مقالات رزومه دکتر ایرج مهرکی
-
نمادها اغلب از طبیعت، آیین های ملی و اساطیری و دین و مذهب سرچشمه می گیرند و یکی از شیوه های ارتباط و انتقال مفاهیم اند. در ادبیات فارسی از نام انواع جانوران در موارد متعدد و در معانی متنوع استفاده شده است. جانورانی که نامشان گاه در معنای واقعی و گاه در معنای غیرواقعی و نمادین به کار رفته است. در پژوهش حاضر به بررسی نمادین چارپایان و پرندگان در کتاب نگارستان جوینی پرداخته شده و از جهت معنای نمادین و معنای واقعی دسته بندی شده، سپس بسامد هر مورد نیز آورده شده است. نگارستان معین الدین جوینی کتابی است که به تقلید از گلستان سعدی در قرن هشتم نوشته شده است. روش تحقیق بر پایه مبانی نظری و به شیوه توصیفی تحلیلی است و ابزار تحقیق، کتاب و کتابخانه و منابع اطلاعاتی در این زمینه بوده است. هدف از نگارش تحقیق این بوده که جانوران در نگارستان معین الدین جوینی در چه مفاهیم نمادینی به کار رفته اند و بسامد هرکدام را مشخص کند. نتیجه پژوهش نشان می دهد جوینی در کتاب نگارستان به ترتیب فراوانی از حیوانات و پرندگان، در مفهوم نمادین و مفهوم حقیقی استفاده کرده است. تعداد کاربرد مفاهیم حقیقی در همه گونه ها بیشتر از مفاهیم نمادین است.کلید واژگان: جانوران, نماد, نگارستان, معین الدین جوینی}Symbols often originates from nature, national and mythological rituals, and religion and are one of the methods of communicating and conveying meanings. The words in addition of its true meaning, evoke multiple and even contradictory meanings and images that to be aroused different emotional reactions and feelings in the reader. In Persian literature, from the names of all kinds of animals have been used in various cases and in different meanings. Animals whose names are sometimes be applied in the real sense and sometimes in the unreal and symbolic sense. In this research, the symbolic study of animals is discussed in the book of Jovayni's Negarestan. Animals have been divided from the direction of symbolic meaning and real meaning, and the frequency of each item is also provided. Moin al-ddin Jovayni's Negareatan is a book written in imitation of Saadi's Golestan. The study method is based on theoretical principles and descriptive-analytical method and research tools, has been books and Information and library resources in this area. In compiling the desired contents due to the multiplicity and diversity of different species of animals, they are divided into four groups: ((livestock)), ((birds)), ((insects and vermin)); and ((aquatic)) and has been brought explanations and documents on their symbolic concepts in each group. The aim of writing the research was to find out what symbolic meanings the animals in Moin al-ddin Jovayni's Negarestan were used and to determine the frequency of each. The result of this study reveals that Jovayni has used in respectively from animals, birds, insects and vermin and aquatic animals in the symbolic and real meanings. The amounts of application of real concepts is more in all kinds, and in insects and vermin, symbolic meanings and real concepts are almost equal.Keywords: animals, symbol, Negarestan, Moin al-ddin Jovayni}
-
حکومت صفویه توانست با رسمی کردن مذهب شیعه و ایجاد زمینه های مساعد اجتماعی و فرهنگی در قلمرو خویش، هویتی مستقل برای خود ایجاد کند که نقش قابل توجهی در گسترش تشیع و آیین های مذهبی شیعه داشت. پادشاهان صفوی برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود به حفظ ظواهر شرع و انجام آیین ها و مراسم مذهبی پرداختند و مردم نیز از این روش پیروی می کردند. در این دوره شیعیان فرصت یافتند آزادانه و به دور از بیم مخالفان، به برگزاری آیین های مذهبی شیعه اقدام کنند. این باورها و آیین ها در دیوان صایب که بزرگترین شاعر عصر صفوی است به خوبی انعکاس یافته است. صایب تحت تاثیر آیین ها و باورهای شیعی زمان خود، ابیات زیادی را به موضوع آیین های مذهبی شیعه در قالب گذار و تقویت اختصاص داده است. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته می شود، به بررسی نمود انواع آیین های مذهبی شیعه در عصر صفوی در شعر صایب پرداخته خواهد شد و بازتاب آیین های مذهب تشیع را با توجه به تقسیم بندی آیین های مذهبی در انسان شناسی فرهنگی، به دو گروه آیین های گذار و آیین های تقویت دسته بندی می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد بازتاب این آیین های مذهبی در شعر صایب بر پایه تعالیم و باورهای شیعی متاثر از سیاست های مذهبی صفویان و شرایط اجتماعی مردم است.کلید واژگان: آیین های مذهبی شیعه, گذار و تقویت, صائب تبریزی, تشیع, عصر صفویه}The Safavid government could establish an independent identity by formalizing the Shia religion and creating favorable social and cultural conditions in its territory. This identity played a significant role in the spread of Shiism and Shia religious rituals. The Safavid kings maintained the appearance of religion and performed religious ceremonies and rituals in order to legitimize their rule. Likewise, the people followed these rituals. During this period, the Shiites had the opportunity to hold Shia religious rituals freely and away from the opposition. These beliefs and rituals are well reflected in the poems of Saeb, the greatest poet of the Safavid era. Influenced by the Shia rituals and beliefs of his time, Saeb has devoted many verses to the subject of Shia religious rituals in the form of transition and reinforcement. In this research, which is written in a descriptive-analytical method, the reflection of several types of Shia religious rituals in the Safavid era in Saeb's poetry will be studied. Also, the reflection of Shia religious rituals divides into two groups of transitional rituals and reinforcement rituals according to the classification of religious rituals in cultural anthropology. The research findings show that the reflection of these religious rituals in Saeb's poetry is based on Shia teachings and beliefs influenced by Safavid religious policies and the social conditions of the people.Keywords: Shia religious rituals, Transition, Strengthening, Saeb Tabrizi, Shiism, Safavid era}
-
کتاب های نثر صوفیه دارای دو نوع زبان است: کتاب هایی با نثر مغلوب و بیان کننده حالات عارف در عالم وجد و کتاب هایی با نثر متمکن که به بیان و تعلیم اصول تصوف می پردازند. هدف این پژوهش آن است تا با اتکا به نظریه یاکوبسن مبنی بر قطب مجازی و استعاری زبان، شطحیات روزبهان را به شیوه تحلیلی توصیفی بررسی کند. یاکوبسن با پذیرفتن گفته سوسور مبنی بر دو اصل محور جانشینی و هم نشینی، می گوید که مجاز مرسل از خلال رابطه هم نشینی و استعاره از رابطه مشابهت و جانشینی به دست می آید؛ یاکوبسن نثر را دارای طبیعتی مجازی و شعر را دارای طبیعتی استعاری می داند. سوال اصلی پژوهش این است که روزبهان در شرح شطحیات، از کدام یک از این دو قطب بیشتر بهره جسته است؟ با این بررسی درمی یابیم که روزبهان از هر دو سویه قطب مجازی و استعاری زبان بهره برده است، آنجا که به وصف خداوند و خلفای راشدین پرداخته کلام او طبیعتی مجازی دارد و جایی که به شرح شطحیات عرفا پرداخته کلام او بیشتر از قطب استعاری بهره برده است.
کلید واژگان: شرح شطحیات روزبهان, یاکوبسن, قطب استعاری, قطب مجازی, نثر صوفیه}Prose books of Sufi have two types of expression: books with defeated expression style (kalām-e Maqlub) that express the states of mystic in the world of ecstasy, and books with a rich expression style (kalām-e motamakken) that express the principles of Sufism. Using analytical-descriptive method and based on Roman Jakobson's theory of the metaphoric and poles of language, the present article wants to examine Rouzbahan Bagali's ecstatic sayings (shathiyyat). Accepting Saussure's statement about paradigmatic and syntagmatic axes, Jakobson argues that metonymy is linked to the syntagmatic axis and metaphor is based on paradigmatic relations. Jakobson believes that prose has a metonymic nature but the role of poetry is metaphorical. The main question of the present research is which figures of speech has Rouzbahan, in Sharh al-shathiyyat, used the most? The results show that he employs both metaphoric and metonymic poles of language in his work. When he describes God and the Rashidun Caliphs, his way of expression has a metonymic nature, and when he describes the shathiyyat of mystics, his his style of expression is metaphorical.
Keywords: Rouzbahan Bagali, Sharh of-Shathiyyat, Roman Jakobson, Metaphorical Pole, Metonymic Pole, Prose Books of Sufi} -
دانش سبک شناسی از دانش های ادب فارسی است که از لحاظ تاریخی سابقه طولانی ندارد.این دانش، در ایران نیز به صورت علمی با پژوهش های محمدتقی بهار آغاز می شود. از نظر برخی از نویسندگان، سبک شناسی تنها روشی است که قادر است تفاوت های فردی شاعران و نویسندگان را به صورت علمی نشان دهد و از طریق بررسی و تحلیل ویژگی های واژگانی، نحوی، ساختمان جمله ها، زبان مجازی، پیکره زبانی نویسنده را توصیف و بیان می کند. در ادبیات اروپا نیز، لیو اشپیتزر آلمانی از سبک شناسانی است که در این زمینه نظریه پردازی کرده است. در پژوهش های سبک شناسی، سبک را به سه گونه دوره ای، ادبی، شخصی و تکوینی تقسیم می کنند. این پژوهش برآن است تا سبک شخصی معین الدین جوینی را در کتاب نگارستان بررسی نماید. هرچند این اثر نیز به روش گلستان سعدی نگاشته شده است؛ اما در هر حال هر نویسنده دارای سبک خاص خود می باشد که منحصر به فرد است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. یافته های تحقیق نشان می دهد جوینی در بیان مسایل عرفانی، اخلاقی، مذهبی و... از روش خاصی در حیطه زبانی، ادبی و فکری استفاده کرده است که سبک شخصی وی را از دیگر نویسندگان متمایز می کند.کلید واژگان: سبک شخصی, لئو اشپیتزر, معین الدین جوینی, نگارستان}The science of stylistics is one of the sciences of Persian literature that does not have a long history. This knowledge in Iran also begins scientifically with the research of Mohammad Taghi Bahār. For some writers, stylistics is the only way that can scientifically show the individual differences between poets and writers and describes and expresses the author through the study and analysis of lexical features, syntax, sentence structure, virtual language, linguistic body. In European literature, too, the German Leo Spitzer is one of the stylists who has theorized in this field. In stylistic research, style is divided into three types: periodic, literary, personal and developmental. This study intends to examine the personal style of Moinuddin Jovayni in the Negarestan. Although this work is also written in the way Golestan Saadi(saʿdi); But in any case, each author has his own style that is unique. The research method is descriptive and analytical. The research findings show that Jovayni has used a special method in expressing mystical, moral, religious, etc. issues in the field of linguistic, literary and thought that distinguishes his personal style from other writers.Keywords: personal style, Leo Spitzer, Moinuddin Jovini, Negarestan}
-
روشنفکری به عنوان یک جریان اجتماعی مقوله ای نو و از مباحث مهم جامعه شناسی سیاسی می باشد که تحولات دو قرن اخیر را رقم زده است و از مهم ترین عوامل انسانی در دگرگونی های اجتماعی محسوب می گردد. در ایران رخدادهای مهم سیاسی و اجتماعی به مثابه بزنگاه هایی عرصه خودنمایی روشنفکران بوده است و آنان به عنوان نیرویی معرفی می شوند که جلوتر از مردم خود حرکت کرده و پیشتاز نقد جامعه و حرکت آن به سمت رهایی از بیداد با ارایه راهکارهای مناسب می باشند. این روشنفکران در رمان های فارسی چهره های گوناگون دارند و مولفان برای هرکدام رسالتی دیگرگونه قایل شده اند. بهمن شعله ور از جمله نویسندگانی است که وضعیت روشنفکران سرخورده و عاصی سال های پس از کودتای 28 مرداد را در آثار خود به تصویر کشیده است. در پژوهش پیش رو به روش تحلیلی-توصیفی(کتابخانه ای) چهره روشنفکر در رمان سفر شب از بهمن شعله ور آسیب شناسی شده و نتیجه به دست آمده حاکی از آنست که روشنفکر در این رمان چهره ای آسیب دیده و ذهنی مشوش داشته، از مولفه هایی مانند ساده گویی، مبارزه در راه تحقق آزادی و دموکراسی تلاش برای احقاق حقوق زنان، ،تحول خواهی و مسئولیت پذیری نسبت به سرنوشت جامعه تقریبا تهی شده است.کلید واژگان: روشنفکر, جریان روشنفکری, مولفه های روشنفکری, رمان, بهمن شعله ور}Intellectualism, as a social movement, is considered as a new issue and an outstanding argument in the field of political sociology covering all human-featured events including social transformation during last two centuries. In Iran, some intellectuals were aiming to show off their beliefs through some significant political and social events in the country as a pioneer to get rid of cruelty. All these intellectuals have been featured different characters with distinct prophecy by different authors. One of these sorts of intellectuals is Bahman Sholevar as a frustrated and a rebellious one extremely tries to illustrate years after coup in Mordad 28, 1332. In the following anatical-descriptive research intellectualism factors are investigated within the novel of "Safare-e-shab" by Bahman Sholevar. The results show that the intellectual role of the novel has confused mentality and he is mentally emptied from simplicity, liberty and democracy realization, feminism substantiation, responsibility for changing the community change.Keywords: Intellectual, Intellectualism Movement, Intellectualism Features, novel, Bahman Sholevar}
-
شکل گیری حکومت صفویه، حمایت شدید پادشاهان این سلسله از آیین اهل‌بیت(ع)، ایجاد زمینه های مساعد اجتماعی و فرهنگی، نقشی بسزا در تقویت شعر آیینی و مذهبی داشته است. دودمان صفوی برحسب سیاست خود و ضدیتی که با دولت سنی عثمانی داشتند به رسمی کردن مذهب شیعه و رواج تشیع پرداختند و پادشاهان این سلسله شاعران را تشویق به سرودن اشعاری با مضامین شیعی و ستایش از ایمه شیعی کردند که نتیجه آن در ادبیات فارسی سبب سروده شدن اشعاری بود که به جای مدیحه و شعر درباری، به مدح و منقبت اولیای دین و ذکر کرامات ایمه اطهار و مصیبت شهیدان کربلا می‌پرداخت. صایب بزرگترین شاعر ایرانی عصر صفوی است که به سرودن اشعار و قصاید شیعی زیبا و سرشار از عاطفه صادق و پویا، همت گمارده است. در این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی نگاشته میشود، نوع نگاه صایب به این مساله و چگونگی تجلی امامان در شعرش بررسی می‌گردد. پس از مطالعه و بررسی مشخص می-شود عواملی چون شکلگیری حکومت شیعی صفویه، عنایت و توجه ویژه پادشاهان آن به اشاعه و ترویج فرهنگ شیعی، ایجاد بستر مساعد اجتماعی و فرهنگی، در گسترش و رسوخ مفاهیم و عناصر شیعی نقشی غیرقابل انکار داشته است. این مفاهیم و تفکرات در شکل‌ها و قالب‌هایی بازتاب‌یافته است.
کلید واژگان: شیعه اثنا عشری, صائب, عصر صفوی, اصول اعتقادات, مفاهیم شیعی} -
ادبیات معاصر عرصه بازتاب جریان های فکری موجود در جامعه به شمار می آید. با وجود تنوع شاخه های ادبیات معاصر در جهان و تاثیر و تاثر آن بر یکدیگر نمی توان حضور جریان های بومی را در کشورهای شرقی و تحت استعمار نادیده گرفت؛ جوامعی که به نوعی دوران استعمار را از سر گذرانده اند و در مرحله پسااستعماری می باشند. در پژوهش پیش رو دیدگاه منتقدانه پسااستعماری جلال آل احمد - که شامل مجموعه نظریات واکنش به میراث فرهنگی استعمار است- از کتاب «خسی در میقات»، با تکیه به نظریات فرانتس فانون بررسی می گردد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی فراهم آمده است. پس از بررسی و انطباق نظریات این دو نویسنده منتقد می توان گفت جلال آل احمد و فرانتس فانون در یک تفکر مشترک و هم راستا، مطالعات پسا استعماری خود را محدود به غرب نمی کنند، بلکه نقد تصویر خود در نزد خود نیز بخشی از مطالعات پسااستعماری آنان است.کلید واژگان: مطالعات پسااستعماری, «خسی در میقات» جلال آل احمد, ادبیات انتقادی, فرانتس فانون}Contemporary literature is considered as the reflection of intellectual trends in the society. Although numerous types of contemporary literature exist all around the world and they all influence one another, the role of native trends in Eastern colonized countries should not be neglected; societies that have elapsed colonization era and have entered post-colonialism stages. The present article intends to study Jalal Al-e-Ahmad’s critical post-colonialism perspectives- including a collection of theories regarding cultural heritage of colonialism- in his book, “Khasi Dar Mighat” based on Frantz Fanon’s theories. This study has been done with a descriptive-analytical methodology. After analyzing theories by these two critics and writers, it could be said that Jalal Al-e-Ahmad and Frantz Fanon both have common thoughts in that they do not limit their post-colonialism studies only to the west, but they believe one’s criticism of their own image should also be considered as a part of their studies.Keywords: Post Colonialism Studies, “Khasi Dar Mighat” by Jalal Al-e-Ahmad, Critical Literature, Frantz Fanon}
-
شهرها نشانه فرهنگ و مدنیت شهروندان آن ها هستند و در پیدایش سازه های صنعتی و فرهنگی نقش بسزایی دارند. بزرگان را می پرورند و مورد تکریم بزرگان قرار می گیرند. مولانا جلال الدین در آثار خود؛ کلیات شمس و مثنوی معنوی از شهرها و سازه های شهری نام می برد اما هیچکدام به اندازه مکه مکرمه به دلیل وجود کعبه معظمه و شهر تبریز به جهت شمس تبریزی در ذهن و زبان او اثر نگذاشته است. مولانا به جهت شیفتگی و عشق سوزان به شمس، از زمانی که جذب او شده است، تخلصش از خاموشی به روشنی شمس می گراید. از این هنگام است که تبریز در درون او برتر از کعبه و برتر از عالم ناسوت و لاهوت می شود، گویی او می بیند که عرشیان به خاک تبریز سجود می برند انگار او شنیده که تبریز بلی گوی الست بربکم حق تعالی بوده است. این شهر زیبای سده هفتم که پایتخت غازان خان تیموری بود را برتر از بهشت می انگارد و کعبه اسلام نه بلکه کعبه هر دو جهان می شمارد و شمس را رکن یمانی آن می نامد. در خاک تبریز عجایب ها می بیند و از مسافران آن شهر می خواهد که به عنوان تحفه مقداری خاک تبریز برای او بیاورند تا سرانجام در خاک تبریز مدفون شود. در این گفتار نویسندگان کوشیده اند به روش توصیفی - تحلیلی به تحلیل جلوه های تبریز در شعر مولانا بپردازند و دلیل برتری تبریز را در ذهن و زبان مولانا جویا گردند.کلید واژگان: مولانا, تبریز, شمس, دیوان کبیر, مثنوی}Whatever the spiritual planet is, by the way On the ground, the secret of Tabriz's Jabin Abstract Cities represent the culture and civilization of their citizens and play a major role in the emergence of industrial and cultural structures. They worship the elders and are honored by the elders. Molana Jalaluddin mentions cities and urban structures in his works, General Shams and Mathnavi, but none has as much influence on Shams Tabrizi as Shabi and Tabriz because of Shams Tabrizi. Molana has been attracted to Shams since she was attracted to him, Its summing up of blackness clearly shames. Since then, Tabriz has become superior to the Kaaba and the Nassut and Lahout world within him, as if he sees the Tabriz raiding the Tabriz soil as if he had heard that Tabriz was the eloquence of Berkeley. The beautiful city of the 7th century, which was the capital of Ghazan Khan Timurid, is considered superior to Paradise, not the Ka'bah of Islam but the Ka'bah of both worlds, and Shams calls it the Yemeni pillar. He finds wonders in the Tabriz soil and asks travelers to bring him some Tabriz soil as a refuge so that he will eventually be buried in the Tabriz soil. In this article, the authors have tried to analyze the effects of Tabriz in Rumi's poetry by descriptive-analytical method and to find the reason for Tabriz's superiority in Rumi's mind and language.Keywords: Molana, Tabriz, Shams, Divan of Kabir, Masnavi}
-
پهلوانان اساطیری انسان واره هایی هستند که با ماجراهای خویش و شیوه زیستن خود، از هنجارهای مرسوم در جامعه فراتر می روند و به تجلی گاه ارزش های آن جامعه تبدیل می شوند. یکی از موضوعات برجسته و متفاوت در اشعار کهن، اسطوره است که در شعر معاصر فارسی به نحو دیگری نمود پیدا کرده است. این تحقیق با روش توصیفی، تحلیل شواهد درون متنی و روش کتابخانهای به بررسی تطبیقی اساطیر پهلوانی، در اشعار نیما یوشیج و احمد شاملو می پردازد. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که اسطوره های پهلوانی در اشعار شاملو پررنگ تر از نیما جلوه کرده و شاملو در شیوه کاربرد اسطوره های پهلوانی، به مفهوم انسان گرایی نظر داشته است. اسطوره های پهلوانی در اشعار آن ها نه تنها به قدرت شاعران کهن نیست، بلکه از نظر سبک و روش اسطوره پردازی نیز متفاوت می باشد؛ این تفاوت ها نیز ناشی از سبک خاص شاعری در دوره معاصر می باشد که اسطوره های پهلوانی و نحوه کاربرد آنان را تحت تاثیر خود قرار داده است. نقطه اشتراک اشعار آن ها کاربرد اسطوره های یونانی است.
کلید واژگان: اسطوره, اساطیر پهلوانی, نیما یوشیج, احمد شاملو}Mythical heroes are human beings who go beyond the common norms of society and become the manifestation of the values of that society with their adventures and way of life. One of the prominent and different subjects in ancient poetry is myth, which has been manifested in a different way in Persian contemporary poetry. This research compares the heroic myths in the poems of Nima Yoshij and Ahmad Shamloo with descriptive methods, intratextual evidence and library method. The results show that heroic myths are more prominent in Shamloo's poems than Nima and Shamloo has considered the concept of humanism in the way of using heroic myths. Heroic myths in their poems are not only the power of ancient poets, but also differ in the style and method of myth-making; These differences are caused by the special style of poetry in the contemporary period, which has influenced the heroic myths and how they are used. The common point of their poems is the use of Greek myths.
Keywords: Myth, Heroic Myths, Nima Yoshij, Ahmad Shamloo} -
خاقانی از جمله شاعران بزرگی است که باورداشت های عامه در قصاید وی بسامد بالایی دارد. خاقانی با به کار بردن بسیاری از باورداشت های عامیانه در دیوان شعری خود، در انتقال این باورها، که بخشی از فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی است، سهم بزرگی داشته و به یقین، در این راه موفق بوده است. در این جستار، پژوهشگر کوشیده است تا با بررسی دیوان خاقانی و به ویژه قصاید او و آثار و نوشته های محققان و نویسندگان درباره خاقانی و آثارش، باورهای عامیانه مطرح شده در قصاید خاقانی را بیابد و با روش توصیفی - تحلیلی و نیز بهره گیری از منابع و بررسی اسناد و مدارک و استخراج موارد لازم، به بررسی تاریخچه برخی از این باورها بپردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که باورها و الفاظ عامیانه در قصاید خاقانی جایگاهی ویژه دارند و می توان آنها را در پنج دسته: چشم زخم، تعویذها، فالگیری و پیشگویی، سحر و جادو، و پری جای داد. همچنین باید گفت که یکی از زمینه های اساسی الهام در شعر خاقانی زندگی مردم و جلوه های عواطف و افکار آنهاست.
کلید واژگان: قصاید خاقانی, باورهای عامیانه, چشم زخم, تعویذ, فالگیری و پیشگویی, سحر و جادو, پری}Khaghani is one of the high level poets of Persian poetry and prose in the sixth century AH. He has been a man who has aristocracy on various topics, and he refers in his poems to various sciences. From the sociological point of view of literature, in which, nowadays considered by literary critics, Khaghani's poetry is full of social and political issues. One component of the sociology of literature is popular culture, or in other words, folklore. Khaghani's poetical work is full of folk beliefs of his era. Popular beliefs about animals can be found in the subset of popular culture. Surprisingly, some of these beliefs are applicable even now among the populace and properties.In this essay, the authors have attempted to examine, through a descriptive-analytical method, a section of Folklore in Khaghani's poetical work and to elucidate Khaghani's view of some superstitious material of his era.
Keywords: Khaghani Sherwani, Poetical work, Sociology of Literature, Popular Culture, Folklore, Animals} -
در ادب فارسی ترانه همواره اصطلاحی عام بوده است که بر انواع قالب های شعری ملحون یا همراه موسیقی به ویژه فهلویات، دوبیتی، رباعی، و بیت اطلاق می شده است. « فهلویات, خسروانی, گلبانگ, تصنیف و... در گذرگاه تاریخ نام های دیگر این صورت شعری بوده اند» (بهار: 1344،60). همچنین عده ای ترانه (ترانک، ترنگه، ترنگ، رنگ) را از ماده ی «تر» در لغت به معنای خرد، تر و تازه و جوان، خوش از ریشه ی اوستایی تیورونه گرفته اند(داد،1375،68) این اصطلاح، امروزه در میان اهل ادب به خصوص مترادف با دوبیتی و در اصطلاح موسیقی نیز معمولا مترادف با تصنیف، آواز، سرود و نغمه و به طور کلی اشعار ملحون به کار می رود. موسیقی و اولین سند مکتوب در ترانه به نظر کدکنی «به سرودی از باربد، شاعر و موسیقی دان دربار خسرو پرویز ساسانی باز می گردد» ترانه بعد از گذر از تحولات تاریخی دوران اسلامی، جنگ ها و صلح ها، آرامش ها و جنبش ها به انقلاب اسلامی ایران پیوند خورد و به آنچه امروز شاهد آن هستیم تبدیل شد. زبان ترانه ی امروز صمیمی و همه فهم تر شده است که ناشی از تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی ست. در این پژوهش تلاش بر آن است که تحولات ترانه سرایی با رویکردی جریانشناسانه مورد کنکاش قرار گیرد.
کلید واژگان: ترانه, ترانه سرا, تصنیف, موسیقی}In Persian literature, song has always been a generic term that refers to a variety of music-accompanied poetic formats (especially Fahlaviat, couplet, Rubaie, and Beat). The contemporary song was written in the traditional way at the beginning of the last century. This poetic form was influenced by the literature of the return period and the impetus to imitate and revive the glorious era of ancient music played a special role in the emergence of the styles of Ali Akbar Khan Sheida and Aref Ghazvini. In the middle of the century, however, the modernist movement permeated Persian song and music and established a new kind. The main purpose of this study is to investigate the evolution of contemporary songs. A song that transcended the Islamic Revolution of Iran after the historical developments of the Islamic era, wars and peace, movements and became what we are seeing today. Ultimately, the language of today's tranquility seems to have become more intimate than before the revolution, which is due to the social and cultural developments of our society today. To better understand this concept - as needed - a brief history of songwriting and definitions of the fundamental concepts of this literary branch of music is provided. This research is a descriptive-analytic one that uses library tools to understand the history and view past research and content analysis.
Keywords: song, songwriter, ballad, music} -
بطور قطع گروه فعلی مهمترین و تاثیرگذارترین بخش هر جمله بشمار میرود. بررسی ویژگیهای فعل و استخراج نتایج آن در آثار تفسیری ارزشمند زبان فارسی بویژه در آغاز شکلگیری زبان فارسی دری ، میتواند بشناخت گونه ها و طبقه بندی کاملتر قواعد دستور تاریخی زبان فارسی، کمک کند.آثاری که تاکنون در بررسی دستور زبان ،سبک شناسی، انواع نثر و زبانشناسی بویژه شناخت گونه های زبانی مناطق مختلف ایران، بدانها کمتر پرداخته شده است. در این مقاله میکوشیم تا به گونه شناسی فعلها از قرن چهارم تا ششم با تکیه بر تفسیرهای فارسی از جنبه های زمان ،ساخت و افعال گونه ای بپردازیم و بگوییم که آیا فعلها را از لحاظ گونه های زبانی میتوان بررسی و طبقه بندی کرد؟ و چه عوامل و ویژگیهایی ،متمایزکننده این فعلها از یکدیگر هستند؟بهمین منظور،تفسیرهایی چون ترجمه تفسیر طبری، تفسیر قرآن پاک، تفسیر تاج التراجم فی تفسیر قرآن الاعاجم ، تفسیری بر عشری از قرآن مجید،تفسیر قرآن مجید(نسخه کمبریج) ، بخشی از تفسیری کهن، تفسیر گزاره ای از بخشی از تفسیر قرآن کریم (تفسیر شنقشی) ، تفسیر نسفی، تفسیر روض الجنان و روح الجنان و تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار مورد بررسی قرار میگیرد. و آنگاه به نتیجه میرسیم که فعلها،از لحاظ گونه شناسی در این آثار، قابل شناسایی و تقسیم بندی هستند.<-p>
کلید واژگان: تفسیرهای فارسی, دستور زبان, گونه شناسی, افعال گونه ای, زمان فعلها, ساختمان فعلها}Journal of the stylistic of Persian poem and prose (Bahar Adab), Volume:13 Issue: 47, 2020, PP 73 -90Definitely, the current category is the most important and influential part of every sentence. Examination of verb features and extraction of results in commentary works of valuable Persian Language, especially at the beginning of formation of Dari language, can help identifying its categories and more complete classification of its ancient grammar rules. The works that are less investigated in the study of grammar, stylistics, different types of prose, linguistics, and understang language varieties in different regions of Iran, In particular. In this article, we attempt to study verb forms, from the 4th to 6th centuries, relying on Persian interpretations of aspects of time, structure, linguistic processes and types of verbs so as to see whether we can analyze and categorize the verbs in terms of language forms. What are the factors and characteristics that distinguish these verbs from each other? For this purpose, interpretations such as the translation of Tafsir al-Tabari, An Interpretation of the Holy Quran, Taj al-tarajem fi tafsir al-qor'an le-al-a'ajem, Interpretation of the Qur'anic verse, Commentary on the Holy Qur'an (Cambridge Edition), part of The Ancient Interpretation, Propositional interpretation of part of Commentary on the Holy Qur'an (Shanqashi interpretation), Interpretation of Nasafi, Rawz al-jinan wa ruh al-jinan, Kashf al-asrār wa ʿuddat al-abrār are investigated.
Keywords: Persian interpretations, Grammar, Typology, Verb forms, Verb tense, Verb structure} -
«ریالیسم»، اصطلاحی است که هم بر جریان ادبی قرن نوزدهم دلالت دارد و هم به منزله سبک ادبی در داستان‌نویسی است که در آن به امور محتمل زندگی اجتماعی معاصر توجه نشان می‌دهد، به‌ویژه در ریالیسم سوسیالیستی، نگرش خاص به جهان به اوج می‌رسد و از شگردهایی چون توجه به جزییات دقیق در سطح متن و نزدیکی متن به واقعیت‌های جامعه‌ای بهره می‌برد که نویسنده در آن زندگی میکند. در این مقاله، کوشیده‌ایم به تطبیق دو رمان «مادر» از ماکسیم گورکی (18681936م.) و «سال‌های ابری» علی‌اشرف درویشیان (13201396) و میزان و موارد اثرپذیری و اثرگذاری و روابط ادبی و پیوندهای فکری بین‌المللی نویسندگان این دو رمان در حوزه ریالیسم سوسیالیستی بپردازیم. برای این منظور، پس از مطالعه دقیق رمان‌های مذکور، به مبانی نظری پژوهش، عناصر مشترک پیرنگ، شخصیت‌پردازی و وجوه ایدیولوژیک این دو اثر می‌پردازیم تا دریابیم که درویشیان با آگاهی از عناصر فنی ریالیسم سوسیالیستی و نیز با استفاده از جنبه‌های تبلیغی و ترغیبی این مکتب، از نویسندگان سوسیالیست روسی، به‌ویژه ماکسیم گورکی تا چه میزان تاثیر پذیرفته‌است و اینکه ریشه‌های انقلاب ایران تا چه میزان به ریشه‌های انقلاب روسیه مشابهت دارد.
کلید واژگان: ریالیسم سوسیالیستی, ماکسیم گورکی, علی اشرف درویشیان, مادر, سال های ابری} -
از میان تمام منابع پیشامتنی در ادبیات فارسی و عربی، قرآن کریم به واسطه الهی بودن و تمایز ذاتی با آثار ساخته شده توسط انسان ها و اشتمال بر آیات و مضامین و قصص غنی و بی همتای خود کامل ترین سرچشمه برای الهام گیری شاعران و نویسندگان مسلمان به شمار می رود. برقراری روابط بینامتنی با قرآن مجید مستلزم تسلط بر زبان عربی و انس و آشنایی با قرآن کریم است. خاقانی و سعدی دو شاعر نامور زبان فارسی هستند که به لطف دارا بودن دو مزیت مذکور، علاوه بر اشعار پارسی به زبان تازی نیز اشعار شیوا و غرایی سروده اند. این دو شاعر در تازی سروده های خود نیز مانند اشعار فارسی روابط بینامتنی متعدد مشتمل بر تلمیح، اقتباس، تضمین و تحلیل با قرآن کریم داشته اند. در این مقاله که بر اساس روش تحلیلی و تطبیقی فراهم آمده، کوشیده ایم تا با ذکر نمونه هایی از اشعار عربی هر دو شاعر و ترجمه آن ها، شیوه های روابط بینامتنی میان قرآن کریم و اشعار عربی آنان را بررسی و چگونگی و بسامد کارکرد این شیوه ها را تبیین نماییم و مقایسه ای تطبیقی از این دیدگاه میان سروده های عربی آنان به عمل آوریم. با توجه به اینکه تا کنون مقاله ای به طور اخص به این موضوع نپرداخته است، انتظار می رود این پژوهش راهگشای تحقیقاتی از این دست باشد.
کلید واژگان: تلمیح, اقتباس, تضمین, حل, بسامد, تطبیق} -
کنایه از جمله صور خیال تصویرساز است. در اصطلاح آن است که لفظی گفته شود و معنی کنایی لفظ را اراده کنند و در عین حال معنی حقیقی ان نیز درست باشد. کنایه قرینه ای ندارد که بوسیله آن بتوان از معنای حقیقی به معنای کنایی پی برد و در این حالت برای رسیدن به معنای کنایی ذهن باید از لایه های معنی حقیقی، با استدلالی که در کنایه نهفته است به معنی کنایی دست یابد. برای رسیدن به معنی کنایی گاهی وسایط اندک است و گاهی بسیار که بر اساس همین وسایط کنایه به تلویح و رمز و ایما و تعریض تقسیم بندی می شود و همینطور قریب و بعید بودن کنایه هم مربوط به وسایط آن است. همچنین از نظر مفهوم نیز کنایه به سه گروه موصوف، صفت و اسناد چیزی به چیز دیگر که گاهی در مضمون مفهومی را اثبات و گاهی نیز نفی میکند تقسیم میشود. در این مقاله انواع کنایه در دیوان غزلیات نزاری قهستانی بررسی شده است.کلید واژگان: نزاری, غزل, کنایه}Journal of the stylistic of Persian poem and prose (Bahar Adab), Volume:12 Issue: 44, 2019, PP 273 -292Hallucination images is an allusion for image maker. There is not analog by which we can gain the bookish meaning from its true meaning; and in this way to gain the bookish meaning; mind should reach the bookish meaning among the true meaning layers and use the hidden reasoning within the allusion.To reach the bookish meaning; sometimes tools are few and sometimes a lot and based on tools we can divide allusion to allusion and mystery and intimination. Also knowing if an allusion is completely true or likely to be true is related to tools. By regarding the consepts; allusion is divided to three groups: descriptive and qualifiers and citing one thing to another thing that sometimes prove and some times contradict a concept within a content. In this eassay allusion is considered in Nazari Ghohestani lyric poems; and besides the mentioned the division; contents are analysied.Keywords: Nazari, Lyric Poems, Allusion}
-
نوع عناصری که شاعر حول موتیف (Motif) یا بن مایه های تصویرساز فرامی خواند، تا صورت های ذهنی (Image) را ترسیم کند، بستگی به قدرت و وسعت خیال شاعر دارد. بیدل از جمله شاعرانی بود که توانست با قدرت خیال خویش، عناصری پیرامون بن مایه های تصویرساز فراخواند، که در ظاهر ارتباطی میان آن عناصر و تداعی ها وجود نداشت؛ ولی در قلمرو خیال شخص بیدل، سبب خلق تصویرهای بدیع می شد؛ تجربه هایی که بیدل از عرفان و تصوف داشت، زمینه تصویرهای دور از ذهن را فراهم ساخت؛ و شاعر را در عصری که یافتن مضامین و معانی بیگانه هنر محسوب می شد، یاری کرد. «حیرت» حالتی بود که از راه تصوف و تفکر در دل شاعر عارف درآمد و راه را برای خلق مضامین بدیع و تداعی های دور و غریب هموار کرد. چنین حالتی برای بیدل چنان ارزشمند بود که رمز دو جهان را در متحیر شدن خلاصه کرد. مقاله حاضر که با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی است، درصدد آن است تا با آوردن تداعی ها حول محورعنصر تصویرساز «حیرت»، صورت های ذهنی بیدل را در رابطه با این عنصر نشان دهد و خواننده را در یافتن معنایی واحد یاری کند.کلید واژگان: بیدل دهلوی, عرفان, تصویر, تداعی, تحیر}
-
«صفت»،از مهم ترین وابسته های هر گروه اسمی به شمار می رود.با بررسی صفت ها در گونه های مختلف،با تکیه بر تفسیرهای فارسی،بخش عظیمی از ویژگی های ساختمان گروه اسمی در گذشته آشکار می شود. ویژگی هایی که به ویژه مترجمان،با ترجمه آیات قرآن مجید،هنرمندانه خلق کرده اند و تاکنون،در منابع دستور تاریخی ، سبک شناسی و فرهنگ ها،به بخش های مهم آن چندان پرداخته نشده است.در این مقاله می کوشیم تا به بررسی صفت ها از لحاظ «گونه شناسی» ،از قرن چهارم تا ششم با تکیه بر تفسیرهای فارسی بپردازیم و این سوال را پاسخ دهیم که آیا صفت ها را از لحاظ گونه های زبانی می توان بررسی و طبقه بندی کرد؟ و چه عواملی،متمایزکننده این صفت ها از یکدیگر هستند؟به همین منظور،تفسیرهایی چون ترجمه تفسیر طبری، تفسیر قرآن پاک، تفسیر تاج التراجم فی تفسیر قرآن الاعاجم ، تفسیری بر عشری از قرآن مجید،تفسیر قرآن مجید(نسخه کمبریج) ، بخشی از تفسیری کهن، بخشی از تفسیری کهن به پارسی،تفسیر گزاره ای از بخشی از تفسیر قرآن کریم (تفسیر شنقشی) ، تفسیر نسفی، تفسیر روض الجنان و روح الجنان و تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار را مورد بررسی قرارمی دهیم و آن گاه به نتیجه می رسیم که صفت ها،از لحاظ گونه شناسی در این آثار، قابل شناسایی و تقسیم بندی هستند.
کلید واژگان: تفسیرهای فارسی, دستور زبان, گونه شناسی, صفت های گونه ای, ساختمان صفت ها}“Adjective” is among the most important dependents of any nominal group. A large of nominal group structure’ features in the past can be learnt by examining different types of adjectives and approaching to Persian interpretations. These features are particularly created by crafted translators of Quranic verses, and so far, none of the historical structures, stylistics, and cultural references have addressed its important parts. The current research is an attempt to study adjective “typology” from 4th to 6th centuries with an approach to Persian interpretations. The question to be answered is whether it is possible to analyze and categorize adjectives from linguistic point of view? Which factors distinguish these attributes from each other? For this purpose, interpretations like Translation of Tafsir al-Tabari, An Interpretation Of The Holy Qur'an, An Interpretation Of Taj-Ul Tarajem Fi Tafsir-E Quran-Ul A’ajem, An Interpretation Of The Last Tenth Of The Holy Quran, An Interpretation Of The Holy Qur'an (Cambridge Version), Part Of The Ancient Interpretation, Part Of The Ancient Interpretation In Persian, A Classical Persian Commentary On The Qur‘An (Tafsīr-I Shunqushī), Nasafi Interpretation, Rawz Al-Jinan Wa Ruh Al-Jinan, and Kashf Al-Asrar Wa Udat Al-Abrar are reviewed to approve that, in these works of art, adjectives can be identified and categorized, typologically.
Keywords: Persian interpretations, Syntax, Typology, Typical adjectives, Structure of adjectives} -
تمیزت الصور الشعریه بالوان ومظاهر شتی فی ظل العصور الادبیه المختلفه. وتلک الصور الشعریه التی تتجلی فی الاشعار ما هی إلا ولیده سببین رئیسین: 1- المجتمع والظروف السیاسیه والاجتماعیه والثقافیه السائده آنذاک. 2- افکار الشاعر ومخیلته. اما الصور الشعریه فی اشعار بیدل فإنها ذات افق خیالی واسع. وعلی ما یبدو إن الشاعر کان یمزج بین التجربتین الحسیه والخیالیه معا حیث یعجز القارئ عن الحصول علی المعنی المقصود والدلاله الموحیه والصریحه لتلک الصوره، ما یمکن القول إن الجانب المعرفی والثقافی لدی القارئ هو ما یعینه فی إدراک المفاهیم الشعریه. تناول البحث دراسه منشا الصور الشعریه ونوعیتها فی شعر بیدل دهلوی، معتمدا علی مصادر المکتبات، متوصلا إلی ان الصوره الشعریه التی تکونت لدی الشاعر تختلف عن صور الشعر الکلاسیکی الفارسی من حیث المبدا والمنشا، ذلک لان مبدا الصور الشعریه فی الاشعار الکلاسیکیه مستوحی من عناصر واشیاء محسوسه قریبه من الفهم والإدراک، بینما الصور الشعریه التی تجلت فی شعر بیدل نشات من خلال الافکار الفلسفیه والصوفیه التی تتجسد فی لغه خاصه بها. وهذه اللغه تعرف ب"لغه الرویا" وهی لغه تتسم بالتعقید والغموض وفی النهایه تسبب تضییقا فی تحدید الصوره المعینه للمعنی المقصود.کلید واژگان: الاسلوب الهندی, الصوره الشعریه, بیدل دهلوی, منشا الصور الشعریه}Poetic images had different manifestations in different literary periods. Poetic images in the poems are products of two basic factors: 1. Society and political, social and cultural conditions governed on it; 2. Poet's thoughts and mentality that play crucial role in creating poetic images. Bidel's poetic images are the result of his imagination; he combines his sensory and mental experiences in such a way that the reader is not able to grasp a single and explicit meaning from them. The only device to understand his poems is the reader's knowledge. The present article, based on library resources, deals with the origins and nature of Bidel's poetic images. The results show that the origins of his images are intrinsically different from the images of Persian classical poets, because the origins of the classical poetry are tangible and understandable elements; whereas the origins of Bidel's poetic images are the result of his philosophical-mystical thoughts, uttered in a special language. This language is called 'the language of dream' that causes complexity and ambiguity, and consequently incertainty in the meaning.Keywords: Indian style, image, Bidel-e Dehlavi, the origin of the images}
-
کتب دینی و مذهبی از مهمترین ساختمایه های شعری و از سرشارترین سرچشمه های اثرپذیری شاعران در بیان عواطف درونی و افکار و اندیشه های آنان است. از میان کتابهای دینی، قرآن کریم به دلیل اشتمال بر معانی و مفاهیم عمیق، واژگان غنی و خصوصیات برجسته هنری و ادبی در جایگاه والاترین منبع دینی الهام بخش برای شاعران و نویسندگان مسلمان قرار دارد، آن چنان که ایشان در شعر خود با کلام الهی ارتباط بینامتنی برقرار کرده و از این سرچشمه سرشار در سطوح گوناگون مفهومی ، لفظی و اسلوبی بهره برده اند.خاقانی شروانی از جمله شاعرانی است که الفاظ و مفاهیم قرآن از اصلی ترین دستمایه های شعری او محسوب میشود.نتیجه مقاله پیش رو بیانگر آن است که رابطه بینامتنی با قرآن در قصاید خاقانی از بسامد بسیار بیشتری برخوردار است .از سوی دیگر رابطه بینامتنی اشاره ای و جزیی بیشتر از دیگر روابط بینامتنی مورد نظر خاقانی بوده است.کلید واژگان: قرآن کریم, خاقانی شروانی, رابطه بینامتنی, شعر}Journal of the stylistic of Persian poem and prose (Bahar Adab), Volume:11 Issue: 42, 2019, PP 285 -304Religious and religious books are one of the most important sources of poetry and one of the most influential sources of poets' influence on expressing their inner emotions and their thoughts and thoughts. Among the religious books, the Holy Quran is located in the place of the most inspiring religious source for Muslim poets and writers due to inspirational meanings and profound concepts, rich vocabulary and outstanding artistic and literary qualities, as it is in the poem of Divine Word Intertextious and have used this rich source at various levels of conceptual, verbal and slavic. Shearani's tales are among the poets whose words and concepts of the Qur'an are considered as the main sources of his poetry. The result of this article is that the intertextual relationship With the Qur'an in the Khaghani hangars there is much more frequency The other intertextual relationship has been a little more than other Khaghani intertextual relations.Keywords: The Holy Quran, Khaghani Shervani, IntertextualRelationship, Poem}
-
زبان یکی از ابزارهای اصلی در مشترک ساختن جهان «خود» با «دیگری» است و با اخلاق ارتباط دارد. هدف نگارندگان این مقاله این بوده است که با رویکردی پدیدارشناسانه، به منشا اخلاقی برخی بحث های مهم در مقالات شمس تبریزیبپردازند؛ مسائلی که فهم آن ها راهی به درک درست شخصیت شمس میگشاید؛ از همینروی، با بهکارگیری روش کتابخانهای و تحلیل محتوا ابتدا یکی از مهم ترین مفاهیم نزد او، یعنی انزوا را مطرح و دیدگاه او را درباره مسئولیت اخلاقی در برابر خود و دیگری و رابطه اخلاق و زبان از خلال گفته هایش بیان کردهایم. سپس ضمن بیان دو نوع بهره گیری او از زبان در قبال «دیگری» به این نکته پرداختهایم که چرا او گاه به ضرورت سخن گفتن در مقابل دیگری اعتقاد داشته و گاه قائل به برخوردی سلبی با زبان در قبال دیگری بوده است؛ سرانجام، انتقاد شمس نسبت به برخی عارفان پیش از او بهمثابه جنبه ای از گفتمان در ساحت اخلاق بررسیشده است.کلید واژگان: زبان عرفان, ساحت اخلاقی زبان, شمس تبریزی, گفتمان, مقالات}
-
تصاویر شعری در زمینه عناصر اجتماعی – سیاسی از جمله تصاویری است که در دوره های مختلف رنگ و جلوه-ای متفاوت داشته است. مقاله حاضر از جایگاه تصاویر اجتماعی –سیاسی که بسامد بالایی در شعر صائب دارد، سخن می گوید؛ تصاویری که حاصل خیال دورپرداز صائب، حول عنصری واحد است که از این طریق تجربه های ذهنی و حسی خویش را به تصویر می کشد. شاعر در دوره ای از ادب فارسی قرار دارد که برای دست یافتن به معنی و مضمون های بدیع و بیگانه به ناچار نیازمند داشتن گستره وسیعی از واژگان است؛ بنابراین هر عنصر و واقعه ای را دست مایه کار و هنر خویش قرار می دهد. از آنجایی که ارتباط مستقیمی با حکومت و دربار داشته، تاثیری پذیری او از شرایط حاکم دور از انتظار نخواهد بود؛ او از نزدیک به طور ملموس و عینی با امور و وقایع اجتماعی – سیاسی در ارتباط است، او این تجربه های حسی را با تجربه های ذهنی خویش می آمیزد و تداعی های دور و نزدیک را شکل می-دهد. و به این ترتیب مسئله تاثیر و تاثر پذیری از جامعه و شرایط حاکم بر آن، در شعر او امری کاملا طبیعی خواهد بود.کلید واژگان: سبک هندی, تصاویر شعری, خاستگاه تصاویر اجتماعی, خاستگاه تصاویر سیاسی}
-
درمیان کتاب های به جامانده از نثر صوفیه، نثر مقالات شمس تبریزی از کیفیتی خاص برخوردار است. زبان ویژه مقالات و حساسیتی که شمس در جای جای مقالات درباره زبان از خود نشان می دهد باعث شده است شاهد دیالکتیکی میان ساخت و معنای زبان باشیم که نتیجه آن شکل گیری نثری پیشرو نسبت به نثر هم عصران اوست. درمیان کارکردهای مختلف زبان شمس، کارکرد مجازی نثر از اهمیتی ویژه برخوردار است که آن را باید یکی از کارکردهای اصلی در گسترش مفاهیم زبانی مقالات به حساب آورد. ازاین رو، با توجه به نیازی که درباب بررسی ساختار مقالات به چشم می خورد، این مقاله با رویکردی فرمالیستی به کارکرد مجازی زبان پرداخته و دراین راه از نظریات رومن یاکوبسن درخصوص قطب استعاری و مجازی زبان بیشترین بهره را گرفته است. یاکوبسن با پذیرفتن نظریه سوسور درباره قراردادی بودن زبان و پذیرفتن دو محور جانشینی و هم نشینی در زبان، این موضوع را اضافه می کند که مجاز مرسل ازخلال رابطه مجاورت و محور هم نشینی کلمات، و استعاره ازخلال رابطه شباهت در محور جانشینی زبان صورت می بندد. او همچنین معتقد است که نثر از منشی مجازی درمقابل شعر که منشی استعاری دارد برخوردار است. با بررسی مقالات نیز می توان به این نتیجه رسید که نثر مقالات در قسمت هایی که قصد ارائه مفهومی خاص و ویژه درکار بوده از منشی مجازی درجهت ارائه مضمون سود برده است.کلید واژگان: مقالات شمس, نثر صوفیه, قطب استعاری, قطب مجازی}Among extant books of Sufis prose, the prose of Maqalat-e Shams-e Tabrizi has high and particular qualities. Its special language and the sensitivity that Shams shows in every point of his Maqalat regarding language makes us observe the dialectic between structure and meaning of language which is the results of forming a progressive prose compared to the prose of his contemporaries. Among the different functions of Shams language, metonymic function of prose has a special importance in Maqalat. Therefore, in order to discuss the form of Maqalat, in this article the metonymic language function is discussed, and in this way the theory of Roman Jakobson about metaphoric and metonymic pole of language has been used very much. Jakobson by accepting the theory of Saussure about the arbitrary aspects of language and also admitting two axes of replacing and companionship in language, adds that metonymy is formed by the relationship of proximity and companionship of words, but metaphor from the relationship of similarity in the replacement axis in language. By studying Maqalat we may conclude that its prose has used metonymy to present particular and special concepts.Keywords: Maqalat-e Shams-e Tabrizi, Sufi Prose, Metaphoric Pole, Metonymic Pole}
-
کیومرث در متون اسطوره ای ایران به عنوان نخستین انسان، نخستین پیامبر و نخستین پادشاه معرفی شده است. در متون فارسی و عربی بجا مانده از سده های نخستین پس از اسلام، اغلب کیومرث به عنوان نخستین پادشاه معرفی شده است. بنظر می رسد این وجه از شخصیت کیومرث بازمانده روایت ها و خدای نامه های غیر رسمی و غیر حکومتی پیش از اسلام بوده باشد که بیش تر در مناطق شرقی فلات ایران رواج داشته است و نسخه ای از آن در دسترس ما نیست. هم چنین در کتاب های دینی زرتشتی بجا مانده از سده های پایانی حکومت ساسانی و سده های آغازین پس از اسلام که به زبان پهلوی نگاشته شده است، کیومرث در هیات نخستین انسانی معرفی می شود که آفریده اهورامزداست و با پذیرش دین مزدیسنی از جانب او، سبب رستگاری نوع بشر می شود.
اما باید توجه داشت که تمام این روایت ها محصول تفکر موبدان و نویسندگان رسمی عهد ساسانیست. روایات پهلوانی شرق ایران نیز که کیومرث را به عنوان نخستین پادشاه سلسله پیشدادی معرفی می کند نیز به زمانی دورتر از روایات موبدان غرب ایران مربوط نمی شود. حال این سوال پیش می آید که آیا این روایات در زمان های پیش تر نیز به همین صورت بوده اند؟ آیا کیومرث در زمان های پیش تر نیز به عنوان نخستین انسان آفریده اهورامزدا معرفی می شده است؟ این مقاله تلاش دارد که نظریه ای را مطرح کند که در آن کیومرث بخشی از کهن الگوی اساطیری ازدواج مقدس «خدای آسمان» و «ایزدبانوی زمین» است که باعث رویش گیاهان یا زایش انسان ها از دل زمین می شود و به اعتقاد ما کیومرث در این اسطوره کهن، نام نطفه خدای آسمانی ست.
کلید واژگان: اسطوره, زمین, آسمان, کیومرث}In mythological texts, Kayumars is introduced as the first man, prophet and the first king. In Farsi and Arabic texts remaining from the first centuries after Islam, often he is introduced as the first King. It seems that this side of Kayumars’ character could be the remnants of the narratives and informal and non- governmental Khodaynamehs prior to Islam which was most common in the Eastern Iran and to which one has no access. Also in Zoroastrian books left behind from the last centuries of the Sassanid reign and the first centuries after Islam which was written in Pahlavi language, Kayumars appears as the first man created by Ahuramazda and upon his acceptance of the Mazdaei religion, he brings salvation to the mankind. However it must be taken into account that all these narratives are the outcome of the thought processes of the official writers and priests in the Sassanid era. The heroic narratives in the eastern Iran which recognizes Kayumars as the first king in the Pishdadi dynasty are not far from the priests’ narratives in the western Iran in terms of time. Now the question arises that whether these narratives in the earlier times were as such? Was Kayumars regarded as the first creature, created by the Ahuramazda in those first days? This article attempts to put forward a theory in which Kayumars is part of the mythological archetype of the sacred marriage between the “God of heavens” and the “Goddess of the Earth” that caused the growth of plants or birth of humans from the Earth’s core and it is believed that Kayumars in this ancient myth, is the name of the seed from the God of the heavens.Keywords: Myth, Earth, Heaven, Kayumars} -
عدم حمایت دربار صفوی از ادیبان و هنرمندان، سبب مهاجرت گسترده آنان به شبه قاره گردید. در مقابل استقبال گرم گورکانیان – امپراتوری مغول هند – از فارسی گویان و فارسی نویسان و تمامی ادیبان و هنرمندان ایرانی به این مهاجرت ها شدت بیشتری بخشید.
نفوذ فرهنگ ایرانی و زبان فارسی – که زبان رسمی دربار مغول هند بود - سبب شد تا کلیه فنون ادب بویژه فن فرهنگ نویسی در این دوره رونق خاصی یابد.
فرهنگ نویسی را در هند می توان به سه دوره: 1. قبل از مغول (قرن 7 تا 9ق) 2. مغول (قرن 10 تا 13ق) 3. پس از مغول یا دوره متاخر (قرن 14ق به بعد) تقسیم نمود. در دوره اول، فرهنگ نویسان تنها به جمع آوری الفاظ شعری پرداختند و به زبان گفتگو یا مکتوب توجهی نمی کردند. لذا فرهنگ های تالیف شده در این عهد «جامع» تلقی نمی شوند.
جدی ترین کار در خصوص فرهنگ نگاری فارسی در دوره دوم یعنی امپراتوری مغول صورت گرفته است. بهترین نمونه های کمال یافته را در این فن در فرهنگ این دوره – موضوع مقاله حاضر- می بینیم. دوره سوم یا دوره متاخر به عهد تسلط انگلیس بر سرزمین وسیع شبه قاره هند و جمع شدن بساط مغول هند اطلاق می گردد. در دوره ای که سلطه گران با جدیت هرچه تمام تر به جایگزینی زبان انگلیسی و حذف زبان رسمی فارسی اهتمام ورزیدند.
کلید واژگان: فرهنگ نویسی, مغول, شبه قاره, صفوی, مهاجرت}Lack of support of Safavid court of writers and artists made them to migrate to the Indian subcontinent. Gurkanis'(India's Mogul emperorship) warm welcome of Persian writers increased these migrations.The effect of Persian culture and language which was the official language of court contributed to the flourishing of all literary genres especially lexicography in this era. Lexicography can be categorized into three periods: first pre Moguls(7-9 century A.H.);second Mogul's era(10-13 century A.H.); third post Moguls(14 century A.H.). During the first period lexicographers relied merely on gathering poetic terms and disregarded vernacular or written language. Therefore, dictionaries written in this period are not deemed as comprehensive. The most serious works concerning lexicography are written during the second period, i.e. Mogul's emperorship. The most accomplished works in this genre –which is the subject of this paper-belong to this period. The third or recent period refers to the dominance of Britain over the continent and the disempowering of Moguls, a period in which the colonizers did their best to eliminate Persian language and substitute English language.Keywords: lexicography, Mogul, Indian subcontinent, Safavid, migration} -
در نوشتار حاضر سعی شده است، گزارشی مختصر از قیام بهرام چوبین در شاهنامه داده شود و دیدگاه فردوسی درباره ی چگونگی این قیام مطرح گردد. علاوه بر استفاده از شاهنامه ی فردوسی، نگاهی اجمالی به سایر منابع شده و مقایسه ای بین آن ها صورت گرفته است؛ و در این مقایسه نگاه خاص و منحصر به فرد فردوسی در قیام بهرام چوبین بررسی می گردد، زیرا فردوسی در بخش تاریخی شاهنامه با رسیدن به این داستان، دوباره روحیه ای حماسی به آن تنیده و توصیفات او از بهرام چوبین، یادآور قهرمانان بخش حماسی به خصوص رستم است. به همین سبب برخی گزارش ها و دیدگاه های او با سایر مورخین درباره ی این داستان متفاوت است.
کلید واژگان: فردوسی, شاهنامه, بهرام چوبین, هرمز, پرموده}In this article, it has been tried to present an account of Bahram Chobin’s rebellion as narrated in Shahnameh</em> as well as Ferdowsi’s point of view about the causes of the rebellion. In addition to Shahnameh</em>, we have had a look at other sources, and a comparative study has been carried out. In this comparative study, Ferdowsi’s unique view about Bahram Chobin’s rebellion has been discussed, for this story has been given a new epic feature by Ferdowsi, and his description of Bahram Chobin reminds us of other epic heroes, and Rostam in specific. Then it is for this reason that Ferdowsi’s account and viewpoints about Bahram Chobin are different from those of others.
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.