راهبرد برهانی، امام علی (علیه السلام) در پاسخ گویی به شبهات کلامی

پاسخگویی به شبهات، راهبردهایی دارد که بدون توجه به آن ها، پاسخ ناکافی و چه بسا نادرست است. ایمه: نه تنها در تبیین معارف الهی، بلکه در ارایه راهبردها نیز الگو هستند؛ ازاین رو شناخت راهبردهای آنان در مواجهه با شبهات اهمیت و اولویت دارد. در بین معصومان:، حضرت علی7 مواجهه بیشتری با شبهات داشته اند، ازاین رو، کشف راهبردهای آن حضرت در مواجهه با شبهات، اولویت افزون تری دارد. با تبیین راهبردهای یاد شده، علاوه بر کشف پیشینه شبهات، افق ها و راهبردهای جدیدی برای پاسخگویی هویدا خواهد شد. مسئله پژوهش، کشف راهبردهای روشی حضرت علی7 در پاسخگویی به شبهات کلامی و فرضیه تحقیق، امکان دستیابی به راهبردهای یاد شده است. این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی با استخراج روایات کلامی امام علی ع و تبیین و تحلیل صورت و مواد برهانی احادیث تدوین شده است. یافته ها نشان می دهد مهم ترین راهبرد آن حضرت هنگام پاسخگویی به شبهات، راهبرد برهانی است. آن حضرت از حیث صورت برهان، در غالب موارد از «برهان إنی» و تنها در مواجهه با دانشمندان از «برهان لمی» استفاده کرده اند. از حیث مواد برهان، در شبهات مربوط به مبدا شناسی از اولیات و محسوسات، در شبهات راهنماشناسی از تجربیات، در مباحث درون دینی از متواترات و در شبهات فقهی از حدسیات و در شبهات اخلاقی از فطریات استفاده کرده اند.