مرجان محمدزاده
-
بصری سازی سیمای سرزمین یا همان نمایش سه بعدی پدیده های جهان واقعی می تواند به عنوان زیر مجموعه ای از زمینه های گسترده تر بصری سازی جغرافیایی، برای ایجاد ارتباط بین شرایط، گذشته، حال، آینده و ارایه سناریوهای جایگزین مورد استفاده قرار گیرد. همچنین قادر است مجموعه داده های گسترده را به گونه ای ارایه دهد که افراد، بخشی از یک فرآیند تصمیم گیری تعاملی باشند. این رویکرد یک نقش ارتباطی مهم در مجموعه ی مشارکت و تصمیم گیری دارد و به عنوان ابزاری برای برنامه ریزی محیط زیستی، راهنمایی جهت اولویت بندی سرمایه گذاری ها و مشوقی جهت اعمال مدیریت راهبردی (نسبت به مدیریت انفعالی) عمل می کند. هدف از ارایه ی مقاله ی حاضر بیان نقش تصویرسازی سه بعدی داده های مکانی در ارزیابی اثرات بصری و نقش آن به عنوان یک سیستم تصمیم یار در برنامه ریزی ها و همچنین یک ابزار مناسب جهت هم فکری و مشورت عمومی است. علاوه بر این نرم افزارهای معرفی شده در این مقاله می تواند با توجه به نوع کاربرد در پروژه های مختلف مورد استفاده قرارگیرند.کلید واژگان: تصویر سازی سه بعدی, ارزیابی اثرات بصری, سیستم تصمیم یار, مشورت عمومیLandscape visualization or a three-dimensional display of real world phenomena can be used as a subset of the broader context of geographical visualization to create links between past, present and future conditions and represent alternative scenarios; it could also represent exclusive data in such a way that enables people to be a part of the interactive decision-making process. This approach has an important communication role in the set of participation and decision-making and serves as a tool for environmental planning, a guide for prioritizing investments, and an incentive to apply strategic management (compared to passive management). This paper aims survey the role of 3D visualization in visual impact assessment and its role as a programming support system in urban planning and also as an appropriate tool in public consultation. Moreover introduced software in the final section could be used in different projects depending on their applications.Keywords: 3D Visualization, Visual Impact Assessment, Programming Support System, Public Consultation
-
زمینه و هدف
امروزه توجه به کیفیت محیط زیست در طراحی شهری، نقش مهمی در بهبود سطح کیفیت زندگی افراد پیدا کرده است. فضای سبز شهری به عنوان نوعی از کاربری زمین با بازدهی بالا از نظر چهار محور ارایه خدمات اکوسیستمی، اکولوژیک، زیبایی شناختی بصری و اقتصادی برای شهروندان، تاثیر به سزایی در بهبود کیفیت محیط زیست شهری دارد. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی معیارهای انتخاب گونه های گیاهی در چهار محور یاد شده، جهت بهبود کیفیت محیط زیست شهری است.
روش بررسیدر این پژوهش 96 معیار از مرور منابع علمی و نظرات کارشناسان در چهار محور شاخص خدمات اکوسیستمی، اقتصادی، اکولوژیک و زیبایی شناختی بصری استخراج گردید. سپس با استفاده از روش دلفی در سه چرخه دریافت اطلاعات از پرسشنامه در سال 1402، نظرات 14 نفر از نخبگان دانش های محیط زیست، هنر، فضای سبز و برنامه ریزی شهری و گیاه شناسان پرسیده شد. در نهایت 76 معیار از 96 معیار معرفی شده برای انتخاب گونه ها، اولویت بندی و انتخاب شدند و 20 معیار از چرخه حذف گردیدند.
یافته هانتایج نشان داد در محور شاخص خدمات اکوسیستمی معیارهای ارزش زیبایی شناختی، گردشگری، تصفیه هوا، در محور شاخص اقتصادی معیارهای نهال، تجهیزات آبیاری، استهلاک و فرسودگی تجهیزات، در شاخص اکولوژیک معیارهای نیاز به آب، تعداد روزهای یخبندان در سال، متوسط تعداد روزهای آفتابی در سال و در شاخص ویژگی های زیبایی شناختی بصری فضای سبز معیارهای تنوع رنگ، تنوع بافت و حظ بصری جایگاه اصلی را به خود اختصاص دادند و برای اولویت بندی معیارهای زیبایی شناختی در نظر گرفته شدند.
بحث و نتیجه گیریدر نظرگیری معیارهای یاد شده، منتج به انتخاب گونه های گیاهی متناسب با شرایط اکولوژیک و اقتصادی و با در نظرگیری جنبه های زیبایی شناختی بصری و میزان ارایه خدمات اکوسیستمی آن ها خواهد شد. از این رو، طراحان و مدیران شهری می توانند با استفاده از اولویت بندی معیارهای گونه های گیاهی معرفی شده در این پژوهش با صرف وقت و هزینه کمتر به انتخاب گونه هایی مناسب برای محیط شهری دست یابند.
کلید واژگان: : اولویت بندی معیار, گونه های گیاهی, خدمات اکوسیستمی, محیط زیست شهری, فضای سبزBackground and ObjectiveNowadays, paying attention to environmental quality in urban design has played a significant role in improving individuals' quality of life. Urban green space, as productive land uses, provide significant benefits to citizens through social, ecological, aesthetic, and economic services, and have a remarkable impact on the livability of the city. Therefore, this research, with the aim of identifying and prioritizing the selection criteria of plant species in the indices of ecosystem, economic, ecological and aesthetic service indicators, has an important role in selecting the correct plant species.
Material and MethodologyIn this research, 96 criteria were extracted from the review of scientific sources and the opinions of experts in the four axes of the index of ecosystem services, economic, ecological and visual aesthetics. Then, by using the Delphi method in three cycles of receiving information from the questionnaire, the opinions of 14 experts of environmental science, art, green space and urban planning and botanists were asked. Finally, 76 of the 96 criteria introduced for the selection of species were prioritized and selected, and 20 criteria were removed from the cycle.
FindingsThe results showed that in the ecosystem services index, aesthetic value, tourism, and air purification criteria were important, while in the economic index, seedlings, irrigation equipment, and equipment depreciation and obsolescence criteria were important. In the ecological index, the criteria for water needs, the number of frosty days per year, and the average number of sunny days per year were important. In the beauty-cognitive visual index of green space, diversity of color and texture diversity and visual sharing criteria were considered important for aesthetic prioritization.
Discussion and ConclusionBy considering these criteria, it results in the selection of plant species that are suitable for certain ecological and economic conditions, and also take into consideration their appearance and their ability to provide ecosystem services. Therefore, City planners and managers can use the prioritization of the plants introduced in this research to choose appropriate species for the urban environment.
Keywords: Criterion Prioritization, Plant Species, Ecosystem Services, Urban Environment, Green Space -
شهرنشینی که به عنوان عامل اصلی مشکلات اقلیمی در شهرها در نظر گرفته می شود، نه تنها محیط فیزیکی شهرها را تغییر داده است، بلکه ویژگی های آب وهوای محلی و منحصر به فرد مناطق شهری را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین ویژگی های سطحی مناطق آب وهوای محلی استخراج شده از تصاویر ماهواره ای و دمای سطح زمین در یک منطقه نیمه خشک است. با استفاده از یک رویکرد طبقه بندیLCZ ، این مطالعه به دنبال درک چگونگی تاثیر LCZ بر LST در این زمینه محیطی خاص است. این مطالعه شامل چهار مرحله اصلی بود: پیش پردازش تصاویر، بازیابی LST، تهیه نقشه LCZ و تجزیه تحلیل فضایی. طرح LCZ برای منطقه بندی منطقه مورد مطالعه بر اساس دو مجموعه انواع انسان ساخت و انواع پوشش زمین استفاده شد. Google Earth برای مشخص کردن مناطق آموزشی و تعریف انواع مختلف LCZ مورد استفاده قرار گرفت. از داده های سنجنده مادون قرمز حرارتی لندست و الگوریتم پنجره مجزا (SWA) برای بازیابی LST استفاده گردید. نتایج نشان داد مجموعه های انسان ساخت و پوشش طبیعی زمین به عنوان دو مجموعه الگوی مستقل در منطقه مورد مطالعه رفتار می کنند. LST مجموعه انسان ساخت نسبت به انواع پوشش گیاهی زمین (جنگل، مزارع و بوته ها) در محدوده گرم تری نوسان داشت. این مطالعه با روشن کردن رابطه بین خواص سطحی طبقات LCZ و LST، بینش های ارزشمندی را در مورد عوامل موثر بر پویایی حرارتی در محیط های نیمه خشک ارائه می دهد. با استفاده از این دانش، برنامه ریزان شهری می توانند استراتژی ها و مداخلات آگاهانه تری را با هدف کاهش چالش های مربوط به گرما و بهبود زندگی شهری توسعه دهند.
کلید واژگان: پوشش زمین, دمای سطح زمین (LST), منطقه بندی آب و هوای محلی (Lczs), مورفولوژی شهریUrbanization which has been considered the main contributor to climatic problems in cities, not only changed the physical environment in cities, but also has affect the characteristics of local climate zone. This study aims to investigate the relationship between surface properties of Local Climate Zones (LCZ) extracted from satellite resolution images and Land Surface Temperatures (LST) in a semi-arid region. By employing the LCZ approach, the study seeks to understand how LCZs influence LSTs in this specific environmental context. This study consisted of four main steps: Image preprocessing, LST retrieval, LCZ map preparation and spatial analysis. In this way, the LCZ scheme was used to classify the study area based on two sets of built-up types and land-cover types. Google Earth was used to specify training areas under study and to define different LCZ types. The Split Window Algorithm (SWA) was used to retrieve LST from Landsat-8 TIRS. The results showed that the built type and the land-cover type behave like two independent sets of patterns in the study area. The build type set fluctuated in a higher LST range than the cover land set (forest, farmlands and bushes). By shedding light on the relationship between the surface properties of LCZs and LSTs, the study provides valuable insights into the factors influencing thermal dynamics in semi-arid environments. Armed with this knowledge, urban planners can develop more informed strategies and interventions aimed at mitigating heat-related challenges and improving overall urban livability.
Keywords: Land Surface Temperature (LST), Land Cover, Local Climate Zones (Lczs), Urban Morphology -
نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 41، بهار و تابستان 1403)، صص 75 -90
مساله شهرنشینی و رشد روزافزون آن سبب شد تا فضای سبز شهری به عنوان معدود محیط های طبیعی در شهر مورد توجه قرار گیرند. توجه به موضوع زیبایی شناختی این فضاها، آنچنان مهم است که طراحان و برنامه ریزان، در طراحی، کاشت و چیدمان پوشش گیاهی بیش از هر مساله ی دیگری به آن می پردازند. از این رو، شناسایی معیارهای موثر بر زیبایی این مسیرها از اهمیت بسزایی برخوردارند. هدف از این پژوهش، شناسایی مهم ترین معیارهای زیبایی شناختی منظر شهر گنبدکاووس است که با کمک رویکردهای روش طبقه بندی کیفیت بصری و روش ماتریس دستیابی به اقدامات مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تکمیل 100 پرسشنامه مصور در طی دو مرحله توسط 50 نفر از شهروندان شهرگنبدکاووس که به شکل تصادفی انتخاب شدند، با کمک دستور تحلیل روش های طبقه بندی کیفیت بصری و ماتریس دستیابی به اقدامات تجزیه و تحلیل شدند و در نهایت مهم ترین معیارها شناسایی گردیدند. نتایج حاصل از تحلیل پرسش نامه نشان داد از نظر کاربران معیارهای فضای سبز کافی و چیدمان فضای سبز هریک با کسب امتیاز 100 و نیز معیار تنوع رنگ فضای سبز با کسب امتیاز 75/93 مهم ترین نقش را نسبت به سایر معیارها در زیبایی منظر شهری داشتند. نتایج مطالعه حاضر، این امکان را برای پژوهش گران ایجاد می کند تا با بهره برداری از آن ها، امکان افزایش کیفیت بصری بیشتری از مناظر شهری فراهم شود و از طرف دیگر معیارهای دقیق تر و کاربردی تر به جای معیارهای انتزاعی موثر بر زیبایی مناظر خیابانی شناسایی گردند و روند بررسی زیبایی منظر خیابان ها برای طراحان و برنامه ریزان محیط شهری تدقیق و تسریع گردد.
کلید واژگان: منظر شهری, گونه های گیاهی, فضای سبز, محیط زیست شهری, پیاده روهاThe issue of urbanization and its rapid growth has brought urban green spaces, as some of the few remaining natural environments, into focus. The aesthetic aspect of these spaces is crucial, prompting designers and planners to prioritize it over other considerations in vegetation design, planting, and arrangement. Therefore, identifying the criteria influencing the beauty of these areas is of utmost importance. This research aims to identify the most significant aesthetic criteria for the landscape of Gonbad-e Kavus city using QSort and Goal Achievement Matrix methods. Results from 100 completed illustrated questionnaires, collected in two stages from 50 randomly selected citizens of Gonbad-e Kavus city, were analyzed using QSort and Goal Achievement Matrix methods to identify the most critical criteria. The analysis revealed that, according to users, the presence of sufficient green space and the arrangement of such space, each with a score of 100, along with the diversity of colors in the green space, scored at 75.93, played the most significant roles in enhancing the beauty of the urban landscape compared to other criteria. The findings of this study provide valuable insights for researchers to enhance the visual quality of urban landscapes. Moreover, they aid in identifying more precise and practical criteria, replacing abstract ones, which impact the beauty of streetscapes. This streamlines and expedites the process of evaluating streetscape beauty for urban environment designers and planners.
Keywords: Urban Landscape, Plant Species, Green Space, Visual Quality, Urban Environment, Sidewalks -
نشریه سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، سال پانزدهم شماره 1 (بهار 1403)، صص 118 -138
شهرنشینی با تغییر شکل طبیعی زمین می تواند دمای سطح زمین (LST) را در مقیاس جهانی تحت تاثیر قرار دهد. کاهش پیامدهای تغییرات اقلیمی، مستلزم تدوین یک برنامه منسجم مدیریت کاربری برای محدود نمودن گسترش بی برنامه و افزایش فضای سبز شهری است. هدف این مطالعه بررسی چگونگی تاثیر ویژگی ها و الگوی فضایی مناطق شهری و محیط اطراف آن بر دمای سطح زمین در شهر بجنورد است. برای این منظور، از الگوریتم پنجره مجزا (SWA) برای بازیابی دمای سطح زمین با استفاده از داده های لندست 8 سال 2021 استفاده شد. بر اساس نتایج، مراکز اصلی انتشار گرمای بالا در مناطق شهری مانند تاسیسات عمومی، پارکینگ خودروها و مناطق صنعتی، دمای سطح زمین بالاتری (بیش از 38 درجه سانتی گراد) نسبت به فضاهای سبز شهری (کمتر از 36 درجه سانتی گراد) دارند. در این مطالعه تفاوت بین دمای سطح زمین در روز و شب با استفاده از دمای شبانه سطح زمین مادیس آشکار شد. همچنین نتایج خودهمبستگی فضایی تضاد در رفتارهای دمای سطح زمین بافت شهری و حومه شهر در مناطق نیمه خشک را نشان می دهد. وجود نقاط گرم در سطوح نفوذپذیر مانند زمین های کشاورزی و نقاط سرد در مناطق غیرقابل نفوذ نشان دهنده اثر معکوس جزایر حرارتی شهری در این مناطق است. درک تعاملات پیچیده کاربری های شهری و دمای سطح زمین با در نظر گرفتن الگوهای آب و هوای منطقه ای می تواند به مدیران و برنامه ریزان شهری در بهبود کیفیت زندگی در مناطق شهری کمک کند.
کلید واژگان: شهر بجنورد, لندست 8, دمای سطح زمین, الگوریتم پنجره مجزاUrbanization can affect land surface temperature (LST) on a global scale by changing the natural land forms. Reducing the consequences of climate changes, requires to develop a coherent land use/cover management plan that restricts unplanned urban expansion and increases green cover. The purpose of this study is to investigate how features and spatial patterns of urban areas and its surroundings affect the LST of Bojnord city. For this, a split-window algorithm (SWA) used for land surface temperature (LST) retrieval from Landsat 8 TIRS of 2021. Based on the results, the main centers of high heat emission in urban areas such as public facilities, car parks and industrial areas have higher LST (more than 38 °C) compared to urban green spaces (less than 36 °C)c, which are cooler parts of the city. Comparing the results with MODIS nighttime LST reveals the different behavior of LST in day and night in urban and non-urban areas. In this study, the difference between day and night LST was revealed using MODIS nighttime LST. The spatial autocorrelation result show the contrast of LST behavior in urban and peri-urban fabric in semi-arid regions. The presence of hot spots in permeable surface areas such as agricultural land and cold spots in impermeable areas indicate the opposite effect of urban heat island in such areas. Understanding the complex interactions of urban land uses and LST by considering regional climate patterns can help managers and urban planners to improve the quality of life in urban areas.
Keywords: Land Surface Temperature, Split Window Algorithm, LANDSAT 8, Bojnourd City -
تنوع زیستی و محیط طبیعی به دلیل سوءاستفاده بیش از حد توسط انسان ها و سیاست های اقتصادی، غالبا اثرات منفی زیادی در سراسر جهان متحمل شده است. برخی محققان ادعا کرده اند که حل این مسئله ممکن است در بررسی و درک درست دانش، نگرش و رفتار انسان نسبت به محیط باشد. در این مطالعه، تاثیر عوامل اجتماعی و مشارکت در فعالیت های محیط زیستی بر توسعه دانش محیط زیستی دانش آموزان بررسی شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان پایه دوازدهم شهر گرگان بوده است که در آن با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و به کمک پرسشنامه 281 دانش آموز مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل بیانگر آن است که دانش محیط زیستی اکثر دانش آموزان در سطح متوسط قرار دارد. متغیرهای جنسیت، شرکت در برنامه غذارسانی به حیوانات، نوع مدرسه دانش آموزان، منابع اطلاعاتی مورد استفاده، رشته تحصیلی، تعداد مشارکت در برنامه غذارسانی به حیوانات و تعداد مشارکت در برنامه نهال کاری در سطح دانش محیط زیستی دانش آموزان موثر است و تاثیر سایر متغیرها اثراتی قابل توجهی ندارند.
کلید واژگان: گرگان, دانش محیط زیستی, نگرش, فعالیت های محیط زیستیBiodiversity and the natural environment worldwide have endured numerous adverse impacts stemming from human misuse and economic policies. Some researchers contend that a potential solution to this predicament lies in the examination and comprehension of human knowledge, attitudes, and behavior concerning the environment. This study delves into the influence of social factors and engagement in environmental activities on the expansion of environmental knowledge among students in Gorgan. The statistical population of this research encompassed 281 students from the twelfth-grade in Gorgan, selected through the cluster sampling method and surveyed using a questionnaire. The findings reveal that the environmental knowledge of the majority of students falls within the medium range. Variables such as gender, participation in the animal feeding program, type of school, information resources utilized, field of study, the number of participants in the animal feeding program, and the number of participants in the planting program significantly impact students' environmental knowledge levels. Other variables, however, do not exhibit a significant effect.
Keywords: Gorgan, Knowledge environmental attitudes, environmental activities -
با رشد روزافزون جمعیت شهرها در جهان امروز، فضای فیزیکی شهرها نیز توسعه و گسترش یافته و زمین های اطراف را اشغال کرده است. در این شرایط، نگاه توسعه به فضای درون شهر می تواند از مبانی مهم برنامه ریزی توسعه شهرها بشمار آید. هدف این تحقیق تعیین و اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه فضای درون شهری گرگان از نظر شاخص های اقتصادی، اجتماعی و بودم شناختی با استفاده از مدل دلفی و مطالعات کتابخانه ای بوده است. انتخاب کارشناسان گروه دلفی به عنوان اعتبار نتایج متکی بر قضاوت آن ها، یک جزء مهم در روش دلفی است، در این زمینه اعضای دلفی مشتمل بر پانزده کارشناس از سازمان های شهرداری و شورای شهر، استادان دانشگاهی و ارایه دهندگان خدمات فرهنگی، پزشکی و نیروی انتظامی، برنامه ریزان شهری و شهروندان معمولی بوده اند که با استفاده از پرسشنامه نظرات آنها گردآوری شد. پرسشنامه ها طی 4 مرحله برای رسیدن به اجماع تکرار گردید. شرکت کنندگان اهمیت هر شاخص را در مقیاس 5 طیفی لیکرت مشخص کردند (کم اهمیت= 1 تا اهمیت بسیار زیاد = 5). در مجموع 24 شاخص برای 3 گروه اقتصادی، اجتماعی و بوم شناختی شناسایی شدند و سپس درجه اهمیت و درصد اهمیت هریک تعیین گردید. برای گزینش شاخص های مورد نظر نمودار اهمیت شاخص طراحی و تنظیم شد. نتایج نشان داد که مهم ترین شاخص، احساس امنیت و سپس آلودگی صوتی و آلودگی محیطی است. نتایج می تواند در راستای برنامه ریزی برای بهبود فضای درون شهری جهت رفاه بیشتر و ارتقاء کیفیت زندگی ساکنین، به برنامه ریزان شهری و سازمان های مرتبط کمک نماید. اولویت بندی شاخص ها نقشه راهی برای اقدام های مسولان فراهم می کند.
کلید واژگان: پرسشنامه, توسعه فضای درون شهری, روش دلفی, شاخصCities are open systems that constantly change and bring about changes in inside and outside neighboring areas. With the rapid growth of urban population in the world, cities sprawl and occupy surrounding lands. In this situation, attention to the developments inside urban space could be a key principle in urban planning. The aim of this study was determining and prioritizing economic, social and ecological factors which influence inside urban space indicators in City of Gorgan using Delphi method and literature review. Following the increase in population, developments inside urban space in the future is inevitable. Understanding and recognition of this process is essential to effective management in the field of conservation of the urban environment. Four expertize requirements should be taken into account: knowledge and experience of the field of study; ability and willingness to participate; adequate time to participate; and effective communication skills. Experts’ panel included fifteen specialists from municipality, city council, academics, cultural and medical service providers, police, urban planners and citizens, whose points of view were collected using questionnaires. Data collection for questionnaire was repeated 4 times to reach a consensus. Overall, twenty - four factors were identified for the economic, social and ecological factors, and then the degree and percentage of importance for each one was determined. Results showed that the most important indicator is feeling of security followed by the noise pollution and environmental pollution. Results could be helpful to urban planners and related organizations to improve inside urban space for welfare and life quality of citizens. Prioritization of these indicators provides an appropriate action agenda for the managers.
Keywords: Delphi method, factor, Inside urban space development, questionnaire -
زمینه و هدف
سالانه سطح وسیعی از جنگل ها به دلیل تبدیل به کاربری های دیگری مانند زمین های کشاورزی و مناطق مسکونی کاهش می یابد. اراضی جنگلی شمال ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند و این کاهش در اکثر مناطق دیده شده است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مدل سازی تغییرات اراضی جنگلی در منطقه گرگان با استفاده از مدل Geomod انجام شده است.
روش بررسیدر مطالعه حاضر، نخست تغییرات اراضی جنگلی منطقه گرگان در بازه زمانی 20 ساله تعیین و سپس، مدل سازی این تغییرات با استفاده از مدل Geomod اجرا گردید. به این منظور، نقشه های کاربری زمین بازه های مطالعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره ای تهیه و آشکارسازی تغییرات با روش مقایسه پس از طبقه بندی انجام شد. سپس، مدل Geomod برای مدل سازی تغییرات اراضی جنگلی اجرا گردید.
یافته هاآشکارسازی تغییرات در دوره های زمانی مورد بررسی کاهش گستره اراضی جنگلی را نشان داد. همچنین، نتایج اجرای مدل با کسب کاپا بیش از 99/0 توانایی مدل را در مدل سازی تغییرات اراضی جنگلی این منطقه نشان داد. بنابراین، شرایط آینده اراضی جنگلی برای نیز با استفاده از مدل پیش بینی شد. نتایج حاصل نشان دهنده کاهش گستره اراضی جنگلی منطقه در دوره زمانی مورد مطالعه بود.
بحث و نتیجه گیرینتایج کاهش گستره اراضی جنگلی منطقه در دوره زمانی مورد مطالعه را نشان داد که دلیل اصلی آن توسعه مناطق مسکونی و اراضی کشاورزی در منطقه بود. بنابراین، اقدامات مدیریتی و حفاظتی همچون تعیین محدوده اراضی کشاورزی و ممانعت از گسترش آن ها، جلوگیری از گسترش روستاها و نیز ممانعت از دسترسی بی رویه مردم به عرصه های جنگلی پیشنهاد می گردد.
کلید واژگان: اراضی جنگلی, ایران, مدلسازی تغییرات, منطقه گرگان, مدل GeomodBackground and ObjectiveEach year, a wide range of forests change to the other uses such as agricultural and residential lands. Forests in northern Iran are no exception, and this decrease has been seen nearly everywhere. Therefore, the research was conducted with the aim of forest changes modeling in Gorgan area using Geomod model.
Material and MethodologyIn the present study, forest changes occurred in Gorgan area was detected during 20 years. Then, forest change modeling was performed using Geomod. To do this, land use maps for the study time period were prepared using satellite imagery. Then, change detection process was performed by post-classification comparison technique. The Geomod was run to simulate forest changes in this area.
FindingsForest change detection and its modelling showed the reduction of forest area in the region. Also, modeling results were validated using kappa indices which resulted in more than 0.99 and indicated model capability in the depicted forest changes in this area. Then, the future condition of forest areas were predicted using the model.
Discussion and ConclusionsResults showed that forest areas have been decreased in this time period that development of residential areas and agricultural lands are the main reason for this. So, managerial and protectoral programs such as determining agricultural lands' boundaries, preventing their expansion, preventing rural expansion, and restricting accessible to forest areas were suggested.
Keywords: Geomod, Gorgan, Change modeling, Iran, forest areas -
امروزه جوامع با انبوهی از مشکلات محیط زیستی مواجه هستند و مدیریت و حل این مشکلات، لزوم همکاری جمع بزرگی از افراد را می طلبد. باتوجه به این که هر گونه توسعه ای بر مدیریت سرزمین تاثیرگذار است، تحقیقات اخیر اهمیت زیادی به مشارکت افراد در مدیریت برنامه ها و حل مسایل داده اند. راه کارهای مختلفی جهت مدیریت موثر سرزمین وجود دارد که کمک و مشارکت همه جانبه افراد را می طلبد، این مسیله با استفاده از روش جمع سپاری که افراد را در یک شبکه بزرگ گرد هم می آورد، قابل حل است. جمع سپاری امکان مشارکت افراد را در یک فراخوان عمومی فراهم آورده و کمک می کند تا افراد صرف نظر از موقعیت مکانی که در آن واقع هستند، با دسترسی به اینترنت بتوانند نظرات، ایده ها، اطلاعات، توانایی ها و آگاهی های خود را به اشتراک گذاشته و نقش موثری در مدیریت سرزمین داشته باشند. هدف از مطالعه حاضر، معرفی روش جمع سپاری، مزایا و معایب آن و همچنین معرفی برخی از برنامه های کاربردی مبتنی بر این روش و کاربرد آن ها در مدیریت سرزمین است. نتایج تحقیق حاضر و مرور مطالعات و پژوهش های مرتبط با روش جمع سپاری در مدیریت سرزمین، بیانگر تاثیر قابل ملاحظه مشارکت افراد در حل مسایل محیط زیستی و اعمال مدیریت صحیح است. چنین مشارکت هایی باعث کاهش هزینه ها و اطلاع رسانی و کمک رسانی سریع خواهد شد.کلید واژگان: مدیریت سرزمین, جمع سپاری, مشارکت, فراخوان عمومی, رای گیری جمع, خردکاریSocieties nowadays encounter with a large number of environmental problems. Management of these problems requires involvement of a large number of people. Such issues can be solved using crowdsourcing methods which brings people together in a large network. Considering the fact that any development will affect land management, recent studies have given more attention to public participation in program management and problem solving. There are various approaches for effective land management that need overall community participation. In this regard, crowdsourcing methods have provided the possibility of public participation in decision making that help individuals to have an effective role in land management. People participating in this process can share their opinions, ideas, information, abilities and awareness through internet regardless of their physical location. The purpose of this study was to introduce crowdsourcing, its advantages and disadvantages, and some of crowdsourcing-based applications and their functions in land management. The results of this research based on the literature review showed the significant impact of public participation in decision making on environmental issues and performing proper management strategies. Such participation will help reduce costs and provide quick information and assistance.Keywords: Land Management, Crowdsourcing, Participation, Public Participation, Crowd voting, Micro-task
-
نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، سال چهاردهم شماره 1 (پیاپی 39، بهار و تابستان 1402)، صص 15 -35
جنگل زدایی و تخریب جنگل منجر به شکل گیری سیماهای سرزمین فقیر در سرتاسر جهان شده است. اگرچه در گذشته راهبردهای حفاظت بر حفظ سیستم های طبیعی دست نخورده تاکید داشته اند، امروزه راهبرد ها بر حفظ و بازسازی بوم سازگان های تخریب شده متمرکز شده اند. رویکرد بازسازی سیمای جنگلی، رویکردی مهم برای بازسازی خدمات بوم شناسی و اقتصادی- اجتماعی بوم سازگان های جنگلی در مقیاس سیمای سرزمین تلقی می شود. شناسایی و اولویت بندی معیارها و شاخص های کارآمد و موثر در فرآیند اولویت بندی مناطق برای بازسازی سیمای جنگلی در اجرای چنین رویکرد هایی ضرورتی است که تاکنون در ایران انجام نشده است. از این رو هدف از این پژوهش معرفی معیارها و شاخص های موثر در اولویت بندی مناطق مناسب برای بازسازی سیمای جنگلی در منطقه مورد مطالعه است. در این مطالعه با تاکید بر هدایت تلاش های بازسازی به سمت مناطق تضمین کننده حداکثر سود از دو منظر ضرورت (لزوم بازسازی) و فرصت (امکان پذیری بازسازی)، در مجموع 26 معیار و 68 شاخص از دیدگاه های بوم شناسی و اقتصادی- اجتماعی شناسایی و سپس در قالب روش دلفی اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد در بخش ضرورت بازسازی، معیار بوم شناسی روند تخریب سیمای سرزمین و معیار اقتصادی- اجتماعی فقر، اولویت نخست را به خود اختصاص داده اند. همچنین، معیارهای بوم شناسی تخریب و پتانسیل زادآوری طبیعی با اولویت برابر و معیار اقتصادی- اجتماعی بودجه از نظر امکان پذیری بازسازی در اولویت نخست قرار دارند. نتایج این پژوهش علاوه بر اینکه می تواند به تصمیم گیران و برنامه ریزان در مسیله حفاظت از طبیعت و استفاده از آن کمک کند، می تواند با توجه متعادل به هر دو جنبه ضرورت و فرصت بازسازی، منجر به مشارکت فعال ذی نفعان در برنامه های بازسازی سیمای جنگلی شود.
کلید واژگان: بازسازی, روش دلفی, سیمای جنگلی, معیارها و شاخص هاDeforestation and forest degradation have led to the formation of poor landscapes all over the world. Although in the past conservation strategies have emphasized intact natural systems, today the strategies have focused on the conservation and restoration of degraded ecosystems. The forest landscape restoration approach (FLR) is considered an important approach for the restoration of ecological and socio-economic services of forest ecosystems in landscape scales. Identification and prioritization of efficient and effective criteria and indicators in the process of prioritizing areas to restore the forest landscape are a necessity that has not been done in Iran so far. Therefore, the purpose of this research is to introduce effective criteria and indicators for prioritizing appropriate areas for forest landscape restoration in the selected area. In this study, a total of 26 criteria and 68 indicators from ecological and socio-economic points of view were identified with an emphasis on directing restoration efforts towards areas that guarantee maximum profits from two perspectives of necessity (the need for restoration) and opportunity (feasibility of a restoration) and then, they were prioritized using the Delphi method. The results showed that in the section on the need for restoration, the process of landscape degradation from ecological criteria and poverty from socio-economic criteria were the first priorities. Besides, the ecological criteria of destruction and natural regeneration potential with equal priority and socio-economic criterion of the budget in terms of feasibility of reconstruction were the first priority. The results of this study, in addition to helping decision-makers and planners dealing with protecting nature protection and its use, can lead to the attraction of active participation of stakeholders in the forest landscape restoration programs with a balanced attention to both aspects of the necessity and the opportunity of restoration.
Keywords: Criteria, Indicators, Delphi method, Forest landscape, restoration -
تغییرات کاربری/پوشش زمین ناشی از فعالیت های انسانی منجر به اثرات نامطلوب بر محیط زیست در مقیاس های مکانی و زمانی مختلف شده است. دمای سطح زمین یک شاخص مهم مرتبط با تنوع مکانی-زمانی الگوهای پیچیده زمین است. فناوری سنجش از دور نیز به عنوان منبع اولیه برای انواع مختلف داده های موضوعی مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل داده های کاربری زمین و تغییرات دمای سطح زمین کاربرد فراوانی دارد. در این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل مکانی-زمانی تغییرات دمای سطح زمین، نقشه های آن با استفاده از روش معادله انتقال تابشی، الگوریتم تک کانال، الگوریتم پنجره مجزا و دو الگوریتم تک پنجره تهیه شد. همچنین عملکرد روش های مختلف بازیابی دمای سطح زمین مورد ارزیابی قرار گرفت. نقشه های کاربری و پوشش زمین جهت بررسی سهم و نقش هر طبقه کاربری در تغییرات دمای سطح زمین به دست آمد. همچنین، اثرات شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی، شاخص ساخت و ساز تفاضلی نرمال شده و ارتفاع بر تنوع دمای سطح زمین بررسی شدند. در تمام سال های مورد مطالعه دمای سطح زمین با شاخص ساخت و ساز تفاضلی نرمال شده همبستگی مثبت و با شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی و ارتفاع همبستگی منفی دارد. علاوه بر آن، تجزیه و تحلیل مکانی-زمانی دمای سطح زمین افزایش 6/64 درجه سانتی گراد را در دمای سطح زمین منطقه مطالعاتی از ابتدای 1989 تا 2021 نشان داد. نتایج نقش تعدیل کننده پوشش گیاهی، صرف نظر از نوع آن را بر دمای سطح زمین به وضوح نشان داد. یافته های مطالعه حاضر می تواند به عنوان اطلاعات پایه برای مطالعات و برنامه ریزی آینده جهت بررسی تاثیر سیاست های مختلف تغییر کاربری و پوشش زمین در منطقه استفاده شود.کلید واژگان: سنجش ازدور, شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی, شاخص ساخت و ساز تفاضلی نرمال شده, طبقه بندی درخت تصمیمHuman-induced land use land cover changes have resulted in adverse impacts on the environment at various spatial and temporal scales. Land surface temperature (LST) is an important indicator associated with strong spatio-temporal variability in complex Earth Patterns. Remote sensing is the primary source for various types of thematic data critical to land analysis, including land use data and land surface temperature changes. In this study, first, to analyze the spatial-temporal land surface temperature changes, LST maps were prepared using Radiative Transfer Equation, Single Channel Algorithm, Split Window Algorithm and Two Mono Window Algorithm. Then the performance of Land Surface Temperature (LST) retrieval methods was evaluated. Land use and land cover maps were prepared to investigate the contribution and role of each land use class on the changes of the LST. Also, the effects Normalized Difference Vegetation Index, Normalized Difference Built-up Index and elevation on LST variability were investigated. There was a positive correlation of LST with Normalized Difference Built-up Index and a negative correlation with Normalized Difference Vegetation Index and elevation for all years. Spatio-temporal analysis shows a 6.64°C increase in LST from 1989 to 2021. The results clearly showed the moderating role of vegetation, regardless of its type, on LST. The findings of the present study serve as basic information for future studies to investigate the impact of different policies on LULC change in the region. Also, the obtained results reveal the importance of studying and examining the mentioned changes in order to achieve sustainable development.Keywords: remote sensing, Normalized difference vegetation index, Normalized Difference Built-up Index, Decision Tree Classifier
-
نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 38، پاییز و زمستان 1401)، صص 153 -164ارزش های زیبایی شناختی سیمای سرزمین یکی از خدمات اکوسیستم است که مزایای اجتماعی و اقتصادی بسیاری برای جامعه و افراد ساکن در آن دارد. از این رو شناسایی عوامل اقتصادی و فرهنگی موثر بر ارزش های زیبایی شناختی از دیدگاه متخصصان و ذی نفعان به منظور ارزیابی و ارزش گذاری کیفیت زیبایی شناختی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف مقاله حاضر شناسایی معیارهای اقتصادی و فرهنگی موثر بر ارزش های زیبایی شناختی از نظر متخصصان و بررسی نقش آنها از نظر مردم ساکن در پنج دهستان شهرستان گرگان است. به منظور شناسایی این معیارها از روش دلفی استفاده شد و با استفاده از پرسشنامه مردمی نقش این عوامل بر افزایش کیفیت زیبایی شناختی منطقه مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل از روش دلفی، 9 عامل میراث فرهنگی و تاریخی، تعداد بازدیدکننده از مناطق طبیعی، وجود مناطق گردشگری انسان ساخت، سطح نگرش و دانش مردم نسبت به حفاظت از محیط زیست، زیرساخت ها و خدمات رفاهی، کیفیت محیطی، طراحی شهری، ایمنی و امنیت به عنوان مهم ترین عوامل اقتصادی و فرهنگی تاثیرگذار بر ارزش های زیبایی شناختی شهرستان گرگان شناخته شدند. نتایج بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی منتخب در پرسشنامه مردمی نشان داد از نظر مردم با توجه به معیارهای مورد نظر، مطلوبیت دهستان های مورد بررسی به ترتیب از دهستان استرآباد جنوبی، روشن آباد، قرق، استرآباد شمالی تا انجیرآب رو به کاهش است. نتایج پژهش نشان داد در نظر گرفتن دیدگاه ذی نفعان در کنار نظر متخصصان برای تعیین معیارهای اقتصادی و فرهنگی می تواند ساکنین و مدیران را برای حفاظت بهتر از ارزش های زیبایی شناختی منطقه ترغیب نماید.کلید واژگان: ارزش زیبایی شناختی, پرسشنامه مردمی, روش دلفی, معیارهای اقتصادی و فرهنگیLandscape aesthetic value is one of the ecosystem services, which has many social and economic benefits for the society and the residents. Therefore, identifying the economic and cultural criteria affecting aesthetic values by considering the experts and stakeholders perspective in order to assess and evaluate the aesthetic value is very important. The purpose of this research is to identify economic and cultural criteria affecting aesthetic values regarding the experts’ perspective and to examine the role of these criteria by considering the residents view of five districts of Gorgan city. The Delphi method was used to identify these criteria and using a public questionnaire, the role of these criteria on increasing the aesthetic quality of the study area was investigated. According to the results of the Delphi method, nine factors, including the cultural and historical heritage in the region, the number of visitors of natural areas, the existence of man-made tourism areas, the level of people's attitude and knowledge towards environmental protection, infrastructure and welfare services, environmental quality, urban design, safety and security were recognized as the most important economic and cultural criteria affecting the aesthetic values of Gorgan city. The results of surveying of the selected economic and cultural criteria in the public questionnaire showed that, the desirability of the studied districts is decreasing from South Estrabad, Roshan Abad, Qoroq, North Estrabad to Angirab according to public attitudes. The results of this research showed that considering the stakeholders perspective along with the expert’s opinion to determine the economic and cultural criteria can encourage residents and managers to better protection of the aesthetic values of the region.Keywords: Aesthetic value, Economic, Cultural criteria, Delphi approach, Public questionnaire
-
نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 38، پاییز و زمستان 1401)، صص 97 -113دمای سطح زمین یک عامل مهم تاثیرگذار بر تغییرات حرارتی و تعادل در مطالعات جهانی است. در طول دو دهه گذشته، نیاز شدید به داده های LST در مطالعات محیط زیستی و مدیریت منابع زمین، اندازه گیری LST را به یک بحث علمی بزرگ تبدیل کرده است. کشف ناهمگونی فضایی دمای سطح زمین و تحلیل عوامل کلیدی و روابط فضایی خاص که از سری های زمانی دمای سطح زمین تاثیر می گیرند، اهمیت بالایی در مدیریت سرزمین دارند. مطالعه حاضر با هدف تحلیل ناهمگونی فضایی و عوامل موثر بر دمای سطح زمین با استفاده از مدل های رگرسیون فضایی انجام شد. برای بررسی این موضوع نقشه های LST روزانه با استفاده از روش معادله انتقال تابشی از داده های لندست 7 و 8 برای سال های 2002، 2013 و 2021 شهر بجنورد تهیه شدند. تحلیل دمای سطح زمین در مناطقی که زمین های بایر غالب هستند، نیاز به داده های دمای شبانه دارد. بنابراین نقشه های LST شبانه مادیس نیز به عنوان نقشه های کمکی تهیه شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های همبستگی پیرسون، خودهمبستگی فضایی، حداقل مربعات معمولی و رگرسیون وزن دار جغرافیایی استفاده شد. سپس عملکرد مدل ها با استفاده از ضریب تعیین و معیار اطلاعات آکاییک مقایسه شدند. نتایج مطالعه بیانگر توانایی بیشتر و پیش بینی دقیق تر رویکرد GWR نسبت به OLS برای توصیف ناهمگونی فضایی است. پاسخ فضایی دماهای سطح زمین و متغیرهای تاثیرگذار مختلف از سال 2002 تا 2021 نشان داد توسعه فضای سبز نقش مهمی در تعدیل دماهای سطح زمین ایفا می کند. با توجه به اینکه LST تحت تاثیر متغیرهای مختلفی از جمله توپوگرافی، متغیرهای اقلیمی، جوی و پوشش گیاهی است، بنابراین درک روابط فضایی و تجزیه و تحلیل مناطق با LST بالا، می تواند به عنوان راهگشایی در برنامه ریزی و آمایش اصولی سرزمین مفید واقع شود.کلید واژگان: حداقل مربعات معمولی, رگرسیون وزن دار جغرافیایی, سیمای سرزمین, ناهمگونی فضاییLand surface temperature is a significant factor affecting thermal variation and balance in global studies. In the last two decades, the great necessity for LST data in environmental studies and land resource management activities has made the measurement of LST as a major scientific debate. Discovering the spatial heterogeneity of land surface temperature and analyzing the key factors and specific effective spatial relationships that are affected by time series have great importance in land management. The aim of this study is to analysis of land surface temperature driving factors and spatial heterogeneity using spatial regression models. To review this issue, daily LST maps were prepared by the radiative transfer equation method using Landsat 7 and 8 data for 2002, 2013, and 2021 years in Bojnord city. The analysis of land surface temperature in areas where barren lands prevail requires nighttime temperature data. Therefore, MODIS night LSTs were also prepared as auxiliary maps. Pearson correlation, spatial autocorrelation, ordinary least square, and geographically weighted regression models were used for data analysis. Then, the performance of the models was compared using the coefficient of determination and the Akaike information criterion. The results showed that the GWR approach had a better prediction accuracy and a better ability to describe spatial non-stationarity than the OLS approach. The spatial response of LST and different influencing variables from 2002 to 2021 showed that the development of green space plays an important role in modulating land surface temperatures. Since LST is influenced by various variables, including topography, climatic and atmospheric variables, and vegetation, therefore, understanding spatial relationships and analyzing the areas with high LST can be useful as a way forward in the planning strategies.Keywords: Geographic weighted regression, landscape, Ordinary least square, Spatial heterogeneity
-
نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، سال سیزدهم شماره 1 (پیاپی 37، بهار و تابستان 1401)، صص 141 -156
در عصر حاضر، افزایش مداخلات انسانی موجب ایجاد آشفتگی در الگوهای منظر و تنزل کیفیت منظر شده است. از این رو شناسایی مناطق باارزش و برنامه ریزی صحیح و طراحی مناسب به منظور حفاظت و ارتقا ارزش های زیبایی شناختی و سرمایه های منظر امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. هدف از این پژوهش، بررسی عملکرد روش های مختلف تجربی (ارزیابی چندمعیاره به روش ترکیب خطی وزن دار)، ریاضی (رگرسیون لجستیک) و هوشمند (شبکه عصبی) در برآورد تناسب ارزش زیبایی شناختی شهر گرگان می باشد. پس از مطالعه های نظری و تعیین معیارهای تاثیرگذار، نقشه سازی و استانداردسازی معیارها صورت گرفت و در نهایت نقشه تناسب ارزش زیبایی شناختی بر اساس روش های ترکیب خطی وزن دار، شبکه عصبی و رگرسیون لجستیک تهیه شد. به منظور ارزیابی عملکرد روش های مختلف و انتخاب روش بهینه از نقاط کنترل زمینی و روش اعتبارسنجی ROC استفاده شد. نتایج نشان داد در نقشه حاصل از روش ترکیب خطی وزن دار بخش زیادی از داده ها در نتیجه ترکیب خطی لایه ها و وزن دهی از بین رفته است، اما روش شبکه عصبی با عملکرد هوشمندانه و قابلیت ترکیب و تحلیل غیرخطی نسبت به روش ترکیب خطی وزن دار و همچنین انجام تحلیل های رفت و برگشتی در مقایسه با روش رگرسیون لجستیک، ارزش منطقه مورد مطالعه را بهتر تفکیک می کند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت، زمانی که نسبت به منطقه مورد مطالعه شناخت کمی وجود دارد و امکان انجام بررسی های میدانی برای ثبت نقاط دید باارزش وجود ندارد، انجام روش ترکیب خطی وزن دار می تواند راهگشا باشد. اما در صورتی که امکان بررسی های میدانی برای تهیه نقشه نمونه های تعلیمی واقعی به عنوان متغیر وابسته فراهم باشد، به کمک روش شبکه عصبی و رگرسیون لجستیک می توان به نتایج دقیق تری دست یافت و در این بین روش هوشمند شبکه عصبی قابلیت بالاتری در تفکیک ارزش های سیمای محیط دارد.
کلید واژگان: ارزش زیبایی شناختی, ترکیب خطی وزن دار, رگرسیون لجستیک, شبکه عصبی, شهر گرگانIn today's era, human interventions have caused chaos in landscape patterns and degradation in landscape quality. Therefore, identifying landscape aesthetic beauty, and also fundamental planning and valuable areas, and proper planning and design in order to protect and promote the aesthetic value seem to be necessary and unavoidable. In this research, the aim is to investigate the performance of various experimental methods (multi-criteria evaluation using weighted linear combination), mathematical (logistic regression), and intelligent (neural network)) in estimating the suitability of the aesthetic value of Gorgan city. After theoretical studies and determination of effective criteria, mapping and standardization of the criteria were done and finally, the map of aesthetic-value suitability was prepared based on the methods of weighted linear combination, neural network, and logistic regression. In order to evaluate the performance of different methods and choose the optimal method, ground control points and ROC validation methods were used. The results showed that in the map resulting from the weighted linear combination method, a large part of the data was lost as a result of the linear combination of layers and weighting, and the neural network method with intelligent performance and the ability to combine and analyze non-linearly compared to the weighted linear combination method and also performing back and forth analysis compared to the logistic regression method, better separates the value of the studied area. According to the results of this research, it can be concluded that when there is little knowledge about the studied area and it is not possible to conduct field surveys to record valuable points of view, performing the weighted linear combination method can be a solution, but if it is possible to conduct field surveys to prepare a map of real educational samples as a dependent variable, more accurate results can be obtained with the help of the neural network method and logistic regression, more accurate results can be achieved, and in the meantime, the intelligent neural network method has a higher ability to distinguish the values of the environment image.
Keywords: Aesthetic values, Gorgan city, logistic regression, Neural Network, weighted linear combination -
هدف
هدف پژوهش حاضر شناسایی و مکان یابی مناطق مستعد توسعه پارک ها و فضای سبز شهری در شهر گرگان (مرکز استان گلستان) است، به گونه ای که افراد در نواحی مختلف شهر دسترسی مناسب و راحت به این مناطق داشته باشند.
روشدر این پژوهش مکان یابی مناطق مستعد توسعه پارک ها و فضای سبز شهری در شهر گرگان (مرکز استان گلستان) با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE) به شیوه ترکیب خطی وزن دار (WLC) انجام شده است. به این منظور، ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی پارک های شهری با مرور منابع و نظرات کارشناسان شناسایی و با استفاده از روش AHP وزن دهی گردیدند. در مرحله بعد، معیارها به شیوه WLC با هم ادغام و نقشه توان سرزمین برای توسعه و احداث پارک ها و فضای سبز شهری حاصل شد. سپس، با استفاده از دستور ZLS بر مبنای مساحت پهنه ها و ارزش ناحیه ای سرزمین، پهنه های مناسب توسعه پارک های شهری شناسایی گردید. در نهایت، از میان این پهنه های با تناسب بالا، با تدقیق زمینی و بررسی مالکیت، پهنه های نهایی انتخاب شد.
یافته ها و نتایجنتایج وزن دهی معیارها نشان داد از دیدگاه متخصصین معیارهای شیب، اراضی بایر و نزدیکی به مناطق مسکونی با کسب وزن های به ترتیب با کسب وزن های 2515/0، 1929/0 و 0757/0 بیش ترین وزن را به خود اختصاص دادند و بالاترین درجه اهمیت را در شناسایی مناطق جدید برای توسعه پارک های شهری دارند. نتایج اجرای ارزیابی چند معیاره نشان داد سطحی معادل 19/32 هکتار مستعد احداث پارک شهری در این منطقه است.
کلید واژگان: مکان یابی, پارک های شهری, ارزیابی چندمعیاره, WLC, گرگانObjectiveThe purpose of this research is to identify and select suitable sites for developing urban parks and green spaces. So that people in different areas of the city have suitable and convenient access to these areas.
MethodologyIn this research, site selection was used to determine suitable areas for developing urban parks in Gorgan city in Golestan province through a multi-criteria evaluation method and AHP approach. At first, effective criteria in site selection for the development the urban parks were identified by reviewing the previous studies and experts’ opinions. After that, the selected factors were weighed using the AHP method. Then, suitable zones for developing urban parks were identified using the ZLS command based on the area of zones and the value of the land area. The final zones were determined among these high-proportion zones in the next step, with field investigation and ownership review.
ResultsThe results of weighting showed slope, barren lands, and proximity to residential areas by gaining weights of 0.2515, 0.1929 and 0.0757, respectively, had the highest weight and have the highest importance for identifying new areas for developing urban parks in the next step, the criteria were evaluated through WLC method, and the suitability map were prepared for developing urban parks.
ConclusionResults showed that 32.19 hectares of the study area are suitable for establishing urban parks. The results of the present study, identifying and presenting suitable areas for developing urban parks and green spaces in Gorgan city, could help managers and decision-makers in this sector in providing green space and improving the people's quality of life and welfare.
Keywords: Site Selection, Urban Parks, Multi-Criteria evaluation, WLC, Gorgan -
در عصر حاضر گردشگری به طور اعم و پایداری گردشگری به طور اخص در مناطق بازدیدی، به یکی از مهمترین مباحث در محافل علمی جهان تبدیل شده است. ارزیابی وضعیت کنونی و نحوه پیشرفت به سوی پایداری گردشگری، دامنه موضوع را به ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیط و نهادی می کشاند. بدیهی است رسیدن به پایداری گردشگری در ابعاد مختلف آن مستلزم وجود سنجه ها، نمایه ها و الگوهای صحیح جهانی گردشگری در جهت ارزیابی وضعیت آن است. در این مقاله تلاش شده است یک چارچوب الگویی منسجم از نمایه های گردشگری پایدار ارایه گردد، تا ضمن توانمندسازی از جهت اندازه گیری پایداری در هر سه سطح محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی، به آسانی قابل فهم و از نظر فنی و اقتصادی قابل سنجش باشد. همچنین به کمک این چارچوب الگویی، علاوه بر شناخت ارتباط بین گردشگری و محیط طبیعی، عملیات پایش اقدامات مدیریتی نیز ممکن می شود. در راستای این هدف، نخست تاثیرات احتمالی گردشگری در پنج منبع متفاوت تفرجی (مناطق تاریخی، مناطق کوهستانی، نواحی نادر، مناطق حفاظت شده، جزایر و نواحی ساحلی) مشخص شد و سپس چارچوبی از 153 نمایه (فیزیکی- اکولوژیکی؛ اجتماعی- مردم شناختی؛ اقتصادی- سیاسی) به تفکیک 46 نمایه سنجش پایداری، 77 نمایه سنجش گردشگری پایدار و 30 نمایه سنجش ظرفیت برد گردشگری متناسب با مقوله سنجش پایداری معرفی شد. استفاده بهینه از این نمایه ها در زمینه توسعه پایدار گردشگری و راهبردهای آن می تواند نقش مهمی در تحقق این هدف داشته باشد.
کلید واژگان: پایداری, گردشگری پایدار, ظرفیت برد گردشگری, نمایه ها و الگوهای گردشگری پایدار, پایش اقدامات مدیریتیIn the present age, tourism in general and tourism sustainability in particular have become important issues in the relevant scientific arenas. The economic, social, cultural, environmental and institutional subjects have come to the scene for evaluating the current situation and for realizing sustainable tourism development. It is obvious that achieving tourism sustainability in its various dimensions requires the existence of appropriate global measures, indicators and standards for evaluating tourism condition. In this paper we have endeavored to present an integrated framework of sustainable tourism indicators for measuring sustainability in environmental, economic and social aspects such that it is easy to understand, and technically and economically measurable. The framework provides an understanding of the relationship between tourism and the natural environment and is able to monitor management actions. To this end, the potential impacts of tourism were expressed in five different recreational resources (historical sites, mountainous regions, unique areas, protected areas, islands and coastal areas) and then a framework of 153 indicators (physical-ecological, socio-morphological, economic-political), was divided into 46 indicators of sustainability, 77 sustainable tourism and 30 tourism capacity indicators in accordance with sustainability measurement. The optimal use of these indicators can be important in achieving sustainable tourism development.
Keywords: Sustainability, Sustainable Tourism, Tourism Carrying Capacity, Sustainable Tourism Indicators, Pattern, Monitoring of Management Actions -
زمینه و هدف
گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای توسعه در جهان مطرح است و در حال حاضر، بزرگ ترین و سریع ترین صنعت در جهان شناخته شده که دارای رشدی پایان ناپذیر و رو به رشد است. گردشگری دارای اشکال مختلف و انواع گوناگونی است که بسته به شرایط محیطی، متفاوت است. گردشگری در محیطی صورت می گیرد که متشکل از انسان و ویژگی های طبیعی است. محیط انسانی متشکل از عوامل و فرایندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. محیط طبیعی نیز گیاهان، جانوران و زیستگاه های آن ها است. از آن جایی که در واقع محیط انسانی و محیط طبیعی در هم آمیخته اند و فعالیت انسانی هم بر محیط طبیعی اثر می گذارد و از آن اثر می پذیرد. از این رو دستیابی به گردشگری پایدار یکی از مسایل مهم در مدیریت و برنامه ریزی سرزمین و حفظ منابع طبیعی است.
روش بررسیاین پژوهش از نظر ماهیت مروری است که با استفاده از مرور منابع علمی و به کارگیری پایگاه داده های اینترنتی به بررسی موضوع پرداخته است و گردشگری و مفاهیم مرتبط با آن بررسی شده است.
یافته هاانواع گردشگری شامل گردشگری فرهنگی، گردشگری تاریخی، گردشگری هنری، گردشگری مذهبی، گردشگری روستایی، گردشگری طبیعت گردی و اکوتوریسم معرفی و بررسی گردید و خط مشی ها و اصولی جهت دستیابی به گردشگری پایدار ارایه شد.
بحث و نتیجه گیریبرای دستیابی به توسعه پایدار، برنامه ریزی گردشگری باید به اندازه کافی متمرکز باشد. از این رو نیاز است تا گردشگری در ابعاد وسیع، یکپارچه و وابسته به منابع فرهنگی و طبیعی صورت گیرد و سیاست های جذب گردشگر از کمیت بسوی کیفیت هدایت شود.
کلید واژگان: گردشگری پایدار, اثرات گردشگری, انواع گردشگری, اکوتوریسمHuman & Environment, Volume:19 Issue: 3, 2022, PP 199 -211Background and ObjectiveTourism is as one of the most important development tool in the world and at present, has recognized as the largest and fastest growing industry in the world that has endless development and growing paths. Tourism has different shapes and different types, that are vary depending on the environmental conditions. Tourism is conducted in an environment consisting of human and natural features. Human environment consists economic, social and cultural factors and processes. Natural environment, consist plants, animals and its habitat too. Since the human environment and the natural environment are integrated and human activity affect the natural environment. Therefore, achieving sustainable tourism is one of the most important issues in land management and planning and conservation of natural resources.
Materials and MethodologyThis research is in terms of the nature of the review, which has studied the subject by reviewing scientific sources and using internet databases, and tourism and related concepts have been studied.
ResultsDifferent types of tourism including cultural tourism, historical tourism, art tourism, religious tourism, rural tourism, nature-based tourism and ecotourism were introduced and studied, and guidelines and principles for achieving sustainable tourism were presented.
Discussion and ConclusionTo achieve sustainable development, tourism planning must be sufficiently focused. Therefore, there is a need for tourism to be in a large-scale, integrated and dependent on cultural and natural resources, and tourist attraction policies should be guided from quantity to quality.
Keywords: Sustainable Tourism, Effects of tourism, Types of tourism, Ecotourism -
توجه به ارزش های سرزمین های پیرامون مسیرهای پیاده روی سبب افزایش اعتبار و ارزش خود مسیرها خواهد شد. با توجه به اهمیتی که این مسیرها در ایجاد حس آرامش و امنیت و زیبایی دارند، حفظ، نگهداری و همچنین ارتقای زیبایی و کیفیت مسیرها ضروری به نظر می رسد. شناخت معیارهای موثر بر ارزش های سیمای سرزمین به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار برای جذب گردشگران و در نتیجه توسعه اقتصادی منطقه مطرح است. حوضه آبخیز زیارت استان گلستان به دلیل وجود مناظر زیبا به عنوان یکی از قطب های گردشگری استان مطرح است. هدف این پژوهش تعیین مهم ترین معیارهای تاثیرگذار در انتخاب و ارجحیت مسیرها است که با بهره گیری از روش تحلیل مولفه های اساسی و بررسی های پرسشنامه ای انجام پذیرفت. به همین منظور پرسشنامه ای تدوین و بین 388 نفراز بازدیدکنندگان توزیع شد و نتایج آن در نرم افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که از بین 22 معیار استفاده شده در این پژوهش 6 معیار طول مسیر، تنوع تراکم پوشش گیاهی، پاکیزگی و تمیزی محیط، تنوع بافت دید مسیر پیاده روی، علایم راهنمایی در مسیر و شکل مسیر (مستقیم یا مارپیچ بودن مسیرهای پیاده روی) برای بازدیدکنندگان از اهمیت بیشتری برخوردارند. نتایج این پژوهش می تواند جهت بهبود سیمای مسیرها، ارتقای کیفیت آن ها، جذب گردشگر بیشتر و ارایه چارچوبی برای انتخاب و طبقه بندی مسیرها مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: سیمای سرزمین, مسیرهای پیاده روی, تفرج, تحلیل مولفه های اساسی, حوضه آبخیز زیارتPaying attention to the landscape values will increase the credibility and value of its walking tracks. Regarding the importance of walking tracks in creating the sense of tranquility, security, and beauty for human beings, it is essential to preserve and improve the scenic beauty and quality of these routes. Recognition of effective criteria on landscape values is one of the important factors in tourist attraction that might lead to economic development of the region. Ziarat watershed basin with its beautiful landscapes is one of the most famous tourist destinations of Golestan province. The purpose of this study is to determine the most important criteria for selecting and prioritizing the routes which has been done using a questionnaire survey and principle components analysis method. The questionnaire was distributed among 388 visitors of the study area and the results were analyzed using SPSS software. The results showed that among 22 surveyed criteria in this study, 6 criteria including route length, diversity of vegetation density, cleanliness, texture diversity, directional signs and shape of the route (direct trails or complex trails) are more important criteria for visitors. The results of this research could be used to improve the route landscapes and their quality, attract more tourists, and provide a framework for selecting and classifying the routes.
Keywords: Beauty of Landscape, Walking Tracks, Recreation, Pinciple Components Analysis, Ziarat Watershed -
زمینه و هدف
اکوتوریسم در حال حاضر به یک فعالیت مهم اقتصادی در مناطق طبیعی جهان تبدیل شده است و فرصت هایی برای بازدیدکنندگان فراهم می سازد تا بتوانند تجلی طبیعت و فرهنگ را تجربه کنند که این مهم در مناطق بازدیدی بیشتر اتفاق می افتد. مدیران این مناطق باید بتوانند بین نیاز به تفرج و اثرات حاصل از اکوتوریسم، تعادل برقرار کنند. هدف از این مقاله، ارایه مجموعه ای از راهبردها برای مدیران اکوتوریسمی، جهت تسهیل تصمیمات در رابطه با مدیریت و توسعه اکوتوریسم می باشد.
روش بررسیاین تحقیق با مروری بر مهمترین راهبردهای مدیریتی مناطق بازدیدی جهت تحقق هدف توسعه پایدار از گذشته تا حال(Eurostate[1],UNWTO[2], The Nature Conservancy[3]) تلاش نموده تا به اهمیت پیاده سازی راهبردها و لزوم استفاده صحیح آن اشاره شود.
یافته هاراهبردهای مدیریتی، اساس یک طرح مدیریتی اکوتوریسم((EMP[4] را تشکیل می دهند. در این مقاله، راهبردهای کلیدی مدیریت اکوتوریسم شامل زون بندی برای استفاده بازدیدکنندگان، طرح ریزی و طراحی مکان بازدیدکننده، طراحی زیرساخت های پایدار، سازوکارهای تولید درآمد، مدیریت و پایش بازدیدکننده و راهنمایان طبیعت گرا به تفصیل معرفی گردید.
بحث و نتیجه گیریدر نتیجه اجرای هر یک از این راهبرد های مدیریتی اکوتوریسم در یک منطقه بازدیدی، شرایط برای توانمند شدن بالقوه مناطق برای اکوتوریسم به صورت یک نیرو درجهت توسعه پایدار، مهیا خواهد شد و برای مدیران مناطق بازدیدی و همچنین دیگر کارگزاران اکوتوریسم مانند تورگردانان و توسعه دهندگان هتل ها، مثمر ثمرخواهد بود.
کلید واژگان: اکوتوریسم, برنامه ریزی و مدیریت, راهبرد های مدیریتی اکوتوریسم, حفاظت و توسعه پایدارBackground and ObjectiveEcotourism is an important economic activity in natural areas of the world and will provide opportunities for visitors to experience the manifestation of nature and culture and this important happens in visited areas. Managers must be able to make balance between recreation needs and resulted impacts of ecotourism in those areas. This paper provides a set of guidelines to facilitate decisions regarding ecotourism management and development for ecotourism managers.
Material and Methodlogy: This study is aiming at a mention of the importance of strategies implementation and necessity of correct using those by overview of the important management strategies of visited areas for achieving to sustainable development goal from past to now, for example UNWTO, Eurostate, The Nature Conservancy.FindingsManagement strategies form a base of an ecotourism management plan (EMP). In this paper, ecotourism management key strategies were introduced in detail that included zoning for visitor uses, planning and design of visits site, sustainable infrastructure design, mechanisms for income generation, management and monitoring visitors and naturalist guides.
Discussion andConclusionConditions will provide for potential empowerment of areas for ecotourism as a force in order to protect environment and sustainable development by the result of implementing each of these management strategies in a visited area and these will be fruitful for managers of visited areas and as well as other agencies such as, tour operator and hotel developers.
Keywords: Ecotourism, Planning, Management, Tourism Management Strategies, Conservation, Sustainable Development -
کیفیت بصری و زیبایی از مولفه های مهم و اساسی محیط های انسان ساخت به ویژه در فضاهای شهری است. ارزیابی کیفیت بصری و شناخت شاخص های ساختاری منظر از الزامات ضروری در مدیریت کیفیت بصری و زیبایی فضاهای شهری است. مطالعات پایه ای معیارهای زیبایی منظر در پی تعیین زیبایی و یا تعالی نیستند، بلکه تلاش دارند تا ترجیحات زیبایی و به عبارتی مهم ترین معیارها را شناسایی نمایند. هدف از این پژوهش تعیین مهم ترین معیارهای موثر در ارزیابی کیفیت بصری منظر دو خیابان احمدآباد و آیت الله شیرازی شهر مشهد است. در این پژوهش داده های حاصل از پرسش نامه در نرم افزار SPSS 16 به کمک تحلیل مولفه های اساسی در 5 مرحله تحلیل شد و در نهایت مهم ترین معیارها شناسایی گردید. آنالیز آماری داده ها نشان داد از بین بیست معیار زیبایی استفاده شده در این پژوهش شش متغیر پهنای معابر، تراکم و فشردگی پوشش گیاهی سرسبزی ، پوشش گیاهی از نوع درختی، پوشش گیاهی از نوع بوته ای و درختچه ای، وجود فضای سبز و چیدمان گیاهان و متغیر وجود گل در فضای سبز مسیرها به منزله ی مولفه های اصلی و دارای بیش ترین اهمیت هستند. معیارهای استخراج شده به عنوان معیارهای اصلی، معیارهای دیگر را نیز پوشش می دهند و به عنوان نماینده سایر معیارها معرفی می شوند. تحلیل مولفه های اصلی به محقق این امکان را می دهد که با کاهش حجم داده های مطالعاتی بتواند دقیق تر و سریع تر به تحلیل داده ها بپردازد و بررسی کیفیت بصری محیط را انجام دهد.
کلید واژگان: ارزیابی کیفیت بصری, منظر شهری, تحلیل مولفه های اساسی, مشهد, ارزش زیبایی شناختیVisual quality and beauty are important and major components of man-made environment, particularly in urban areas. The visual quality evaluation and landscape structural indices are essential necessities in management of visual quality and beauty of urban areas. The fundamental studies of landscape beauty components are not after evaluating the beauty or loftiness, but they seek to identify beauty preferences and the most important criteria. The purpose of this study was to determine the most important criteria in landscape visual quality evaluation of Ayatollah Shirazi and Ahmadabad in Mashhad. The data obtained from the questionnaires were analyzed at 5 stages using Principal Components Analysis method in SPSS® softwareVersion 16 for Windows and finally the most important criteria were identified. The analysis demonstrated that among 20 mental criteria utilized in this study, six variables including passageways width, the density and compactness of vegetation (green), tree components of the the vegetation, bushes and shrubs components of the vegetation, green spaces, the layout of plants and the existence of flowers in green space paths were the principal components and had the highest importance. As the principal components, these can be used as representative of other components. The analysis enables the researchers to analyze the data faster, more accurately and and examine the visual quality using reduced data volume.
Keywords: Visual quality assessment, Urban landscape, principal components analysis, Mashhad, aesthetic value -
انسان از آغاز کوشیده است تا کیفیت زندگی را در محیط زیست خود بهبود بخشد. شاخص های اقتصادی- اجتماعی در توسعه شهری از جمله عوامل اثرگذار در کیفیت محل زندگی افراد به شمار می آید، لذا توجه و اهمیت دادن به نظرات مردم می تواند بستر مناسبی را در رسیدن به کیفیت محیط زیست مطلوب برای افراد ایجاد نماید. هدف کلی این پژوهش تعیین رضایت مردم از کیفیت شرایط زندگی افراد در ناحیه های مختلف شهر گرگان است؛ همچنین شاخص های اقتصادی، اجتماعی و بوم شناختی از دیدگاه شهروندان اولویت بندی شده اند. روش این پژوهش برحسب هدف کاربردی، از لحاظ روش توصیفی تحلیلی و مبانی نظری و شناخت عوامل و شاخص های تاثیرگذار آن بر اساس مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است؛به این منظور پرسش نامه ای تدوین و سپس بین افراد توزیع و تکمیل گردید. داده های حاصل شده در نرم افزار SPSS20 تحلیل و با استفاده از روش طبقه بندی رتبه ای، اولویت بندی شدند. با استفاده از روش درون یابی تیسن داده های حاصل به نقشه تبدیل و سپس شهر براساس کیفیت به 4 زون تفکیک شد. ارزیابی و تحلیل داده ها نشان داد که ناحیه 3 با کسب امتیاز 34/886 نسبت به سایر نواحی از کیفیت مطلوب تر و ناحیه 5 با کسب 45/540 نسبت به سایر نواحی از کمترین کیفیت برخوردار است؛ همچنین مولفه اقتصادی مهم ترین مولفه تعیین گردید. از آنجا که توسعه فضاهای شهری درآینده امری اجتناب ناپذیر است، لزوم درک و شناخت نظرات مردمی به منظور اجرای مدیریتی کارآمد توسط برنامه ریزان شهری در زمینه بهبود و ارتقای کیفیت زندگی افراد، ضروری است.
کلید واژگان: کیفیت محل زندگی, شاخص اقتصادی, شاخص اجتماعی, شاخص بوم شناختی, گرگانSince the beginning man has tried to improve the quality of life in their environment. Effective of socio-economic indicators in urban development are one of the effective factors in the quality of life of people. Therefore, Consider and importance to opinions of people could create suitable conditions for achieving the desirable environmental quality. General purpose from this study was to determine the satisfaction of the quality of the living conditions of people in different areas in Gorgan from the viewpoint of people. For this purpose, a questionnaire developed and then are distributed and completed. The data were analyzed in the software Spss 20 and were prioritized using a classification rating. Method of present study in its objective is applied, and, in perspective of method and theoretical basis is, descriptive- analytical. Identification of Influencing factors and indicators have been done on the basis of library studies. Assessment and analysis of data showed that the region 3 with a score of 886.34 is better quality than other areas and region 5 with a score of 540.45 compared to other regions is the lowest quality. Additionally gathered data converted to map using Thiessen interpolation method afterward the urban expansion map, was classified into four categories based on the socio-economic and ecological indicators. Since the development of urban areas in the future is inevitable, the need to understand the people's opinion is necessary in order to implement effective management by the urban planners in the field of improving the quality of life of people.
Keywords: Quality of Life, Economic indicators, social indicators, indicators of ecological, Gorgan -
مسیرهای پیاده، راهروهای شهری هستند که بیشتر فعالیت های اجتماعی در آن ها رخ می دهد. از این رو، توجه به معیارهای موثر بر زیبایی و بهینه سازی این مسیرها از اهمیت بسزایی در بررسی منظرهای خیابان ها برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مهم ترین معیارهای زیبایی شناختی مسیرهای پیاده می باشد. در مجموع چهار مسیر پیاده از دو شهر مشهد و گرگان با کمک رویکرد های روش طبقه بندی کیفیت بصری و روش ماتریس دست یابی به اقدامات مورد بررسی قرار گرفته شده است. داده های حاصل از تکمیل 100 پرسش نامه مصور در طی دو مرحله توسط 50 کارشناس به کمک دستور تحلیل روش های طبقه بندی کیفیت بصری و ماتریس دست یابی به اقدامات تجزیه و تحلیل شدند و در نهایت مهم ترین معیارها شناسایی گردیدند. نتایج حاصل از پرسش نامه نشان داد از نظر کاربران دو معیار رنگ با 2/82/0 و فضای سبز با کسب امتیاز 7/77/0 به ترتیب نقش موثرتری نسبت به سایر معیارها در زیبایی مسیرهای پیاده روی داشتند. هم چنین، نتایج این امکان را برای پژوهشگران ایجاد می کند تا با بهره برداری از آن ها، امکان افزایش کیفیت بصری بیش تری از مناظر شهری فراهم شود و از طرف دیگر معیارهای دقیق تر و کاربردی تر به جای معیارهای انتزاعی موثر بر زیبایی مناظر خیابانی شناسایی شوند و روند بررسی زیبایی منظر خیابان ها برای طراحان و برنامه ریزان محیط شهری تدقیق و تسریع گردد.
کلید واژگان: منظر شهری, کیفیت بصری, مسیرهای پیاده, مشهد, گرگانSidewalks are urban corridors where some of the most important social activities occur. Therefore, considering the criteria which affecting the beauty and optimization of these paths is of great importance in examining the views of the streets. Identifying the most important aesthetic criteria of the sidewalks is the aim of the present study. A total of four pedestrian paths from two cities of Mashhad and Gorgan have been investigated using visual quality classification and matrix approach approaches.The data obtained from completing 100 visual questionnaires were analyzed by 50 experts in two stages by using the visual quality classification methods and the matrix for achieving the measures, finally the most important criteria were identified.The outcome results of the questionnaire indicated that colour with 82/2% and green space with 77/7% had more effective role in beautifying the sidewalk paths respectively. Also, the results make it possible for researchers to prepare the possibility with intention of increasing more visual pleasure of urban landscape by using them .On the other hand, instead of effective abstract criteria on beauty of streets landscapes, more precise and practical criteria identified and the process of reviewing the beauty of streets landscapes have been speeded up and accurate for designers and planners.
Keywords: Urban Landscape, Visual quality, Sidewalks, Mashhad, Gorgan -
سامان های عرفی مراتع ایران با داشتن جاذبه های اکوتوریستی فراوان و فرهنگ غنی جامعه محلی وابسته به آنها می توانند با تهیه راهکارهای مناسب و برنامه ریزی و مدیریت اصولی به یکی از قطب های اصلی اکوتوریسم در کشور تبدیل گردند. هدف اصلی این مطالعه تبیین و توسعه مولفه ها و شاخص های مناسب و قابل اعتماد یرای پایش و سنجش تناسب سامان های عرفی مرتعی از دیدگاه بعد اجتماعی- فرهنگی برای توسعه اکوتوریسم با تاکید بر سامان های عرفی مراتع استان ایلام است. روش انجام پژوهش با توجه به ماهیت کار مبتنی بر روش های توصیفی- تحلیلی و پیمایشی (نظرسنجی از خبرگان و پژوهشگران) می باشد. برای شناسایی مولفه ها و شاخص های بعد اجتماعی- فرهنگی توسعه اکوتوریسم از روش دلفی استفاده گردید. ابتدا با انجام مصاحبه های اکتشافی، مرور ادبیات مرتبط با موضوع و بازدیدهای میدانی تعداد 73 شاخص در قالب 8 مولفه استخراج و در معرض قضاوت اعضای تیم پانل متشکل از 31 نفر از شش گروه صاحب نظر، ذینفع و مرتبط با امور گردشگری و اکوتوریسم قرار گرفت. و در نهایت شاخص هایی با میانگین امتیاز بیشتر از 3، انحراف معیار کمتر از 1 و ضریب تغییرات کمتر از 3/0 انتخاب شدند. در این پژوهش تعداد 6 مولفه شامل: امنیت، فرهنگ ها و سنت ها، روحی و عاطفی، مشارکت و همبستگی، مالکیت و ظرفیت های بالقوه و 31 شاخص برای پایش و سنجش مناسب بودن سامان های عرفی مرتعی از دیدگاه بعد اجتماعی- فرهنگی توسعه اکوتوریسم مناسب تشخیص داده شدند. در این میان شاخص های”درجه انگیزه جامعه محلی برای حفظ، ثبات و احیای مراسم آیینی، هنر، معماری بومی، صنایع دستی و...” از مولفه روحی و عاطفی با میانگین 81/4” غنای آداب و رسوم مراسمات عزا و عروسی در سامان عرفی” از مولفه فرهنگ و سنت ها با میانگین 77/4” میزان رضایت گردشگران از امنیت درون سامان های عرفی” از مولفه امنیت با میانگین 74/4 به ترتیب بالاترین امتیازات را از طرف اعضای تیم پانل دریافت کردند. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان یک داده اولیه برای برنامه ریزی توسعه اکوتوریسم در مراتع کشور مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: توسعه اکوتوریسم, بعد اجتماعی- فرهنگی, روش دلفی, مولفه ها و شاخص ها, سامان های عرفی -
امروزه تقاضا برای استفاده تفرجی از محیطهای طبیعی به طور چشمگیری افزایش یافته است. افزایش استفاده تفرجی در این مناطق منجر به تخریب منابع و در اغلب موارد موجب نارضاریتی بازدیدکنندگان شده است. حفظ مناطق تفرجی و تامین رضایت بازدیدکنندگان نیاز به استفاده از رهیافت هایی دارد که نظرات بازدیدکنندگان را در مدیریت مناطق تفرجی در نظر بگیرد. در مطالعه حاضر رهیافت های مدیریت مناطق تفرجی - که در آن ها از نظرات بازدیدکنندگان در مدیریت مناطق تفرجی استفاده می شود - شامل برنامه ریزی مبتنی بر محل (PBP)، مدیریت مبتنی بر منافع (BBM)، سیستم مدیریت منظره (SMS) و استفاده از اطلاعات بازدیدکنندگان (NVUM) توصیف و نحوه اجرای آن ها ارایه شده است. PBPبر مبنای درک مفاهیم و ارزش های مردم در خصوص مکان های جغرافیایی مختلف است. این ارتباط و وابستگی بین مردم و مکان ممکن است روحی، روانی، اجتماعی، فرهنگی و یا ریشه در استفاده تاریخی افراد و گروه ها داشته باشد. BBM بر مبنای منافع حاصل از تفرج است و منطقه را بر مبنای نتایج سودمند حاصل از استفاده تفرجی طبقه بندی می کند. SMS یک ابزار مدیریت بصری است که استفاده از ترجیحات زیبایی شناختی افراد را در برنامه ریزی و مدیریت تفرجی امکان پذیر می نماید. NVUM شامل اطلاعات جمع آوری شده از بازدیدکنندگان است که می تواند برای شناسایی رفتار، ترجیحات، نیازها، تقاضا و میزان رضایت بازدیدکنندگان در مدیریت منابع تفرجی استفاده شود. این ابزارها از نظرات مردم در تدوین دستورالعمل های مدیریتی استفاده می کنند. بنابراین با استفاده از این ابزارها می توان در راستای مدیریت موفق مناطق تفرجی با تامین رضایت بازدیدکنندگان و حفظ کیفیت منطقه گام برداشت.
کلید واژگان: منابع تفرجی, برنامه های مدیریتی, حفاظت از منابع, رضایت بازدیدکنندگان, ابزارهای مدیتیNowadays, demand for the recreational use in natural environment has increased significantly. Increasing recreational use in these areas lead to destruction of natural resources and also caused to visitors' dissatisfaction. Maintaining recreational places and providing visitors' satisfaction require the use of approaches which consider visitors opinion in the recreational areas management. In this study, some approaches of recreational areas management, that use visitor's opinion in the recreational areas management including Place-Based Programming (PBP), Benefit-Based Management (BBM), Scenery Management System (SMS) and the use of visitor information (NVUM) have been described. PBP is based on understanding the people' concepts and values in different special geographic locations. The relationship and dependence between people and places may be associated with emotional, psychological, social, cultural and historical properties of individuals and groups which used the places. BBM is based on the benefits of outdoor recreation and classified recreational area based on the benefits of recreational use. SMS is a visual management tool which uses people's aesthetic preferences for recreational planning and management. NVUM includes information collected from visitors which can be used to identify visitors' behavior, preferences, needs, demands and their satisfaction that used for recreational resource management. These tools use people opinions for developing management protocols. Therefore, successful management of recreational areas associated with preparing visitors' satisfaction along with maintaining quality of recreational area can be possible using these tools.
Keywords: Recreational Resources, Management Programmes, Resource Protection, Visitors Satisfaction, Management Tools -
زمینه و هدفبام سبز از جمله گزینه های بهبود مشکلات محیط زیست شهری است. اما برخی نگرانی ها پیرامون آثار محیط زیستی ایجاد بام های سبز وجود دارد، زیرا برخلاف فواید محیط زیستی بی شمار پوشش گیاهی آن ها، لایه هایی چون عایق رطوبتی در بام های سبز اکثرا از مواد پلیمری ساخته می شود. در این تحقیق آثار محیط زیستی یک بام سبز گسترده در طی حیاتش با یک بام معمولی مقایسه گردید.روش بررسیدر این مطالعه از روش ارزیابی چرخه ی حیات استفاده شد. با توجه به تعدد روش های ساخت بام سبز ابتدا روش های متفاوت ایجاد و مواد مختلف مورد استفاده در لایه های آن بررسی و گردآوری شد. سپس آثار محیط زیستی چند روش ساخت با یک دیگر مقایسه و گزینه ی بهینه ساخت انتخاب شد، و در مرحله ی بعد ارزیابی چرخه ی حیات گزینه ی بهینه با بام معمولی انجام گرفت. مقایسه ی آثار محیط زیستی بین روش های مختلف ساخت و هم چنین گزینه ی بهینه با بام معمولی به وسیله ی نرم افزار openLCA انجام شد.یافته هانتایج نشان داد که بام سبز در طول حیات خود به نسبت بام معمولی آثار محیط زیستی منفی کم تری دارد. هم چنین مشخص شد که بیش تر بودن آثار منفی محیط زیستی بام سبز نسبت به بام معمولی در برخی طبقات اثر به دلیل استفاده از عایق پی وی سی و ورق ژئوتکستایل (فایبرگلاس و پلی استر) در لایه های آن بوده است.بحث و نتیجه گیرینتایج این تحقیق را می توان با اندازه گیری فواید ایجاد بام سبز (برای مثال کاهش کمی و کیفی میزان رواناب) و نیز استفاده از مواد جایگزین با آثار منفی محیط زیستی کم تر در لایه های آن بهبود داد.کلید واژگان: ارزیابی چرخه ی حیات, بام سبز گسترده, آثار محیط زیستی, نرم افزار openLCAIntroductionGreen roof is one of the options to improve environmental problems of urban areas. Meanwhile there are some worries about the environmental impacts of creating green roofs, as despite the benefits of vegetation, some layers of green roofs like waterproof membrane, are made from polymers. In this survey, environmental impacts of an extensive green roof in its lifetime were compared with a normal roof.Materials and MethodIn this survey, life cycle assessment method was used. Since there are various methods to implement a green roof, first different methods of implementation and different materials that can be used in its layers were studied and collected. Then some of these methods were chosen to investigate their environmental impacts in order to find the optimized option to create a green roof. On the next step, life cycle assessment of optimized option and normal roof was conducted. The open LCA software was used to compare environmental impacts of different implementing methods, and also optimized option and normal roof.Results and DiscussionResults showed that the green roof has less environmental impacts than normal roof, during its lifetime. In addition, it was indicated that in some impact categories that the environmental impacts of green roof was more than normal roof the reason was using PVC and geotextile (glass fiber and polyester) in its layers. Results of this paper can be improved by measuring benefits of creating a green roof (such as reducing quantity and quality of run off amounts), and also using materials with less environmental impacts in green roofs layers.Keywords: life cycle assessment, extensive green roof, environmental impacts, open LCA Software
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.