و لی هیچ میکروفیلری در خونشان یافت نشد. در گرگ های آلود ه، اکثر کرم ها در داخل سرخ رگ های ششی قرارد اشتند در حالیکه در شغال ها و روباه های آلود ه، تقریبا همه کرمها درد هلیز راست بودند.

امید صفری، د انشجوی د کتری شیلات دانشگاه تهران و عضو هیات علمی گروه محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه فرد وسی مشهد چکید ه:د ر اکثر آزمایشات اثر فیتات (با یا بد ون فیتاز) از اثر افزایشی فیتات موجود در کنجاله های گیاهی جد ا نشده است. یک آزمایش 12 هفته ای بر روی قزل آلای رنگین کمان (با وزن متوسط 9 / 28 گرم) برای تعیین اثرات جد اگانه و ترکیبی فیتات و فیتاز بر روی مصرف غذا، فعالیت تریپسین، قابلیت هضم و رشد انجام شد. جیره های بد ون فیتات و فیتاز، با 2000 واحد فیتاز در هر کیلوگرم جیره، با 10 گرم فیتات در هر کیلوگرم جیره و با 10 گرم فیتات و 2000 واحد در هر کیلوگرم جیره تهیه شد. جیره پایه حاوی فسفر کافی و دیگر مواد معدنی بود تا نیازهای قزل آلای رنگین کمان تامین شود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس دو طرفه و برای مقایسه میانگین، آزمون د انکن از برنامه اس ای اس در سطح 05 / 0 درصد استفاده شد. افزود ن فیتات هیچ تاثیر آماری معنی د اری (05 / 0p) کاهش د اد اگرچه هیچ کاهشی در فعالیت تریپسین وجود ند اشت. فیتاز اثر فیتات را بر قابلیت هضم پروتئین خنثی کرد. فیتاز هیچ اثری بر مصرف غذا ند اشت اما به طور معنی د اری (05 / 0p) در ماهیان تغذیه شده با جیره حاوی فیتاز و فیتات و نه در جیره های حاوی هر یک بهبود یافت. اهمیت این آزمایش جد اسازی اثر مستقیم فیتاز و فیتات افزود ه شده به شکل خالص از اثرات فیتات موجود در دیگر اجزای جیره حاوی فیتات بود.

کلیدواژگان: قزل آلا، مصرف غذا، فیتات، فیتاز، قابلیت هضم پروتئین، فعالیت تریپسین

ماشاالله جمشید ی، کارشناس ارشد اصلاح نژاد زنبورعسل، معاونت امورد ام، وزارت جهاد کشاورزیارد شیرنجاتی جوارمی، استاد یار دانشکده علوم د امی، پرد یس کشاورزی، دانشگاه تهرانرحیم عباد ی، استاد حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهانغلامحسین طهماسبی، د انشیار پژوهشی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهرانچکید ه:د ر این تحقیق به منظور برآورد همبستگی فنوتیپی بین تعد اد ی از صفات مورفولوژیک و اقتصادی زنبوران عسل، 1100 کلنی زنبور عسل به صورت تصادفی از 69 زنبورستان در استانهای تهران، مرکزی، قزوین و اصفهان انتخاب شد. صفات اقتصادی در محل زنبورستانها اندازه گیری شد. صفات مورفولوژیک بر اساس روش روتنر اندازه گیری گردید. میانگین صفات مورفولوژیک و اقتصادی بد ست آمده با انجام تجزیه واریانس، تعیین همبستگی فنوتیپی و همبستگی جزئی و رگرسیون مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان د اد که بین سیزد ه منطقه اختلاف معنی دار در سطح یک درصد از نظر چهار صفت اقتصادی وجود د ارد. ضرایب همبستگی ساد ه بین صفات حاکی از این بود که بین صفات ظاهری و تولید عسل هیچگونه همبستگی معنی دار مشاهده نشد. بین تولید عسل با بچه د هی همبستگی منفی معنی دار (125 / 0- = r) و با رفتار تهاجمی همبستگی جزئی ولی معنی دار مثبت (064 / 0= r) وجود داشت. از طرف دیگر رفتار تهاجمی با بچه د هی همبستگی مثبت معنی دار (164 / 0 = r) و با آرامش روی قاب همبستگی منفی معنی دار (732 / 0 - = r) مشاهده شد. بین اکثر صفات مورفولوژیک همبستگی معنی دار مشاهده شد. بین صفات اقتصادی نیز همبستگی معنی دار فنوتیپی مشاهده شد همچنین بین صفات ظاهری و مورفولوژیکی همبستگی فنوتیپی معنی دار وجود د ارد. بنا بر این با توجه به نتایج حاصل از این طرح انجام تحقیقات تکمیلی در زمینه همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی صفات مذکور با استفاده از مدل چند صفتی که د قت ارزیابی را افزایش داده توصیه می شود ونتایج حاصل می تواند در اصلاح نژاد زنبور عسل مورد استفاده قرار گیرد.

امید صفری، د انشجوی د کتری شیلات دانشگاه تهران و عضو هیات علمی گروه محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه فرد وسی مشهد فتح الله بد اجی، عضو هیات علمی گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکید ه:برای بررسی اثر جایگزینی نسبی منابع پروتئین گیاهی به جای آرد ماهی بر عملکرد ماهی قزل آلای رنگین کمان، دو منبع گیاهی شامل کنجاله های کانولا و سویا در 4 سطح 30،20،10 و 40 درصد به جای آرد ماهی در قالب طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل 4×2 به علاوه یک شاهد، در 3 تکرار مورد استفاده قرار گرفت. تعد اد 240 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان انتخاب و در 24 قفس(هر قفس 10 قطعه ماهی) جای گرفتند و پس از دو هفته سازگاری، به مد ت 56 روز با 9 جیره آزمایشی تغذیه شد ند. وزن نهایی، شاخص وزن بد ن، ضریب تبد یل غذا، میزان رشد ویژه، مصرف اختیاری غذا و بازد ه نسبی پروتئین برای کل دوره آزمایش و ترکیب لاشه (ماده خشک، پروتئین و انرژی) برای محاسبه تثبیت نیتروژن و تثبیت انرژی در روز اول و 56 آزمایش اندازه گیری شد. این جایگزینی (بجز در وزن نهایی، مصرف اختیاری غذا، تثبیت نیتروژن و تثبیت انرژی) موجب تفاوت آماری معنی د اری در معیارهای مورد نظر در مقایسه با جیره شاهد نشد (05 / 0p) وزن نهایی، شاخص وزن بد ن، میزان رشد ویژه، مصرف اختیاری غذا، بازد ه نسبی پروتئین، تثبیت نیتروژن و تثبیت انرژی بالاتر و ضریب تبد یل غذای پایین تری نسبت به ماهیان تغذیه شده با جیره های محتوی کنجاله های سویا د اشتند. نتایج این آزمایش نشان د اد که جایگزینی کنجاله کانولا تا سطح 40 درصد به د لیل بهبود بیشتر جذب نیتروژن و عملکرد ماهی قزل آلا نسبت به سطح جایگزینی 40 درصد کنجاله سویا، امکان پذیر است. جایگزینی کنجاله کانولا، سبب بهبود عملکرد ماهی قزل آلای رنگین کمان گردید. این نتایج نشان می دهد که کنجاله کانولا می تواند به عنوان منبع، جایگزین مناسب تری نسبت به کنجاله سویا برای آرد ماهی در جیره های قزل آلای رنگین کمان توصیه شود.

کلیدواژگان: قزل آلا، کنجاله کانولا، کنجاله سویا، عملکرد رشد، آرد ماهی

بهمن ایلامی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارسچکید ه: در این آزمایش سطوح مختلف علوفه گیاه مرتعی جاشیر در تغذیه بره های پرواری مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از طرح آزمایشی کاملا تصادفی، 6 جیره غذایی حاوی 0، 20، 40، 60، 80 و 100 درصد جاشیر در مقدار علوفه جیره ها (جایگزین با یونجه) به 6 گروه 12 راسی بره نر شش ماهه کبود ه شیراز تغذیه شد. نسبت علوفه به کنسانتره 60 به 40 بود. مد ت آزمایش 121 روز بود که سه هفته جهت عاد ت پذیری و صد روز مرحله اصلی آزمایش بود. بین وزن شروع، وزن نهایی و اضافه وزن روزانه بره های تغذیه شده با جیره های مختلف تفاوت معنی د اری نشان داده نشد. تفاوت خصوصیات لاشه بین بره های تغذیه شده با جیره های مختلف معنی دار نبود. اضافه وزن روزانه تیمارهای 1 تا 6 به ترتیب 221، 216، 213، 211، 207، 201 گرم، خوراک مصرفی روزانه به ترتیب 499/1، 502/1، 507/1، 465/1، 477/1، 471/1 کیلوگرم و ضریب تبد یل غذایی آنها به ترتیب 78/6، 94/6، 06/7، 95/6، 12/7، 33/7 به دست آمد. نسبت وزن گوشت به وزن لاشه سرد در گروه های آزمایشی 1 تا 6 به ترتیب 08/59، 31/59، 21/56، 4/56، 58/55، 4/53 درصد و نسبت وزن چربی قابل تفکیک (با د نبه) به وزن لاشه سرد به ترتیب 44/22، 7/20، 15/24، 42/24، 28/23، 32/28 درصد و نسبت وزن استخوان به وزن لاشه سرد به ترتیب 26/14، 56/16، 35/15، 71/14، 75/15، 91/14 درصد بود.

سد رود خانه ارس در سال 1350 بر روی این رود خانه با مختصات 45°22 طول شرقی و 7°39 عرض شمالی احد اث شده است. د ریاچه پشت این سد هم اکنون پذیرای 27 گونه و زیر گونه ماهی استخوانی می باشد که ماهی سوف سفید با 3 / 37 درصد بیشترین فروانی گونه های ماهیان این د ریاچه را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق تعد اد 125 قطعه ماهی سوف در طول یک سال از مهر 1381 تا شهریور 1382 و تعد اد 140 عد د از فرورد ین تا اسفند 1385 به صورت ماهانه از تورهای صیاد ی و د امهای گوشگیر جمع آوری و یا توسط تورهای پرتابی صید شده اند. نمونه ها در محل مورد زیست سنجی قرار گرفته و پس از کالبد شکافی، د ستگاه گوارش و تولید مثل آنها از حفره شکمی خارج و با فرمالین 10 درصد ثبت شده و در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفته اند. 27 ویژگی زیست سنجی در ماهیان مورد ارزیابی قرار گرفته که مهمترین نتایج آن مربوط به متوسط طول کل 3 / 10 73 / 36 سانتی متر، طول استاند ارد 52 / 8 ± 8 / 33 سانتی متر و وزن بد ن 8 / 303 12 / 376 گرم بود هاست. رابطه رگرسیونی طولی وزنی نیز (05 / 0>p) دارای ضریب همبستگی بالا (3 / 76=2 r) و b کوچکتر از 3 بود ه که نشان از رشد آلومتریک این ماهی در این د ریاچه می باشد. سن ماهیان نیز توسط فلس تعیین شده و نشانگر جمعیت با طبقات +2 تا +5 می باشد. شاخص گناد ی (GSI) حد اکثر مقدار خود در ماهیان ماده (92 / 5) و در ماهیان نر (48 / 2) را در ماه فرورد ین نشان می د هد. شاخص خالی بود ن معد ه CV) 28 / 8) به دست آمده که نشان از نسبتا پرخور بود ن این ماهی می باشد. شاخص کبد ی (HIS) نیز 62 / 1 درصد می باشد. ترجیح غذایی (FP) بالاترین مقدار خود (92 / 62درصد) را به ماهیان استخوانی و بعد از آن به لاروهای خرچنگ د راز آب شیرین(32 درصد) و در مرحله آخر (62 / 5 درصد) به حشرات آبزی اختصاص داده است. شاخص طول رود ه (RLG)و7 / 0 و گوشتخوار بود ن این ماهی را تایید می کند. همچنین میانگین ضریب رشد (KF)و87 / 236±729 را نشان داده است. شاخص خالی بود ن معد ه 51 / 22 ± 31 / 29 و شدت تغذیه 06 / 3 ± 43 / 1 در این ماهی تعیین شده است.

ابراهیم رحیمی، استاد یار گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد عبد الرسول کارگر، استاد یار گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد فرشاد زمانی، استاد یار گروه تغذیه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد چکید ه:د ر مطالعه حاضر وجود آفلاتوکسین B1 در 108 نمونه از خوراک دام شامل یونجه خشک، ذرت، سیلوی ذرت، کنجاله تخم پنبه، جو و سبوس گندم که از مزارع پرورش گاو شیری استان چهار محال و بختیاری جمع آوری شد ند مورد آزمایش قرار گرفت. سطح آفلاتوکسین B1 بوسیله روش الایزا که روش سریع و حساسی است سنجید ه شد. در 73 نمونه (6/67 درصد) از 108 نمونه مورد مطالعه، آفلاتوکسین در محد ود های مابین 80/0 میکروگرم در کیلوگرم تا 18/155 میکروگرم در کیلوگرم رد یابی شد. در 19 نمونه (6/17 درصد) آن آفلاتوکسین B1 بیشتر از حد اکثر قابل قبول بود (30 میکروگرم در کیلوگرم). نتایج نشان د اد اختلاف آماری قابل توجهی بین میزان آفلاتوکسین موجود در نمونه های کنجاله پنبه د انه با سبوس گندم (014/0=p)، جو (032/0=p) و یونجه (027/0=p) وجود د اشته است. ارزیابی آماری نشان د اد که میانگین سطح آلود گی آفلاتوکسین B1 در اقلام خوراک دام در نمونه های زمستان به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از نمونه های تابستان بود هاست (008/0=p).

فاطمه عباسی، گروه زیست شناسی دانشگاه الزهرا شهربانو عریان، گروه زیست شناسی دانشگاه تربیت معلمعباس متین فر، موسسه تحقیقات شیلات ایرانچکید ه: ماهی هامور معمولی با نام علمی Epinephelus coioides یکی از مهمترین گونه های ماهیان از نظر اقتصادی د رآبهای خلیج فارس بود ه و ارزش غذایی آن نیز حائز اهمیت است، لذا کسب اطلاع در خصوص بیولوژی تولید مثل این ماهی ضروری است. در این پژوهش 245 قطعه ماهی هامور معمولی در طول 17 ماه نمونه برد اری از ارد یبهشت 80 لغایت شهریور 81 در منطقه خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. پس از صید ماهی هامور معمولی، ابتدا از ماهیان خونگیری به عمل آمده و پس از تهیه سرم از طریق روش RIA میزان هورمونهای استروئید ی اندازه گیری گردید. سپس بخشی از بافت گناد آن برد اشته شده و مراحل مختلف رشد گناد ها از طریق روش های بافت شناسی و میکروسکوپ نوری بررسی شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان د اد که غلظت هورمون های استروئید ی با رشد تخمد ان مرتبط است به طوریکه غلظت هورمون17- بتا استراد یول در ماه های فرورد ین و ارد یبهشت به حد اکثر میزان خود یعنی ng/mlو482/1 رسید که این افزایش غلظت با پیک GSI در ماه ارد یبهشت همراه بود هاست. میزان تستوسترون نیز در طول مراحل ویتلوژنز و بلوغ تخمک به حد اکثر خود یعنی ng/mlو045/1 رسید. غلظت BPو20-17 به طور معنی د اری در زمان بلوغ نهایی اووسیت افزایش یافت. بر طبق نتایج این تحقیق، مشخص گردید که همزمان با رشد تخمد ان میزان هورمونهای استروئید ی در ماهی هامور معمولی افزایش می یابد.

احمد علی فیوضی یوسفی، عضو هیات علمی بخش تحقیقات دامپزشکی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی استان گلستانچکید ه: د رطی یک بررسی دو ساله از جمعیت حدود 400000 راسی گاوهای موجود درد امد اری های صنعتی و سنتی استان مجموعا 10312 نمونه خون به طور تصادفی اخذ گردید، که 986 نمونه آن مربوط به گاوهای شیری واحد های صنعتی و 9326 نمونه خون متعلق به گاوهای شیری گله های سنتی بود ه که ازبیش از 300 روستا د رسطح استان جمع آوری شد ند. نمونه ها ابتدا مورد آزمایش رزبنگال قرارگرفته و سپس برحسب ضرورت، آزمایش های سروآگلوتینا سیون رایت و 2- مرکاپتواتانول برروی آنها انجام شد. نظر به بررسی های انجام شده در این طرح، میزان آلود گی بروسلائی درد امد اری های صنعتی استان 62/1% و در گله های سنتی 55/0% و میزان کل آلود گی در گاوهای استان 65/0% (67 راکتور از 10312 نمونه) بود هاست. به طور کلی با توجه به نتایج بد ست آمده از این بررسی، می توان بیان کرد که وجود تب مالت د رجوامع انسانی استان می تواند تنها ناشی از مصرف شیر گاو و فرآورد ه های آن نباشد و باید تهاجم عفونت بروسلائی به جامعه انسانی را در حیوانات د یگری چون گوسفند و بز نیز جستجو کرد.

ساناز غفوری صالح و شهلا جمیلی، مرکز تحقیقات شیلات ایران فاطمه عباسی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا چکید ه: در این تحقیق اثرات فیزیولوژیکی استرس بر ترکیبات عضله و تغییرات هورمون کورتیزول وسلول های خونی در ماهی سوف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونه برد اری این پروژه با هدف بررسی تغییرات کورتیزول در شرایط استرس و همچنین تغییرات بیوشیمیایی بافت عضلانی بررسی شد. پس از قرارگیری ماهی ها در شرایط استرس زا از نوع Chronic handling، میزان ترکیبات عضله (پروتئین، چربی، رطوبت، خاکستر) و تغییرات هورمون کورتیزول در دو فصل پاییز و زمستان اندازه گیری شد. نوسانات هورمون کورتیزول در طی 4 دوره نمونه گیری و آزمایش سنجش میزان کورتیزول پلاسما در خون ماهیان حاکی از افزایش معنی د اری (05/0>p) در ماهیان استرس د ید ه نسبت به ماهیان شاهد می باشد. میزان پروتئین در طی 4 دوره نمونه گیری، به طور کلی افزایش معنی دار یافته و میزان رطوبت کاهش معنی دار یافت (05/0>p).

غلامرضا رفیعی، استاد یار گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران مهرداد سرخیل، د انش آموخته رشته شیلات، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران نصراله احمد ی فر، د انش آموخته رشته شیلات، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانحمید فرحمند، استاد یار گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
چکید ه:ابتدا نمونه های گاماروس از چشمه ای در اطراف رود خانه شور واقع در منطقه 4 اشتهارد جمع آوری شد ند سپس در آزمایشگاه و در محیط محصور، در قالب یک طرح کاملا تصادفی اثر سه نوع بستر غذایی شامل برگ درخت چنار (Platanus orientalis)، برگ درخت توسکا قشلاقی (Alnus glutinosa) و مخلوط این دو برگ بر مقدار ماند گاری گونه Gammarus komareki در یک دوره سی روزه د ریک سازگان مد اربسته (چرخش آب) مورد مطالعه قرار گرفت. بنا براین، واحد آزمایش را یک سازگان مد ار بسته شامل یک آکواریوم به ظرفیت نگهد اری 40 لیتر آب و یک ظرف چهار گوش به طول 30، عرض 25 و عمق 10 سانتیمتر و یک پمپ آب با قدرت مکش 5 لیتر آب درد قیقه تشکیل می د اد. در شروع آزمایش هر آکواریوم با 30 لیتر آب با شوری 9 گرم در لیتر پر شد و تعد اد 20 قطعه گاماروس، با وزن کل 200 میلی گرم در هر ظرف چهار گوش قرار داده شد. برای تغذیه گاماروس ها با توجه به تیمارهای غذایی، در هر واحد آزمایش مقدار یکسانی (5/0گرم برگ خشک) برگ چنار (تیمار 1)، توسکا (تیمار 2) و مخلوط آن دو (تیمار 3) به عنوان غذای اولیه گاماروس قرار داده شد و در طول آزمایش برگ ها تعویض شد و از برگ های تازه استفاده شد. دمای آب در بین تیمارها در طول مد ت آزمایش تغییراتی بین 28-24 درجه سانتی گراد و pH تغییراتی بین 23/8- 49/7 را داشت. غلظت پیراسنجه های کیفی آب شامل سختی، کلسیم، ازت کل، کربنات و بی کربنات در طول مد ت آزمایش کاهش یافت. در روز د هم، بیستم و سی ام، میزان مرگ و میر گاماروس ها د رهر واحد آزمایش ثبت شد. بر اساس آزمون د انکن با سطح اعتماد 05/0، درصد بازماند گی گاماروس ها اختلاف معنی د اری را در بین تیمارهای آزمایش نشان د اد (05/p<0). مقدار ماند گاری گاماروس ها در تیماری که برگ چنار استفاده شده بود نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. نتایج این تحقیق نشان د اد که گاماروس کومارکی از برگ چنار بهتر تغذیه می کند و ماند گاری آن در هنگام استفاده از برگ چنار به عنوان غذا در مقایسه با برگ توسکا و مخلوطی از این دو برگ بیشتر می باشد.

ابوالفضل کامکار، استاد یار گروه آموزشی بهداشت و کنترل مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، ایرانغلامرضا جاهد خانیکی، بخش بهداشت مواد غذایی گروه مهند سی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهرانعلیرضا باهنر، استاد یار گروه آموزشی بهداشت و کنترل مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، ایرانچکید ه:این مطالعه به منظور تعیین میزان آلود گی در کنسروهای تن عرضه شده در شهر تهران که توسط کارخانجات مختلف تولید شده و روانه بازار مصرف شده به هیستامین با روش ELISA رقابتی صورت گرفت. بد ین منظور تعد اد 55 نمونه کنسرو تن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان د اد که 81 / 82% نمونه های کنسرو تن به هیستامین آلوده بود ه در ضمن محد ود ه آلود گی بین چهار فصل با یکد یگر تفاوت داشت بگونه ای که این محد ود ه در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 0تا 260، 2 تا 185، 0 تا 95 و 0 تا 5 / 270 میلی گرم در کیلو گرم بود. میانگین آلود گی در چهار فصل به ترتیب 5 / 63، 7 / 78، 1 / 19 و 8 / 38 میلی گرم در کیلو گرم بد ست آمد. به ترتیب بالاترین و پایین ترین میانگین آلود گی در نمونه های کنسرو تن تولید شده در تابستان و پاییز به ترتیب 7 / 78 و 1 / 19بود. محاسبات آماری نشان د اد که تفاوت معنی د اری بین غلظت هیستامین کنسروهای تولید شده در پاییز با بهار، تابستان و زمستان وجود د ارد (p<0 / 05) به عبارت دیگر میزان هیستامین کنسروهای تولید شده د رپاییز پایین تر از سه فصل دیگر بود. تقریبا (42 / 31 درصد) نمونه ها آلود گی بالاتر از حد استاند ارد را نشان دادند. لازم به ذکر است که حد مجاز استاند ارد 50 میلی گرم در کیلو گرم بود ه و مورد تایید بعضی از کشورهای اروپایی می باشد.

شهلا رود بار محمد ی، استاد یار بخش قارچ شناسی پزشکی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مد رس علیرضا خسروی، استاد بخش قارچ شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران فرهنگ ساسانی، د انشیار بخش بافت شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران عبد الحسین د لیمی اصل، استاد گروه انگل شناسی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مد رس فاطمه غفاری فر، د انشیار بخش انگل شناسی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مد رسفرزاد کتیرایی، د انشجوی دوره د کترای قارچ شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانسهیلا بناصاد ق، د انش آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مد رس چکید ه:د ر این مطالعه جهت بررسی هیستوپاتولوژیک ضایعات حاصل از تلقیح قارچ Sporothrix schenckeii بر مدل حیوانی ایمن و گروه د چار سرکوب سیستم ایمنی، ابتدا قارچ S. schenckeii در محیط BHI رشد داده شد. سپس سلول های قارچی از سطح محیط کشت جمع آوری و از طریق سونیکیشن خرد شد ند. پاد گن حاصل از خرد شدن سلول قارچی جهت ایمن سازی مورد استفاده قرار گرفت. سپس 25 سر خرگوش به سه گروه تقسیم شد ه: گروه اول با پاد گن اسپوروتریکس ایمن گشت. گروه دوم با استفاده از سیکلوفسفامید و هید روکورتیزون استات د چار سرکوب سیستم ایمنی شد. گروه سوم به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. به هر سه گروه از مدل حیوانی مقدار 107×1 سلول قارچی اسپوروتریکس از دو راه ورید ی و داخل نائی تلقیح گردید. سپس مطالعات کالبد گشایی و هیستوپاتولوژیک به عمل آمد و مشاهده شد ضایعات عمد تا در اند ام های کبد، ریه، کلیه، ایجاد شده و بیشترین ضایعه در کبد بد ست آمد. در گروه د چار سرکوب ایمنی میزان ضایعات دارای اختلاف معنی دار آماری نسبت به گروه ایمن و شاهد بود (04 / 0>p).

منصور شاه ولی، د انشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیرازهوشنگ معینی زاد ه، استاد یار بخش علوم د امی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیرازچکید ه:پرورش طیور به منظور تولید منبع غذایی پروتئین دار با قیمت مناسب، به یک صنعت سود آور تبد یل گردیده است. ولی بررسی ها نشان می د هند که بیشترین ضایعات در این صنعت، ضایعات خوراکی است که در یک ضریب تبد یل نامطلوب ظاهر می گردد. در پژوهش حاضر عوامل فنی، فناوری و مد یریتی مؤثر بر این ضایعات بررسی شده اند. برای این منظور از روش پژوهش پیمایشی استفاده شد و با روش نمونه گیری سیستماتیک پنج استان اول کشور که بیش از 53% ظرفیت تولید ی را د ارا بودند انتخاب شد ند. وسیله پژوهش (پرسشنامه) بر اساس بررسی پیشینه نگاشته تهیه شد و روایی و پایایی آن تامین گردید. با توجه به پراکند گی واحد ها در سطح کشور و محد ود یت همکاری مد یران آنها، تعد اد 200 مرغد اری گوشتی به روش تصادفی مورد مطالعه قرارگرفتند. نتایج تحقیق نشان د اد که بیشترین ضریب تبد یل خوراک در استان خراسان (21 / 6)، کمترین در استان مازند ران (49 / 2) و میانگین کل کشور 80 / 3 است. از میان عوامل سه گانه مورد مطالعه، عوامل فنی شامل ظرفیت بالای مرغد اری، ند اشتن مجوز رسمی فعالیت، استفاده نکردن از خوراک حبه و حبه خرد شد ه؛ عوامل فناوری شامل تهیه خوراک از یک منبع، به ویژه از منابع غیررسمی، استفاده ناصحیح از حوضچه ضد عفونی ورود ی و رطوبت سنج در سالن ها، استفاده کردن از پنجره در سیستم ترکیبی تهویه سالن ها، استفاده ناصحیح از فناوری های ضد عفونی سالن ها؛ و بالاخره، عوامل مد یریتی شامل فاصله زمانی طولانی بین دو نوبت جوجه ریزی (که منجر به د فعات کمتر جوجه ریزی در سال می شود)، افزایش تعد اد جوجه در یک دوره پرورش، ارسال زود تر از موعد مرغ تولید ی به کشتارگاه و بی اطلاعی مد یران از استاند ارد ضایعات خوراک، زیاد ه روی در خوراک د اد ن و نحوه ناصحیح توزیع خوراک در سالن، بر بالا بود ن ضریب تبد یل خوراک تاثیر داشته اند. راهکارهای پیشنهاد ی برای کاستن ضایعات خوراک در مقاله ارائه شده اند.

علی باقریان، عضو هیات علمی گروه زیست شناسی دانشگاه گلستانحاجی قلی کمی، عضو هیات علمی گروه زیست شناسی دانشگاه گلستانچکید ه:تا کنون دو گونه مار آبی Natrix natrix و مار چلیپر Natrix tessellata از ایران گزارش شده است. بر اساس روش های تشخیص تک صفتی Monothetic و کلید های شناسایی نمی توان تمامی نمونه های این دو گونه را به طور د قیق شناسایی نمود و صفات مشخصه ارائه شده در کلید ها دارای همپوشانی می باشد. این تحقیق به منظور بررسی توانایی روش چند صفتیPolythetic و تحلیل های چند متغیره در تشخیص دو گونه این جنس در ایران انجام شد. تعد اد چهار صفت مورفولوژیک، دو صفت مورفومتریک و 13 صفت مریستیک در 41 نمونه مار (متعلق به موزه جانورشناسی دانشگاه گرگان جمع آوری شده طی سالهای 1375 تا 1384) از مناطق مختلف ایران بررسی، اندازه گیری و شمارش گردید. مقایسه میانگین ها جد ایی معنی د اری برای صفات تعد اد پولک های جلوی چشمی، تعد اد پولک های پشت چشمی، تعد اد پولک های دور چشم، تعد اد پولک های زیر شکم و تعد اد پولک های زیر د م نشان د اد (P< 0/01). رسته بندی Ordination نمونه ها بر اساس تحلیل محورهای اصلی (PCO) نشان د اد که محور اول (72 درصد واریانس ها و ارزش ویژه 7/1) و دوم (15 درصد واریانس ها و ارزش ویژه 3/0) نمونه های متعلق به دو گونه را از یکد یگر متمایز می سازند. تحلیل ممیزی Discrimination analysis نمونه های متعلق به دو گونه را براساس توابع تشخیص اول تا سوم از یکد یگر کاملا مجزا نمود. صفات تعد اد پولک های جلوی چشمی، تعد اد پولک های زیر شکمی، تعد اد پولک های زیر د می و طول بد ن از صفات ممیزه مهم بین دو گونه بودند. نتایج نشان می د هد؛ تحلیل های چند متغیره قاد ر به تشخیص د قیق نمونه های این دو گونه می باشند.

رضا چنگیزی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابلعباس متین فر، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات شیلات ایرانشهلا جمیلی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات شیلات ایرانزهرا غیاثوند، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزاد شهرچکید ه: در این تحقیق با توجه به روش های نوین در تولید مثل گونه ماهی سیچلاید گورخری Cichlasoma nigrofasciatum راهکارها و پیشنهاد های منطقی و جالب توجه برای دست اند رکاران تکثیر آن بدست آمد. با توجه به اینکه عوامل مختلفی در نحوه تولید مثل مولد ین و میزان بقاء و کیفیت نوزاد ان تولید شده د خیل می باشند، لذا در این تحقیق تاثیر پنج تیمار نسبت جنسی نر و ماده 3 تیمار فتوپریود بر روی زاد آوری ماهی سیچلاید گورخری مورد مطالعه قرار گرفت. در آکواریوم های شیشه ای، تیمارهای با نسبت جنسی شامل 1:1(F:M) 1:2،(F:M) 1:3،(F:M) 1: 2،(F:M) و 3:1(F:M) و آزمایش دوم فتوپریود با سه دوره نورد هی شامل 12:12(L:D)، 14:10،(L:D) و10:14(L:D) هریک در سه تکرار انجام شد. نتیجه تولید مثل که شامل میزان هماوری، مقدار تخم های تفریخ شد ه، بررسی درصد بازماند گی بچه ماهی به مد ت 40 روز در تیمارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. طی این مد ت سایر عوامل شامل درجه حرارت، pH میزان اکسیژن محلول، تغذیه و غیره برای همه تیمارها یکسان و مشابه بود. نتایج بدست آمده از این آزمایشات نشان د اد که با افزایش تعد اد ماهیان ماده در هریک از نمونه ها به طور چشمگیری از تعد اد تخم های شمارش شده و مقدار تخم گشایی کم شده است. به طوریکه میانگین تعد اد تخم ها در آکواریوم های 1:1(F:M) از 566 عد د به 334 عد د در تیمارهای1:3(F:M) کاهش یافت. از طرفی در آکواریوم هایی که تعد اد ماهیان ماده در برابر ماهیان نر بیشتر است مد ت زمان لازم تا تخم ریزی از حد اقل 10 روز در تیمار با نسبت جنسی 1نر و 1ماده به حد اکثر 26 روز در تیمار با نسبت جنسی 1 نر و 3ماده افزایش یافته است. همچنین درصد باز ماند گی بچه سیچلاید ها پس از 40 روز با افزایش ماهیان ماده نسبت ماهیان نر کمتر شده و از 99 درصد در تیمارهای 1:1(F:M) به 73 درصد در تیمارهای1:3(F:M) رسید. نتایج حاصل شده از آزمایش فتوپریود بیانگر این مطلب است که با افزایش دوره نوری از 10 ساعت به 14 ساعت، تعد اد تخم های شمارش شده و میزان تخمه گشایی از میانگین 564 عد د در شرایط 10:14(L:D) به 823 عد د در شرایط 14:10 (L: D) رسید که با افزایش مواجه بود ه ولی مد ت زمان لازم جهت تخم ریزی با افزایش دوره نوری از 10 روز به 4 روز کاهش یافته که این امر نیز اثر منفی بر درصد بازماند گی نوزاد ان د اشته به طوریکه از میانگین 99 درصد در دوره نوری 14:10(L:D) به میاگین 94 درصد در دوره نوری 10:14(L:D) رسید هاست. با توجه به آزمایشات انجام شده می توان گفت که نسبت جنسی یک نر و یک ماده و دوره نوری 12 ساعت تاریک و 12 ساعت روشن بهترین شرایط را از لحاظ تعد اد تخمها و تعد اد نوزاد ان باقیماند ه د اراست.

باقر امینیان فتید ه، موسسه آموزش عالی علمی کاربردی وزارت جهاد کشاورزی همایون حسین زاد ه صحافی، موسسه تحقیقات شیلات ایران تهرانعلی شعبانی و فرهاد یغمایید انشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکید ه:تحقیق حاضر به منظور بررسی تعیین مراحل رسید گی جنسی ماهی سفید با تکیه بر زمان تولید مثل، اولین اندازه بلوغ نسبت جنسی و هم آوری در طول سالهای 85-1384 صورت پذیرفت. بد ین منظور ماهی سفید های مهاجر به رود خانه در نواحی مصبی و رود خانه ایی با کمک تورپره ریز چشمه (a=22mm) به طور منظم و ماهیانه برد اشت شده اند. اطلاعات بد ست آمده در نرم افزارهای Excel و SPSS با کمک آزمون آنالیز واریانس (ANOVA) مورد تجزیه و تحلیل واقع گشتند. نتایج حاصله نشان می دهد که ماهیان ماده در طول ماه های اسفند، فرورد ین و ارد یبهشت ماه در مرحله IV و Vو VI رسید گی جنسی قرار د اشته و حد بیشینه آن در ماه فرورد ین بود هاست طول ماهیان در این مرحله (58mmو349)، وزن(gو334564) با درصد ترکیب جنسی6 / 45% ماده و 4 / 54% نر بود هاست.
کلمات کلید ی: ماهی سفید، Rutilus frisii kutum، رسید گی جنسی، اندازه بلوغ، د ریای خزر

در این تحقیق هید روژل هایی به عنوان پانسمان زخم تحت پرتوالکترونی در دوزهای متفاوت 40-10 کیلوگری (KGy) از محلول های آبی پلی وینیل پپرولید ون1 (PVP)، آلژینات و پلی اتیلن گلیکولPEG) 2) تهیه شد ند. آلژینات به کار رفته از جلبک قهوه ای سارگاسوم (تهیه شده از سواحل چابهار) استخراج شد. جهت شناسایی ساختمان آلژینات از روش FT-IR3 و اندازه گیری جرم مولکولی آن از د ستگاه GPC4 استفاده شد. تاثیر اجزای مختلف و دوزهای پرتود هی بر روی خواص کلی هید روژل از قبیل میزان درصد ژل، درجه تورم، هید راته شد ن، د هید راته شدن و تست میکروبی مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی نتایج آزمایش ها نشان د اد که می توان در دوز 25 کیلوگری هید روژلی با خواص نسبتا مطلوب از جمله شفافیت، انعطاف پذیری، درجه تورم و هید راته شدن مناسب، تعویض آسان و راحت، عبور د هند هاکسیژن به محل زخم بد ون هر گونه آلود گی میکروبی را به دست آورد. پلیمر PVP و آلژینات هر کد ام به تنهایی در اثر پرتود هی خواص مناسبی جهت پانسمان زخم ند ارند ولی با قرار گرفتن زنجیره های آلژینات در شبکه پلیمری PVP می توان شبکه ای شدن و در نتیجه ژل مناسب تری را به دست آورد.

مهرداد پور جعفر، عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز، ایرانمحمدرضا محزونیه، عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد، ایرانامین د رخشانفر، عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایرانعبد المهد ی قنبریان، د امپزشکچکید ه: د ستگاه لنفاوی سیستم پیچید های است که بد ن را در مقابل تهاجم عوامل بیگانه مصون می د ارد. عوامل باکتریایی زیاد ی باعث آسیب به عقد ه های لنفاوی (لنفاد نوپاتی) می شود که در میان آنها بیماری های خطرناکی چون میلوئید وز، تولارمی، شاربن و لنفاد نیت کازئوز وجود د ارند. این مطالعه به بررسی میزان شیوع و عامل لنفاد نوپاتی های سطحی بر روی 500 لاشه گوسفند کشتارشده در کشتارگاه کازرون از اول ارد یبهشت سال 1382 تا اواسط تیر همان سال می پردازد. 15 راس از 500 راس (3 درصد) گوسفند ان مورد مطالعه به لنفاد نوپاتی مبتلا بودند که بیشتر آنها در گروه 3 ساله های ماده قرار د اشتند. Corynebacterium pseudotuberculosis از تمام عقد ه هایی که مبتلا به لنفاد نیت از نوع پری لنفاد نیت و لنفاد نیت گرانولوماتوز بودند (7 راس یعنی 4 / 1درصد از کل گوسفند ان و 6 / 46 درصد از کل گوسفند ان مبتلا به لنفاد نوپاتی)، جد ا شد و بیماری لنفاد نیت پنیری به تایید رسید. در مطالعه انجام شد ه، میزان لنفاد نوپاتی در ماده ها بیشتر بود که علت آن ذبح گوسفند ان نر در سال اول و نگهد اری ماده ها برای تجد ید نسل می باشد.

حمید نویریان، استاد یار گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، صومعه سراعسگر زحمتکش، گروه شیلات آموزشگاه عالی میرزا کوچک خان، رشتحسینعلی زمانی، گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان صومعه سرااحمد قناعت پرست، کارشناس ارشد و سرپرست تکثیر و پرورش ماهیان استخوانی (ماهی سفید) شهید انصاری رشتچکید ه: ماهی سفید جنوب د ریاچه خزر علاوه بر نیاز به مواد مغذی و انرژی زا مانند پروتئین، چربی و نشاسته که در سال های اخیر مورد مطالعه و توجه قرار گرفته است (14، 15، 16) به سایر مواد غذائی به خصوص مکمل های ویتامینی به صورت پیش مخلوط در جیره نیز احتیاج د ارد. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پیش مخلوط ویتامینی بر روی معیارهای شاخص رشد بچه ماهی سفید د ریای خزر یک آزمایش تغذیه ای به مد ت 8 هفته جهت د ستیابی به میزان مطلوب مخلوط ویتامینی، انجام شد. بچه ماهیان با میانگین وزنی 8 / 0 ± 3 گرم به تعد اد 300 قطعه بطور کاملا تصادفی در 15 عد د مخزن فایبرگلاس 400 لیتری که با 300 لیتر آب تازه و تمیز پرشده بود، توزیع و رهاسازی شد ند. فاکتورهای کیفی آب در طول دوره پرورش تنظیم شد ند. پنج جیره حاوی سطوح مختلف پیش مخلوط ویتامینی شامل 0، 1، 2، 3 و 4 درصد با پروتئین ثابت 35 درصد در 3 تکرار برای هر یک از تیمارها در نظر گرفته شد. بچه ماهیان روزانه به میزان 8 درصد وزن بد ن تغذیه می شد ند. با افزایش مخلوط ویتامینی در تیمارهای 4 و 5 (3 و 4 درصد)، کلیه شاخص های رشد بهبود یافته و اختلاف معنی د اری را با سایر تیمارها نشان د اد ند (05 / 0<p) عامل رشد بین تیمارهای 4 و 5 اختلاف معنی د اری را نشان ند اد ند (05 / 0>p). ترکیبات شیمیائی لاشه در سطوح مختلف پیش مخلوط ویتامینی اختلاف معنی د اری را نشان ند اد (05 / 0>p). اما ترکیب بد ن بچه ماهیان در تیمار کنترل (حاوی صفر درصد پیش مخلوط ویتامینی) اختلاف معنی د اری را با سایر تیمارها نشان د اد (05 / 0>p). به طوری که میزان پروتئین لاشه در تیمار کنترل کمتر و میزان چربی در آن بیشتر از سایر تیمارها بود و به د لیل کاهش میزان پروتئین و افزایش چربی کیفیت عضلانی گوشت عدم ارتقاء را نشان د اد.

ابوالفضل کامکار، گروه بهداشت و کنترل مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهرانچکید ه:این مطالعه به منظور تعیین وضعیت حضور آفلاتوکسین M1 در شیر خشک های صنعتی عرضه شده در شهر تهران که توسط کارخانجات مختلف داخلی تولید و روانه بازار مصرف شده بودند توسط روش الایزای رقابتی صورت گرفت. بد ین منظور تعد اد 42 نمونه شیر خشک ارزیابی شد ند. نتایج حاصله نشان د اد که 100% نمونه های شیر خشک به آفلاتوکسین M1 آلوده بود ه و محد ود ه آلود گی بین سه فصل با یکد یگر تفاوت داشت به گونه ای که این محد ود ه در سه فصل بهار، پاییز و زمستان به ترتیب 51 تا 914، 32 تا 640 و 32 تا 879 نانوگرم د رکیلو گرم بود. میانگین آلود گی در سه فصل سال به ترتیب 305، 278 و 285 نانوگرم در کیلو گرم به دست آمد، به ترتیب بالاترین و پایین ترین میانگین آلود گی در نمونه های شیر خشک تولید شده در پاییز و بهار به ترتیب 914 و 32 بود. محاسبات آماری نشان د اد که تفاوت معنی د اری بین غلظت آفلاتوکسین M1 شیر خشک های تولید شده در پاییز با بهار و زمستان وجود ند ارد (P>0 / 05) به عبارت دیگر میزان آفلاتوکسین M1 شیر خشک های تولید شده د رپاییز پایین تر از دو فصل د یگرسال نبود. تقریبا 7 / 80 درصد نمونه ها آلود گی بالاتر از حد استاند ارد 50 نانوگرم در کیلو گرم (استاند ارد اتحاد یه اروپا) و 9 / 26 درصد نیز بالای حد استاند ارد 500 نانوگرم در کیلو گرم (استاند ارد ایران) و کد کس الیما نتاریوس (Codex Alimentarius) را نشان می دادند. با توجه به اهمیت آفلاتوکسین برای سلامتی انسان و آلود گی شیر خشک های صنعتی این امر به طور قابل ملاحظه ای می تواند برای سلامتی انسان خطرناک باشد.

علیقلی رامین، علوم بالینی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیهسیامک عصری رضائی و نرگس اخلاق پسند، د انش آموخته د کترای دامپزشکیچکید ه:مقاد یر سرمی کورتیزول، گلوکز، بتاهید روکسی بوتیرات (BHB) و اوره در بزهای آبستن و شیروار تعیین شده و ارتباط بین آنها در سال 1385 در ارومیه مطالعه گردید. همچنین احتمال مسمومیت آبستنی تحت بالینی در بزهای آبستن نیز بررسی شد. مقدار 5 میلی لیتر خون از ورید ود اج 95 راس بز آبستن و 54 راس بز شیروار جمع آوری شد. بزها در مراتع میان بند پرورش یافته، از علوفه گراس و یونجه تغذیه می شد ند. غلظت سرمی گلوکز، اوره و BHB به روش اسپکتروفتومتری و کورتیزول به روش ELISA ارزیابی شد ند. میانگین کورتیزول، گلوکز، BHB و اوره برای بزهای آبستن به ترتیب (ng/ml)و31 / 7، (mg/dl)و9 / 44، (mmol/l)و23 / 0 و و (mmol/l)و21 / 3 میلی مول در لیتر و برای بزهای شیروار به ترتیب (ng/ml) 94 / 6، (mg/dl)،و(mg/ml)و9/ 48 و، (mmol/l)و27 / 0 و (mmol/l)و09 / 4 بود هاست. مقایسه میانگین پارامترها در بزهای آبستن و شیروار (ANOVA) وجود اختلاف معنید ار (01 / 0P<) را فقط در میزان اوره نشان می د هد. نتایج آنالیز همبستگی بین پارامترهای خون در بزهای آبستن و شیروار وجود رابطه مثبت و معنی دار بین کورتیزول و BHB را نشان می دهد (01 / 0>p و76 / 0و=r). در بزهای شیروار بین کورتیزول و اوره (01 / 0 >Pو و51 / 0=r) و د رمجموع نمونه ها بین کورتیزول و BHBو(01 / 0>p و 76 / 0و=r) رابطه مثبت و معنی د اری مشاهده گردید. لذا می توان گفت که غلظت پارامترهای تحت بررسی در بزهای آبستن و شیروار در حدود گزارش شده برای بزها بود ه و فقط اوره در بزهای آبستن بطور معنی د اری کمتر از شیروار بود هاست. وجود رابطه بین غلظت کورتیزول با BHB و اوره اهمیت این پارامترها را در تشخیص احتمالی مسمومیت آبستنی تعیین می نماید. مسمومیت آبستنی تحت بالینی در بزهای آبستن مشاهده نگردید.

محسن نوری، د انش آموخته د کتری عمومی دامپزشکی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران ایرج نوروزیان، استاد بخش جراحی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانسید حسین مرجانمهر، استاد یار بخش پاتولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران حسین شاد، کارشناس دامپزشکی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانچکید ه: لنگش در گاو شیری با خسارات اقتصادی قابل توجه همراه می باشد. بیشتر موارد لنگش در گاو به علت ابتلاء ساختارهای انگشت به جراحات وآسیب های مختلف بود ه که چنانچه به موقع تشخیص و درمان نشوند می توانند توسعه یافته، تا جائیکه منجر به آسیب نسوج عمقی تر گردد. در موارد عفونت های عمقی انگشت درمان های ضد میکروبی به تنهایی به علت نکروز نسج عضلانی نتیجه درمانی را در پی ند اشته و لذا به حذف دام از گله و کشتار زود رس منجر می شود. مطالعه حاضر در یکی از کشتارگاه های اطراف شهر تهران صورت گرفته و در طول زمستان 33 راس گاو حذفی مبتلا به لنگش به شکل تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. در هر یک از گاوان پس از ثبت اطلاعات فرد ی، انگشت مبتلا به هر گونه عارضه قطع و جهت انجام عملیات پاتولوژی به منظور ریخت شناسی ضایعه به بخش پاتولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران حمل شد. موارد مورد مطالعه شده از نظر پاتولوژیک واجد تشابهاتی بودند و طیفی از تزاید استخوانی و لیز را در استخوان بند های انگشت و تغییر شکل هایی را در جعبه سم نشان می دادند. با عنایت به یافته های حاصله می توان چنین نتیجه گیری نمود که تغییرات مورفوپاتولوژیک در نسوج سطحی و عمقی انگشت د لیل حذف گاوان بود ه، که می توان عدم تشخیص به موقع جراحات و تجویز نامناسب د ارو را جهت درمان به عنوان عوامل مسبب در این قضاوت مهم د خیل د انست.