مسعود ولی عرب
-
فصلنامه تاریخ اسلام، پیاپی 97 (بهار 1403)، صص 177 -204در دوره افشاریه و زندیه، تنش ها و درگیری های بسیاری در ایران با محوریت خاندان های محلی اتفاق افتاد. تاثیرات این منازعات را در مناطق مختلف، از جمله شوشتر، می توان ملاحظه کرد. تحولات سیاسی و اجتماعی در شوشتر در این دوره، با محوریت خاندان های واخوشتی خان و گرگین بیگ گرجی، خاندان ایلدرم بیگ چرکس و خاندان های بومی همچون اعراب آل کثیر و آل مشعشع شکل گرفت.این مقاله، با روش وصفی تحلیلی و به مدد منابع کتابخانه ای، در پی پاسخ گویی به این مسئله است که نقش خاندان های محلی در تحولات سیاسی و اجتماعی شوشتر دوره افشاریه و زندیه چه بوده است؟ یافته های پژوهش، نشان می دهد که خاندان های محلی، به میزان نفوذ در حاکمیت و توان نظامی خود، در تحولات سیاسی و اجتماعی اثرگذار بودند. ماجرای صفی میرزای دروغین، شورش علیه نادرشاه، قتل عام مردم شوشتر و کوچ اجباری مردمان آن به خراسان، از جمله مسائلی بود که خاندان محلی شوشتر، در آن نقش موثر داشتند.کلید واژگان: شوشتر, تاریخ محلی, افشاریه, زندیه, خاندان هاHostory of Islam, Volume:25 Issue: 97, 2024, PP 177 -204In time of Afsharieh and Zandiyeh, many tensions and conflicts occured in Iran with the centrality of the local families. The effects of these conflicts can be seen in different regions, including Shushtar. The political and social developments in Shushtar happened during this period, with the centrality of Vakhushti Khan and Gorgin-beig e Gorgi, Ildrum-beig and native families such as the Arabs of Al-Kathir and Al-Mosha'sha'.Taking advantages of the descriptive-analytical method of research and the library sources, this article seeks to answer the question on the role of local families in the political and social developments of Shushtar during the Afsharieh and Zandiye periods. The findings of the research clarify that the local families were effective in the political and social developments to the extent of their influence in governance and military power. The false story of Safi Mirzai, the rebellion against Nader Shah, the massacre of the people of Shushtar and the forced migration of its people to Khorasan were among the issues in which the local family of Shushtar played an effective role.Keywords: Shushtar, Local History, Afshariyeh, Zandiyeh, Families
-
سکه ها تنها برای آگاهی از تاریخ اقتصادی نیستند، بلکه با مطالعه آن ها می توان به اندیشه پادشاهان و امیران و سیاست های مذهبی مختلف آنان پی برد. سکه ها در پژوهش های تاریخی ایران، جایگاه ارزشمندی دارند؛ همچنان که در زمینه تاریخ محلی شوشتر نیز یاری رسان پژوهشگرانند. شوشتر در استان خوزستان، ازجمله شهرهای ایران است که از دوره امویان تا زمان قاجار یکی از دارالضرب ها به شمار می رفته و دارالضرب آن در نزدیکی قیصریه و مقام امامزاده سید محمد بازار قرار داشته است. موزه آستان قدس رضوی ازجمله موزه هایی است که به عنوان گنجینه بزرگ و با ارزش و به لحاظ داشتن سکه های دوران اسلامی و ازجمله سکه های شوشتر دارای اهمیت فراوان است. این پژوهش ابتدا به شناسایی و گردآوری و سپس به تحلیل سکه های شوشتر موجود در موزه آستان قدس رضوی پرداخته است و در پی پاسخ این پرسش است که سکه های ضرب شوشتر چه ویژگی هایی دارد و نشان دهنده چه موضوعاتی است؟ با توجه به سکه های ضرب شوشتر موجود در موزه آستان قدس رضوی، می توان به این نتیجه رسید که شهر شوشتر (و توابع آن مثل دستوا و عسکرمکرم) در دوره حکومت فرمانروایان آل بویه، مظفریان، جلایریان و صفویان بیشترین اهمیت را برای حاکمان این سلسله ها داشته و سکه های فراوان این دوره ها، نشان دهنده جایگاه اقتصادی این شهر بوده است. در این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی به کمک منابع کتابخانه ای و سکه های موجود در موزه آستان قدس رضوی استفاده شده است.کلید واژگان: شوشتر, دستوا, عسکر مکرم, تستر من الاهواز, ضرب سکه, حکومت های اسلامیCoins are not only sources for acquiring knowledge of the economic history, but they also cast light on the thoughts of the kings and emirs and their various religious policies. In the historical researches conducted in Iran, coins are considered to be primary sources of information; even the locally struck coins such as the ones minted in Shūshtar, which are the focus of this article, make valuable contributions to the researchers of the local history. Shūshtar, a city in Khūzistān province, has been a Dār al-Żarb (mint) from the Umayyad dynasty to the Qajar period and the coins struck in this city were made in the proximity to Qaysaria and the Tomb of Sayyid Muhammad Bāzār. The Astan Quds Razavi Museum, which is home to a great numismatic collection of the Islamic era, houses a collection of coins minted in Shūshtar. This article accumulated, identified and analyzed the coins of Shūshtar mint in the Astan Quds Razavi Museum. This research aims to answer the two questions of what the characteristics of the coins minted in Shūshtar are and what issues these coins address. The results of this research indicate that during the Būyid, Muzaffarid, Jalāyirid and Safavid dynasties, the rulers attached great importance to the city of Shūshtar and its surrounding countryside such as Dastwā and Askar Mukarram and the abundance of the coins struck there displays the economic status of this city. This research was done using descriptive-analytical method, library resources and also coins in the Astan Quds Razavi MuseumKeywords: Shūshtar, Dastwā, Askar Mukarram, Tostir-Min-Al-Ahwaz, Coin Minting, Islamic Governments
-
مقتل خوانی از دیرباز از مهم ترین جلوه های بیان وقایع جانسوز حادثه کربلا بوده است. روایت واقعه کربلا با هدف زنده نگاه داشتن اهداف متعالی امام حسین (ع) از قیام بر علیه جور و ستم سالیان متمادی در مناطق مختلف توسط شیعیان ایران انجام می گرفته است. از جمله این مناطق، مسجد آل طیب شهر شوشتر در استان خوزستان است که مقتل خوانی در آن به رسم و سنت گذشته همچنان پابرجا است. سبک مقتل خوانی خاص شوشتر، احتمالا اولین بار توسط آیت الله العظمی آقا سید محمد مهدی آل طیب رواج یافته است و از این جهت به مسجد آل طیب اعتبار ویژه ای بخشیده و آن را به گفته اهل فن «پایتخت مقتل خوانی خوزستان» مبدل ساخته است. مراسم مقتل خوانی شوشتر در دوازده شب اول ماه محرم (دهه اول محرم) بر اساس سبکهای قدیم شوشتری از دیر باز تاکنون برپا بوده است. این مراسم هر ساله مورد استقبال خیل مشتاقان و ارادتمندان به امام حسین (ع) از شوشتر و شهرهای پیرامونی قرار می گیرد به گونه ای که مساجد، حسینیه ها، منازل، کوچه ها و خیابان‌های اطراف سرشار از جمعیت می شود. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی در پی بازنمایی و معرفی آیین مقتل خوانی سنتی شهر شوشتر به کمک منابع کتابخانه ای و مطالعه میدانی است.
کلید واژگان: امام حسین (ع), مقتل خوانی, شوشتر, مسجد آل طیب, ماه محرمMaqtal recitation has long been a prominent mode of recounting the Ashura afflictions. In Iran, it has been a ritual by means of which the memories of the sublime aims of Imam al-Husayn get revived. Such recitation has ling been an established practice at Al Tayyib Mosque of Shushtar, Khuzestan. It was most probably initiated by the late Grand Ayatollah Sayyid Muhammad Mahdi Al Tayyib, hence the mosque has been credited with being referred to as the capital of maqtal recitation in Khuzestan. It is held on the first ten days of Muharram, with its culmination on Ashura. The present work is a result of both field and library research activities
Keywords: Imam al-Husayn, maqtal recitation, Shushtar, Al Tayyib Mosque, Muharram -
در میان ایرانیان، موسیقی بخشی از زندگی اجتماعی بود و در اوقاتی چون مراسم عروسی، سوگواری، جشن ها و اعیاد مذهبی موسیقی نواخته میشد و مردم میتوانستند در آن شرکت داشته باشند. آلات موسیقی که در دوران صفویه به کار می رفت با آنهایی که قرنها در ایران مورد استفاده بودند تفاوت چندانی نداشتند و شکل و ظاهر آنها از روی تصاویر نوشته ها و نقاشی های دیگر برای ما به خوبی شناخته میشود. یکی از این ساز ها ساز نی جفته (یا نی جفتی) شوشتری است که در شوشتر با توجه به اشکال به دست آمده در اطراف شوش و شوشتر قدمتی بسیار زیاد دارد اما امروزه با پیشرفت موسیقی و فراگیر شدن سبک های موسیقی غربی و همچنین سازهای موسیقی غربی در ایران و گرایش جوانان به این نوع سبکهای موسیقی، خطر از بین رفتن و فراموشی سازهای محلی که امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرند بسیار اهمیت دارد. همین امر موجب شده تا روز به روز خطر فراموشی ساز نی جفتی و امسال این سازهای باستانی را تهدید کند همان طور که اشاره شد با توجه به اسنادی که در زیر به آن اشاره میشود به احتمال قوی شوشتر اولین زادگاه ساز نی جفته یا نی جفتی است که از این منطقه که روزگاری نه چندان دور از شهر های مهم خاورمیانه بوده، به دیگر نواحی ایران و جهان صاد ر شده است همانند پارچه های افسانه ای شوشتر پرند، پرنیان، دیبا و... می باشد.
کلید واژگان: شوشتر, نی جفته (جفتی), 24 مقام (مقوم), ثبت ملی, سازهای محلیی -
فصلنامه تاریخ اسلام، پیاپی 85 (بهار 1400)، صص 235 -264شوشتر، یکی از مهم ترین شهرهای خوزستان در عصر صفوی بود که به سبب موقعیت جغرافیایی، نظامی و راهبردی آن به عنوان حاکم نشین خوزستان انتخاب شد. احداث روستاهای جدید در شوشتر و پیرامون آن به دست حاکمان محلی صفوی موجب رونق بیشتر این شهر گردید. ورود اقوام و طایفه های مختلف ترکان قزلباش (شاملوها، روملوها، افشارها، استاجلوها، ترکمان، ذوالقدر)، خاندان جغتایی، چرکس ها، گرجی ها، مشایخ بزرگی از منطقه جبل عامل، سادات جزایری و سادات کلانتر به شوشتر در آن روزگار، تنش های قومی و جمعیتی فراوانی در این شهر به وجود آورد و در پایان این دوره، بلایای طبیعی هم چون سیل، تاثیری منفی بر اوضاع سیاسی و اجتماعی شوشتر گذاشت. این پژوهش سعی دارد تصویری از موقعیت سیاسی و اجتماعی شوشتر ارایه کند و نشان دهد خاندان های پرنفوذ چگونه در این شهر به عنوان مرکز سیاسی خوزستان آن دوره، نقش ایفا می کردند؟ یافته های این پژوهش نشان گر آن است که خاندان های متنفذ سادات، ترک تباران و گرجی تباران با توجه به مقوله هایی مانند خاستگاه قومی، منافع طایفه ای، جایگاه شغلی و ارزش های مذهبی و اجتماعی، نقشی تعیین کننده در تحولات سیاسی و توسعه این شهر داشته اندکلید واژگان: شوشتر, صفویه, خاندان های پرنفوذ, خوزستان, توسعه شهریHostory of Islam, Volume:22 Issue: 85, 2021, PP 235 -264Shooshtar considered as one of the most significant cities of Khuzestan in Safavid era was selected by the governors due to its geographical, military and strategic position. The development of new towns in Shooshtar and around it by the Safavid local rulers led to its more prosperity. However, the entrance of various tribes including Qezelbash Turks (Shamloo, Roomloo, Afshar, Stajloo, Turkman, Zulqadr), Joqtay, Charkes, Gorji, Sheikhs from Jebal e- Amel region, Jazayeri and Kalantar nobles led to too much tribal and population tensions in this city and at the end of this era, the happening of natural disasters such as flood left some negative effects on the political and social status of Shooshtar. This research is to illustrate the political and social status of Shooshtar and to indicate how the influential dynasties took role in this city as the political center of Khuzestan at that time. The findings of research demonstrate that the influential families of nobles, Turkish and Gorji tribes were of determinative role in relation to the political development of this city considering the tribal origin, ethnical benefits, professional position, as well as social- religious values.Keywords: Shooshtar, Safavid, influential dynasties, Khuzestan, urban development
-
قلقل بر وزن سنبل آش سنتی شوشتر از جمله غوا سنتی خوزستان، که به روش خاصی تهیه و طبخ شده و شهر شوشتر مرکز اصلی تولید آن محسوب می گردد. این فناوری تامین کننده معیشت بخشی از ساکنین این شهر به لحاظ اقتصادی از گوشته های دور تا کنون است. قلقل ری شه در فرهنگ شوشتر دارد؛ به نوعی که مردم اعتقاد دارند در طول یک هفته، این غوای پر انرژی جز وعده های غواییشان باشد. این غوا، صبحانه اصیل و لویو مردم شوشتر است، که امروزه به عنوان عصدرانه و شدام نیز از ان استفاده فراوان می شدود. اما در اصل قلقل غوایی مخصوص برای مراسمات موهبی به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان که نقش اساسی در رنگین نمودن سفره های افطاری مردمان این دیار به شمار می رود. هدف این پژوهش، معرفی و آشنایی بی شتر آش سنتی شوشترقلقل می باشد. کی برداری از قلقل آش سنتی شوشتر در نواحی دیگر استان باعپ می شود تغییراتی در مواد اولیه و نحوه پخت ان صورت بگیرد که این غوا را از حالت اولیه و سنتی خارج می کند. همچنین استفاده از نخودله به جای عدس و نیز اضافه کردن برنج به آن و در آخر تغییر در کیفیت و میزان حجم گوشدت مورد نیاز این غوای سنتی باعپ گردیده که طی گور زمان تغییراتی در طعم و رنگ ظاهری آن صورت گیرد و تغییرات عنوان شده در بالا کیفیت و شکل سنتی این غوا را تهدید کند. به دلیل پتانسیل بالا برای جوب توریسدت و خرید به عنوان صدبحانه ای لویو شوشتری و همچنین امکان صادرات غوای نیم آماده به صورت کن سروی به خارج از استان و حتی ک شور، حفظ آن ضروری است.
کلید واژگان: شوشتر, قلقل, آش سنتی, فرهنگ عامه -
سنت های محرم در شوشتر زیاد هستند در این پژوهش به مراسم ای وا ویلا و سبیل عطشان (آب رسانی به تشنگان) که از زیر مجموعه سنت های مقتل خوانی می باشد پرداخته می شود. مراسم ای وا ویلا در بین مردم شوشتر از جایگاه ویژه ای برخوردار است با توجه به اینکه این مراسم خاص مسجد آل طیب است و سنت های خاص عزاداری شوشتر فقط در این مسجد انجام می گردد خطر فراموشی در بعضی از آیین های ان احساس می شود. سبیل عطشان یک نوع سقایی به شیوه ی سنتی بوده، که در گذشته در تمام مجالس شوشتر برگزار میشد اما در حال حاضر منحصر به مسجد آل طیب شوشتر بوده و تنها کسی که سبیل خوانی را انجام میدهد جناب آقای حاج عبدالرضا سلحشور است. در این پژوهش از روش توصیفی به کمک منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی برای گردآوری مطالب استفاده شده است امید است این پژوهش مورد نظر پسند صاحبان و متولیان امر قرار گیرد
کلید واژگان: ای وا ویلا, سبیل عطشان, فرهنگ محلی, مسجد آل طیب, شوشتر -
شوشتر از شهرهای استان خوزستان می باشد و دارای آیین های مذهبی فراوان است. مراسم آیینی نصب و برافراشتن پرچم عزای امام حسین(ع) که مبنی بر اعلام شروع و اقامه ی عزای سرور سالار شهیدان امام حسین (ع) می باشد و در واقع نوعی پیشواز مراسمات محرم و صفر می باشد که هر ساله در شب اول ماه محرم در شوشتر برگزار می گردد. 8 همچنین «علمباز ی» (bazi Alam) از جمله آیین های محلی، مذهبی، سنتی و رایج شوشتر است که بیشتر در بین شوشتری های استان خوزستان بعضا در روستاها و شهر های اطراف نیز به صورت مختصرتر متداول و مرسوم است و در مراسمات عزاداری مذهبی خصوصا دهه اول محرم همراه با ساز سرنا و دهل اجرا میگردد. علم بازی آیینی کامال مردانه است و جزو مهم ترین و اصلی ترین مراسمات محرم در شوشتر به شمار میرود. این آیین های محلی تا به امروز در شهر شوشتر و برخی از روستاهای اطراف شوشتر، پاپرجاست. در این پژوهش به معرفی بیشتر آیین های سنتی محرم در شوشتر می پردازیم که آیین نصب و برافراشتن پرچم عزای امام حسین علیه السلام و آیین علمبازی از جمله این مراسم محسوب می شود و در آینده نزدیک به سایر آیین های محرم در شوشتر پرداخته می شود.
کلید واژگان: نصب پرچم, علم بازی, فرهنگ محلی, آیین, عاشورا, شوشتر -
شوشتر بعد از ورود تازیان مسلمان، جایگاه خود را به عنوان مرکز ایالت (استان، کوره، خوره) خوزستان، حفظ کرد. در زمان فتوحات اسلامی، شوشتر به عنوان کانون مقاومت ایرانیان در برابر یورش تازیان مسلمان، محسوب می شد، که به دلیل وجود شرایط جغرافیایی و استحکامات نظامی و داشتن قلعه (دژ) سلاسل (نام باستانی این قلعه در دوره اسلامی، فراموش شده است) و خندق ها و حصار های فراوان و همچنین دلاوری و جنگاوری فرمانده سپاه شوشتر، هرمزان، پس از حدود دو سال، فتح شد. براء بن مالک انصاری ابتدا فرماندهی سپاه اسلام را برعهده داشت و بعد از کشته فرماندهی تازیان مسلمان را برعهده گرفت. ،شدن او، ابوموسی اشعری، خود پرسش این پژوهش این است که دگرگونی های ساختاری و جمعیتی چه تاثیری بر کالبد شهری شوشتر در دوره اسلامی گذاشته است؟ در این پژوهش بدین پرسش چنین پاسخ داده می شود که شوشتر از پادگانی با جمعیت یکدست نظامی در دوره اشکانی و ساسانی به شهری تولیدی و بازاری و مهاجر پذیر در دوران ایران بعد از اسلام تغییر یافته است .
کلید واژگان: شوشتر, مرکزیت خوزستان, توسعه شهری, محلات, مسجد جامع -
Examining the cultural situation during the Timurid and Safavid periods (1135-771 AH) / With an Emphasis on Painting, Miniatures, Calligraphy, and LiteratureFor the art of painting,it must be said that although it was not forbiddento represent human beings in Islam,it was at odds with Islam. Of course,itcan be claimed that sanctions,abusiveness of paintings in Iran did notemerge as it was emerged in other Islamic countries,in other words,itseffect was less. In the third,fourth AH centuries,with the adventof the Safari,Dylamites dynasties,some had changes happened to theview of people towards the subtleties industry in Iran,paying muchattention to painting had resulted to its promotion.The Iranians were veryinterested in decorating the enamel ware,the fabrics,books,wallsof their buildings,castles,and they created their works under theinfluence of Sassanid art. About calligraphy,it must be said that Arabicletters can be written freely,in various forms. This feature has helpedcalligraphers in creating different lines,evolving lines from simpleKofis to modern Persian lines. In the Safavid era literature had witnessedchanges that were not fundamental changes comparing to the past,butit had led to the prevalence of a kind of literature that was more popularto the people than to the kings. For this reason,it had gone far awayfrom its delicate,luxurious treasure. This popularism of the Safavidliterature was remarkable,had resulted in the promotion of poemsand thoughts that had links with the level of consciousness of the people.Keywords: Literature, The art of Timurid, Painting, Calligraphy, Miniature, Poets, Safavid era
-
شهرستان شوشتر در استان خوزستان در جنوب غربی ایران واقع شده است. شوشتر بعداز اسلام همواره مرکز استان خوزستان بوده است. از سال 1303ش، مرکز استان خوزستان به شهر اهواز انتقال یافت. شوشتر در دوران پهلوی ازنظر اقتصادی و عمرانی پیشرفت چندانی نداشت. حکومت پهلوی دوم، شوشتر را تبعیدگاه مخالفان خود کرده بود و این شهر محل اجباری زندگی مخالفان رژیم پهلوی محسوب می شد. مخالفان پهلوی تبعیدی به شوشتر، فعالیت های سیاسی و فرهنگی و اجتماعی زیادی در این شهر انجام می دادند و مردم این شهر را با جنبش و نهضت روحانیون آشنا می کردند. در شوشتر عالمان و روحانیون محلی وارسته ای نیز حضور داشتند که با حکومت پهلوی ستیز داشتند. این عالمان و روحانیون، وضعیت بحرانی و نابسامان شهری و مردم شوشتر را مشاهده می کردند و نمی توانستند آرام بنشینند. درزمینه فعالیت های انقلابی، پیوندی قوی میان بازاریان و روحانیون وجود داشت. مساجد نزدیک بازار شوشتر کانون مبارزه و مقاومت علیه رژیم پهلوی محسوب می شدند.هدفاین پژوهش درپی پاسخ به این پرسش است که روحانیون کشوری (تبعیدی و دعوتی به شوشتر) و محلی چه تاثیری در آگاهی بخشی به مردم شوشتر در راه مبارزه با حکومت شاهنشاهی داشته اند؟روشاین پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و به کمک منابع کتابخانه ای و اسناد و مدارک آرشیوی انجام شده است.فرضیه پژوهشفرض ما بر این استوار است که روحانیون کشوری (تبعیدی و دعوتی به شوشتر) و محلی نهایت تلاش خود را برای آگاهی بخشی به مردم محروم شوشتر در دوران پهلوی انجام داده اند و جوانان انقلابی این شهر متاثر از روحانیون این شهر، علم مبارزه را برافراشته اند و سرانجام به پیروزی رسیده اند.کلید واژگان: انقلاب اسلامی, شوشتر, پیوند بازار و مساجد, آیت الله ربانی املشی, آیت الله محمدحسن آل طیبShushtar, Khuzestan Province, is located in southwest Iran. It has chiefly been the provincial capital of Khuzestan Province during the post-Islamic period until 1924, when Ahvaz became the capital city of this province. During the Pahlavi reign, Shushtar was underdeveloped economically and in Pahlavi II reign, the city was the abode of the exiled dissidents. The dissidents, however, continued their political, social and cultural activities in Shushtar, making the people familiar with the Islamic movement under the clerics. There were distinguished scholars and clerics living in Shushtar who opposed the Pahlavi regime. They were uneasy with the critical situation in the city and the chaotic situation there. There was also a strong cooperation in revolutionary activities between the clerics and the merchant class and workers of the bazaar. The mosques close to the bazaar were the centers for the fight against the despotic regime of Shah.ObjectiveThis research work intends to find an appropriate answer to this question: How did the clerics (the exiled, the invitees and the local clerics) promote public awareness in Shushtar in their fight against the Pahlavi monarchy in Iran?MethodologyThis research work has been developed based on a descriptive-analytical method, library sources and archived documents.HypothesisIt is hypothesized that clerics (the exiled, the invitees and the local clerics) did their best to promote public awareness among the deprived people of Shushtar during the Pahlavi reign. This made the revolutionary youths in this city turn into flag-bearers of revolution until final victory.Keywords: Islamic Revolution, Shushtar, Bazaar-mosque bond, Ayatollah Rabbani Amlashi, Ayatollah Mohammad Hassan Al-e Tayyeb
-
شوشتر از شهرهای کهن خوزستان و ایران محسوب می شود. این شهر، علاوه بر جایگاه استراتژیکی و جغرافیایی مناسب خویش، از نظر فرهنگی و علمی نیز از جمله شهرهای نام آور خوزستان محسوب می شود.
در دوره تاریخ ایران بعد از اسلام، همواره علما و روحانیون برجسته ای در شهر شوشتر مطرح بوده اند. در دوره معاصر نیز، شوشتر مفاخر فرهنگی و علمی زیادی داشته است. در این پژوهش سعی می شود بدین پرسش پاسخ داده شود که علما و روحانیون معاصر شوشتر چه خدمات فرهنگی و علمی برای شوشتر و حتی جهان تشیع داشته اند؟ فرض ما بر این است که علما و روحانیون معاصر شوشتر در استان خوزستان همواره در پی گسترش فرهنگ شیعه بوده اند و علاوه بر خدمات علمی و فرهنگی، سعی می کردند مرد می باشند و در میان مردم باشند و خود را فراتر از مردم تصور نکنند. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. این پژوهش روزنه ای برای شناخت بیشتر آثار علمی و فرهنگی علما و روحانیون شوشتر در دوره معاصر است.کلید واژگان: تاریخ شوشتر, شیخ جعفر شوشتری, شیخ محمد تقی شوشتری, سید محمدحسین آل طیب, سید محمد جزایری -
وقف از جمله سنت های پسندیده اسلامی محسوب می شود که در ادوار مختلف تاریخ ایران، خصوصا در شوشتر مرکز ایالت خوزستان مورد استفاده عموم بوده است. در دوره قاجاریه، خوزستان و مرکز آن شوشتر به دلیل قحطی ها و بروز جنگ های محلی و بیماری های طاعون و وبا، با کاهش جمعیت خویش رو به رو بوده است. بسیاری از افراد سرشناس و مذهبی و روحانی، برای بزرگداشت مقام خویش در منظر عمومی و همچنین باقیات و الصاحات، به امر وقف می پرداخته اند. در این پژوهش به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که سنت وقف در شوشتر چه کاربردهای داشته است و چه تبعات اجتماعی و فرهنگی در این استان داشته است؟ فرض ما بر این است که وقف در شوشتر تاثیرات مثبت سیاسی- اجتماعی و فرهنگی داشته است و در رونق کشاورزی و باغداری نیز موثر بوده است، طبقه واقفان بیشتر از طبقات متمول و اشراف و مذهبی خوزستان بوده اند. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای منابع کتابخانه ای و اسناد آرشیوی اداره کل اوقاف خوزستان، و اوقاف شهرستان شوشتر، و همچنین بر اساس اسناد خاندان گرجی تبار بیژن نیا و اسناد شخصی سعید زاهدزاده و اسناد خاندان شرف الدین شوشتری انجام شده است.کلید واژگان: وقف, شوشتر, اسناد تاریخی, واقفان شوشتری, تاریخ اجتماعی
-
شوشتر از مهم ترین مراکز علمی و ادبی خوزستان محسوب می شده است که مدتی تحت نظارت مشعشعیان درآمد. تاثیر پیشوایان و جامعه دینی شوشتر بر مشعشعیان انکارناپذیر است. در واقع اهمیت این شهر به عنوان کرسی(مرکز) خوزستان و به ویژه نقش خاندان مرعشی و جزایری شوشتر در حیات دینی و معنوی استان خوزستان بسیار زیاد است.در زمان حکومت افشارهای شوشتر(932-1036 ه.ق) و حکومت گرجیان شوشتر (1042-1144 ه.ق) علما و روحانیون شوشتر پیوند خود را با مراکز قدرت حفظ کردند.. در دوره افشاریه و زندیه و قاجاریه حاکمانی از طبقه سادات بر شوشتر حکومت نمودند. رقابت تنگاتگ سادات مرعشی و کلانتر از دوره صفویه تا اواخر قاجار در نقش آفرینی و کسب قدرت معنوی و مادی در شوشتر در استمرار داشته است و از جمله دلایل تغییر و تحولات در جامعه شهری شوشتر بوده اند.کلید واژگان: علما, تاریخ محلی شوشتر, سادات مرعشی, جزایری, کلانتر, صفویه, قاجاریه
-
شهرستان شوشتر، که در شمال استان خوزستان قرار دارد از شهرهای کهن و با سابقه ایران است، آثار باستانی و اشیای قدیمی مکشوفه از نواحی مختلف شوشتر، همچون همچون فدلک 5، گلالک 4، دستووا 8 و عسکرمکرم 7 )رستقباد 6- رستم کواذ 9( و گتوند 10 و عقیلی و... پیدا شده اند نشانده جایگاه بسیار مهم شوشتر در دوران باستان دارد. شوشتر بعد از ورود تازیان مسلمان، جایگاه خود را به عنوان مرکز ایالت)کوره، خوره( خوزستان، حفظ کرد. در زمان فتوحات اسلامی، شوشتر به عنوان کانون مقاومت ایرانیان در برابر یورش تازیان محسوب می شد، که به دلیل وجود شرایط جغرافیایی و استحکامات نظامی وداشتن قلعه )دژ( سلاسل )نام باستانی این قلعه در دوره اسلامی، فراموش شده است( و خندق های و حصار های فراوان و همچنین دلاوری و جنگاوری فرمانده سپاه شوشتر، هرمزان، حدود دو سال، فتح شوشتر، طول کشید. براء بن مالک انصاری ابتدا فرماندهی سپاه اسلام را برعهده داشت و بعد از کشته شدن او، ابوموسی اشعری، خود فرمانده تازیان مسلمان را برعهده گرفت. در دوران حکومت خلفای اموی، خصوصا در سال های 65 ق تا 95 ق شوشتر مرکز تحولات سیاسی خورارج علیه سیاست های تبعیض آمیز امویان گشت و والی عراق، حجاج به یوسف ثقفی شخصا، برای سرکوب قیام های خوارج وارد شوشتر شد. البته شوشتر علاوه بر تحولات داخلی ایران، تا حدودی تحت تاثیر عراق عرب هم بوده است و تحولات سیاسی در بصره و کوفه و سپس بغداد، بر اوضاع سیاسی شوشتر اثر گذار بوده است. در این پژوهش سعی بر این است که به این پرسش پاسخ دهیم که چه عواملی باعث شده بود ،که شوشتر در کانون تحولات سیاسی خوزستان در ادوار مورد نظر قرار بگیرد؟ فرضیه محوری این است که در تاریخ سیاسی شوشتر موقعیت جغرافیایی و نظامی شهر و وجود قلعه مستحکم سلاسل باعث اهمیت این شهر بوده و این عوامل نه تنها بر اوضاع سیاسی شوشتر تاثیر گذار بوده بلکه شوشتر را به عنوان کانون و کرسی ایالت خوزستان مطرح می ساخت.کلید واژگان: مرکز ایالت خوزستان, شوشتر, هرمزان, ورود تازیان مسلمان, تحولات سیاسی, ایلخانان
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.