امید کریمی
-
مدل های رگرسیون فضایی برای تحلیل پاسخ های کمی فضایی براساس روابط خطی و غیرخطی با متغیرهای توضیحی به کار گرفته می شوند. معمولا همبستگی فضایی پاسخ ها با یک میدان تصادفی گاوسی بر اساس توزیع نرمال چند متغیره مدل می شوند. اما در عمل با پاسخ های چوله ای مواجه می شویم که برای تحلیل آن ها از خانواده توزیع های چوله نرمال استفاده می شود. توزیع چوله نرمال بسته یکی از خانواده های گرده توزیع چوله نرمال است که خواص مشابه توزیع نرمال دارد. در این مقاله تحلیل بیز سلسله مراتبی این مدل ها براساس یک زیر رده منعطف از توزیع چوله نرمال بسته ارائه می گردد. به دلیل زمان بر بودن محاسبات روش های مونت کارلویی در تحلیل بیز سلسله مراتبی از رهیافت بیز مقداری برای تقریب توزیع پسین استفاده می شود. سپس مدل پیشنهادی روی داده های واقعی زمین لرزه ای کشور ایران پیاده سازی و مورد تحلیل قرار می گیرد
کلید واژگان: رهیافت بیزی سلسله مراتبی, توزیع مقداری بهینه, هم تغییرنگار, داده های فضاییSpatial regression models are used to analyze quantitative spatial responses based on linear and non-linear relationships with explanatory variables. Usually, the spatial correlation of responses is modeled with a Gaussian random field based on a multivariate normal distribution. However, in practice, we encounter skewed responses, which are analyzed using skew-normal distributions. Closed skew-normal distribution is one of the extended families of skew-normal distributions, which has similar properties to normal distributions. This article presents a hierarchical Bayesian analysis based on a flexible subclass of closed skew-normal distributions. Given the time-consuming nature of Monte Carlo methods in hierarchical Bayes analysis, we have opted to use the variational Bayes approach to approximate the posterior distribution. This decision was made to expedite the analysis process without compromising the accuracy of our results. Then, the proposed model is implemented and analyzed based on the real earthquake data of Iran.
Keywords: Hierarchical Bayesian Approach, Optimal Variational Distribution, Variogram, Spatial Data -
هدف
اغلب سرمایه گذاران تمایل دارند که در سطح معینی از ریسک، به بازده بیشتری دست یابند؛ به همین دلیل بهینه سازی پرتفولیو برای تحقق این هدف مفید است. مدل ها و روش های مختلفی برای انتخاب پرتفولیوی بهینه با رویکردهای مختلف ارائه شده است. هدف این پژوهش، به کارگیری روش های مبتنی بر توزیع بازده دارایی ها به منظور بهینه سازی پرتفولیو است. در این روش ها پیش از انتخاب پرتفولیوی بهینه، نوع توزیع بازده ها شناسایی می شود و با توجه به نوع توزیع بازده ها، روشی مناسب به کار گرفته می شود. در این پژوهش، عملکرد مدل میانگین انحراف مطلق آنتروپی، مبتنی بر توزیع چوله نرمال و چوله لاپلاس نرمال در تشکیل پرتفولیوی بهینه مقایسه شده است.
روشداده های به کار رفته در این پژوهش، بازده های ماهانه 181 نماد بورسی (متناظر با 338 نماد بورسی از جدول مورگان، بر اساس فرمول کوکران برای تعیین حجم نمونه به دست آمد) سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس سهام و اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش، پس از برازش توابع چگالی متناظر با توزیع های آماری چوله نرمال و چوله لاپلاس نرمال به بازده ها و یافتن برآوردهای حداکثر درست نمایی توزیع های برازش با استفاده از بسته نرم افزاری استاس و نرم افزار آر و بررسی پایایی برآوردهای به دست آمده با به کارگیری روش نمونه گیری بوت استرپ با تعداد تکرار 1000 بار، روابط متناظر با امید ریاضی توزیعی بازده ها و به تبع آن، مقدار تابع هدف متناظر با ریسک انحراف مطلق به روش عددی تخمین زده شد. روش بهینه سازی پرتفولیو در این پژوهش، بهینه سازی سه هدفه حداکثرسازی میانگین بازده، حداقل سازی انحراف مطلق و حداکثرسازی آنتروپی با استفاده از روش بهینه سازی آرمانی مبتنی بر توزیع های آماری چوله نرمال و چوله لاپلاس نرمال است.
یافته هااز مقادیر مشاهده شده آماره های توصیفی بازده های ماهانه سهام متناظر با نمادهای بورسی، استنباط می شود که برخی از سهم ها، در مقایسه با توزیع نرمال مقادیر معیارهای چولگی و کشیدگی متفاوتی دارند؛ برای مثال حتی، میزان چولگی نماد «شپنا» منفی است که نشان می دهد توزیع بازدهی متناظر با این نماد چوله به چپ است. نمونه دیگر، میزان کشیدگی توزیع بازدهی نماد «بساما» است که خیلی زیادتر از کشیدگی توزیع نرمال است. هر دو نمونه بیانگر این موضوع است که توزیع نرمال، توزیع برازش مناسبی برای تبیین توزیعی بازده های ماهانه نیست و بهتر است از توزیع هایی استفاده شود که به نحوی پارامترهایی برای تبیین میزان چولگی و کشیدگی توزیع بازده ها دارند. یافته های پژوهش نشان داد که مدل مبتنی بر توزیع چوله لاپلاس نرمال در مقایسه با مدل مبتنی بر توزیع چوله نرمال عملکرد بسیار بهتری دارد.
نتیجه گیریدلیل برتری مدل مبتنی بر توزیع چوله لاپلاس نرمال در نظر گرفتن هر دو معیار چولگی و کشیدگی است، بر اساس آماره های توصیفی نمادها، میزان کشیدگی اغلب نمادهای بورسی چشمگیر است؛ از این رو در نظر گرفتن ترکیبی از معیارهای (چولگی و کشیدگی) و آنتروپی می تواند به عملکرد بهتری منجر شود.
کلید واژگان: آنتروپی شانون, تابع زیان, انحراف مطلق, انتخاب پرتفولیوی بهینهObjectiveInvestors typically seek to strike the optimal balance between potential returns and associated risks in their trades. Various models have been presented to choose the optimal portfolio using different approaches. one of these methods is based on the statistical distribution of asset return. In these methods, the type of distribution of returns is first identified, and a suitable portfolio selection method is then applied based on this identified distribution type. This study compares the effectiveness of the mean-absolute deviation-entropy model utilizing both Skew-Normal Distribution and Skew-Laplace-Normal Distribution for constructing an optimal portfolio in the Tehran Stock Exchange over 36 months from April 2018 to March 2020.
MethodsThe data used in this study comprises the monthly returns of 181 companies listed on the Tehran Stock Exchange. These returns were gathered from a statistical population of 338 members utilizing Morgan's table and Cochran’s formula. After fitting density functions for Skew-Normal and Skew-Laplace-Normal distributions to the returns, maximum likelihood estimates were obtained using the Stats package and the optim Function in R software. The reliability of these estimates was then checked using bootstrap sampling with 1,000 repetitions. Subsequently, relationships corresponding to the mathematical expectation of return distribution and the objective function representing the risk of absolute deviation were estimated using numerical methods. Therefore, this paper aimed to propose a multi-objective optimization model, namely a mean-absolute deviation-entropy model for portfolio optimization by using a goal-programming approach based on Skew-Normal Distribution and Skew-Laplace-Normal Distribution. The objective functions of the model were to maximize the mean return, minimize the absolute deviation, and maximize the entropy of the portfolio.
ResultsIt can be inferred from the observed values of the descriptive statistics of the monthly stock returns corresponding to the stock exchange symbols that some stocks have different skewness and kurtosis values compared to the normal distribution. For example, The symbol "Shepna" exhibits negative skewness, indicating a left-skewed distribution. Similarly, the distribution of the "Basama" symbol exceeds the normal distribution. These instances suggest that the normal distribution is inadequate for describing monthly return distributions. Instead, distributions with parameters should be employed to account for skewness and kurtosis. According to the obtained results, the model utilizing the Skew- Laplace- Normal distribution has a higher performance ratio than the model based on the Skew-Normal distribution.
ConclusionThe reason for this superiority, where the model utilizing the Skew-Laplace-Normal distribution outperforms the model based on the Skew-Normal distribution, is the incorporation of both skewness and kurtosis criteria within the former. Additionally, upon analyzing the descriptive statistics of the symbols, it's evident that the kurtosis of most stock symbols is substantial. Therefore, integrating a combination of higher-order moments (skewness and kurtosis) along with entropy leads to enhanced performance.
Keywords: Absolute Deviation, Loss Function, Optimal Portfolio Selection, Shannon Entropy -
برای مدل بندی داده های رسته ای فضایی از مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی استفاده می شود که در این مدل ها اغلب متغیرهای پنهان که بیان گر همبستگی فضایی هستند، با یک میدان تصادفی گاوسی مدل بندی می شوند. عدم برقراری فرض گاوسی باعث تاثیر روی دقت پیش گویی ها و برآورد پارامترهای مدل می شود. در این مقاله با استفاده یک میدان تصادفی چوله گاوسی مانا و به کارگیری یک رهیافت بیزی تقریبی، مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی مدل بندی و برآورد می شوند. در یک مثال شبیه سازی کارایی مدل و رهیافت بیزی تقریبی بررسی و بر روی یک مثال واقعی پیاده سازی می شود.
کلید واژگان: مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی, تحلیل بیزی تقریبی, میدان تصادفی, میدان تصادفی چوله گاوسی ماناThe spatial generalized linear mixed models are often used, where the latent variables representing spatial correlations are modeled through a Gaussian random field to model the categorical spatial data. The violation of the Gaussian assumption affects the accuracy of predictions and parameter estimates in these models. In this paper, the spatial generalized linear mixed models are fitted and analyzed by utilizing a stationary skew Gaussian random field and employing an approximate Bayesian approach. The performance of the model and the approximate Bayesian approach is examined through a simulation example, and implementation on an actual data set is presented.
Keywords: Spatial Generalized Linear Mixed Models, Approximate Bayesian Analysis, Gaussian Random Field, Stationary Skew Gaussian Random Field -
درحال حاضر با بحران جمعیتی روبرو هستیم؛ به گونه ای که در چهل سال آیند شاهد فاجعه جمعیتی و تبدیل کشور جوان به یک کشور سالمند خواهیم بود. یکی از راهکارهای افزایش تمایل جامعه به فرزندآوری، ایجاد بسترها و زمینه های قانونی می باشد که در سال های اخیر خود را در قالب طرح ارائه شده در مجلس شورای اسلامی تحت عنوان طرح جمعیت و جوانی نشان داده که حاوی امتیازات و مشوق های پانزده گانه ای برای افزایش فرزندآوری است و هم اکنون در حال بررسی در مجلس می باشد. یکی از ابعاد مهم بررسی این طرح، اطمینان قانونگذار از میزان موفقیت طرح در تحقق اهداف مدنظر یعنی افزایش میل به فرزندآوری در افراد جامعه می باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی این موضوع، از طریق اجرای یک پیمایش اجتماعی بدین امر مبادرت ورزیده است. جامعه هدف عبارت بود از کل بزرگسالان 18 سال تا 45 سال که براساس هرم جمعیت اعلامی مرکز آمار ایران در سرشماری سال 95 حدود 35 میلیون نفر می باشند. روش نمونه گیری طبقه بندی نسبی و حجم نمونه براساس فرمول کوکران با خطای 5%، 384 نفر تعیین شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مهم ترین عامل انگیزه بخش برای افزایش فرزندآوری از نگاه جامعه حمایت مناسب از مادران و فرزندان و ایجاد اطمینان از آینده مناسب برای خود و فرزندان است و آن دسته از امتیازات پانزده گانه که در این راستا تدوین شده اند موفق تر خواهند بود.
کلید واژگان: جمعیت, فرزندآوری, مجلس شورای اسلامی, اثربخشیPresently, we are faced with a demographic crisis to the extent that within the next forty years, we will witness a demographic catastrophe, transforming our young country into an elderly one. One of the strategies to increase society's inclination towards childbearing is establishing legal frameworks and incentives, which have been demonstrated in recent years through a proposal presented to the Islamic Consultative Assembly under the title "Population and Youth Plan." This plan contains 15 incentives for increasing childbirth and is currently under review in the parliament. One crucial aspect of evaluating this plan is the lawmakers' confidence in its success in achieving the desired objectives, namely increasing the desire for childbearing in society. The present study aims to investigate this matter through conducting a social survey. The target population comprises all adults aged 18 to 45, approximately 35 million individuals, according to the population pyramid announced by the Statistical Center of Iran in the 2016 census. The sampling method was stratified proportional, and the sample size was determined to be 384 individuals based on Cochran's formula with a 5% error margin. The research findings indicate that the most significant motivating factor for increasing childbirth, from society's perspective, is adequate support for mothers and children and ensuring a promising future for themselves and their children. The 15 incentives devised in this regard are expected to be more successful
Keywords: opulation, Childbearing, Islamic Consultative Assembly, Effectiveness -
معمولا برای مدل بندی داده های فضایی گاوسی از میدان تصادفی گاوسی استفاده می شود. در عمل ممکن است با داده های ناگاوسی مواجه شویم که چوله هستند. یک راه کار برای مدل بندی داده های فضایی چوله استفاده از میدان تصادفی چوله است. اخیرا میدان های تصادفی چوله متعددی برای مدل کردن این نوع داده ها ارائه شده اند که برخی از آن ها دارای مشکلاتی همچون پیچیدگی، عدم شناسایی پذیری و نامانایی هستند. در این مقاله یک کلاس منعطف از توزیع چوله نرمال بسته برای ساخت میدان های تصادفی مانای معتبر معرفی می شود و برخی از ویژگی های مهم برای این کلاس مانند شناسایی پذیری و بسته بودن تحت حاشیه سازی و شرطی کردن مورد بررسی قرار می گیرد. دلایل ایجاد مدل های فضایی معتبر بر اساس این میدان های تصادفی چوله نیز بیان می شود. همچنین شناسایی پذیر بودن مدل همبستگی فضایی بر اساس تغییرنگار تجربی در یک مطالعه شبیه سازی با میدان تصادفی چوله مانا به عنوان مدل رقیب بررسی می شود. علاوه بر این، پیشگویی های فضایی با استفاده از رهیافت درست نمایی در این میدان های تصادفی چوله ارائه و یک مطالعه شبیه سازی برای ارزیابی برآورد ماکسیمم درست نمایی پارامترهای آن ها انجام می شود.
کلید واژگان: توزیع چوله نرمال بسته, داده های فضایی, شناسایی پذیری, ماناییGaussian random field is usually used to model Gaussian spatial data. In practice, we may encounter non-Gaussian data that are skewed. One solution to model skew spatial data is to use a skew random field. Recently, many skew random fields have been proposed to model this type of data, some of which have problems such as complexity, non-identifiability, and non-stationarity. In this article, a flexible class of closed skew-normal distribution is introduced to construct valid stationary random fields, and some important properties of this class such as identifiability and closedness under marginalization and conditioning are examined. The reasons for developing valid spatial models based on these skew random fields are also explained. Additionally, the identifiability of the spatial correlation model based on empirical variogram is investigated in a simulation study with the stationary skew random field as a competing model. Furthermore, spatial predictions using a likelihood approach are presented on these skew random fields and a simulation study is performed to evaluate the likelihood estimation of their parameters.
Keywords: Closed Skew Normal Distribution, Spatial Data, Identifiability, Stationarity -
برای مدل بندی داده های گسسته فضایی معمولا از مدل آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی استفاده می شود که همبستگی فضایی در این مدل ها با استفاده از متغیرهای پنهان گاوسی وارد مدل می شوند. در این مقاله برای افزایش دقت برآورد پارمترها و پیش گویی ها، متغیرهای پنهان با استفاده از یک میدان تصادفی چوله گاوسی مانا مدل بندی و برای برآورد پارامترهای مدل یک الگوریتم جدید براساس درست نمایی حاشیه ای مرکب ارایه می شود. کارایی میدان تصادفی به کار گرفته شده و الگوریتم پیشنهادی در یک مثال شبیه سازی پیاده سازی و بررسی می شود.
کلید واژگان: مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی, میدان تصادفی چوله گاوسی ایستا, درست نمایی حاشیه ای مرکبSpatial generalized linear mixed model is commonly used to model Non-Gaussian data and the spatial correlation of the data is modelled by latent variables. In this paper, latent variables are modeled using a stationary skew Gaussian random field and a new algorithm based on composite marginal likelihood is presented. The performance of this stationary random field in the model and the proposed algorithm is implemented in a simulation example.
Keywords: Spatial generalized linear mixed model, stationary skew Gaussian random field, composite marginal likelihood -
داده های شمارشی برحسب زمان در خیلی از زمینه های کاربردی مشاهده می شوند. خیلی از پژوهشگران برای تحلیل این داده ها از الگوهای سری زمانی استفاده می کنند. در این مقاله، مدل های خطی سری زمانی شمارشی پواسنی و دوجمله ای منفی روی این نوع از داده ها با حضور متغیرهای توضیحی مورد مطالعه قرار می گیرند. تحلیل درست نمایی و ارزیابی مدل سری زمانی شمارشی براساس مدل های خطی تعمیم یافته ارایه و بررسی می شود و همچنین داده های تعداد معتادین مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهرستان سمنان براساس مدل ها و روش های بیان شده مورد تحلیل قرار می گیرد. با توجه به نتایج حاصل از ملاک های انتخاب مدل، مدل سری زمانی شمارشی دوجمله ای منفی برازش مناسبی برای این داده ها است و براساس آن پیش بینی ماهانه برای سال 98 صورت گرفت.
کلید واژگان: مدل شکنندگی, مدل خطرهای متناسب کاکس, داده بقا, سانسور, مدت زمان بیکاریCount data over time are observed in many application areas. Many researchers use time series patterns to analyze this data. In this paper, the poisson count time series linear models and negative binomials on this type of data with the explanatory variables are studied. The Likelihood analysis and the evaluation of count time series model based on generalized linear models are presented and investigated. Also, the data of the number of addicts referred to the addiction treatment centers in Semnan county are analyzed based on the proposed models and methods. According to the results of the model selection criteria, the negative binomial count time series model is a good fit for this data and based on it, a monthly forecast for the year 2019 was made.
Keywords: Count time series, Poisson process, addiction cessationl data, generalized linear models -
تاثیر پودر زردچوبه بر روی بافت شناسی و وضعیت پاداکسندگی کبد بلدرچین های ژاپنی در معرض کادمیوم خوراکیآلودگی جیره طیور به کادمیوم علاوه بر خسارت های اقتصادی ناشی از کاهش تولید، از نظر بهداشت عمومی نیز اهمیت دارد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر پودر زردچوبه حاوی میزان مشخصی از کورکومینوییدها (96/2 درصد) در تعدیل وضعیت پاداکسندگی و ضایعات بافت شناسی کبد بلدرچین های ژاپنی در معرض کادمیوم خورکی بود. تعداد 180 قطعه بلدرچین ژاپنی نر از سن 22 تا 55 روزگی به شش گروه با جیره ای شامل جیره پایه، جیره پایه بعلاوه 3 گرم در کیلوگرم پودر زردچوبه، جیره پایه بعلاوه 5 گرم در کیلوگرم پودر زردچوبه، جیره پایه بعلاوه 100 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم، جیره پایه بعلاوه 100 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم و 3 گرم در کیلوگرم پودر زردچوبه و جیره پایه بعلاوه 100 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم و 5 گرم در کیلوگرم پودر زردچوبه تقسیم شدند. جیره آلوده به کادمیوم، بطور معنی داری باعث افزایش غلظت مالون دی آلدهید و کاهش فعالیت سوپر اکسید دسموتاز، کاتالاز و ظرفیت پاداکسندگی تام در بافت کبد شد (05/0 > p). تغییرات بافت شناسی کبد، ناشی از تغذیه با جیره آلوده به کادمیوم، شامل تغییر چربی،نکروز انفرادی یاخته های کبدی ، پرخونی و ارتشاح لکوسیتی بود. افزودن پودر زردچوبه به جیره آلوده به کادمیوم، باعث بهبود وضعیت پاداکسندگی کبد و کاهش شدت ضایعات بافت شناسی کبد گردید (05/0 > p). اضافه کردن 5 گرم پودر زردچوبه به هر کیلوگرم از جیره آلوده به کادمیوم، تاثیر بیشتری در کاهش اثرات نامطلوب کادمیوم در بلدرچین ژاپنی داشت (05/0 > p).کلید واژگان: بلدرچین ژاپنی, کبد, کورکومینوئیدها, کادمیوم, هیستوپاتولوژی, پاداکسندگیPoultry diet contamination with cadmium (Cd) is both important in terms of economic losses due to reduced production and public health. This study aimed to evaluate the effect of turmeric powder (TP) containing a certain amount of curcuminoids (2.96%) on Japanese quail exposed to dietary cadmium. 180 male Japanese quail from 22 to 55 days of age were divided into 6 groups and received, basal diet(BD), BD + 3 g/kg TP, BD + 5 g/kg TP, BD + 100mg/kg Cd, BD + 100 mg/kg Cd and 3 g/kg TP, and BD + 100mg/kg Cd and 5 g/kg TP. Cadmium contaminated diet significantly decreases SOD, CAT, and total antioxidant capacity and increasing MDA concentration in liver tissue. Cadmium induced hepatic histological lesions, including fatty change, hyperaemia, single hepatocyte necrosis, and leukocyte infiltration. Turmeric powder substantially increased antioxidant status and decreased the severity of liver histological lesions in a cadmium-contaminated diet (P <0.5). When 5 g/kg of turmeric powder was added to the cadmium-contaminated food, the deleterious effects of dietary cadmium in Japanese quail were reduced more effectively.Keywords: Japanese quail, liver, Curcuminoides, Cadmium, Histopathology, Antioxidant
-
برای مدل بندی پاسخ های فضایی گسسته، مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی استفاده می شود. در این مدل ها همبستگی فضایی داده ها به صورت متغیرهای پنهان فضایی وارد مدل می شود. معمولا برای سادگی فرض می شود که متغیرهای پنهان دارای توزیع نرمال هستند که نادرست بودن این فرض برروی دقت نتایج تاثیرگذار است.در این مقاله متغیرهای پنهان با میدان تصادفی چوله گاوسی بسته مدل بندی می شوند که بزرگ تر و انعطاف پذیرتر از میدان تصادفی گاوسی می باشد. یک الگوریتم جدید برای به دست آوردن برآورد ماکسیمم درستنمایی پارامترها معرفی می شود. اساس الگویتم معرفی شده بر مبنای الگوریتم ماکسیمم سازی امیدریاضی و نوعی الگوریتم مونت کارلویی همیلتونی است. کارایی و سرعت الگوریتم معرفی شده در یک مثال شبیه سازی بررسی می شود.
کلید واژگان: مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی, الگوریتم مونت کارلوی همیلتونی, میدان تصادفی چوله گاوسی بستهSpatial generalized linear mixed models are used commonly for modeling discrete spatial responses. In this models the spatial correlation of the data is considered as spatial latent variables. For simplicity, it is usually assumed in these models that spatial latent variables are normally distributed. An incorrect normality assumption may leads to inaccurate results and is therefore erroneous. In this paper we model the spaial latent variables in a general random field, namely the closed skew Gaussian random field which is more flexible and includes the Gaussian random field. We propose a new algorithm for maximum likelihood estimates of the parameters. A key ingredient in our algorithm is using a Hamiltonian Monte Carlo version of the EM algorithm. The performance of the proposed model and algorithm is presented through a simulation study.
Keywords: Spatial Generalized Linear Mixed Model, Hamiltonian Monte Carlo Algorithm, Closed Skew Gaussian Random Field -
میدان تصادفی گاوسی معمولا برای تحلیل داده های فضایی به کار گرفته می شود. از ویژگی های مهم این میدان تصادفی دارا بودن خواص مهم خانواده توزیع های نرمال از جمله بسته بودن تحت تبدیلات خطی، حاشیه سازی و شرطی کردن است که باعث خاصیت سازگاری حاشیه ای می شود. به طور مشابه برای مدل بندی داده های فضایی چوله از میدان تصادفی چوله گاوسی استفاده می شود. هرچند توزیع چوله نرمال خیلی از خواص توزیع نرمال را داراست اما در بعضی تعریف های میدان تصادفی چوله گاوسی، خاصیت سازگاری حاشیه ای برقرار نیست. در این مقاله یک میدان تصادفی چوله گاوسی مانا معرفی و خاصیت سازگاری حاشیه ای آن بررسی می شود. سپس تشخیص مدل همبستگی فضایی این میدان تصادفی چوله با استفاده از تغییرنگار تجربی مورد تحلیل قرار می گیرد. همچنین تحلیل درست نمایی پارامترهای میدان تصادفی معرفی شده با یک مطالعه شبیه سازی بیان و در انتها بحث و نتیجه گیری ارایه می شود.
کلید واژگان: میدان تصادفی گاوسی, میدان تصادفی چوله گاوسی, داده های فضایی, ماناییThe Gaussian random field is commonly used to analyze spatial data. One of the important features of this random field is having essential properties of the normal distribution family, such as closure under linear transformations, marginalization and conditioning, which makes the marginal consistency condition of the Kolmogorov extension theorem. Similarly, the skew-Gaussian random field is used to model skewed spatial data. Although the skew-normal distribution has many of the properties of the normal distribution, in some definitions of the skew-Gaussian random field, the marginal consistency property is not satisfied. This paper introduces a stationery skew-Gaussian random field, and its marginal consistency property is investigated. Then, the spatial correlation model of this skew random field is analyzed using an empirical variogram. Also, the likelihood analysis of the introduced random field parameters is expressed with a simulation study, and at the end, a discussion and conclusion are presented.
Keywords: Gaussian Random Field, Skew-Gaussian Random Field, Spatial Data, Stationarity -
آلودگی محیط زیست به کادمیوم در حال افزایش است. ورود این فلز سمی سنگین به زنجیره غذایی خطری جدی برای جمعیت انسانی و حیوانی است. این مطالعه با هدف ارزیابی اثر پودر زردچوبه حاوی 96/2% ازمجموع کورکومینوییدها در تعدیل اثرات سوء کادمیوم خوراکی در بلدرچین های ژاپنی انجام شد. تعداد 180 قطعه بلدرچین ژاپنی نر از سن 22 روزگی به مدت 23 روز به شش گروه تقسیم شدند. گروه شاهد با جیره پایه و سایر گروه ها با جیره پایه مکمل شده با 3 گرم پودر زردچوبه (حاوی 18/88 میلی گرم از مجموع کورکومینوییدها)، 5 گرم پودر زردچوبه (حاوی 148 میلی گرم از مجموع کورکومینوییدها)، 100 میلی گرم کلراید کادمیوم، 100 میلی گرم کلراید کادمیوم + 3 گرم پودر زردچوبه و 100 میلی گرم کلراید کادمیوم + 5 گرم پودر زردچوبه در هر کیلوگرم از خوراک تغذیه شدند. افزودن پودر زردچوبه به جیره آلوده به کادمیوم موجب کاهش سطح سرمی سیتوکین های پیش التهابی TNF-α وIL-6، افزایش فعالیت SOD، CATو ظرفیت پاداکسندگی کل و کاهش پراکسیددار شدن چربی گردید p < 0.05. همچنین کاهش فعالیت سرمی آنزیم هایALT ،AST و ALP، افزایش غلظت پروتئین تام سرم و بهبود وزن بدن و وزن نسبی کبد مشاهده شد. نتایج نشان داد که پودر زردچوبه، با بهبود وضعیت پاداکسندگی و کاهش فعالیت سیتوکین های پیش التهابی، اثرات سمی کادمیوم را در بلدرچین ژاپنی کاهش داد. مقادیر بیشتر پودر زردچوبه تاثیربیشتری در کاهش سمیت کادمیوم داشت.
کلید واژگان: کادمیوم, پودر زردچوبه, بلدرچین ژاپنی, تنش اکسایشی, التهابEnvironmental pollution by cadmium (Cd) is increasing. The entry of this heavy toxic metal into the food chain is a serious danger to human and animal populations. This study aims to evaluate the effect of turmeric (Curcuma longa) powder (TP) containing 2.96% of total curcuminoides (TCM) in modulating the adverse impacts of Cd in Japanese quail. 180 22-day-old male Japanese quails were randomly divided into six groups for 23 days and fed a basal diet (BD) supplemented with 3 gr/kg TP (containing 88.18 mg of TCM), 5 mg/kg TP (containing 148 mg of TCM), 100 mg/kg Cd, 3 mg/kg TP plus 100 mg/kg Cd, and 5 gr/kg TP and 100 mg/kg Cd. The addition of TP to the Cd-contaminated diet reduced serum levels of pro-inflammatory cytokines TNF-αand IL-6, improved total antioxidant capacity, increased SOD and CAT activity, as well as decreasing MDA concentration. The TP supplementation significantly (p<0.05) reduced the harmful effects of Cd on body weight loss, relative liver weight gain, and total protein concentration, besides increasing serum levels of ALT, AST, and ALP enzymes. The findings of this study suggest that TP may reduce the toxic effects of Cd in Japanese quail by improving antioxidant status and reducing the activity of pro-inflammatory cytokines. The addition of 5 g/kg TP to the Cd-contaminated diet results in more antioxidant and anti-inflammatory properties than 3 g/kg TP.
Keywords: Cadmium, Turmeric powder, Japanese quail, oxidative stress, inflammation -
مدل های رگرسیونی فضایی اغلب برای مدل سازی داده های اقتصادی فضایی استفاده می شوند. هدف اصلی در مطالعه این مدل ها به دست آوردن براورد پارامترها و سپس پیشگویی در موقعیت های جدید است. برای این منظور، در این مقاله ابتدا رهیافت ماکسیمم درست نمایی بررسی شده است و در راستای بالابردن دقت براورد پارامترها و کاهش زمان محاسبات، رهیافت بیزی معمولی و بیزی تقریبی برای سه مدل رگرسیونی دوربین فضایی، خطای فضایی و تاخیر فضایی مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت در یک مطالعه شبیه سازی و یک مثال واقعی مربوط به داده های مسکن شهر تهران به مقایسه عملکرد مدل ها و دو رهیافت پرداخته می شود. وجود اثر فضایی و ارتباط مستقیم بین قیمت مسکن و مساحت در داده های مورد بررسی پذیرفته می شود. با استفاده از معیار مجذور میانگین توان دوم خطای نسبی و براساس این دو مجموعه داده نتیجه شد که رهیافت بیزی تقریبی برای مدل های اقتصادسنجی فضایی نسبت به رهیافت ماکسیمم درست نمایی و رهیافت بیزی معمولی از عملکرد بهتری برخوردار است. علاوه بر این نتیجه شد زمان محاسبات رهیافت بیزی حدود دو برابر بیشتر از رهیافت بیزی تقریبی است.کلید واژگان: مدل تاخیر فضایی, مدل دوربین فضایی, مدل خطای فضایی, رهیافت بیزی تقریبیSpatial regression models are often used for modeling spatial economic data. The main purpose of studying these models is to obtain parameter estimates and then predict at new locations. For this purpose, the maximum likelihood approach is first investigated and in order to increase the accuracy of parameter estimation and reduce the computation time, the conventional Bayesian approach and an approximate Bayesian approach are examined for three regression models, spatial Lag model, spatial Durbin model and spatial error model. Finally, in a simulation study and a real example of housing data in Tehran, the performance of models and approaches are compared. The existence of a spatial effect and a direct relationship between housing price and area in the data is accepted. Using the Relative Root Mean Square Error for these two data sets, it was concluded that the approximate Bayesian approach for spatial econometric models has a better performance than the maximum likelihood and the conventional Bayesian approaches. In addition, it was found that the computational time of the Bayesian approach is about twice as long as the approximate Bayesian approach.Keywords: Spatial Lag model, Spatial Durbin model, Spatial error model, Approximate Bayesian approach
-
یکی از چالش های اساسی در شترداری کشور،کمبود رکورد و ثبت مشخصات در شتر می باشد. سیستم پرورش شتر داری در کشور به صورت باز و وابسته به مرتع می باشد و مسافت های طولانی و پراکندگی زیاد گله های مردمی بر مشکلات رکوردگیری و ایجاد شبکه شترداران افزوده است. از طرفی رکوردگیری بویژه توزین وزن در شتر بسیار سخت بوده و استفاده از مدل های آماری و تخمین وزن بدن از روی ابعاد بدن ضرورت دارد. ایجاد شبکه به منظور ارتباط شترداران با همدیگر و مراکز آموزشی و تحقیقاتی می تواند بهره وری شترداری در کشور را فراهم سازد. بدین جهت استفاده از تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات در شترداری کشور ضرورت دارد. در سیستم همیار شترداران با ایجاد ارتباط از طریق اپلیکیشن ساربانیار علاوه بر ایجاد ارتباط و ارایه آموزش های مهارتی ، دانش شترداران در بستر تلفن همراه افزایش خواهد یافت. همچنین به صورت برخط گله ردیابی می شود.
کلید واژگان: پرورش شتر, سیستم, تلفن همراه, رکوردگیریOne of the major challenges in camel husbandry is the lack of records and registration. The camel breeding system in the country is Extensive and dependent on rangelands and the long distances and high dispersal of herds have added to the problems of recording and the establishment of net. On the other hand, recording, especially in weights of camels, is very difficult and it is necessary to use statistical models and estimation of body weight by body measurements. Networking to communicate camel breeders with each other and education and research centers can provide camel productivity in the country. therefore, it is necessary to use ICT in camel husbandry. In camel breeder assisted system, by communicating through the SARBANYAR app, in addition to communicating and providing skill training, camel breeder knowledge in the mobile platform will be enhanced. The camel herd is also tracked online using the GPS hardware and this APP.
Keywords: Camel Husbandry, System, Mobile, Recording -
معمولا مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی برای مدل بندی پاسخ های فضایی ناگاوسی با متغیرهای پنهان فضایی استفاده می شود. تابع درست نمایی این مدل معمولا شکل پیچیده ای دارد و محاسبه برآوردهای درست نمایی به روش های معمول امکان پذیر نیست. بنابراین، چندین الگوریتم عددی برای حل این مشکل و محاسبه برآوردها درستنمایی از مدل ها معرفی شده است. در این مقاله دو الگوریتم برای استنباط و پیش گویی فضایی این مدل ها بررسی می شوند و دقت و سرعت دو الگوریتم مقابسه می شود. کارایی الگوریتم ها و روش هایی که توضیح داده می شود، بر روی یک مجموعه داده شبیه سازی پیاده سازی خواهد شد.
کلید واژگان: مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی, برآورد درستنمایی, الگوریتم عددی -
در عمل اغلب با داده هایی مواجه می شویم که برحسب مکان در فضای مورد مطالعه به هم وابسته اند، این نوع داده های فضایی که در ناحیه های غیرهم پوشان جمع اوری شوند به داده های فضایی‐ زمانی ناحیه ای معروفند. داده های فضایی‐ زمانی ناحیه ای در زمینه هایی مانند علوم اقتصادی، علوم محیطی، اپیدمیولوژی و علوم اجتماعی کاربرد زیادی دارند و ابزار های مدل سازی وسیعی برای تحلیل این نوع داده ها تهیه شده است. ی از راه های تحلیل این نوع داده ها استفاده از مدل های فضایی‐ زمانی است و برای تحلیل همبستگی فضایی داده ها از مدل های اتورگرسیو شرطی استفاده می شود. در این پایان نامه از رهیافت بیزی سلسله مراتبی برای تحلیل مدل های فضایی زمانی ناحیه ای استفاده می کنیم، سپس آن را روی مدل های مختلف فضایی‐زمانی که پاسخ پیوسته و گسسته دارند به ویژه خانواده توزیع های نمایی (مثل مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته) پیاده سازی می کنیم. در نهایت به وسیله هم مثال شبیه سازی و هم مثال کاربردی (داده های واقعی گلاسکو) مدل فضایی‐زمانی با پیشین های اتورگرسیو شرطی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار می دهیم
کلید واژگان: داده های فضایی زمانی ناحیه ای, تحلیل بیزی, پیشین های اتورگرسیو شرطی, مدل های آمیخته خطی -
بیماری ایکتیوفیتریوزیس از مهم ترین بیماری های ماهیان آب های شیرین می باشد. در این تحقیق اثر درمانی عصاره آبی سیر در درمان ماهی گلدفیش مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 200 قطعه ماهی گلد فیش به ظاهر سالم با وزن متوسط 1± 15 گرم به طور تصادفی به پنج تیمار با سه تکرار تقسیم شدند در ادامه عصاره به دست آمده از گیاه سیر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم در دو غلظت 177 و 570 میلی گرم در لیتر به شکل حمام بلند مدت بر روی ماهیان آلوده به انگل ایک آزمایش شد. طی مدت آزمایش که تا پاک سازی کامل سطح بدن ماهیان ادامه یافت هر 24 ساعت یک بار تعداد انگل روی بدن ماهیان با تهیه لام مرطوب شمارش شد. نتایج به دست آمده حاکی از اثر گذاری مناسب عصاره بر روند کاهش تعداد انگل و درمان بیماری در گروه های مختلف بود و تعداد انگل رویت شده بر روی بدن ماهیان گروه شاهد به شکل معنی داری از انگل های مشاهده شده بر روی بدن ماهیان گروه های آزمایش بیش تر بود (p <0/05). هم چنین عصاره استخراج شده به شکل مستقیم در هر دو غلظت از عصاره مستخرج به شکل غیر مستقیم موثرتر بود (p <0/05). این نتایج با کاهش روند تلفات و صفر شدن آن در تیمارهای مختلف تایید شد که با توجه به آن می توان عصاره سیر را در درمان این بیماری توصیه نمود.
کلید واژگان: گلد فیش, ایکتیوفتیریوس مولتی فیلیس, عصاره سیرIctiophytosis is one of the most important freshwater fish diseases. In this study, the therapeutic effect of aqueous extract of garlic in treatment of Goldfish was investigated. A group of 200 apparently healthy goldfish with weigh 15g were randomly divided into five treatments group with three replications. Extract obtained from garlic was obtained by direct and indirect methods at 177 and 570 ppm concentrations. In long-term bath was tested on fish infected with parasites. During the experiment, which continued until the fish's body was completely cleaned, the parasites were counted once every 24 hours with a wet mount method. The results showed that the extract had a significant effect on the number of parasites and disease treatment in different groups. In other words, in cure during the number of visible parasites on the fish's body controls was significantly (p < 0.05) was observed in the parasites on the fish groups were further tested. The extract obtained from the Buchmann’s methods on both the concentration of the extract obtained by Penea’s Method was more effective (p < 0.05) and this can be an effective herbal remedy used to treat disease in Gold Fish.
Keywords: goldfish, Ictiophthirius multilis, garlic extract -
مجله پژوهش آب ایران، پیاپی 39 (زمستان 1399)، صص 123 -140
با توجه به اینکه اکثر نیازهای آبی در کشور ایران از طریق آبخوانها صورت میگیرد لذا در این میان اطلاع از وضعیت آبخوانها میتواند در مدیریت مناسب منابع آب منطقه کمک کند. در این تحقیق با بکارگیری مدل شبیهسازی WEAP و MODFLOW، مصارف دشت مرند مورد ارزیابی قرارگرفت. واسنجی دو مدل براساس یک دوره 10 ساله از سال 1389-1380 و اعتبارسنجی آن برای یک دوره 3 ساله از سال 1392-1390 انجام گرفت. سپس سناریوهای مختلف مدیریتی از جمله تامین آب شرب مرند با اعمال محدودیت در بهرهبرداری از چاههای شرب، افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی، اجرای سیستم فاضلاب، و ترکیب سناریوهای فوق، جهت کاهش تقاضای آب و بهبود وضعیت آبخوان در نظر گرفته شد. براساس این سناریوها پیشبینیها برای یک دوره 23 ساله انجام و اثرات آن بر روی منابع آب دشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بکارگیری همزمان و ترکیبی راهبردهای مختلف مدیریت مصرف آب، بهتر از حالت استفاده منفرد از هر کدام از آنها، باعث بهبود و احیای آبخوان می شود و برداشت آب از منابع مختلف را کاهش میدهد. شاخص اعتمادپذیری تامین آب در سناریوی مرکب، برای بخشهای مختلف شرب شهری، روستایی، کشاورزی و صنعت به ترتیب 100، 100، 64/7، 74/6 درصد برآورد گردید. همچنین با اعمال این سناریو میزان تراز آب زیرمینی در دشت مرند 16 متر کاهش افت خواهیم داشت و وضعیت آبخوان نیز با تغذیه سالانه 0/29 میلیون مترمکعب بهبود و میتواند از تعادل نسبی بین برداشت و تغذیه آبخوان برخوردار باشد.
کلید واژگان: آب های سطحی, آب های زیرزمینی, آبخوان, مدیریت تلفیقی, MODFLOW, WEAPThe most important causes of water shortage in today's world are population growth, reduced rainfall, land use change and urban development. Water is essential for many aspects of economic and social development, agricultural, urban and industrial uses and is an important component for the environment. In other words, water is considered as one of the most valuable natural resources and the most important issue and challenge in this century. Increased water demand due to population growth, development of agricultural and horticultural lands and in general the quantitative and qualitative limitations of harvestable water resources as one of the most important challenges in water resources management and planning, led to the combined use of surface water resources and Groundwater seems to be essential as the two main sources of water supply. Integrated management of surface and groundwater resources is the combined exploitation of two sources in which surface and groundwater resources are used together. The main goal of integrated management is to achieve sustainable development. Therefore, the principles of integrated management are based on the combination of supply management with demand management, which also considers environmental, social and economic aspects. Considering that most of the water needs in our country are met through aquifers, so knowing the status of aquifers can help in proper management of water resources in the region. One of the solutions to deal with the issue of over-extraction from groundwater resources is the use of integrated surface and groundwater management. Due to the decrease in precipitation, especially in recent decades, the reduction of surface and groundwater resources and the uncontrolled abstraction of aquifers and the increase in demand have resulted frome this. In such situations, the need for accurate management of water resources is strongly felt, and the tools of this management and careful planning are the extraction of relationships between factors such as rainfall, groundwater level, consumption, and so on. Marand plain is one of the forbidden plains of East Azerbaijan province, which lacks permanent surface water resources. Therefore, excessive exploitation of groundwater resources has caused a sharp drop in water levels in the region. Therefore, the study of surface and groundwater in this area in order to achieve a proper management approach seemed necessary. In this research, the consumptions of Marand plain were evaluated by using the simulation model of WEAP and GMS. The calibration and validation of these two models respectively were done based on a ten-year-period of 2002-2011 and a of 3-year period of 2012-2014. Then, different managerial scenarios were considered providing the drinking water in Marand. The scenarios were defined through limitations in using wells, increase the efficiency of irrigation in agriculture section, construct a sewage system, and two combinations of the above mentioned scenarios, in order to reduce the water demand and improve the condition of aquifers. Predictions were made for a 23-year-period according to these scenarios and its effects on the studied water sources. Results indicated that simultaneously utilizing different methods of water management is better than using a single method, which leads to the improvement and revival of aquifers and reduction of water extraction from different sources. The reliability index of providing water in the compound method, for different sections of urban drinking water, rural, agriculture, and industry was calculated at 100, 100, 64.7 and 74.6, respectively. By the compound scenario, the water level would have 16 meter reduction, while the aquifer could be improved with the yearly recharge of 0.29 million square meters and have a relative balance between withdrawals and recharges of the aquifer.
Keywords: Surface water, Groundwater, Aquifer, Integrated management, MODFLOW, WEAP -
در مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی، همبستگی فضایی با اضافه کردن متغیرهای پنهان به مدل در نظر گرفته می شود. در این مدل ها چون متغیر پاسخ فضایی غیر گاوسی است و به دلیل وجود متغیرهای پنهان تابع درستنمایی معمولا شکل بسته ای ندارد و لذا رهیافت ماکسیمم درستنمایی برای برآورد پارامترها با چالش مواجه است. هدف اصلی این مقاله معرفی دو الگوریتم جدید برای به دست آوردن برآوردهای ماکسیمم درستنمایی پارامترها و مقایسه با الگوریتم های موجود از نظر سرعت و دقت است. الگوریتم های معرفی شده برروی یک مجموعه داده شبیه سازی شده به کار گرفته و عملکرد آن هامقایسه می شود.
کلید واژگان: همبستگی فضایی, مدل های آمیخته خطی تعمیم یافته فضایی, برآورد ماکسیمم درستنماییIn spatial generalized linear mixed models, spatial correlation is assumed by adding normal latent variables to the model. In these models because of the non-Gaussian spatial response and the presence of latent variables the likelihood function cannot usually be given in a closed form, thus the maximum likelihood approach is very challenging. The main purpose of this paper is to introduce two new algorithms for the maximum likelihood estimations of parameters and to compare them in terms of speed and accuracy with existing algorithms. The presented algorithms are applied to a simulation study and their performance are compared.
Keywords: Spatial Correlation, Spatial Generalized Linear Mixed Model, Maximum Likelihood Estimation -
داده های شمارشی فضایی در اغلب علوم مانند علوم محیطی، هواشناسی، زمین شناسی و پزشکی مشاهده می شود. برای تحلیل داده های رسته ای شمارشی که همبستگی مکانی در آن ها مشاهده می شود اغلب از مدل های خطی تعمیم یافته فضایی براساس توزیع های پواسونی (مدل فضایی پواسون-لگ نرمال) و دوجمله ای (مدل فضایی دوجمله ای-لوجیت نرمال) استفاده می شود. تابع درست نمایی این نوع مدل ها دارای پیچیدگی های تیوری و محاسباتی است. رهیافت بیزی به واسطه الگوریتم های مونت کارلویی زنجیر مارکوف یک راه حل برای برازش این مدل ها می تواند باشد، هرچند مشکلاتی از لحاظ نرخ پایین پذیرش نمونه ها و طولانی شدن زمان اجرای الگوریتم ها معمولا وجود دارد. یک راه کار مناسب استفاده از الگوریتم مونت کارلویی همیلتونی (هیبریدی) در رهیافت بیزی است. در این مقاله، روش جدید مونت کارلوی همیلتونی برای تحلیل بیزی مدل های شمارشی فضایی روی داده های آلودگی هوای شهر تهران مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین دو الگوریتم مونت کارلویی معمول زنجیر مارکوفی (گیبز و متروپولیس- هستینگس) و لانجوین-هستینگس برای رهیافت بیزی کامل مدل ها روی داده ها به کار گرفته می شوند. در نهایت با ملاک های تشخیصی، رهیافت مناسب برای تحلیل داده ها و پیشگویی در همه نقاط شهر معرفی می شود.
کلید واژگان: مدل های شمارشی فضایی, مدل های خطی تعمیم یافته, داده های فضایی, الگوریتم مونت کارلوی همیلتونیSpatial count data is usually found in most sciences such as environmental science, meteorology, geology and medicine. Spatial generalized linear models based on poisson (poisson-lognormal spatial model) and binomial (binomial-logitnormal spatial model) distributions are often used to analyze discrete count data in which spatial correlation is observed. The likelihood function of these models is complex as analytic and so computation. The Bayesian approach using Monte Carlo Markov chain algorithms can be a solution to fit these models, although there are usually problems with low sample acceptance rates and long runtime to implement the algorithms. An appropriate solution is to use the Hamilton (hybrid) Monte Carlo algorithm in The Bayesian approach. In this paper, the new Hamilton (hybrid) Monte Carlo method for Bayesian analysis of spatial count models on air pollution data in Tehran is studied. Also, the two common Monte Carlo algorithms such as the Markov chain (Gibbs and Metropolis-Hastings) and Langevin-Hastings are used to apply the complete Bayesian approach on the data modeling. Finally, an appropriate approach to data analysis and forecasting in all points of the city is introduced with the diagnostic criteria.
Keywords: Spatial Count Models, Generalized Linear Models, Spatial Data, Hamiltonian Monte Carlo -
مجله پژوهش آب ایران، پیاپی 38 (پاییز 1399)، صص 157 -169
در چند دهه اخیر، با افزایش رشد جمعیت و به دنبال آن افزایش نیاز آبی کشور، تعادل منابع آبی در معرض تهدید قرار گرفته است. با توجه به اینکه اکثر نیازهای آبی در کشور ایران، از طریق آبخوانها تامین میشود، لذا در این میان اطلاع از وضعیت آبخوانها میتواند در مدیریت مناسب منابع آب منطقه کمک کند. سنجش از دور (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقش بسیار مهمی در شناسایی آبهای زیرزمینی که از مهمترین منابع تامین آب در سراسر جهان است، دارد. در این پژوهش با استفاده از GIS و RS و مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره، پهنههای مستعد پتانسیل آبهای زیرزمینی محدوده دشت تسوج شناسایی شد. با توجه به نتایج به دست آمده پهنههای مستعد ذخیرهسازی آبهای زیرزمینی در چهار کلاس خوب، متوسط، ضعیف و خیلی ضعیف طبقهبندی شد که نتایج به دست آمده با تراکم چاههای بهرهبرداری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل ANP نسبت به مدل AHP از کارایی بهتری برخوردار بود. با توجه به نتایج دو مدل AHP و ANP مناطق مخروط افکنه با دارا بودن ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال و هدایت هیدرولیکی بالا و عمق آب زیرزمینی متوسط، بهترین مناطق برای پتانسیل آب زیرزمینی هستند، بهطوری که مناطق مناسب مستعد ذخیرهسازی آبزیرزمینی (پتانسیل آب زیرزمینی) 33/07 درصد، مناطق متوسط 29/41، مناطق ضعیف 25/91 و مناطق خیلی ضعیف 11/58 درصد از مساحت دشت تسوج را به خود اختصاص دادهاند. همچنین مقدار تراکم نیز در کلاس متوسط برای مدل AHP و ANP بهترتیب برابر 0/648 و 0/458 است که دادههای میدانی و اطلاعات مربوط به چاههای پیزومتری و تراکم بالای چاههای بهرهبرداری نیز صحت خروجی این نتایج را تایید کرد.
کلید واژگان: پتانسیل یابی آب زیرزمینی, سنجش از دور, سیستم اطلاعات جغرافیایی, روش های تصمیم گیری چند معیاره, دشت تسوجAccording to the average annual rainfall of 250 mm in Iran, this country among the can be specified among the top arid countries. Increasing population and consequently increase in water demand have threatened the water balance during recent decades. Withdrawal of water from the aquifer in some regions has led to a quick drop in groundwater levels. This fact resulted in several problems such as: drying of wells, reducing the flow of rivers and canals, and also land subsidence. Ground water recharge is an important process in the hydrological balance of water. It is essential for regions where the proactively conservation of groundwater and surface water is strongly required. This study proposed a methodology to delineate as well as to identify favorable artificial recharge sites, using integrated remote sensing (RS), geographical information system (GIS) and multi-criteria decision making (MCDM) techniques for augmenting groundwater resources. Studied area was located in the Maran plain of the Northwest of Tabriz, Iran. This plain has been suffered from water shortage problems since the last decade. Regarding that most of the water demand in Iran is supplied by aquifers, awareness of the condition of aquifers could help manage groundwater sources. Remote Sensing (RS) and Geographical Information System (GIS) play a crucial role in analyzing groundwater. In this study, using GIS and RS and multi-criteria decision-making models, areas with the potential of containing groundwater were identified in Tasuj plain. Analytical Hierarchical Process (AHP) was used as a MCDM technique to normalize the weights of various thematic layers and their classes for delineating the groundwater potential and recharge zone maps. In the current study, areas were classified due to of potential of containing groundwater, in four classes as good, middle, poor and very poor. According to the results of AHP and ANP models, areas of alluvial fans were the best parts, due to having appropriate thickness of alluvium, transmissivity, hydraulic conductivity, water level depth, and vegetation coverage. Suitable areas are located in the northern and eastern parts of the studied plain, according the models estimations. While in the southern parts in which thickness of the alluvium was the lowest, salt marsh has been created. By the results of ANP, percentage of the plain area which belongs to each classification of groundwater potential were estimated as 33.7%, 29.41%, 25.91%,11.58%, respectively for good, middle, poor and very poor. Therefore the summation area of good and middle classes were estimated as 62.48% of the total plain area. This part contained 91% of total wells. The parameter of wells density was calculated in each class and then the results by AHP and ANP were compared. The density in the middle class by AHP and ANP model was 0.648 and 0.458. The greater amount of wells density revealed the higher groundwater potential. It was considered that the best model was that in which the density of wells in the poor and very poor classes was the less. Hence, ANP model had the better results than AHP. Field data from piezometric wells, as well as distribution of wells confirmed these results. By the results of the current study for determination of suitable areas for groundwater artificial recharge, both models of AHP and ANP revealed that the most appropriate area in Tasuj plain was the alluvial fan and low slope areas. Susceptible zones of groundwater storage places were classified in the four classes as good, middle, poor and very poor. The results of the two models were compared with the amount of density of wells. So, the ANP model showed the more acceptable results than the AHP. The detected areas in the current study were in northen parts and eastern. These parts contained gardens and appropriate vegetation coverage, hydraulic conductivity, transmissivity, alluvial thickness, groundwater depth and slope that confirmed the acceptable estimation of the models. Also, the results of this study confirmed the previous studies in the region which indicated that the most appropriate places for artificial recharge were in low-altitude areas and coarse-grained alluvial sediments. The map of groundwater high-potential zone was finally validated using the groundwater depth data from 25 wells. Consequently, the results of this study by ANP could be used in efficiently manage and artificial charge of groundwater in Tasuj plain, so as to ensure sustainable utilization of scarce groundwater resources.
Keywords: Groundwater potential, Remote sensing, GIS, Multi, criteria decision making, Plain Tasuj -
داده هایی که به طور ذاتی تابعی از یک متغیر دیگر مانند زمان، دما و... هستند، داده های تابعی گفته می شود. داده های تابعی در دهه های اخیر، مورد توجه قرار گرقته است. برای تحلیل این نوع از داده ها فضاهای تابعی با بعد نامتناهی در نظر گرفته می شود. با توجه به روش جمع آوری این نوع داده ها، استفاده از روش های چند متغیره برای تحلیل آن ها امکان پذیر است ولی این تحلیل با مشکلاتی روبه رو است. در این مقاله تعریف و مفاهیم مربوط به داده های تابعی، رگرسیون تابعی و توابع پایه مناسب برای آن مثل اسپلاین، مولفه اصلی و کمترین مربعات جزیی ارایه و نحوه آزمون کردن معنی داری این نوع رگرسیون بیان خواهد شد.
کلید واژگان: رگرسیون تابعی, پایه $B$-اسپلاین, تحلیل مولفه اصلی, کمترین مربعات جزئی -
سیکلامن یا نگونسار (Cyclamen persicum Mill.) گیاه ژوخه ای چند ساله متعلق به خانواده ی Myrsinaceae (پامچال یا Primulaceae سابق) و دارای 22 گونه می باشد. گونه های سیکلامن، بومی نواحی مدیترانه ای و اروپای مرکزی می باشند و در سراسر نواحی معتدله کشت می شود. سیکلامن ایرانی یکی از مهم ترین محصولات زینتی است که به عنوان یک گل گلدانی گلدار برای تولید در زمستان در سراسر جهان به فروش می رسد. سیکلامن ایرانی با داشتن رنگ های متنوع، مهم ترین و ارزشمندترین گونه گلدانی سیکلامن ها محسوب می شود. برای افزایش سرعت تکثیر این گیاه، بذرها به عنوان ریزنمونه ها در محیط کشت موراشیک و اسکوگ (MS) به همراه ترکیبی از غلظت های صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم بر لیتر از هر دوی تنظیم کننده های رشد گیاهی نفتالین استیک اسید (NAA) و 6-بنزیل آدنین (BA) کشت شدند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد برگ (20/6 در هر گیاه) و بالاترین درصد جوانه زنی (50/83 درصد) در ریزنمونه های کشت شده در محیط حاوی 1 میلی گرم در لیتر BA همراه با 1 میلی گرم در لیتر NAA به دست آمدند. بیشترین سطح برگ (با میانگین 70/16 میلی متر) و بیشترین تعداد ریشه (15/6 در هر گیاه) در تیمار 5/1 میلی گرم در لیتر BA همراه با 5/1 میلی گرم در لیتر NAA مشاهده گردیدند. صفات طول برگ و طول ریشه نیز اندازه گیری شدند. تجزیه ی همبستگی صفات مورد مطالعه با یکدیگر نشان داد که بیشترین همبستگی بین تعداد برگ و تعداد ریشه دیده شد.
کلید واژگان: تکثیر درون شیشه ای, کشت بافت گیاهی, تنظیم کننده های رشد گیاهی, گیاهان زینتیIranian cyclamen (Cyclamen persicum Mill.) is the most important and valuable pot species of cyclamens because having variant colors. In order to increase thepropagation rapidity of this plant, seeds as explants werecultured in MS medium along with a combination of 0,0.5, 1, 1.5 and 2 mg/l concentrations of both plantgrowth regulators NAA and BA. Results showed that themost leaf number (6.20 per each plant) and the highestgermination percentage (83.50%) were obtained inexplants cultured in medium containing 1 mg/l BAtogether with 1 mg/l NAA. The most leaf surface (16.70mm) and maximum root number (6.15 per each plant)were observed in treatment of 1.5 mg/l BA together with1.5 mg/l NAA. Leaf and root length traits were alsocalculated. Correlation analysis of measured traits witheach other showed that the most correlation wasobserved between leaf number and root number
Keywords: In vitro propagation, Ornamental plants, Plant growth regulators, Plant tissue culture
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.