تحلیل ناهمگنی ساختار توده در فاز تحولی تشکیل زیراشکوب در جنگل های هیرکانی

امروزه بررسی ساختار جنگل از مباحث مورد توجه و ضروری؛ به ویژه در راستای اهداف جنگل شناسی نزدیک به طبیعت است. این پژوهش با هدف تحلیل کمی پیچیدگی ساختار توده در فاز تحولی تشکیل زیراشکوب در جنگل های راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) خیرود نوشهر انجام شد. پس از جنگل گردشی اولیه، سه قطعه یک هکتاری در فاز تحولی تشکیل زیراشکوب، انتخاب و آماربرداری صددرصد از کلیه پارامتر های توده شامل قطر برابر سینه درختان، زادآوری طبیعی، اندازه و پراکنش روشنه های پوشش تاجی و خشک دار ها انجام شد. به منظور تحلیل پیچیدگی ساختار در توده های جنگلی از شاخص های پیچیدگی ساختار، کاکس، ضریب تغییرات و ضریب جینی قطر درختان استفاده شد. براساس نتایج پژوهش، در این فاز تحولی، بیشترین و کمترین فراوانی به ترتیب در طبقات قطری کم قطر و درختان قطور است و منحنی پراکنش درختان به شکل نمایی کاهنده با شیب تند در طبقات کم قطر است. میانگین حجم خشک دار، 30 مترمکعب و میانگین ضریب روشنه پوشش تاجی، 6/4 درصد به دست آمد. علاوه بر این، میانگین شاخص های ضریب جینی و ضریب تغییرات قطری به ترتیب 0/7 و 6 محاسبه شد که با توجه به مقدار عددی شاخص های پیچیدگی و ضریب کاکس، نشان از پیچیدگی مطلوب در ساختار توده در این فاز دارد. در زیراشکوب تشکیل شده، میانگین فراوانی، 306 اصله در هکتار بوده که گونه راش بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. براساس نتایج، برای حفظ ناهمگنی در جنگل های تحت مدیریت ضمن نگهداشت درختان قطور در توده، ضرورت اجرای عملیات تنظیم آمیختگی و تنک کردن از پایین پیشنهاد می شود.