صابر قاسمی
-
This research aims to design a model for managing urban floods in Tehran. For this purpose,DSPIR model and Delphi panel (consensus of 18 experts) were used. In order to achieve effectivecriteria and indices, a researcher-made questionnaire was used, and to determine the validity andreliability of the questionnaire, Cronbach’s alpha method was used by SPSS, Version 21 software.Fuzzy AHP (Analytic Hierarchy Process) method was used to determine the weights of criteria aswell as classes of each criterion, and PLS (Partial Least Squares) method to fit the model. Theresults indicated that the model in connection with flood driving force in Tehran comprises 5components and 16 dimensions. Evaluation of goodness for model fit shows that GFI is equal to0.954, which is within the acceptable range. RMR is equal to 0.011, which is within the acceptablerange. TLI, CFI and IFI are 0.931, 0.987 and 0.986, respectively, all of which are within acceptableranges. CMIN/DF is equal to 4.255, and RMSEA is equal to 0.065, therefore, they are withinacceptable ranges. In general, the results of model analysis and evaluation showed that the modelhas the accuracy needed to simulate urban runoff and this model can be used for urban floodmanagement plans and design of urban flood drainage network in the studied area.
Keywords: Urban Flood, Environmental Management, DPSIE Model, Tehran City1 -
آلودگی خاک به ترکیبات نفتی در محدوده مناطق نفتخیز یک چالش مهم زیست محیطی محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف برآورد سطح آلودگی و ارزیابی ریسک زیست شناختی خاک به ترکیبات آروماتیک چند حلقه ای در محدوده میدان نفتی اهواز با استفاده از شاخص ERL، ERM و TEF در سال 1402 انجام شده است. منطقه مورد مطالعه شامل خاک محدوده 4 مرکز نفتی و محدوده کنترل در محدوده میدان نفتی اهواز بود. تعداد 20 نمونه خاک برداشت شد. برای اندازه گیری ترکیبات آروماتیک در خاک محدوده تاسیسات نفتی از روش HPLC استفاده شد. بنابر نتایج آروماتیک حلقوی Indene[1,2,3-cd]pyrene (IndPy) با 13.47 کم ترین میانگین PAH و آروماتیک حلقویPhenanthrene (Phen) با 721.54 میکروگرم بر کیلوگرم بیشترین میانگین PAH را در منطقه مورد مطالعه داشتند.نیز آروماتیک حلقوی Fluoranthene (Flu) بیشترین و Acenaphthene (Ace) کم ترین میزان ERM و آروماتیک حلقوی Anthracene(Ant) بیشترین و Acenaphthene (Ace)کم ترین میزان ERL را در محدوده مورد مطالعه دارا بودند.حضور ترکیبات آروماتیک چندحلقه ای در قسمت های سطحی و عمقی خاک و ته نشینی آن ها در محیط های پذیرنده علاوه بر اینکه باعث بروز اثرات مخرب محیط زیستی و بهداشتی می شود؛ بازسازی و احیای این محیط ها نیازمند صرف زمان، هزینه و انرژی بسیار است.
کلید واژگان: آلودگی خاک, ترکیبات نفتی, هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (Pahs), ERM, ERL, TEFIntroductionPolycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are of greater concern among petroleum hydrocarbons due to their toxicity, low evaporation, resistance to microbial degradation, and high tendency to form deposits. Oil spills usually hurt soil biodiversity. Most soils containing bacteria that can absorb high amounts of hydrocarbons may have the ability to reduce aliphatic and aromatic hydrocarbons. Researchers have concluded that soil containing 2-3% crude oil has the highest number of microorganisms compared to typical soils. It is also reported in research that 8 months after soil contamination with oil, oil-degrading bacteria grew 10 times and accounted for about 5% of the soil microbial population. The presence of petroleum hydrocarbons in the soil leads to major changes in its physicochemical and biological properties. For example, with the entry of sewage, the TDS of the soil usually increases, which leads to a decrease in soil fertility. According to Aniagor et al., oil pollution remains in the soil for more than a hundred years. Soil pollution with petroleum substances is considered one of the world's environmental problems. The accumulation of oil pollutants in the environment has caused a lot of challenges because the soil contaminated with these compounds is unfavorable for agricultural, industrial, or recreational purposes, and it is also considered a potential source for polluting surface and underground water. Therefore, this research was conducted to investigate the level of contamination and assess the biological risk of soil to polycyclic aromatic compounds in the Ahvaz oil field using ERL, ERM, and TEF indices.
Materials and methodsThe current descriptive-applied research was conducted in 1402. The studied area includes the soil of 4 oil centers (an oil exploitation, a desalination unit, an oil rig, and an oil pump house) in the southwest of Iran. Samples were taken from 20 locations within 4 oil centers (5 samples within each oil center) with three repetitions. For this purpose, topsoil was removed from 20 stations in the study area using a grab van with a cross-sectional area of 0.1 square meters using a winch tool from a depth of 10 to 14 cm.
Results and discussionResults of Concentration of PAH in soil samples
The total amount of PAHs among the sampling areas ranges from 9.87 to 2632.688 μg/kg, with an average of 2373.44 μg/kg. The average concentration of compounds with low molecular weight (LMW two and three rings) is 347.152 μg/kg and the average concentration of compounds with high molecular weight (HMW four, five, and six rings) is 60.24 μg/kg. In general, the classification based on the total concentration for PAHs in sediments includes 3 groups: if the total concentration is more than 500 μg/kg as highly polluted, the total concentration is between 250 and 500 μg/kg is moderately polluted and if the concentration is less than 250 μg/kg If it is a kilogram, the pollution is insignificant. Qualitative effects guidelines are also used to correlate effects and total and individual PAH chemical concentrations. Based on this, 30.4% of the stations had very high pollution, 15.17% of the stations had moderate pollution and the rest had low pollution levels.
It was determined that the cyclic aromatic Indene[1,2,3-cd]pyrene (IndPy) with 13.47 has the lowest average PAH and the cyclic aromatic Phenanthrene (Phen) has the highest average PAH with 721.54 μg/kg in the studied area. Also, it was found that Fluoranthene (Flu) and Acenaphthene (Ace) have the lowest ERM. It should be noted that the ERM index could not be calculated for the rest of the cyclic aromatics. Based on the results, Anthracene (Ant) and Acenaphthene (Ace) have the lowest ERL. It should be noted that the ERL index could not be calculated for the rest of the cyclic aromatics. High concentrations of PAHs in soil can have harmful effects on the environment and human health. Due to their lipophilic properties, these compounds are easily accumulated in fat tissues and are transferred to living organisms through the food chain. Studies have shown that some PAHs can be carcinogenic and increase the risk of various types of cancer by causing genetic changes in cells. In addition, the presence of PAHs in aquatic environments can lead to a decrease in water and soil quality and affect aquatic life by affecting biological processes such as photosynthesis and cellular respiration.ConclusionContinuous and accurate monitoring of PAH concentration in soils and waters near oil centers is of great importance. This monitoring can help identify sources of pollution and assess environmental risks. Also, the development and implementation of pollution management programs that include the use of cleaner technologies, improvement of wastewater treatment processes, and leakage control can help reduce the pollution load of PAHs. Education and increasing public awareness about the dangers of PAHs and the importance of protecting the environment are also other necessary measures in this field.
Keywords: Soil Pollution, Petroleum Compounds, Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (Pahs), ERM, ERL, TEF -
سابقه و هدف
خانواده مرغابیان (Anatidae) به دلیل رفتار مهاجرتی، پراکنش وسیع و تراکم جمعیت زیاد به عنوان شاخص زیستی تالاب ها به شمار می روند. تالاب های حوضه بختگان شامل سه تالاب بختگان، طشک و کمجان در استان فارس از زیستگاه های مهم گونه های مرغابیان در فلات مرکزی ایران است. هدف از این تحقیق ارزیابی روند نوسان های جمعیت زمستان گذران خانواده مرغابیان در تالاب های حوضه بختگان در بازه بلند مدت 52-ساله از سال 1967 تا 2018 میلادی (1397-1346 شمسی) است.
مواد و روش هاجمعیت و تنوع مرغابیان از داده های 52-ساله سرشماری سازمان حفاظت محیط زیست به دست آمد. برای بررسی وضعیت کنونی زیستگاه، روایی داده ها و پایش جمعیت های مرغابیان از نتایج مطالعات میدانی در سال 2019 (1398-1397) استفاده شد. از 21 گونه مرغابیان در تالاب های بختگان، نه گونه با جمعیت بیش از 50 فرد در سال و در حداقل 20 سال مشاهده، به همراه گونه آسیب پذیر اردک سرحناییAythya ferina به تفضیل بررسی شدند. روند سالانه جمعیت کل مرغابیان، تعداد گونه ها در هر سال، سهم مرغابیان از جمعیت و تنوع پرندگان آبزی تالاب های بختگان و روند آماری نوسان جمعیتی گونه ها تجزیه و تحلیل شدند. روند نوسان های بلند مدت جمعیت گونه های مرغابیان با استفاده از بسته آماری RTRIM و کاربرد شاخص های چندگونه ای MSI محاسبه شد.
نتایج و بحث:
در مجموع 21 گونه از مرغابیان از جمله گونه در خطر انقراض (EN) اردک سرسفید Oxyura leucocephala ، گونه های آسیب پذیر (VU) اردک مرمریMarmaronetta angustirostris و اردک سرحنایی و گونه نزدیک تهدید (NT) اردک بلوطیAythya nyroca در تالاب های حوضه بختگان شناسایی شدند. میانگین جمعیت مرغابیان در دوره 31-ساله (2008-1988) بیش از 169000 فرد بود ولی در ده سال پایانی (2018-2009) به 6623 فرد کاهش یافته است. بیشترین تعداد جمعیت کل مرغابیان در سال 1995 با 632510 فرد و کمترین تعداد هم با 1135 فرد در سال 2016 بوده است. بیشترین و کمترین تعداد گونه نیز در سال های 2000 و 2010 به ترتیب با 13 و سه گونه بود. روند آماری نوسان جمعیت نشان داد که غاز خاکستری Anser anser در بلند مدت دارای کاهش شدید با شیب 21- درصد، تنجه Tadorna tadorna دارای کاهش شدید (4/8- درصد)، آنقوت Tadorna ferruginea با جمعیت پایدار و شیب صفر درصد، اردک سرسبزAnas platyrhynchos و خوتکای اوراسیایی Anas crecca دارای کاهش شدید به ترتیب با شیب 1/12- درصد و 5/6- درصد بوده است. نتایج بیان گر سهم بالای تالاب های بختگان برای گونه های مرغابیان طی دهه های 1990 تا اوایل دهه 2000 در تالاب های استان فارس بود ولی در 15 سال گذشته، جایگاه خود را از دست داده است. این تالاب ها در گذشته زیستگاه جوجه آور تابستانه برای اردک مرمری بودند ولی در سال های اخیر، گزارشی از جوجه آوری آن دریافت نشده است. کاهش تراز آبی، خشک شدن پهنه های آبگیر و دگرگونی متغیرهای زیستگاهی از مهم ترین عوامل کاهش جمعیت و تنوع مرغابیان بوده است.
نتیجه گیریخانواده مرغابیان بیش از 30 درصد تنوع گونه ها و بیش از 53 درصد جمعیت کل پرندگان آبزی تالاب های بختگان را دارا هستند. در حال حاضر تنها در بخش کوچکی از تالاب طشک در محدوده چشمه گمبان امکان زمستان گذرانی برای مرغابیان وجود دارد. بازسازی، احیاء و حفاظت مستمر و اثربخش از زنجیره تالاب های حوضه بختگان مستلزم اختصاص آب مورد نیاز از منابع آبی متنوع برای پایداری زیستی آن است. در صورت افزایش سطح و عمق پهنه های آبی، احتمال افزایش جمعیت و تنوع مرغابیان غواص و ماهی خوار مورد انتظار است. به دلیل اهمیت مشارکت ذینفعان در برنامه های حفاظت و احیاء تالاب ها لازم است با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، نسبت به تخصیص حق آبه زیستی و حفاظت مشارکتی از تالاب اقدام نمود.
کلید واژگان: روند جمعیت, سرشماری, بسته آماری RTRIM, شاخص تغییرات گونه ای, طشکIntroductionAnatidae family is considered as a biological indicator of wetlands due to their migratory behavior, wide distribution and high population density. Three wetlands of the Bakhtegan basin, namely Bakhtegan, Tashk and Kamjan in Fars province, are important habitats for Anatidae in the central plateau of Iran. The purpose of this research was to evaluate fluctuations in the wintering population of the Anatidae family in wetlands of the Bakhtegan basin in a long-term period of 52 years from 1967 to 2018.
Material and methodsData on the population and diversity of waterbirds were obtained from a 52-year census data of the Department of the Environmental of Iran. Results of field studies in 2019 were also used to investigate their current habitat condition, data validation and monitoring of Anatidae populations. Of 21 Anatidae species recorded in Iran, nine species with a population of more than 50 individuals per year and observed at least 20 years, were investigated along with the Vulnerable species (VU) of Common Pochard Aythya ferina. Annual changes in the total population of waterbirds, the number of species in each year, the proportion of Anatidae in the population and the diversity of waterbirds in Bakhtegan wetlands and the statistical trend of population changes of species were analyzed. Trend of long-term changes in the population of Anatidae species were calculated using the RTRIM statistical package and Multi-species Indicators (MSI).
Results and discussionA total of 21 of Anatidae species, including Endangered species (EN) of White-headed Duck Oxyura leucocephala, Marbled Duck Marmaronetta angustirostris (VU) and Common Pochard (VU) and Near Threatened species (NT) of Ferruginous Duck Aythya nyroca were identified in the wetlands of Bakhtegan basin. The average population of Anatidae in a 31-year period (1988–2008) was more than 169,000 individuals, but in the last ten years (2009–2018), it decreased to 6,623 individuals. The highest number of total population was in 1995 with 632,510 individuals and the lowest with 1,135 individuals in 2016. The highest and lowest number of species were in 2000 and 2010 with 13 and 3 species, respectively. The statistical trend of the population changes showed that the Greylag Goose Anser anser faced a steep decline in the long-term with a slope of -21%, the Shelduck Tadorna tadorna with a steep decline (-8.4%), the Ruddy Shelduck Tadorna ferruginea with a stable population and zero percent, the Mallard Anas platyrhynchos and the Eurasian Teal Anas crecca with a steep decline and slope of -12.1% and -6.5%, respectively. Trend of changes in the last ten years for the Greylag Goose was stable (0.1%), Shelduck with an uncertain state (4.8%), Ruddy Shelduck and Mallard with a decrease and a slop of -3.8% and -9.4%, respectively, and Eurasian Teal with a strong increase (48.9%). The results indicate that Bakhtegan wetlands had a high proportion of waterbirds during the 1990s to the early 2000s, but it has lost its position in the last 15 years. Bakhtegan wetlands used to be the breeding habitat for Marbled Ducks, but there have been no reports of its breeding in recent years.The reduction of water level, drying wet areas and changes in habitat variables have been the most important factors in reduction of the population and diversity of Anatide species.
ConclusionThe Anatidae family has more than 30% of species diversity and more than 53% of the total population of waterbirds in Bakhtegan wetlands. Currently, it is possible for birds to spend the winter in only a small part of Tashk wetland in the area of Gamban spring. Reconstruction, restoration and making continuous and effective protection of the wetland chain of Bakhtegan Basin requires allocating the required water from diverse water sources for its biological sustainability. In the case of increasing the level and depth of these water areas, the possibility of increasing the population and diversity of diving ducks and Mergus species is expected. Due to the importance of the participation of stakeholders in the protection and restoration of wetlands, it is necessary to take action regarding the allocation of biological water rights and participatory protection of wetlands according to the social, economic, cultural and political conditions.
Keywords: population trend, Census, RTRIM Statistical Package, Multi-species Indicator, Taskh -
نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 38، پاییز و زمستان 1401)، صص 47 -60دومین زیستگاه غنی کره زمین پس از جنگل های استوایی به اکوسیستم های مرجانی اختصاص دارد. این زیست بوم در تعادل بخشیدن به میزان کربن و نیتروژن، حفظ خطوط ساحلی در برابر تخریب ناشی از هجوم مداوم امواج، طوفان، سیل، ایجاد محیط زیست دریایی، مواد مغذی برای زنجیره غذایی و هچنین تعادل بخشیدن به سیستم ظریف طبیعت بسیار تاثیرگذار است. امروزه استخراج، بهره برداری و حمل ونقل نفت، نقش به سزایی را در تخریب سواحل مرجانی خلیج فارس برجای گذاشته است. نمونه های رسوبات دریایی و ساحلی جزایر مرجانی قشم، هنگام و لاوان از عمق حدود 5-0 سانتی متری بستر به طور تصادفی طبق روش MOOPAM جمع آوری و غلظت هیدروکربن های نفتی کل توسط دستگاه UVF بر حسب میکروگرم بر گرم رسوب اندازه گیری شد. نوع بافت رسوبات نشان داد بالاترین درصد ذرات دانه ریز (سیلت+رس) در رسوبات دریایی و ساحلی جزیره لاوان به ترتیب 51/58 و 51/01 درصد است. میانگین غلظت های تشخیص داده شده TPH پایین تر از مقدار زمینه خطر زیست محیطی (4 میکروگرم بر گرم) می باشد. بیشترین غلظت هیدروکربن های نفتی در ایستگاه های دریایی و ساحلی رسوبات جزیره لاوان مشاهده شد که می تواند به دلیل تاسیسات و فعالیت های نفتی و شناورهای صیادی در این جزیره باشد. همچنین ارزیابی خطر زیست محیطی ناشی از آلودگی TPH بر موجودات آبزی با استفاده از شاخص های دستورالعمل های کیفیت رسوب و ضریب آلودگی نشان داد که رسوبات مورد مطالعه فاقد هرگونه اثرات بیولوژیک نامطلوب بر موجودات آبزی هستند. بهره برداری ها، حمل ونقل دریایی، نشت نفت و مشتقات آن یکی از عمده ترین دلایل نابودی و اثرات اکولوژیک منفی بر آبسنگ های مرجانی خلیج فارس می باشد که این چالش ضرورت حفاظت از مناطق ساحلی و محیط زیست دریایی را با رویکرد توسعه پایدار آشکارتر می سازد.کلید واژگان: آلودگی محیط زیست, اکوسیستم حساس, خلیج فارس, هیدروکربن های نفتی کل (TPHs)The second richest habitat on the planet after tropical forests is dedicated to coral ecosystems. This ecosystem plays a significant role in balancing the amount of carbon and nitrogen, maintaining coastlines against destruction caused by continuous waves, storms, floods, creating a marine environment, nutrients for the food chain, and also balancing the delicate system of nature. Today, the extraction, exploitation and transportation of oil have left the biggest role in the destruction of the coral coasts of the Persian Gulf. Samples of marine and coastal sediments of Qeshm, Hengam and Lavan coral islands from a depth of about 0-5 cm were randomly collected according to the MOOPAM method and the concentration of total petroleum hydrocarbons was measured by UVF device in μg/g of sediment. The texture type of sediments indicated that the highest percentage of fine particles (Silt+Clay) in marine and coastal sediments of Lavan Island is 51.58% and 51.01%, respectively. The average detected concentrations of TPH are lower than the environmental risk background value (4 μg/g). The highest concentration of petroleum hydrocarbons is observed in the marine and coastal sediment stations of Lavan Island, which can be due to the facilities and activities of oil and fishing vessels in this island. Also, the assessment of the environmental risk caused by TPH pollution on aquatic organisms using indicators of sediment quality guidelines (SOGs) and contamination factor (Cf) showed that the investigated sediments do not have any adverse biological effects on aquatic organisms. Exploitation, marine transportation, oil spills and its derivatives are considered as one of the main reasons for the destruction and negative ecological effects on the coral reefs of the Persian Gulf, which this challenge of the need to protect the coastal areas and the environment makes marine life more obvious with a sustainable development approach.Keywords: Sensitive ecosystem, Persian Gulf, Environmental pollution, Total Petroleum Hydrocarbons (TPHs)
-
این مطالعه با هدف شناسایی نوع و فراوانی ذرات میکروپلاستیک دربافت نرم گونه های زیستی میگوی موزی در سواحل خلیج فارس انجام گرفت. پنج ایستگاه درامتداد سواحل غربی بندرعباس که سطوح مختلف صنعتی شدن و شهرنشینی در آن ها دیده می شود، انتخاب شد. یک ایستگاه نمونه برداری درساحل بندرمعلم نیز به عنوان نمونه شاهد انتخاب گردید. مراحل آماده سازی و هضم نمونه ها جهت جداسازی ذرات میکروپلاستیک با استفاده ازروش شناورسازی، پس از جمع آوری و بیومتری نمونه های زیستی انجام شد. سپس ویژگی های میکروپلاستیک ها ازجمله شکل، رنگ، اندازه و نوع ذرات توسط میکروسکوپ و طیف سنج مادون قرمز تبدیل فوریه مورد بررسی قرار گرفت. برای اطمینان از صحت سنجش و میزان بازیابی روش پیشنهادی، نمونه های اسپایک ماتریس تهیه و تحت همان روشی که برای نمونه های اصلی مورد استفاده قرار گرفت، تجزیه و تحلیل شدند. اشکال شناسایی شده شامل فیبر، قطعه و فیلم بودند که میکروپلاستیک های فیبر و فیلم به ترتیب بیش ترین و کم ترین شکل شناسایی شده در گونه مورد مطالعه بود. ذرات شناسایی شده در سه دسته 25-0/45، 250-25 و 500-250 میکرو متر طبقه بندی شدند که اکثر ذرات (66%) در محدوده اندازه 25-0/45 میکرومتر قرار گرفتند و دارای رنگ های سیاه و آبی بودند. علاوه بر این پلیمرهای پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی اتیلن ترفتالات، پلی استایرن و پلی آمید رایج ترین پلیمرهای شناسایی شده بودند. میانگین فراوانی میکروپلاستیک ها در نمونه های بررسی شده میگوی موزی در سواحل غربی بندرعباس 1/23±2/57، و در ساحل بندرمعلم 1/15±1/57 ذره در گرم بود. نتایج حاصل از آنالیز همبستگی نشان دادند که بین فراوانی ذرات میکروپلاستیک در بافت نرم نمونه های زنده مورد بررسی و اندازه بدن آن ها (وزن و طول) همبستگی مثبتی در سطح 0/01 وجود دارد. تمامی نمونه های بررسی شده حاوی میکروپلاستیک بودند که با توجه به این که میگوی موزی نقش مهمی در زنجیره غذایی مردم منطقه ایفا می کند، می تواند بالقوه مشکلات بهداشتی زیادی را در دراز مدت ایجاد نماید.
کلید واژگان: میکروپلاستیک, میگوی موزی, خلیج فارس, بندرعباس, بندر معلمThe aim of this study was to identify the type and frequency of microplastic particles in the soft tissue of banana shrimp species on the shores of the Persian Gulf. Five stations along the west coast of Bandar Abbas with different levels of industrialization and urbanization were selected. A sampling station on the beach of Bandar Moallem was also selected as a control sample. Preparation and digestion of samples for separation of microplastic particles using flotation method were performed after collection and biometrics of biological samples. Then the properties of microplastics such as shape, color, size and type of particles were examined by microscope and Fourier Transform Infrared Spectroscopy-FTIR. To ensure the accuracy of the measurement and the recovery rate of the proposed method, spike matrix samples were prepared and analyzed under the same method as for the original samples. The identified forms included fiber, part and film that fiber and film microplastics were the highest and lowest forms detected in the studied species, respectively. The detected particles were classified into three categories: 0.25-45, 25-250 and 250-500 micrometers. Most of the particles (66%) were in the size range of 0.45-25 micrometers and had black and blue colors. In addition, the polymers of polyethylene, polypropylene, polyethylene terephthalate, polystyrene and polyamide were the most common polymers identified. The average frequency of microplastics in the studied samples of banana shrimp on the west coast of Bandar Abbas was 2.57±1.23, and on the coast of Bandar Moallem was 1.57±1.15. The results of correlation analysis showed that there is a positive correlation between the frequency of microplastic particles in the soft tissue of the studied samples and their body size (weight and length) at the level of 0.01. All the samples contained microplastics, which due to the fact that banana shrimp plays an important role in the food chain of the people in this region, can potentially cause many health problems in the long run.
Keywords: Microplastic, Penaeus merguiensis, Persian Gulf, Bandar Abbas, Bandare Moalem -
سمندر ایرانی (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) یکی از خزانه های ژنتیکی منحصر به فرد دوزیستان ایران است که جنگل های هیرکانی شمال ایران آخرین حد پراکنش جنوب غربی آن در آسیا می باشد. تا سال 2019 دو گونه مجزا شامل سمندر ایرانی P. persicus در غرب و مرکز و سمندر گرگانی P. gorganensis در شرق هیرکانی معرفی شده بود ولی بر اساس داده های توالی یابی NGS و فیلوژنتیکی این سمندرها به گونه واحد سمندر ایرانی Paradactylodon persicus تعلق دارند. جمعیت شرقی در معرض انقراض (CR) و جمعیت مرکزی و غربی در معرض تهدید (NT) فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار داشته و طرح ریزی برنامه های حفاظتی آن ضروری می باشد. این پژوهش بر اساس دستورالعمل پیشنهادی کارگروه بقاء گونه های اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN/SSC)، به شناسایی تهدیدها و اقدام های مدیریتی در قالب برنامه های راهبردی حفاظت و مدیریت جمعیت سمندر ایرانی می پردازد. مهمترین تهدیدهای گونه شامل جمع آوری نمونه، حضور جانوران اهلی و وحشی، تخریب چشمه ها، کمبود منابع آبی (کم شدن جریان آب) و دسترسی آسان به زیستگاه می باشد. از مهم ترین راهبرهای حفاظت و مدیریت سمندر ایرانی می توان به 1) شناسایی تهدیدها و ارایه راهکارهای کاهش اثرات هر تهدید بر گونه و زیستگاه، 2) شناسایی زیستگاه های جدید، پایش جمعیت و ارزیابی وضعیت زیستگاه، 3) انجام مطالعات علمی جنبه های مختلف زیستی و بوم شناختی و ایجاد پایگاه داده و 4) ارتقاء سطح آگاهی ها، دانش و جلب مشارکت ذی نفعان در حفاظت از گونه و زیستگاه هستند. نتایج این مطالعه در مدیریت زیستگاه و جمعیت سمندر ایرانی، کاهش اثرات تهدید، بازنگری برنامه های مدیریتی و توسعه حفاظت مشارکتی کاربرد خواهد داشت.کلید واژگان: سمندر ایرانی, غار شیرآباد, جنگل های هیرکانی, تهدیدهای زیستی, راهبردهای حفاظتیPersian Salamander (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) is one of the unique genetic treasures of Iranian amphibians whose Hyrcanian forests of northern Iran are the last end of its southwestern distribution in Asia. Until 2019, two separate species including the Iranian Salamander P. persicus in the west and center and the salamander of Gorgani P. gorganensis in the east of Hyrcania were introduced, but based on the NGS and phylogenetic sequencing data, these salamanders are classified as the single species of the Iranian salamander Paradactylodon persicus. The eastern population is Critically Endangered (CR) and the central and western population is Near Threatened (NT) on the red list of the International Union for Conservation of Nature (IUCN), and it is necessary to planning of conservation programs. Based on the guidelines proposed by Species Survival Working Group of the International Union for Conservation of Nature (IUCN/SSC), this research identifies the threats and provides management plan in the form of strategic programs for the conservation and management of the Iranian Salamander population. The most important threats to the species include sample collection, the presence of domestic and wild animals, destruction of springs, lack of water resources (decreased water flow) and easy access to the habitat. The most important strategies for the conservation and management of Iranian Salamanders is 1) to identify threats and provide solutions to reduce the effects of each threat on the species and habitat, 2) identify new habitats, monitor the population and assess the status of the habitat, 3) scientific studies on various biological and ecological aspects, and create a database and 4) raising the level of awareness, knowledge and attracting the participation of stakeholders in the conservation of the species and habitat. The results of this study will be used in the management of Iranian Salamander habitat and population, reducing the effects of threats, revising management plans and developing cooperative conservation.Keywords: Iranian Salamander, Shirabad cave, Hyrcanian forests, biological threats, conservation strategies
-
Background
Formalin and Hexamine are an important chemicals used widely in industry and the issue of their pollution is often taken into account. The aim of this study, the environmental effects of formalin and hexamine production process in Gameron Petro Industry complex have been investigated using life cycle assessment method.
MethodsThis study have been investigated according to ISO 14040, using Life Cycle Assessment (LCA) method and SimaPro software 9 and methods of evaluation of Eco-indicator99, IMPACT2002+ and EDIP2003. The functional unit studied is 1 ton of product (800 kg hexamine plus 200 kg formalin) in this complex.
ResultsThe study of the obtained results shows that ammonia is the most influential input material in creating the consequences of climate change, radiation and toxicity. In respiratory inorganics, the contribution of ammonia and methanol is the same. In other outcomes, methanol is the dominant input. By examining the effect classes, it is determined that the effect of methanol and ammonia on human health is approximately equal. Ammonia has effect on ecosystem toxicity and methanol, among all inputs, in creating the category of resource consumption effect. The total values of the effect classes are 0.001636 DALY, 2038.305 PDF.m². year, 2091.536 Kg CO2 equivalents and 61.87139MJ surplus.
ConclusionExamination of the results shows that in the life cycle of formalin production, and hexamine, methanol is the dominant input in creating environmental impacts. After that, ammonia, diesel and electricity are the effective inputs in the production life cycle of these products.
Keywords: life cycle assessment, Methanol, Ammonia, chemical, SimaPro Software -
هدف از تحقیق حاضر، تحلیل نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت ها در حفاظت از خرس سیاه بلوچی در جنوب استان کرمان با استفاده از رویکردهای کمی و کیفی و ارایه برنامه مدیریت راهبردی پایدار جهت حفظ و بقای این گونه است. با استفاده از پرسشنامه، فهرست عوامل محیط داخلی و خارجی مدیریت محیط زیستی جمعیت خرس سیاه در استان کرمان تدوین شد. میزان اهمیت نسبی این عوامل وزن دهی شده و ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی ترسیم و سپس با تشکیل ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی، راهبردهای مختلف اولویت بندی شدند. به طورکلی، تعداد 11 نقطه قوت داخلی، 4 نقطه ضعف داخلی، 5 فرصت خارجی و 4 تهدید خارجی، شناسایی شد. نمره نهایی ماتریس عوامل داخلی (2/0418=IFE) نشان می دهد که نقاط ضعف بیشتر از نقاط قوت بوده و نمره ماتریس عوامل خارجی (2/07462=EFE) نشان می دهد که در حل مشکل تعارض، تهدیدهای بیشتری نسبت به فرصت ها وجود دارد. نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی موقعیت و ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی نشان داد که راهبردهای تدافعی برای حفاظت از خرس سیاه بلوچی در جنوب کرمان لازم است. اجرای مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های توسعه ای و عمرانی در مناطق زیستگاهی خرس سیاه به عنوان اولین اولویت راهبردهای تدوین شده، تعیین شد.
کلید واژگان: مدیریت راهبردی پایدار, برنامه ریزی استراتژیک کمی, راهبردهای تدافعی, خرس سیاه آسیاییThe purpose of this study was to analyze the strengths, weaknesses, threats and opportunities in the conservation of Baluchistan black bear in the south of Kerman province using the quantitative and qualitative approaches and presenting the sustainable strategic management program for conservation of this species. Using questionnaire, a list of internal and external environmental factors was compile. The relative importance of these factors was weighted and the Strategic Position and Action Evaluation (SPACE) matrix were drawn and then, the various initial strategies were quantified with the formation of the strategic planning matrix. A total of 11 internal strengths, 4 internal weaknesses, 5 external opportunities and 4 external threats were identified. The final score of the internal factors matrix (IFE = 2.01418) shows that, the weaknesses are more than the strengths and the score of the external factors matrix (EFE = 2.07462) shows that there are more threats than opportunities in solving the conflict problem. The results of the SPACE matrix showed that the defensive strategies should be used for the protection of the Black bear in the south of Kerman province. Implementation of environmental assessment studies for development projects in the Black bear habitats was determined as the first modified solution.
Keywords: Kerman Province, Defensive Strategies, Baluchistan Black Bear, QSPM, SWOT -
In order to fundamentally solve the critical environmental problems, macro and infrastructural perspectives of rational development should be designed in accordance with the rules of environmental protection. Constructing the proper performance measurement systems in every kind of otganizations has had the promising interest in university studies and many researchers have followed it. This research intends to compare and rank four evaluation performance models for using in gas refineris. To achieve a desired model in this study, the main method is grounded theory. The statistical population of research was created by 20 professionals and HSE managers of gas refineries who had experience and skills. The normal score was estimated on the basis of the weight obtained from AHP to apply the TOPSIS process and prioritize the models. The pairwise comparison matrix of four research models including the balanced scoring card, European foundation for quality management business excellence model, Iran national quality award, and environmental performance evaluation depicted that the geometric mean of the evaluation criteria includes the capablity to quantify qualitative data for environmental performance, facilitating, efficient impelementing, structuring, as well as mapping a roadmap of organization maturity to select an environmental performance estimated 1.22, 0.90, 0.95, and 0.96, respectively. Also, normal weights of these four criteria are estimated 0.3039423, 0.2242449, 0.2347026, and 0.2371102, respectively. The findings resulting from prioritizing the organization's environmental performance evaluation (EPE) models based on TOPSIS depicted that the suggested model with a relative proximity to 99% is the first priority of EPE for the gas refinery.
Keywords: Gas refinery, Environmental Performance Evaluation, model, AHP, TOPSIS -
این مطالعه با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین (مس، وانادیوم، سرب و نیکل) در نمونه های آب، رسوبات و بافت عضله و کبد ماهی شورت (Sillago sihama) در خورموسی، استان خوزستان انجام شد. نمونه ها در دو فصل زمستان (1391) و تابستان (1392) به صورت تصادفی از 3 ایستگاه برداشت و غلظت میزان فلزات سنگین با استفاده از روش طیف سنجی جذب اتمی (AAS) اندازه گیری شد. بر اساس نتایج تحقیق، شاخص زیستی کبد برای این چهار عنصر در فصل زمستان به ترتیب 33/183، 05/0، 29/0 و 35/2 و در فصل تابستان به ترتیب 7/21، 07/0، 25/0 و 05/1 و شاخص تجمع زیستی بافت ماهیچه در فصل زمستان به ترتیب 130، 02/0، 07/0 و 45/1 و در فصل تابستان به ترتیب 3/18، 02/0، 07/0 و 49/0 محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه خطی معنی داری بین غلظت عناصر سنگین در رسوب با میزان تجمع فلزات در بافت عضله و کبد ماهی شورت دیده می شود. بر اساس نتایج این تحقیق، شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیک (RI) خورموسی در محدوده ریسک اکولوژیک کم ارزیابی شد. می توان گفت که در خورموسی به عنوان یکی از مناطق حساس اکولوژیکی و زیست محیطی شناخته شده، نشانه هایی از روند رو به افزایش میزان آلودگی فلزات وجود دارد که سطح نگرانی در منطقه را به لحاظ اکولوژیک و سلامت عمومی مردم بالا می برد.
کلید واژگان: تجمع زیستی, خور موسی, خوزستان, ریسک اکولوژیک, فلزات سنگین, ماهی شورتThis research was aimed to investigate the concentration of heavy metals (including copper, vanadium, lead, and nickel) in water, sediment, muscle, and liver tissues of Sillago sihama living in the Khour-e-Mousa, Khuzestan province. Samples were picked randomly from three stations during winter and summer and the concentration of heavy metals was measured using atomic absorption spectrometry (flame and flameless GF AAS). Based on the results, the bioaccumulation index (BI) of liver tissue for these four elements was measured 183.33, 0.05, 0.29, and 2.35 in winter, and 21.7, 0.07, 0.25, and 1.05 in summer, respectively. Moreover, the BI for muscles was measured 130, 0.02, 0.07, and 1.45 in winter and 18.3, 0.02, 0.07, and 0.49, in summer, respectively. The results showed that there was a significant linear relationship between the concentration of heavy metals in sediment with their accumulation rate in muscle and liver tissues of Silver sillago. According to the results of this study, the ecological risk potential index (RI) was however rated low at the ecological risk range, since, Khour-e-Mousa is known as one of the most sensitive ecological and environmental areas and there are signs of an increasing trend of metal pollution. It raises serious concerns for the region in terms of ecology and public health.
Keywords: Bioaccumulation, Ecological Risk, Heavy Metals, Silago sihama, Khour-e-Mousa, Khuzestan Province -
هدف از این پژوهش بررسی میزان مشارکت و مسیولیت پذیری محیط زیستی ساکنین مناطق روستایی شهرستان بندرعباس بود که به شیوه پیمایشی و میدانی انجام شد. با استفاده از فرمول کوکران و جمعیت کل ساکن در روستاها تعدا 366 پرسشنامه به شیوه طبقه ای- تصادفی تکمیل شد. پرسشنامه تحقیق در دو بخش مشارکت محیط زیستی و مسیولیت پذیری محیط زیستی در طیف پاسخ پنج گزینه ای لیکرت طراحی شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون-آزمون مجدد و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه های مشارکت و مسیولیت پذیری محیط زیستی به ترتیب 0/79 و 0/86 محاسبه شد. نتایج نشان داد که مشارکت اقتصادی، مشارکت اجتماعی و مشارکت فرهنگی به ترتیب با 14/37، 13/70 و 12/96 از بیشترین امتیاز در بین جوامع روستایی برخوردار است. در میان ابعاد مسیولیت پذیری نیز مسیولیت پذیری حقوق بشری با میانگین 19/43 بیشترین میزان مسیولیت پذیری در بین ساکنین مناطق روستایی است و پس ازآن، به ترتیب مسیولیت پذیری قانونی با میانگین 18/6، فکری و درونی با میانگین 17/37 و عملیاتی با میانگین 16/85 قرار دارند. مقایسه میزان مشارکت و مسیولیت پذیری در مناطق روستایی شهرستان بندرعباس نشان داد که تفاوت معنی دار بین مناطق مختلف روستایی وجود ندارد (P > 0.05). روستاییان در حفظ و نگهداری محیط زیست فعالیت و مشارکت دارند که این امر نشان دهنده توجه مردم به محیط زیست طبیعی منطقه است.
کلید واژگان: مشارکت, مسئولیت پذیری, حفاظت محیط زیست, مناطق روستایی بندرعباسThe purpose of this study was to investigate the level of environmental responsibility and environmental participation among the residents of rural areas in Bandar Abbas county, which was conducted by survey and field methods. Sample size was determined based on the Cochran’s formula and the required data were collected through questionnaires. A total of 366 questionnaires were completed in a stratified-random manner. The research questionnaire was designed in two parts: environmental participation and environmental responsibility, using the 5-points Likert scale. The reliability of the questionnaires, calculated by test-retest and Cronbach's alpha coefficient for the participation and environmental responsibility questionnaires, were 0.79 and 0.86 respectively. Results showed that economic, social and cultural participations with the score of 14.37, 13.70 and 12.96 respectively, have the highest scores in rural communities. Among the dimensions of responsibility, human rights responsibility with an average of 19.43 was the highest score among the residents of rural areas, followed by legal responsibility (18.6), intellectual and internal (17.37) and operational (16.85) responsibility. Comparison of participation and responsibility in rural areas of Bandar Abbas showed that there is no significant difference between different rural areas (P ˃ 0.05). The rural residents are active and involved in environmental protection, showing people's attention to the natural environment of the region.
Keywords: Participation, Responsibility, Environmental protection, Bandar Abbas Rural Areas -
هدف از پژوهش حاضر تعیین غلظت محتوای فلزات سنگین سرب، نیکل، کروم و وانادیوم در خاک و ارزیابی میزان خطر بالقوه محیط زیستی فلزات سنگین در خاک سطحی استقرار خطوط لوله انتقال میعانات گازی عسلویه-بندرعباس بود. بدین منظور 10 ایستگاه به طور تصادفی در یک خط ترانسکت طولی انتخاب و نمونه برداری خاک انجام شد. هضم اسیدی نمونه ها انجام و بعد از صاف نمودن آن ها با استفاده از محلول های کالیبراسیون غلظت هریک از عناصر فلزات توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. با توجه به نتایج بررسی، میانگین غلظت فلزات سنگین شامل سرب (pb)، نیکل (Ni)، کروم (Cr) و وانادیوم (V) در محدوده مطالعاتی به ترتیب 4/1±4/7، 4/2±5/42، 9/5±6/53 و mg/kg 5/2±7/19 به دست آمد. با توجه به اینکه یافته های این مطالعه در محدوده مجاز مندرج در استاندارد محیط زیستی کشور بوده اثبات می کند که اجرای خط لوله منجر به آلودگی محیط زیست ناشی از فلزات سنگین نشده است. اما احتمالا فعالیت های انسانی باعث افزایش غلظت فلزات شده است. در این پژوهش همبستگی معنی داری بین میانگین محتوی عناصر سرب و وانادیم بین عناصر کروم و وانادیوم و همچنین بین عناصر نیکل و کروم به دست آمد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص های زمین انباشتگی (Igeo)، درجه آلودگی اصلاح شده (mCd) و شاخص خطر بالقوه بوم شناختی نشان داد که خاک های مسیر خطوط انتقال میعانات گازی به ترتیب در دامنه خاک های غیرآلوده، محدوده بسیار پایین آلودگی خاک و خطر بالقوه بوم شناختی کم قرار داشت.کلید واژگان: آلودگی نفتی, ارزیابی, ترکیبات نفتی, فلزات سنگین, خاک سطحی, خطوط انتقالThe purpose of this study was to determine the concentration of heavy metals (Pb, Ni, Cr and V) in soil and evaluate the potential environmental risk of heavy metals in the surface soils of Assaluyeh-Bandar Abbas gas condensates pipeline base. For this purpose, 10 stations were randomly selected in a longitudinal transect and soil sampling was performed. Acid digestion of samples was performed and after their filteration, the concentration of each heavy metal was measured using atomic absorption spectroscopy thriugh calibration solutions. According to the results obtained, the mean concentrations of pb, Ni, Cr and V heavy metals in the study area were be 7.4±1.4, 42.5±2.4, 53.6±5.9 and 19.7± 2.5 mg/kg, respectively. As the findings of this work were all in the permissible level provided in national environmental standards, it was proved that the construction of the pipeline did not result in heavy metal contamination in the environment. However, human activities may have increased the concentration of metals. In this study, significant correlations were observed between Pb and V (P<0.01) and Cr and V (P<0.05) and also between Ni and Cr (P<0.05). The results of calculating geoaccumulation (Igeo), modified concentration degree (mCd) and potential ecological risk indices showed that the soils of studied areas were as unpolluted soil, very low pollution and low potential ecological risk categories, respectively.Keywords: Assessment, heavy metals, Petroleum Pollution, Petroleum Compounds, Surface Soil, Transmission Lines
-
در پژوهش پیش رو، غنا، تنوع و یکنواختی ماکروفون خاک در یک توده خالص بادامک (Amygdalus scoparia Spach) و عوامل موثر بر آن ها در فصل های رویش و استراحت مقایسه شده اند. پس از انتخاب یک توده نیم هکتاری در منطقه حفاظت شده گنو در استان هرمزگان، 10 نمونه خاک به صورت تصادفی تا عمق 15 سانتیمتری از زیر تاج درختان در فصل های رویش و استراحت برداشت شد. در عرصه، ماکروفون از نمونه ها جدا شد و برای شناسایی به آزمایشگاه انتقال یافتند. برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه های خاک نیز در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. مقایسه ویژگی های اندازه گیری شده بین دو فصل رویش و استراحت با آزمون آماری T در سطح اطمینان 95 درصد و رابطه بین آنها با ماکروفون خاک با استفاده از همبستگی پیرسون در سطح اطمینان 99 درصد ارزیابی شد. نتایج نشان داد که همه ویژگی های خاک شامل کربن آلی، نیتروژن، فسفر و درجه حرارت به جز هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک در فصل رویش به طور معنی داری بیشتر از فصل استراحت بودند. فراوانی و زی توده بیشتری برای ماکروفون خاک در فصل رویش (به ترتیب 1060 عدد در متر مربع و 9/5 میلی گرم در متر مربع) نسبت به فصل استراحت (به ترتیب 90 عدد در متر مربع و 7/0 میلی گرم در متر مربع) به دست آمد. همچنین، شاخصهای غنای مارگالف، غنای منهینیک، تنوع زیستی سیمپسون، تنوع زیستی شانون- وینر، یکنواختی پیلو و یکنواختی هیل در فصل رویش (بهترتیب 55/2، 15/2، 79/0، 77/1، 89/0 و 93/0) به طور معنیداری بیشتر از فصل استراحت (به ترتیب 23/0، 53/0، 09/0، 13/0، 49/0 و 19/0) بودند. تراکم ماکروفون خاک و شاخصهای تنوع زیستی، غنا و یکنواختی پیلو، همبستگی های مثبت و معنیداری با کربن آلی، فسفر، نیتروژن و دمای خاک نشان دادند.کلید واژگان: تنوع, فصل رویش, ماکروفون خاکThe aim of this study was to compare the richness, diversity, and evenness of soil macrofauna and the factors affecting it during the growing and dormant seasons in Amygdlus scoparia Spach stand in the protected area of Geno located in Hormozgan province, Iran. After the selection of a half-hectare stand of Amygdalus scoparia in the Geno protected area, 10 soil samples were randomly collected in the depth of 15 cm, under the crown of trees in growing and dormant seasons in order to measure physiochemical characteristics and identify soil macrofauna and their relations. After macrofauna separation, samples were transferred to the laboratory for physiochemical analysis. All variables were compared across two seasons using T-Test analysis (p <0.05) and the correlation of variables was analyzed using Pearson correlation (p <0.01). The results showed that all soil properties (nitrogen, carbon, phosphorus, and temperature) except electrical conduction and soil acidity in the growing season were significantly higher than those in dormant season. The frequency and biomass of macrofauna in the growing season were 1060 in m2 and 5.9 mg.m-2, respectively, comapred to 90 in m2 and 0.7 mg.m-2 obtained for dormant seasons. Further, the indices of Margalef, Menhinick, Simpson, Shannon and Waever, and evenness Pielou and Hill in growing season (2.55, 2.15, 0.79, 1.77, 0.89, and 0.93) were significantly higher than those in dormant season (0.23, 0.53, 0.09, 0.13, 0.49, and 0.19, respectively). Soil macrofauna frequency along with biodiversity, richness, and Pielou evenness indices showed positive and significant correlations with organic carbon, phosphorus, nitrogen and soil temperature.Keywords: diversity, growth season, Soil macrofauna
-
Background
Controlling and validating the environmental performance of organizations, is a major problem that has been stated in the international standard ISO 14031. The aim of this study was to present a model for evaluating the environmental performance of Iran’s gas refineries using the environmental performance evaluation (EPE) method, based on the operational performance index (OPI) and management performance index (MPI). This case study was conducted in the ninth refinery of the South Pars Gas Complex (SPGC), Bushehr province, Iran, during 2019-2020.
MethodsThe research method comprises two stages. The first stage was distinguishing the standards and markers of the MPI and OPI using the Fluffy Delphi strategy and the second one was focusing on and relegating loads to the measures and pointers using the logical analytical hierarchy process (AHP) prior to confirming the outcomes by applying the TOPSIS.
ResultsThe total normal scores of the total OPIt and OPTt were obtained to be 2.3409 and 2.2647, respectively. Considering these coefficients, the organization is balanced in terms of the environmental performance. The implementation steps of the TOPSIS method in the ninth refinery (A1) with the first (A2), second (A3), and third (A4) refineries, which had the same extraction indices of OPIt and MPIt, were ranked as A1 > A3 > A4 > A2, respectively.
ConclusionPetrochemical industries have the potential to cause adverse effects on the environment due to the nature of activities and effluents production, emissions, and hazardous wastes. However, they can increase their weight to be more competitive and reach the ranks of mature organizations by planning on important indices.
Keywords: Functional performance, Environmental indicators, South Pars Gas Complex, Iran -
روند تغییرات شاخص های تنوع زیستی پرندگان آبزی زمستان گذران تالاب های حوضه بختگان با استفاده از نتایج سرشماری نیمه زمستانه: 1396-1366تالاب های حوضه بختگان شامل کمجان، طشک و بختگان ازجمله مهم ترین زیستگاه های آبی درون سرزمینی پرندگان آبزی (آبزی و کنار آبزی) ایران هستند که در سال های اخیر به دلیل کاهش شدید تراز آبی و تغییرات زیستگاهی از کمیت و کیفیت آن ها برای پرندگان کاسته شده است. در این پژوهش روند تغییرات تنوع زیستی پرندگان آبزی تالاب های بختگان براساس مقادیر شاخص های تنوع گونه ای (شانون-وینر و سیمپسون)، غنا (مارگالف و منهینیک) و یکنواختی گونه ای (پیلو و سیمپسون E) با استفاده از نرم افزار SDR-IV طی دوره زمانی 31 ساله (1396-1366) شامل دو بازه زمانی ده ساله (1396-1387 و 1386-1377) و یک بازه زمانی 11 ساله (1396-1366) تشریح شده است. هم چنین مساحت سطح آبگیر تالاب ها در فصل مهاجرت پرندگان طی ماه های دی و بهمن هر سال با استفاده از تصاویر ماهواره LANDSAT محاسبه شد. مقایسه مقادیر شاخص های تنوع با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه در سه بازه زمانی نشان داد که تفاوت معنی داری بین شاخص های تنوع گونه ای و شاخص غنای گونه ای پیلو در سه دهه مورد بررسی وجود ندارد (0/05<p)(2/123 پیلو، 0/995 سیمپسون، 0/082 شانون = 28,2 F). کم ترین مقادیر شاخص مارگالف در بازه زمانی 1396-1387 بوده شده و تفاوت معنی داری با دهه قبل داشته است ولی با بازه زمانی 1376-1366 تفاوت معنی داری نداشته است. بیش ترین مقادیر شاخص غنای گونه ای منهنیک و سیمپسون E در بازه زمانی 1396-1387 بوده و تفاوت معنی داری با دهه های گذشته داشته است (0/05>p). مساحت سطح آبگیر تالاب در دهه 60 و 70 شمسی بیش ترین و در سال 1379 و در دهه اخیر کم ترین سطح را شاهد بوده است. به نظر می رسد نوسان تراز آبی و کاهش شدید پهنه های آبگیر تالاب های حوضه بختگان مهم ترین عامل تغییرات مقادیر شاخص های تنوع زیستی پرندگان آبزی تالاب ها بوده است. تامین حق آبه بوم شناختی، اجرای برنامه های مدیریت جامع تالاب و استقرار نظام مدیریت یک پارچه بوم سازگانی، از مهم ترین راهبردهای احیاء تنوع زیستی پرندگان آبزی تالاب های مورد مطالعه هستند.کلید واژگان: تنوع زیستی, پرندگان آبزی, تنوع گونه ای, غنای گونه ای, یکنواختی گونه ای, تالاب بختگانTrends of Changes in Waterbird Biodiversity Indices of the Bakhtegan Basin Wetlands Using Semi-wintering Census: 1988-2018Bakhtegan wetland including Kamjan, Tashk and Bakhtegan are the most important aquatic habitats of waterbirds in the inland of Iran that in recent years, the severe decline in water level and habitat changes have reduced the quality and quantity of habitat for waterbirds. In this study, the trends of biodiversity changes are studied based on the values of waterbird species diversity indices (Shannon-Wiener & Simpson), Species richness indices (Margalef & Minhinick) and species evenness indices (Pielou & Simpson) using the SDR-IV software in the 31 years' period (2018-1998) including two ten-years and one 11-years' time frames.Moreover, the area of alive wetland in the migration season of waterbirds by calculated using the Landsat satellite imagery collected on November to December. Comparison of diversity indices using ANOVA (analysis of variance) at three time intervals showed that there is no significant difference between species diversity indices and Pielou species evenness index (F2,28 = Shannon-Wiener 2.082, Simpson 0.995, Pielou 2.132, P>0.05). The lowest values of the Margalef index were found in the period of 2009–2009 that were significantly different with other previous decade but there was no significantly differences with periods of 1988–1998. The highest value of the richness index of Minhinick and Simpson E were found in the periods of 2009–2019 and were significantly different with previous decades (p < 0.05). The highest of area of alive wetland in the 1990s and the lowest was in 2001 and in the last decade. It seems that fluctuation of water level and decreasing the alive area of Bakhtegan basin wetlands are the most important factors in the changing the values of waterbird diversity. Providing the environmental flow requirement, implementation of comprehensive wetland management programs and establishment of integrated ecosystem management system are the most important strategies for restoring the waterbird biodiversity of the studied wetlands.Keywords: Biodiversity, Waterbirds, Species diversity, Species Richness, Species evenness, Bakhtegan Wetlands
-
تحقیق حاضر با هدف بررسی فراوانی و تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان در سال 1394 انجام شده است. در راستای انجام این مطالعه، پرندگان22 منطقه تالابی با به کارگیری روش مشاهده مستقیم و شمارش کل و با استفاده از دوربین دوچشمی و تلسکوپ پرنده نگری مورد شناسایی، سرشماری و طبقه بندی قرار گرفتند. هم چنین جهت بررسی تنوع زیستی، سنجه های تنوع گونه ای شامل شاخص های شانون- وینر، سیمپسون و مارگالف و سنجه های یکنواختی گونه ای شامل شاخص پیلو، بریلیون و مکینتاش و از سنجه های غنای گونه ای شاخص فراوانی گونه مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج این مطالعه تعداد 44582 قطعه پرنده شامل 68 گونه پرنده زمستان گذران در 17 خانواده و 68 گونه سرشماری و گونه باکلان بزرگ (Phalacrocorax carbo) ، با 20/71 درصد از کل مشاهدات، به عنوان گونه غالب مناطق تالابی شرق استان هرمزگان شناخته شد. بررسی فراوانی مشاهدات نشان داد که خورهای تیاب و میدانی به ترتیب با 15/26 و 13/66% کل مشاهدات، میزبان بیش ترین تعداد پرندگان مهاجرآبزی و کنارآبچر زمستان گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان بوده اند. پهنه های گلی شرق بندرعباس (3/07) و خور سورگلم (3/03) بالاترین تنوع گونه ای و خلیج جاسک (1/64) و ساحل بحل (1/3) از کم ترین تنوع گونه ای برخوردار بودند. بیش ترین غنای گونه ای در خور نمکی (5/44) و پهنه گلی شرق بندرعباس (5/19) و کم ترین غنای گونه ای در نخل ابراهیمی (1/49) و ساحل عبد- سدیچ (1/42) دیده شد. بررسی های میدانی نشان داد که ساختار توامان گلی و جنگلی بودن در میزان استفاده پرندگان نقش مهمی را ایفا می کند و کم ترین تنوع و غنای گونه ای در مناطق تالابی با ساختار شنی - ماسه ای دیده شده است. تنوع گونه ای کل مناطق تالابی شرق استان با استفاده از شاخص های شانون - وینر، سیمپسون و شاخص مارگالف به ترتیب 3/12، 13/20 و 6/26 و یکنواختی گونه ای این مناطق با استفاده از شاخص های پیلو، بریلیون و مکینتاش به ترتیب 0/74، 0/74 و 0/82 محاسبه گردید. در پایان این تحقیق نشان داد که به واسطه اهمیت تالاب های شرق استان در زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنارآبچر، تبیین استراتژی خردمندانه توسعه آن ها اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.کلید واژگان: فراوانی نسبی, تنوع زیستی, غنای گونه ای, پرندگان آبزی, پرندگان کنارآبچر, استان هرمزگانThis study was carried out to investigate the waterbird community parameters, such as abundance and diversity indices at Hormozgan province eastern wetlands in 2015. In order to perform this study, bird observations at 22 wetland sites were conducted and categorized using direct observation and totally count method by binocular and bird watching telescopes. Furthermore, species diversity, evenness and richness indices were calculated using the Shannon-Wiener’s H, Simpson’s D,Margalef's D, Pielou J′, Brillouin (E), McIntosh (E), and Species Abundance (N)indices. A total of 44582 individuals representing 68 overwintering species from 17 families were recorded. The Cormorant (Phalacrocorax carbo) and Dunlin (Calidris alpine) were the most abundant species with 20.71 and 11.13% individual observation, respectively. The results of observations showed that the estuaries of Tyab and Meydani hosts the largest number of waterbirds overwintering with 15.26 and 13.66% totally observations, respectively. The highest species diversity were observed in the Mudflats of Bandar Abbas (3.07) and Surgalm (3.03), while Jask Bay (1.64) and Behel coast (1.3) had the lowest number of species diversity. Moreover, the highest species richness were obtained at Khour-e-Namaki (5.44) and Mudflats of Bandar Abbas (5.19). While, the lowest species richness were obtained at Nakhl-e-Ebrahimi (1.49) and Abd-Sedij coast (1.42). Surveys show that the use of both habitats including mudflats and mangrove forest, plays an important role for bird habitat selection. In terms of total species diversity of wetland areas in the east of Hormozgan province, Shannon-Wiener, Simpson and Margalef indices were calculated to be 3.12, 13.20 and 6.26, respectively. Moreover, for total species evenness, Pielou, Brillouin and McIntosh indices were calculated 0.74, 0.74 and 0.82, respectively. At the end, the study showed that due to the importance of eastern wetlands of Hormozgan province for wintering of waterbirds, wise development strategy seem to be inevitable.Keywords: Rrelative abundance, Biodiversity, Species diversity, Waterbirds, waders, Hormozgan province
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شدهاست.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایشها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامدهاست.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.