به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

سیدمحمدباقر حجتی

  • محمد نقی ولایتی*، سید محمد باقر حجتی، مهدی مهریزی، مژگان سرشار
    هدف از این پژوهش، تحلیل محتوای روایات اسماء بنت عمیس در منابع فریقین است و نتیجه آن می تواند معرف دغدغه های فکری وی، در حدود نیم قرن از تاریخ صدر اسلام باشد. برای رسیدن به این هدف، تمامی روایات وی در منابع شیعه و اهل سنت به تعداد 48 روایت، گرد آوری و  جهت انتخاب کلیدواژه های مفهوم ساز، طبقه بندی و مقوله بندی آنها از  روش تحلیل محتوا با رویکرد کمی و کیفی استفاده شد. از نتایج احصاء شده در این تحقیق، علاوه بر فراوانی حجم روایات و تعیین روات و مستندات روایی وی و تبیین موضوعات فرعی و اصلی در روایات ایشان، می توان اذعان داشت که اهتمام عمده و دغدغه مندرج در روایات اسماء بنت عمیس، طرح مباحث اعتقادی، به ویژه، بیان فضائل و مناقب اهل بیت(ع)، بالاخص فضائل علی بن ابی طالب(ع) و حضرت زهراء(س) و بیان احکام ضروری زنان بوده است و علت این امر را نیز باید در دیدگاه فکری و سیره علوی اسماء، در معیت اهل بیت بودن وی، ملاحظه نیازهای فقهی زنان در احکام شرعی و دیدگاه های مذهبی مولفان شیعه و اهل سنت یافت.
    کلید واژگان: اسماء بنت عمیس, روایات نساء, تحلیل محتوا, منابع فریقین
    Mohammad Nagi Velayati *, Sayed Mohamad Bagher Hojjati, Mahdi Mehrizi, Mozhgan Sarshar
  • اکرم زاهد، مهدی مهریزی *، سید محمدباقر حجتی

    یکی از مشخصه هایی که در شناخت هویت امام زمان (عج) نقش دارد، اسم ایشان است. پیامبر اکرم هنگام بشارت بر ظهور منجی، اسم آن حضرت را نیز بیان کرده اند و در روایاتی از معصومین: نیز به آن اشاره شده است. در کتاب نجم ثاقب فی احوال امام غایب بالغ بر 182 نام و لقب و کنیه برای امام زمان (عج) ذکر شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که با توجه به مستندات ارایه شده در کتاب نجم ثاقب، در مورد نام و کنیه های منقول در این کتاب، تنها نام و کنیه ی مشهور آن حضرت، از جهت صدور دارای اعتبار است و در مورد القاب منقول در این کتاب که بالغ بر 171 مورد می باشد، از آنجا که در اکثر موارد مشتمل بر معانی مدح هستند، انتساب آن ها به امام زمان (عج) مادامی که دلیل متقن بر جعلشان اقامه نشود و مشتمل بر معانی شرک و اغراق آمیز نباشند، با وجود ضعف سند، جایز می باشد.

    کلید واژگان: اسامی امام زمان (عج), القاب امام زمان (عج), کنیه های امام زمان (عج), نجم ثاقب فی احوال امام غایب
    akram zahed, mehdi mehrizi *, Sayyid Muhammad Baqir Hujjati

    One of the characteristics that plays a role in recognizing the identity of Imam Zaman is his name. The Holy Prophet 9 mentioned the name of that Prophet when announcing the coming of the savior, and it is also mentioned in the hadiths of the infallible ones. As many as 182 names, nicknames and nicknames for Imam Zaman are mentioned in the book "Najm Saqib Fi Ahwaal Imam Ghabib".The findings of the research show that according to the documents presented in the book of Najm Saqib, about the names and nicknames mentioned in this book, only the famous name and nickname of the Prophet are valid for issuance. Regarding the titles mentioned in this book, which are more than 171, since in most of the cases they contain praise meanings, they should be attributed to Imam Zaman as long as there is no convincing proof of their falsification and they contain meanings. They are not polytheistic and exaggerated, it is permissible despite the weakness of the document.

    Keywords: Names of Imam Zaman, nicknames of Imam Zaman, Najm Saqib in the condition of the absent Imam
  • نوشین تاجیک*، مهدی مهریزی، سید محمدباقر حجتی، مژگان سرشار

    در اقوال متکلمان معتزله و شیعه، درباره ماهیت ،اقسام،مراتب و وظایف ملائکه، تشابهات و تفاوتهایی وجود دارد که بعضی از این نظرات در شروح ابن ابی الحدید و ابن میثم بر نهج البلاغه آمده است .لذا بررسی تطبیقی آراء ایشان، موضوع این پژوهش است.این پژوهش براساس ماهیت و روش،تحقیقی کیفی است و با سه رویکرد تبیینی، تقریب گرایانه و نقادانه، آراءتفسیری ابن ابی الحدید و ابن میثم را دسته بندی، تحلیل و تبیین می نماید.شارحان نهج البلاغه خود، پیرو یکی از مذاهب اسلامی هستند و در اصول دینی و فروع فقهی دیدگاه هایی دارند که دفاع از آنها را ضروری می شمارند. ابن ابی الحدید معتزلی و ابن میثم شیعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند .با بررسی آراء شارحان مورد نظر ،پیرامون موضوع ملائکه ،دستاورد این پژوهش، شناخت روش ایشان در شرح نهج البلاغه است.ابن ابی الحدید و ابن میثم در شروح خویش بر نهج البلاغه به موضوعاتی همچون بیان انواع ملائکه،توصیف ایشان از جهت عدم جسمانی بودن،علم،عبادت،عصمت،خواب،ماهیت ابلیس و مقایسه او با فرشتگان و همچنین برتری پیامبران بر فرشتگان پرداخته اند.ابن ابی الحدید بر اساس کلام امام علیه السلام با طرح دیدگاه اصحاب معتزلی خویش به این مباحث می پردازد و در بعضی موارد نظری مخالف معتزله ابراز می دارد. روش او در بیشتر موارد عقل گرایانه و اجتهادی است. ابن میثم نیز با استناد به آیات قرآن و روایات معصومان علیهم السلام ملائکه را دسته بندی و توصیف می نماید اما روش او در تحلیل محتوا،برمبنای تاویل ظاهر به باطن است.

    کلید واژگان: نهج البلاغه, فرشتگان, ابن ابی الحدید, ابن میثم
    Nooshin Tajik *, Mahdi Mehrizi, Seysd Mohammadbagher Hojjati, Mojgan Sarshar

    There example are similarities and differences in the words of Mu'tazila and Shia theologists about the nature, types, ranks, and duties of angels. Some of these opinions are mentioned in the commentaries of Ibn abi al-Hadid and Ibn Maytham on Nahj al-Balaghah. The comparative study of their views is the subject of this research. This research is qualitative research based on its nature and method. With three explanatory, approximate, and critical approaches, it categorizes, analyzes, and explains the interpretive views of Ibn abi al-Hadid and Ibn Maytham. The commentators of Nahj al-Balaghah themselves are followers of one of the Islamic schools of thought and have views on religious principles and branches of jurisprudence that consider them necessary to defend. Ibn abi al-Hadid, a Mu'tazili, and Ibn Maytham, a Shiite, are not exempt from this rule. Through examining the views of the commentators regarding angels, the achievement of this research is to know their method in the explanation of Nahj al-Balaghah. Ibn abi al-Hadid and Ibn Maytham in their commentaries on Nahj al-Balaghah have discussed topics such as types of angels, describing them in terms of their lack of physicality, knowledge, worship, infallibility, sleep, the nature of Iblis and his comparison with angels, and also the superiority of prophets over angels. Ibn abi al-Hadid deals with these topics based on the words of the Imam (AS) from the perspective of Mu'tazili companions, and in some cases, expresses an opinion against Mu'tazili. In most cases, his method is rational and practicing religious jurisprudence. Ibn Maytham also categorizes and describes angels by referring to the verses of the Quran and the narrations of infallibles. However, his method of content analysis is based on the interpretation of the exterior to the interior.

    Keywords: Nahj Al-Balaghah, Angels, Ibn Abi Al-Hadid, Ibn Maytham
  • راهین تک فلاح، سید محمدباقر حجتی*

    کتب دعایی بخش مهمی از احادیث شیعه را در بر می گیرد که تدوین این دسته از کتب از همان دوره های نخستین محل توجه محدثان بوده است. کتاب جامع و ارزشمند مصباح المتهجد و سلاح المتعبد از مشهورترین مواریث حدیثی شیعه در باب ادعیه است که مولف آن شیخ طوسی از محدثان برجسته قرن چهارم و پنجم است. این کتاب از قدیمی ترین گونه نگارشی ادعیه است که به دست ما رسیده و از لحاظ تاریخی جایگاه خاصی دارد و پس از شیخ طوسی به عنوان یکی از منابع و مصادر ادعیه همواره محل توجه و استناد بسیاری از محدثان قرار گرفته است. تحلیل محتوای مضامین کتاب مصباح المتهجد که مجموعه ای از نیایش ها است محور این پژوهش است. بررسی به روش تحلیلی و در محورهای زمان، مفاهیم پرتکرار و آیات است. تحلیل محتوا نهایتا منتج به این شد که بر مضامین نیایش ها اهداف آموزشی و تربیتی مترتب بوده و برنامه آموزشی و تربیتی ایمه (ع) در سه مرحله بیداری و شکوفایی فطرت دینی، تقویت باورها و بینش دینی بر اساس تعلیم، تربیت، و هدایت تدوین شده است.

    کلید واژگان: دعا, مناجات, شیخ طوسی, مصباح المتهجد, تحلیل محتوا
    Rahin Takfallah, Seyed MohmmadBagher Hojati *

    Supplication books include an important part of Shia hadiths, and the compilation of this category of books has been the focus of scholars' attention since the very first periods. The comprehensive and valuable book Mesbah al-Motahajjed wa Selah al-Motaabbed is one of the most famous Shia hadith heritages on supplications, the author of which is Sheikh Tusi, one of the prominent hadith scholars of the 4th-5th centuries. This book is one of the oldest types of prayer writing that has reached us enjoying a special historical place. After Sheikh Tusi, it has always been the place of attention and reference by many scholars as one of the sources of supplications. The focus of this research is the analysis of the content of Mesbah al-Motahajjed, which is a collection of prayers. The analytical analysis is based on time, frequent concepts, and verses. The content analysis finally resulted in the fact that the prayers have educational and training goals and, therefore, the Imams' (AS) program was compiled in three stages of awakening and flourishing religious nature; strengthening religious beliefs and insight based on education and training; and guidance.
    .

    Keywords: Prayer, supplication, Sheikh Tusi, Mesbah al-Motahjjed, content analysis
  • سید حسین حسینی بجدنی، مهدی مهریزی طرقی*، سید محمدباقر حجتی، عنایت شریفی

    داستان سلیمان(ع) و ملکه سبا، در قرآن کریم و عهد قدیم نقل شده و از قصه های قابل تعمق برای اندیشه وران است. از تطبیق این دو کتاب،استنتاج می گردد که هردو کتاب هدف غایی ملکه سبا را درک و دریافت حکمت سلیمان تلقی نموده اند و متعرض در تایید وجود تاریخی حضرت سلیمان(ع) و پذیرش اصل داستان از حیث بنا نهادن روابط اجتماعی و انسانی، نسب، دانش و حکمت سلیمان(ع) و غیره شده اند؛ اما در حجم و نوع بیان بسیاری از ارکان این موضوع، همانند احضار تخت بلقیس، خبرآوردن هدهد، عبور بلقیس از آبگینه و غیره که در قرآن کریم با هدف تعلیم و تربیت نقل شده، در عهد قدیم بیان نشده اند؛ هم چنین در این دو کتاب، شیوه گزارش این گزاره ها در مسایلی چون: جایگاه (پادشاهی یا پیامبری)، عصمت سلیمان(ع) از آغاز تا فرجام سلطنت، برجسته سازی فرآیند دین دار شدن و ارتقای مقام ملکه سبا از بت پرستی به توحید و غیره، اختلافات مبنایی وجود دارد که اساسی ترین نکته افتراقی را در تفاوت رویکردها و اشارات تشریحی (هدایتی یا سرگرمی) در بیان این داستان باید دانست. از این رو، نشان دادن تطبیقی تفاوت ها و شباهت ها وتحلیل این دیدار از حیث روش، ساختار و محتوا با رویکردی توصیفی-تحلیلی، هدف اصلی و بدیع مقاله حاضر قلمداد می شود.

    کلید واژگان: سلیمان, نسب, ملکه سبا, قرآن کریم, عهد قدیم
    Syed Hussain Hosseini Bajdani, Mehdi Mehrizi Targhi *, Seyed Mohammad Bagher Hojati, Inayat Sharifi

    The story ofSulaymān and the Queen of Sheba has been narrated in the Noble Qur’an and the Old Testament as one of the profound stories among the thinkers. From the comparison of these two narrations, it is concluded that although both scriptures have recognized the ultimate purpose of the Queen of Sheba was understanding the wisdom of Sulaymān and have confirmed the historical existence of Prophet Sulaymān and the story in terms of establishing social and human relations, lineage, knowledge, and wisdom of Sulaymān and so on, they are different with respect to the quantity and quality of narrating many aspects such as calling Bilqis’ throne, bringing an account by the Hoopoe Bird (Hud Hud), passing the glass surface by Bilqis and so on quoted in the Noble Qur’an with educational purposes whereas they have not been mentioned in the Old Testament. Besides, there are fundamental differences between the reporting method in these two scriptures in issues such as position (kingdom or prophethood), infallibility of Sulaymān from the beginning until the end of his reign, highlighting the process of converting to Islam and the promotion of the Queen of Sheba from idolatry to Tawhid (monotheism) and so on such that the most basic differences between these two narrations refer to their different approach and explanation (in terms of being for guidance or entertainment). Therefore, the comparative display of the differences and similarities as well as the the analysis of this visit in terms of method, structure, and content using a descriptive-analytical approach is considered the main innovative purpose of the present article.

    Keywords: Sulaymān, Queen of Sheba, Noble Qur’an, Old Testament
  • محمدنقی ولایتی *، سید محمدباقر حجتی، مهدی مهریزی

    هدف از این پژوهش، تحلیل محتوای روایات ام سلمه در منابع شیعی است که نتیجه آن می تواند، معرف دغدغه های فکری وی در طول شش دهه از تاریخ صدر اسلام باشد. برای وصول به این هدف تمامی روایات وی در منابع شیعی به تعداد 97 روایت ،گرد آوری و با روش تحلیل محتوا با رویکرد کمی و کیفی به عنوان روشی میان رشته ای برای استخراج ، طبقه بندی و مقوله بندی های بافته شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. از نتایج احصاء شده در تحقیق، علاوه بر احراز فراوانی حجم روایات و تعیین روات و مستندات روایی وی و تبیین موضوعات فرعی و اصلی در روایات ایشان، می توان اذعان داشت که ام سلمه در روایات خود به همه موضوعات اعتقادی، احکام شرعی، اخلاقیات، دعاها، موارد تاریخی و فردی و اجتماعی پرداخته اما اهتمام عمده و دغدغه مندرج در روایات او، طرح مباحث اعتقادی ، خصوصا بیان فضایل و مناقب اهل بیت (ع)، بالاخص فضایل علی بن ابی طالب علیه السلام بوده و علت این امر را نیز باید در دیدگاه های فکری وی ، مظلومیت و مهجوریت اهل بیت بعد از رحلت رسول اکرم (ص)، حاکمیت خلفای سه گانه و بنی امیه و دیدگاه های مذهبی مولفان شیعه یافت.

    کلید واژگان: ام سلمه, روایت, تحلیل محتوا
    Mohammad Nagi Velayati *, seyed mohammadbagher hojati, mahdi mehrizi

    The purpose of this study is to analyze the content of Umm Salma's narrations in Shiite sources, the result of which can be a reflection of her intellectual concerns during the six decades of the early history of Islam. To achieve this goal, all of his narrations in Shiite sources are compiled in 97 narratives and analyzed by content analysis method with quantitative and qualitative approach as an interdisciplinary method for extracting, classifying and weaving categories. have taken. From the results of the research, in addition to the abundance of the volume of narrations and determining his narrations and narrative documents and explaining the main and secondary subjects in his narrations, it can be acknowledged that Umm Salma in her narrations to all matters of belief, religious rules, ethics, The prayers deal with historical, personal, and social issues, but the main concern of his narrations is the discussion of religious issues, especially the expression of the virtues and virtues of the Ahl al-Bayt (AS), especially the virtues of Ali ibn Abi Talib (as). In his intellectual views, the oppression and abandonment of the Ahl al-Bayt after the death of the Holy Prophet (PBUH), the rule of the three caliphs and the Umayyads and Religious views of Shiite authors found

    Keywords: Umm Salma, Narration, Content Analysis, Shiite Narrations, Female Narrators
  • طیبه اورنگی، مهدی مهریزی*، سید محمدباقر حجتی

    واژگان «رسول» و «نبی» گرچه به صورت گسترده ای در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی مورد استفاده بوده، اما به نظر می رسد، عدم بررسی های دقیق و عینی از معنا، مصداق و ویژگی های این دو واژه در متن قرآن کریم موجبات عدم توافق بر مفهوم دقیق این واژگان را فراهم آورده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی دیدگاه های جدید قرآنیون مبنی بر تفاوت این واژگان و تبیین معنای ارایه شده از سوی ایشان که به انکار حجیت و لزوم بقای حدیث منجر شده است، نگارش یافته است. از آن جایی که مبنای دیدگاه قرآنیون در نظریه عدم ضرورت و حجیت احادیث رسول الله (ص)، بر اساس تعریفی جدید از این دو واژه است، با تتبع جامع این واژگان در متن قرآن کریم و تحلیل و بررسی آن و با تحلیل و بررسی نظرات قرآنیون، دیدگاه آنان نقض گردیده وبه این نتیجه رسیده است که بر اساس نتایج مستخرج از آیات قرآن کریم، رسول و نبی در مفهوم لغوی، متفاوت؛ اما در مصداق و وظایف، مساوی هستند. بنابراین، به دلیل عدم همخوانی معنی ارایه شده از سوی قرآنیون با معنای برخاسته از قرآن، ادله ایشان مردود و حجیت و ضرورت احادیث نبوی اثبات می گردد.

    کلید واژگان: قرآن, رسول, نبی, قرآنیون
    Tayyebeh Orangi, Mehdi Mehrizi *, Seyyed MohammadBagher Hojati

    The terms rasoul and nabie have widely been used in the Qur’an and the Islamic culture, but there is no consensus on the exact meanings of these two concepts yet. This is due to the lack of deep and objective scrutiny of the meanings and the contextual instances of those words in the Qur’an. The present study is conducted on the purpose of analyzing and evaluating the Qur’anists’ views about the disparity of rasoul and nabie, which has resulted in the rejection of Hadiths. Since their view is based on the non-necessity and non-validity of the prophet’s quotations for the understanding and interpretation of the Qur’an, this study seeks to come up with new definitions of the two words through a comparative analysis of the Qur’anic contexts in which they appear. Once the findings are compared to the viewpoints of Qur’anists, it emerges that those scholars are wrong. According to what is understood from the verses, rasoul and nabie are denotatively different but functionally and referentially the same. Because there is no congruence between this linguistic finding and what the Qur’anists believe, their idea about the invalidity of the prophet’s Hadiths is rejected.

    Keywords: Qur’an, Rasoul, Nabie, Qur’anists
  • مهدی مهریزی، سید محمدباقر حجتی، سید محمدعلی ایازی، مهدیه لواف

    مزارات، دسته ای از تالیفات روایی هستند که احادیثی با موضوعات مربوط به زیارت، از جمله آداب و فضیلت و ثواب زیارت قبور پیامبر و خاندانش را در خود جای داده اند. سابقه نگارش چنین آثار روایی که به شیعیان اختصاص دارد، به قرن دوم باز می گردد و یکی از نخستین آثار یاد شده در فهارس، «مزار امیرالمومنین» از معاویه بن عمار دهنی (م175ق) می باشد. بعد از وی و تا زمان ابن قولویه نیز چیزی حدود 27 اثر دیگر در کتب فهارس نام برده شده که متاسفانه هیچ کدام به دست ما نرسیده است. کتاب کامل الزیارات تالیف ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه قمی (متوفی367  قمری) معروف به «ابن قولویه» قدیمی ترین اثری است که از گونه نگارشی خود (مزار نویسی) به دست ما رسیده است. این پژوهش به اثرپذیری و اثرگذاری کامل الزیارات نسبت به آثار قبل و بعد از خود اختصاص یافته است تا پاسخگوی این مسئله باشد که کامل الزیارات کتابی اثرگذار و منبع اصلی بسیاری از تالیفاتی بوده است که به روایات مزار پرداخته اند.

    کلید واژگان: کامل الزیارات, مزارنویسی, کتب مزار
    Mehdi Mehrizi, Seyid Baqir Hojjati, Seyid Mohammad Ali Ayazi, Mahdiyeh Lavaf

    “Mazarat” is a group of writings based on the narrations that contain hadiths on topics related to pilgrimage, including the rituals, virtues and rewards of visiting the graves of the Prophet and his family. The history of writing such works of narration specifically by Shiites dates back to the second century and one of the first works mentioned in the index books is "Mazar of Amir al-Mo'menin" by Mu'awiyah Ibn ‘Ammar Dahni (175 AH). After him and until the time of Ibn Qulawayh, about 27 other works have been mentioned in the books of the indexes, but unfortunately none of them have reached us. Kamil al-Ziyarat written by Abu al-Qasim Ja'far ibn Muhammad ibn Qulawayh Qomi (d. 367 AH) known as "Ibn Qulawayh " is the oldest work that has come down to us from its type of writing (Mazarat). The present research is dedicated to how this book is influenced by the books before and its effect on its after works to answer the issue that Kamil al-Ziyarat has been an effective book and the main source of many works that have dealt with the narrations of Mazar.

  • راهین تک فلاح، سید محمدباقر حجتی*، مهدی مهریزی طرقی

    ادعیه ماثوره بخش مهمی از احادیث شیعه را در بر می گیرد. تدوین این گونه از ماثورات از همان دوره های نخستین محل توجه محدثان بوده است. کتاب جامع و ارزشمند مصباح المتهجد و سلاح المتعبد از مشهورترین مواریث حدیثی شیعه در باب ادعیه است که مولف آن، شیخ طوسی، از محدثان برجسته قرن چهارم و پنجم است. این کتاب از قدیمی ترین گونه نگارشی ادعیه است که به دست ما رسیده و از لحاظ تاریخی جایگاه خاصی دارد. بر اساس شواهد موجود، پس از شیخ طوسی، بسیاری از محدثان به این کتاب به عنوان یکی از منابع و مصادر حدیثی توجه داشته و به آن استناد داده اند. هدف اصلی و محور این پژوهش بررسی میزان درجه اعتبار روایات کتاب مصباح المتهجد است. بررسی بر اساس مختار نگارندگان بر مشرب وثوق سندی بوده و نتیجه این پژوهش، ضعف سندی رجالی روایات این کتاب به دلیل موقوف، مرفوع یا مرسل بودن اسناد و وجود راویان ضعیف، مجهول و مهمل است.

    کلید واژگان: مصباح المتهجد, شیخ طوسی, اعتبارسنجی, وثوق سندی
    Rahin Takfalah, Seyyed MohammadBaqer Hojjati *, Mehdi Mehrizi Toroghi

    Narrated prayers are an important part of Shiite hadiths. Compilation of such prayers has been the focus of the hadith scholars since the first periods. The comprehensive and valuable book Mesbah al-Motehajjed wa Selah al-Moteabbed is one of the most famous Shiite hadith heritages on prayer, the author of which is Sheikh Tusi, one of the prominent hadith scholars in the fourth and fifth centuries. This book is one of the oldest types of prayer writing that has reached us and has a special place in history. According to the available evidence, after Sheikh Tusi, many hadith scholars have considered and referred to this book as one of the sources of hadith. The main purpose and focus of this research is to investigate the degree of validity of the narrations of the book Mesbah al-Motehajjed. The study is based on the reliability of transmitters, according to which the result of the research is the weakness of the narrations due to being Moghouf (going back to the companions of the infallibles), Marfou (including the omission of some of the transmitters from the beginning of the chain of transmission), Mursal (lacking the chain of transmission) as well as including weak, unknown and unconfirmed transmitters.

    Keywords: Mesbah al-Motehajjed, Sheikh Tusi, Validity Investigation, Reliability of Transmitters
  • فاطمه سادات نقیبی، مهدی مهریزی*، سید محمدباقر حجتی، سید ابوالقاسم نقیبی

    این نوشتار، به ترتیب زمانی، به ارزیابی شیوه نگارش هر یک از مولفان کتب اربعه در کتاب المزار موجود در این کتاب‏ها می‏پردازد. در مطالعه تطبیقی روش‏های هر یک از مولفان کتب اربعه در «کتاب المزار» خویش به شباهت‏ها و تمایزاتی دست می‏یابیم. این شباهت‏ها در ساختار کلی برخی ابواب آن‏ها به چشم می‏آید، اما در تناسب ابواب، عنوان‏دهی آن‏ها، ترتیب احادیث، ذکر اسناد روایات، اختصار یا تفصیل در طرح موضوعات، تعلیقات فقهی ذیل روایات و مباحث فقه الحدیثی مربوط به احادیث و دیگر جهات، کاملا متمایز به نظر می‏آیند. یافته این تحقیق آن است که «کتاب‏های المزار» کتب اربعه، در گذر زمان، هر یک نسبت به قبلی به جامعیت در موضوعات، چینش و ترتیب منطقی‏تر در نوع نگارش رو نهاده است؛ به نحوی که «المزار» شیخ طوسی نسبت به دو «المزار» پیشین، از جامعیت و روش‏مندی بهتری برخوردار شده است؛ ابواب در ترتیب و چینش، منظم‏تر و احادیث با حجم بیشتر و موضوعات گسترده‏تر نگارش یافته است. این موضوع درباره «المزار» شیخ صدوق نسبت به «المزار» شیخ کلینی نیز صادق است.

    کلید واژگان: زیارت, منهج, المزار, کتب اربعه, الکافی, من لا یحضره الفقیه, تهذیب الاحکام
    Fatemeh Sadat Naqibi, Mahdi Mehrizi *, Seyyed Muhammad Baqer Hojjati, Seyyed Abul-Qasem Naqibi

    This article chronically deals with the evaluation of the compilation method of any of the [three] compilers of the Four Book in the “kitāb al-mazār” (chapter of the ziyarat of the Infallibles) contained in these books. In a comparative study on the compilation method of any of the compilers of the Four Books in their kitāb al-mazār we find both similarities and distinctions. These similarities are easily found in the general structure of certain sections of them, however, concerning the proportion of the sections, the titles given to them, the order of hadiths, propounding the cases briefly or elaborately, the jurisprudential glosses on the traditions, discussions on hadith comprehension (fiqh al-ḥadīth) concerning the hadiths, and certain other aspects, they seem fully distinct from one another. The finding of this study is that in the course of time the kitāb al-mazār chapter of any of the Four Books compared with the earlier one is more comprehensive from the aspect of subject, and has more reasonable arrangement from the aspect of type of compilation  so that the kitāb al-mazār by Shaykh al-Ṭūsī compared with the two kitāb al-mazārs compiled by his predecessors is more comprehensive and more methodological; the sections are more organized from the aspect of arrangement and order, and the hadiths are longer and the scope of topics is broader. The same is true for the kitāb al-mazār by Shaykh al-Ṣadūq in comparison with the kitāb al-mazār compiled by Shaykh al-Kulaynī.

    Keywords: validity assessment, extremism (ghuluww), fabricated, reliability, the Four Books
  • سید محمد باقر حجتی، سید محمدعلی ایازی

    در پژوهش حاضر، پس از بررسی انواع مکتوبات حدیثی پیش از کامل الزیارات که می توانسته اند منبع این کتاب باشند و دسته بندی این تالیفات در پنج گروه، به معرفی تک تک این آثار از مولفانی پرداختیم که نام ایشان در کامل الزیارات به دفعات در اسناد روایات ذکر شده است. در ادامه با روشی که در روش پژوهش به تفصیل ذکر شده، با توجه به تعدد نقل از یک طریق واحد که به ناقل کتاب مورد بررسی می رسید، به این نتیجه رسیدیم که کدام آثار جزو منابع مکتوب کامل الزیارات یا منابع مکتوب یکی از منابع آن (منبع غیرمستقیم) به شمار می آیند. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که در تالیف کامل الزیارات، از مجموع 843 روایت، حدود 769 روایت، از منابع مکتوب ابن قولویه، یعنی حدود 12 عنوان کتاب از دسته آثار کتب نوادر، کتب مزار، کتاب های پراکنده و کتب جامع روایی نقل شده است؛ یعنی تنها حدود 100 روایت، معادل حدود یک هشتم اثر، با نقل شفاهی در این کتاب آمده است. بنابراین کتاب کامل الزیارات عمدتا مبتنی بر آثار مکتوب پیش از خودش است.

    کلید واژگان: کامل الزیارات (کتاب), منابع کهن حدیثی, حدیث شیعه - قرن چهارم, پژوهش های حدیثی
    Mahdieh Lavaf, Mehdi Mahrizi, Seyid Mohammad Baqir Hujjati, Seyid Mohammad Ali Ayazi

    In the present study, after examining different types of hadithi writings before the Kamil al-Ziyarat that could have been the sources of this book and classifying these writings into five groups, we introduced each of these work their names are mentioned many times in narration documents of the mentioned book. Then, with the method explained in detail in the research method, considering the multiplicity of quotations through a single way that reached the narrator of the book under study, we came to the conclusion which works are among the Kamil al-Ziyarat’s sources or written sources of one of its sources (indirect source). Finally, we came to the conclusion that in the compilation of Kamil al-Ziyarat, out of a total of 843 narrations, about 769 narrations were quoted from the written sources of Ibn Qulawayh, i.e. about 12 books from the category of rare books, Mazar books, scattered books and comprehensive narration books; that is, only about 100 narrations, equivalent to about one-eighth of the work, have been quoted orally in this book. Therefore, the Kamil al-Ziyarat book is mainly based on written works before itself.

    Keywords: Kamil al-Ziyarat (Book), Ancient narrative sources, Shiite Hadith - Fourth Century, Hadithi Research
  • مهدی مهریزی طرقی، سید محمدباقر حجتی، سید حسین حسینی بجدنی*

    انسان به سبب دارابودن صفات وویژگی های خاص ذاتی کانون توجه خردورزان بوده و هر اندیشمندی با توجه به بینش خود شناخت انسان را مورد واکاوی قرار داده است؛ از طرفی پی بردن به نعمت های خلق شده متقن ترین راه برای شناخت خالق هستی است و با شناخت خالق، ماهیت انسان تبیین می گرددکه خود سبب شکرگزاری، تذکر انسان، رهایی ازغفلت و سرانجام راه گشای سعادت دنیا وآخرت خواهد شد.این مسئله ضرورت بحث پیرامون انسان ونعمت های الهی را مبرهن می نماید. سوره مبارکه «الرحمن» به طور ویژه بر نعمت های الهی تاکید داشته وآلاء خداوند را به دو دسته دنیوی و اخروی تقسیم نموده که از جمله نعمت های دنیوی میتوان به نعمت اعطای قرآن کریم وزمینه سازی تعلیم و تعلم،خلقت خورشید و ماه و تجلی نظام بر آنها،آفرینش گیاهان ومحصولات آنها،توجه به ماهیت و چگونگی خلقت انسان، قرار دادن فصول سال و بهره گیری از فصل ها،بهره گیری ازدریاها ومحصولات دریایی، فناپذیری ممکن الوجود و فناناپذیری واجب الوجود و... اشاره نمود. حسابرسی،نعمت فروپاشی نظام دنیا وربوبیت مطلق خداوند،محیاشدن شرایط برپایی قیامت،برقراری عدالت واجرای قانون عدل الهی برگناهکاران،ایجاددوبهشت واعطاهای الهی برموحدین، زندگی پایدار و جاویدانه،دیگرنعمتهای بهشتی اعم از باغ ها،چشمه ها، میوه ها، همسران زیبا و با وفا،حوریان بهشتی را از جمله نعمت های اخروی قلمداد کرد.لذا این نوشتار میکوشد با رویکردی تحلیلی-توصیفی به انسان ونعمت های الهی ازدیدگاه قرآن باتاکید برآیات سوره الرحمن بپردازد.

    کلید واژگان: سوره الرحمن, دنیا, نعمت, آخرت, انسان
    Mehdi Mehrizi Tariqi, Seyed MohammadBagher Hojjati, Hossein Hosseini Bojdani *

    Due to having innate traits and characteristics,human beings have been the focus of attention of rationalists, and every thinker has analyzed human cognition according to his own vision;Onthe other hand, understanding the blessings created is the surest way to know the Creator of the universe, and by knowing the Creator,the nature of man is explained,which in turn will cause gratitude,reminder of man,liberation from neglect,and finally open the way to worldly happiness and the hereafter. It reveals the human and divine blessings around man.Surah Al-Rahman emphasizes the blessings of God in particular and divides the blessings of God into two categories: worldly and hereafter.He mentioned the creation of plants and their products, paying attention to the nature and manner of human creation,placing the seasons of the year and using the seasons, using the seas and marine products, the perishability of possible existence and the inevitable immortality of existence, and so on.Auditing, the blessings of the collapse of the world order and the absolute quality of God, the creation of conditions for the resurrection, the establishment of justice and the implementation of the law of divine justice for sinners, the creation of paradise and divine gifts to believers,sustainable and eternal life, other heavenly blessings including gardens, springs and beauties Wafa considered Hourian Beheshti as one of the blessings of the Hereafter.Therefore, this article tries to deal with human beings and divine blessings from the Quran's point of view with an analytical-descriptive approach,emphasizing the verses of Surah Ar-Rahman.

    Keywords: Surah al-Rahman, The world, blessings, the hereafter, man
  • فاطمه مسجدی، مهدی مهریزی*، سید محمدباقر حجتی

    جرج طرابیشی نظریه پرداز نواندیش معاصر با رویکردی انتقادی به دیدگاه مسلمانان، نظریه انحصار رسالت پیامبراکرم (ص) به ابلاغ وحی را طرح نموده، حجیت سنت نبوی را انکار می نماید. از دیدگاه او، مسلمانان بدون توجه به نص قرآن و مدلول های برخاسته از آن، وظیفه پیامبراکرم (ص) را از ابلاغ وحی، به قانون گذاری بسط داده و به دنبال آن به سنت آن حضرت، حجیت بخشیده وآن را هم تراز قرآن و بعضا مقدم بر آن قرار داده اند. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی به تبیین ادله طرابیشی پرداخته، با نقد ادله وی و تبیین وظایف غیر ابلاغی پیامبر اکرم (ص)، حجیت سنت قطعی الصدور رسول اکرم (ص) را اثبات می نماید. نگاه نادرست به معنای شارعیت خدا و رسول خدا نزد مسلمانان، استناد نادرست و فهم ناقص از برخی آیات قرآن و عدم جامع نگری به آیات قرآن در تبیین وظایف پیامبر (ص)، مهمترین اشکالات طرابیشی در نظریه انحصار رسالت پیامبراکرم (ص) به ابلاغ وحی است.

    کلید واژگان: رسالت پیامبر, ابلاغ وحی, شارعیت خدا, تشریع نبوی, جرج طرابیشی
  • محمود قربانلو*، سید محمدباقر حجتی، سید محمدعلی ایازی

    صبحی منصور از قرآنیون معروف مصری است که معتقد به قرآن بسندگی هستند. وی در دو کتاب «الصلاه بین القرآن الکریم و المسلمین» و «القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلامی» می کوشد تا  برای مبنای خود، یعنی قرآن بسندگی و نیز مسائلی که بر آن بنا کرده است، به خصوص نماز، استدلال هایی ارائه کند. مبانی ایشان عبارت اند از:  1- قرآن تنها منبع اسلامی است. 2- تفاوت عنوان نبی و رسول به لحاظ شخصیت حقیقی و حقوقی است. 3- پیامبر دستور به منع کتابت حدیث داده است. وی در مورد نماز بر این باور است که نماز پیامبر همان نماز حضرت ابراهیم است که میان مسلمانان و حتی مشرکان معروف و شناخته شده بوده، ازاین رو خداوند از ذکر جزئیات و تعداد رکعات نماز در قرآن خودداری می کند؛ زیرا ذکر آن لغو و بیهوده بوده است. ایشان در توجیه ذکر نشدن کیفیت تعداد رکعات نماز در قرآن و نیز جزئیات دیگر موضوعات احکام، مانند حج و... استدلال هایی آورده که منجر به رد سنت می گردد. نگارندگان در این گفتار، دیدگاه های او را در دو مورد (مبنا و بنا) بررسی و بر اساس قرآن به آنها پاسخ می دهند. در این مقاله روشن شده که بناهای ساخته شده منصور (به ویژه نماز) با مبناهای او ناسازگار است.

    کلید واژگان: صبحی منصور, قرآنیون, کفایت قرآن, شوون پیامبر, کیفیت نماز
    Mahmoud Qorbanlou *, Sayyid Muhammad Baqer Hujjati, Sayyid Muhammad Ali Ayazi

    Subhi Mansour is among the renowned Egyptian Qur’an scholars, who believe in the sufficiency of the Qur’an. In his two books, “Al-Ṣalāt bayn al-Qur’an al-Karīm wa al-Muslimīn” and Al-Qur’an wa kafā Masdaran li al-Tashrī‘ al-Islām”, he tries to present some argumentations for his principle, i.e. the sufficiency of the Qur’an and the issues based on it, especially ṣalāt. His basics are: 1. The Qur’an is the only Islamic source. 2. The difference between nabi (Prophet) and rasūl (Messenger) is in terms of real and legal personality. 3. The Prophet has ordered prohibition of writing hadiths. Concerning ṣalāt, he believes the Prophet’s ṣalāt is the same as the Prophet Abraham’s, which has been popular and known among the Muslims and even the polytheists; therefore God has avoided mentioning the details and the number of rak‘as of ṣalāt in the Qur’an because mentioning it has been futile and vain. In justification of the non-mentioning of the number of rak‘as of ṣalāt in the Qur’an as well as the details of other rulings’ topics such as Ḥajj, etc. he has given certain argumentations that lead to rejection of sunna. In this article, the writer examines his viewpoints on two issues (principle and basis) and responds to them according to the Qur’an. It is clarified in this article that the bases set up by Mansour (especially ṣalāt) are incompatible with his principles.

    Keywords: Subhi Mansour, Qur’an scholars, the sufficiency of the Qur’an, the Prophets status, the quality of ṣalāt
  • حامد مسکوب، سید محمد باقر حجتی *، مهدی مهریزی
    در این مقاله سعی شده است تا تاثیر متعلق معرفت بر اخلاق از منظر قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور ابتدا آیات قرآن کریم با این نگاه مورد بررسی و مداقه قرار گرفتند و معرفت هایی که در قرآن کریم مورد تاکید قرار گرفته اند و اثرگذار بر اخلاق هستند، دسته بندی شده و مورد تحلیل قرار گرفته اند که عبارت اند از: 1. شناخت دنیا، 2. شناخت آخرت، 3. شناخت شریعت و دستورات اخلاقی، 4. شناخت شیطان و راه های مبارزه با آن، 5. شناخت انسان، 6. شناخت خداوند متعال. سپس بررسی شده است که در این معرفت ها و در مراتب مندرج در آن ها چه میزان تاثیر اخلاقی برآورد می شود و شناخت کدام یک از آن ها اثرات اخلاقی عمیق تر و کامل تری دارد؟ نتیجه این بوده است که متعلق معرفت هر اندازه متعالی تر شود، اثر اخلاقی آن نیز عمیق تر و متعالی تر می گردد و بالاترین معرفت که همان توحید و شناخت صفات الهی است، بالاترین اثرات را در اصلاح اخلاق خواهد گذاشت.
    کلید واژگان: شناخت, اخلاق, دنیا, آخرت, دستورات اخلاقی
    Hamed Maskoob, Sayyed Muhammad Baqer Hujjati *, Mahdi Mehrizi
    This note has tried to study the effect of the object of knowledge on ethics from the view of the holy Quran. So, at first, the holy Quran verses with deliberated view have been investigated and the knowledges which have been emphasized in the Quran and are effective on ethics have been sorted and observed which are: 1- The knowledge of the world, 2- The knowledge of hereafter, 3- The knowledge of sharia law and ethical commands, 4- The knowledge of Shayṭān (the devil) and the ways to fight, 5- the knowledge of man, 6- the knowledge of the almighty of God. Then it has been examined that how much the moral impact in these knowledges and in the determined stages are attained and which of the knowledges have a deeper and more perfective effect. The result is whatever the object of the knowledge is more highly the moral impacts become deeper and higher and the highest knowledge which is the knowledge of Tawhid (Oneness of God) and God’s attributes has the greatest effect in the improvement of ethics.
    Keywords: Knowledge, The world, Hereafter, Moral commands
  • طیبه اورنگی*، مهدی مهریزی، سید محمد باقر حجتی
    دو مفهوم «رسول» و «نبی» گرچه به صورت گسترده ای در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی مورداستفاده بوده اما مفسران و متکلمان مسلمان کمتر بر معنای دقیق این دو توافق داشته اند. به طورکلی می توان دیدگاه های ایشان را در این زمینه تحت دو عنوان تغایر و تساوی تقسیم بندی نمود. البته دیدگاه تغایر با تقریرهای چندگانه ای تبیین شده است که در هر یک از این تقریرات وجه تمایز رسول از نبی عبارت است از: داشتن ماموریت ابلاغ وحی به مردم، داشتن شریعت مستقل، داشتن کتاب، رویت فرشتگان. آنان که رسول را مامور ابلاغ وحی دانسته اند و برای نبی چنین امری را قائل نیستند، معنای نبی را یکی از این سه دانسته اند: عدم داشتن رسالت ابلاغ وحی، خبردادن از جانب خداوند و دارا بودن شان و مقام بالا. در این مقاله دیدگاه های حدود 80 مفسر و متکلم درباره این دو واژه، در سه دوره زمانی متقدمان، متاخران و معاصران موردبررسی قرارگرفته و طبقه بندی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تقریرات مختلف از تساوی یا عدم تساوی دو مفهوم نبوت و رسالت در تمامی ادوار اندیشه اسلامی وجود داشته است، هرچند متاخران بیشتر به اعم بودن مفهوم نبوت نسبت به رسالت تمایل داشته اند. بااین وجود طبق نظر نگارنده با توجه به اشکالاتی که در تقریرات مختلف نظریه تغایر وجود دارد، چنین نتیجه گیری شده که رسول و نبی در معنای اصطلاحی مورداستفاده در قرآن کریم و متون اسلامی به یک معنا هستند.
    کلید واژگان: قرآن کریم, رسول, نبی, مفسران, متکلمان
    Tayyebeh Orangi *, Mahdi Mehrizi, Seyed Mohammad Bagher Hojjati
    Although the words Prophet and Messenger have been used widely in Holy Quran and Islamic culture, Muslim interpreters and theologians have agreed less on the exact meaning of these two words. Generally speaking their views can be categorized in two groups called contradiction and equality. Of course the contradiction view has been explained with multiple expositions in which the distinction of Prophet and Messenger has been expressed as: having the mission of conveying revelation to people, having an independent religion, having a holy book and seeing angels. Those who have recognized the Prophet and not the messenger as the person in charge of conveying revelation have known the meaning of messenger as one of these three: not having the mission of conveying revelation, informing (people) from God, having a high position and dignity. In this article the viewpoint of around 80 interpreters and theologians about these two words in three periods of time - early, recent and contemporary - has been reviewed and categorized according to the above model. By reviewing the above statistical community we can conclude that there has been different expositions from equality and inequality of the words prophecy and messaging in all Islamic periods, although the recent interpreters and theologians tend to the generality of the concept of prophecy compared with messaging. Also according to the author, because of the problems existing in different expositions of contradiction theory we can conclude that in the idiomatic meaning the words Prophet and Messenger used in the Holy Quran and Islamic texts are the same.
    Keywords: the Holy Quran, Prophet, Messenger, interpreters, theologians
  • فاطمه مسجدی، مهدی مهریزی*، سید محمد باقر حجتی
    دیرزمانی است که شبهه محدودیت رسالت پیامبر اکرم(ص) به مکان یا زمانی خاص از سوی برخی از متفکران طرح گردیده است؛ این در حالی است که اکثریت قریب به اتفاق دانشمندان علوم اسلامی بر جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به جغرافیا و جامعه ای محدود اتفاق نظر دارند. جرج طرابیشی، اندیشمند مسیحی سوری از جمله متاخرانی است که نظریه عدم جهان شمولی رسالت پیامبر اسلام(ص) را در بخشی از کتاب «من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث» منتشر نموده است. وی با استناد به برخی آیات قرآن و شواهد تاریخی، رسالت پیامبر اسلام(ص) را محدود به جغرافیای جزیره العرب و منحصر به عرب زبانان این منطقه می داند. کانون توجه طرابیشی ظهور آیاتی از قرآن کریم است که طبق ادعای وی، دعوت پیامبر اسلام(ص) را محدود به شهر مکه و سرزمین های پیرامون آن، و نیز مختص عرب زبانان معرفی می نماید. او با ترجیح معنای غیرمشهور از واژه «امی» و نیز با ارائه برخی شواهد تاریخی سعی در تقویت دیدگاه خود دارد. در این مقاله پس از تبیین ادله طرابیشی به ارزیابی و نقد آن پرداخته شده است. به عقیده نگارنده عدم جامع نگری آیات قرآن و فهم ناقص و نادرست از مفاد و مدلول های آیات ارائه شده، عدم بررسی همه روایات وارده در این موضوع و اکتفا به یک روایت خاص، نادیده انگاری شواهد تاریخی و تمسک به موارد خاص و مشکوک، و تاویل و تحلیل های غیردقیق، مهم ترین اشکالات طرابیشی در اقامه ادله ی نظریه عدم جهان شمولی اسلام است.
    کلید واژگان: جهان شمولی اسلام, پیامبر امی, جرج طرابیشی, نقد مستشرقان
    Fatemeh Masjedi, Mahdi Mehrizi *, Seyed Mohammad Bagher Hojjati
    Universality of Mohammad’s prophecy has been challenged by some of the intellectuals whereas most of Islamic studies scholars acknowledge the scope of Mohammad’s invitation to Islam as universal. Because of the significance of the topic, it seems fruitful to provide an analysis of the evidence and reasons argued by scholars in this context. Based on some Verses from the Quran and historical evidence, Syrian writer Georges Tarabichi (1939-2016) considers the scope of Mohammad's prophecy limited to the Arab Peninsula and its native Arab speaking inhabitants. He argues that following the Islamic Conquests, Muslims altered Mohammad's prophecy from a local alternative of indigenous polytheistic beliefs to a universal message. Tarabichi's main argument lies in his interpretation of those Quranic verses that address the Prophet's preach to be delivered to the Mecca region and amongst its Arabic speaking natives. He attempts to strengthen his theory by putting an emphasis on the obscure perception of the word "Ommi" and other relevant historical evidence. This article aims to critically analyze the aforementioned Tarabichi's theory. In this context, I argue that firstly, Tarabichi's Qur’anic ratiocination lacks a holistic approach and his interpretation of cited verses is not precise and is in contrast with the renowned recitations. Secondly, his Hadith-based argument relies only on a single Hadith without addressing the existing opposite instances. Thirdly, his historical reasoning is not only based on an inaccurate and disputed narrative but also ignores other evidence and narratives in the same context.
    Keywords: Universality of Islam, Ommi Prophet, Georges Tarabichi, Orientalists
  • محسن قمرزاده، مهدی مهریزی طرقی *، سید محمدعلی ایازی، سید محمد باقر حجتی
    ارزیابی روایات تفسیری به جهت تعیین دلالت و حجیت، به طور معمول از طریق روش استنادی پیمایش می شود. اما روش پی گرفته شده در این مقاله، ارزیابی و تحلیل آرای مفسران در استفاده از این روایات و بررسی کارکرد آنها مبتنی بر گونه شناسی روایات تفسیری در محدوده نورالثقلین، به روش میدانی است. به نظر می رسد این روش توانایی بیشتری در کشف واقعیت موجود روایات و کیفیت مشکل گشایی آنان در فهم داشته باشد. در این راستا دیدگاه ها در حوزه کارکرد عرضه شده است. محل اختلاف آرای اندیشمندان تفسیر اثری، در روایاتی است که به طور مستقیم به بیان مراد آیه پرداخته اند. به جهت تحلیل دقیق موضع اختلاف، «ارشادی یا غیر ارشادی بودن روایات» ، «تبیین موضوع محوری آیه و روایت» و «میزان پوشش روایت نسبت به آیه» ، موضوع بررسی قرار گرفته اند. با بررسی آماری روایات پیش گفته و گونه شناسی آن و ارزیابی هر دیدگاه بر اساس نتایج گونه شناسی، دیدگاه علامه طباطبایی برگزیده شده است.

    کلید واژگان: نورالثقلین, روایات تفسیری, کارکرد روایات, نقش روایات, قرآنیون, اخباریون
    Mohsen Qamarzadeh, Mahdi Mehrizi Toroqi *, Sayyid Muhammad Ali Ayazi, Sayyid Muhammad Baqer Hujjati
    The evaluation of exegetical traditions for determining significance and authenticity are normally carried out through the invocational method. However, the method followed in this article is evaluation and analysis of the opinions of interpreters in using these traditions and examination of their function based on typology of exegetical traditions within Nūr al-Thaqalayn, by fieldwork method. It seems that this method has more power in uncovering the existing reality of traditions and the quality of their problem-solving in comprehension. Thereby, the viewpoints have been presented in the field of function. The difference in viewpoint of the scholars of narration (atharī) interpretation is in the traditions that have directly dealt with the meaning of the verse. The issue has been examined for an accurate analysis of the disagreed position, “the traditions as being advisory or obligatory”, explanation of the pivotal topics of the verse and tradition”, and “the degree of the coverage of the verse by the tradition.” With a statistical study of the above-mentioned traditions, its typology, and evaluation of each viewpoint based on the typology, the viewpoint of ‘Allāma Ṭabāṭabā’ī is selected.
    Keywords: N?r al-Thaqalayn, exegetical traditions, function of narrations, role of traditions, Qur’anists, traditionists
  • حسن عباسی، سید محمدباقر حجتی
    آیه مودت از آیات عقیدتی بسیار مهم و اختلافی میان تفاسیر فریقین است. بسیاری از مفسران اهل سنت و برخی از تفاسیر شیعه به جهت اعتقاد به عدم درخواست اجر دنیوی از سوی انبیاء گذشته، درخواست اجر برای پیامبر اسلام’ را بعید دانسته اند. به نظر می رسد تفاسیر فریقین از توجه به سیاق حاکم در داستان حضرت إبراهیم که آیین حنیف را مقدم و دین اسلام را تالی آن می داند، غفلت ورزیده اند؛ زیرا در آن داستان خدای متعال درخواست إمامت از سوی آن حضرت بر ذریه خود در آخرالزمان را إجابت نموده و از إمامت اعطایی به ذریه آن حضرت با عنوان اجر دنیوی و حسنه یاد کرده است، حسنه ای که خدای سبحان در آیه مودت، مصادیق آن را اهل بیت نبوت و رسالت از ذریه حضرت إبراهیم× در وهله نخست و عترت پیامبر إسلام’ در مرحله بعد معرفی فرموده است. با إتخاذ چنین رویکردی و با بررسی مفهومی واژه های اجر، القربی و سیاق حاکم بر آیه مودت، می توان اختلاف های اساسی میان فریقین در مسئله خلافت بعد از پیامبر (ص) را پایان داد.
    کلید واژگان: آیه مودت, اجر دنیوی, القربی, حضرت إبراهیم (ع)
    Hasan Abbasi, Sayyed Mohammadbaqer Hojjati
    The verse Mawaddat is known as one of the most notable and of most disagreement verses among fariqain`s commentaries. Many of Sunni commentators and some of Shiites, believing in the past prophets` lack of such a demand, viewed its being a reward for the Prophet as not being reasonable. Yet, it seems that those of such a view have not paid any attention to the context in the story of the prophet Abraham that took Hanif religion as precedent for Islam. The reason why lies in the fact that in that story, God, the exalted, Has agreed with Abraham`s demand of religious leadership for his offspring and referred to it as a demand in which God, the Purest, Has viewed its cases in the verse of Mawaddat as the household of the prophecy and imamate from Abraham`s offspring and the household of the Prophet of Islam respectively. In such an approach and studying the meanings of ajr, alqurba and the context of the verse, the disagreement would disappear.
    Keywords: the Verse Mawaddat, Earthly Reward, Alqurba, the Prophet Abraham
  • حسن عباسی، سید محمدباقر حجتی *

    یکی ازدانش های موردنیاز مفسر در فهم صحیح آیات قرآن، دانش شناخت شرایط اجتماعی مخاطبان سخن و موقعیت های نزول هست. شرایط اجتماعی می تواند دارای کارکردهای دوگانه عصر نزول و عصر مفسر باشد. توجه مفسر به کارکرد اولی (شرایط اجتماعی عصر نزول) در فرآیند تفسیر آیه مودت از ضروریات به شمار می رود. ولی کارکرد دوم (شرایط اجتماعی عصر مفسر) مفسر را در ورطه تفسیر به رای قرار می دهد. لذا نگارنده با بررسی کارکرد شرایط اجتماعی در اهم تفاسیر شیعه و اهل سنت به این نتیجه رسیده که در آن تفاسیر کارکرد اول کمترین نقش را ایفا نموده است؛ ولی کارکرد دوم با غلبه شرایط اجتماعی و سیاسی جریان خلفا در اعصار مختلف با زمینه سازی بسترهای کلامی مناسب ازسوی متکلمان و اقدامات عملی خلفا و سیاست مداران آن جریان، موجب عدم موفقیت اکثر مفسران در رعایت اصل بی طرفی شده و آنان را از توجه به اولین کارکرد عنصر شرایط اجتماعی یعنی شرایط اجتماعی عصر نزول و تبیین سبب نزول صحیح آیه مودت که مدنی النزول هست، بازداشته است.

    کلید واژگان: کارکرد عنصر, شرایط اجتماعی, تفسیر, مفسران شیعه و اهل سنت, آیه مودت, جامعه شناسی دینی
    Hasan Abassi, Seyyed Mohammad Bager Hojati *

    One of the required knowledge of the interpreter in understanding the Qur’an verses is the knowledge of the social conditions of the audience of the words and descendant situations. Social conditions can have dual functions of the age of descent and the interpreter's age. The interpreter's attention to the first function (social conditions of the age of descent) in the process of interpreting the verse of Mavadat is a necessity. Therefore, the author, by examining the social conditions of the most important Shia and Sunni interpretations, has concluded that interpretations of the first function have played the least role. However, the second function, with the prevailing social and political conditions of the caliphs in different periods, by forging the appropriate theological premises of the theologians and the practical actions of the caliphs and its politicians, led to the failure of most commentators to abide by the principle of neutrality and prevented them from paying attention to the first function of the element of social conditions, namely the social conditions of the age of descent and explanation of the verse of Mavadat.

    Keywords: Social Conditions, interpretation, Shi'a, Sunni commentators, verse of Mavadat, religious sociology
  • حامد شریفی نسب*، سیدمحمدباقر حجتی

    بحث از شناخت قرائت صحیح قرآنی در علوم مختلف اسلامی همچون تفسیر و فقه از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجا که از میان قرائات موجود، برخی روایت حفص از عاصم را به عنوان تنها قرائت صحیح السند قرآنی معرفی کرده و به تبع آن سایر قرائات را باطل خوانده اند، ارزیابی سند این قرائت دارای اهمیت ویژه می باشد. این پژوهش با ارزیابی سند این قرائت، به این نتیجه رسیده که نه تنها اصل این سند بر اساس روایت ضعیفی طرح شده، بلکه حفص، عاصم و عبد الرحمن سلمی نیز در این سند، امامی مذهب نبوده، فاقد توثیق نزد علمای شیعه می باشند. علاوه بر آنکه حفص متهم به کذب و جعل حدیث بوده و عاصم نیز به سوء حفظ توصیف شده است. بر این اساس، این روایت از قرائات ضعیف السند محسوب می شود و نمی توان در تفسیر و فقه صرفا به آن استناد و اعتماد کرد، بلکه لازم است سایر قرائات نیز مورد توجه قرار گیرند. به هر حال، بر اساس روایات اهل بیت، قرائت قرآن تا عصر ظهور امام زمان طبق قرائات موجود تجویز شده است.

    کلید واژگان: اعتبارسنجی, ارزیابی سندی, روایت حفص
  • حامد شریفی نسب*، سید محمد باقر حجتی، امید قربانخانی
    شناخت قرائت صحیح قرآن کریم از میان قرائت های مختلف نه تنها به عنوان یک بحث نظری در علوم قرآنی٬ بلکه به عنوان یکی از مبانی تفسیر قرآن کریم دارای اهمیت است. در میان رویکردهای متفاوتی که نسبت به قرائت های مختلف مطرح است امروزه دیدگاه رواج تاریخی روایت حفص از قرائت عاصم از شهرت بیشتری در میان امامیه برخوردار شده و این درحالی است که پیشینه این دیدگاه از صد سال فراتر نمی رود. بر اساس این باور٬ قرائت حفص یگانه قرائت صحیح از قرآن است که به صورت متواتر از پیامبر اکرم (ص) روایت شده و همواره در طول تاریخ بین مسلمانان در سراسر بلاد اسلامی رواج داشته است. این پژوهش با تبیین ادله باورمندان این نظریه٬ به نقد و ارزیابی این ادله پرداخته و به این نتیجه می رسد که ادله ارائه شده٬ ناتمام بوده و نه تنها هیچ گونه شاهد تاریخی برای اثبات این دیدگاه یافت نمی شود بلکه شواهد متعدد تاریخی آن را ابطال می کند.
    کلید واژگان: علم القرائه٬ قراء سبعه٬ عاصم٬ حفص٬ تواتر قرائات
    Hamed Sharifinasab*, Mohammad Bagher Hojati, Omid Ghorbankhani
    Recognition of real recitation of Quran among distinct recitations is not only a theoretical issue in Quranic sciences but also it is considered as one of the foundations in the interpretation of the Quran and is influential in other fields of study for examples jurisprudence, theology and the sciences affected from the Quran. In spite of different approaches to various recitations including the seven recitations, today the viewpoint of historical prevalence of Haf's narration from Asim is more popular in Twelver Shiism, though its history does not extent more than one century. According to this opinion, Haf's narration is the sole correct recitation of the Quran which is narrated from The Prophet numerously and has been prevalent among Muslims throughout history. In this article through explaining the reasons of the famous viewpoint and evaluating it, the author concludes that not only the reasons are not sufficient and there is no historical proof to corroborate it but there are a large number of them invalidate it.
    Keywords: Recitation Science, Narration, Asim, Hafs, Tavator of Recitations
  • علی مهمان نواز*، سید محمدباقر حجتی، مهدی مهریزی

    زهد به مثابه یک شیوه زندگی و یک نحوه سلوک اخلاقی در دو سده نخست هجری در بومهای گوناگون جهان اسلام رواج داشت. در این میان، ابن مبارک نخستین کسی بود که به گردآوری و دسته بندی روایات زهد پرداخت. وی محدثی بود که کوشید اندیشه های زاهدانه را بر پایه روایات نظم بخشد و نظریه مند کند. آشنایی وی با اندیشه های زاهدانه گوناگون و دیگر مکاتب اخلاقی رایج در بومهای مختلف سبب شد وی در تبیین شیوه زهد سازگار با سنت اسلامی منابعی گسترده داشته باشد و ازاین رو، نظریه ای پذیرفتنی برای طیفهای گوناگون گراینده به زهد بازنماید. در این مطالعه بنا ست با شناسایی جریانهای زهد هم عصر ابن مبارک، رد هر یک از آنها را در روایات کتاب الزهد وی بازجوییم. چنان که خواهیم دید، وی نخستین کسی است که توانسته است معارف بومی زهد مکاتب مختلف را در هم آمیزد و اندیشه ای فرابومی بازنماید.

    کلید واژگان: تاریخ اخلاق اسلامی, تاریخ زهد, مکاتب بومی جهان اسلام, سفیان ثوری
  • کریم پارچه باف دولتی*، سیدمحمدعلی ایازی، سیدمحمدباقر حجتی

    «علم قرائت» را می توان یکی از مهم ترین علوم قرآنی دانست که تاثیری مستقیم بر ترجمه و تفسیر قرآن دارد. بررسی و ملاحظه ترجمه ها و تفاسیر قرآن در آیاتی که قرائات مختلف در کلمه یا کلماتی از آن ها وجود دارد که بر معنای آیات موثر است، نشانگر قرائت مورد پذیرش یا حداقل مرجح نزد مترجم یا مفسر قرآن می باشد. در این مقاله، ابتدا معرفی یک ترجمه (ترجمه ای ناشناخته و تصحیح شده از منطقه خراسان بزرگ) و سه تفسیر قرآن کریم (منهج الصادقین، زبده التفاسیر و مواهب العلیه یا تفسیر حسینی) از مترجمان و مفسران ایرانی در قرن دهم هجری قمری مورد مطالعه قرار گرفته است. انتخاب قرن دهم از آن رو صورت پذیرفته که شواهد مختلف نشان می دهد در این قرن، مراحل آغازین دوره روی آوری کاتبان، مترجمان و مفسران به یک قرائت از میان قرائات مشهور صورت پذیرفته است. بررسی مقایسه ای قرائت قرآن در این ترجمه و تفاسیر نشان می دهد هرچند پذیرش قرائت واحد در قرن دهم نزد عموم محققان و در تمام مناطق ایران به طور فراگیر به چشم نمی خورد، ولی توجه به روایات منقول از عاصم بن ابی النجود کوفی بیشتر است. در این میان، تطابق کامل قرائت برخی از آثار با قرائت عاصم به روایت ابوبکر شعبه بن عیاش در قرن دهم از قبیل «منهج الصادقین» و «تفسیر حسینی» نتیجه یاد شده را تقویت می کند.

    کلید واژگان: قرائات, ترجمه و تفسیر قرآن, منهج الصادقین, زبده التفاسیر, مواهب العلیه, تفسیر حسینی
    Karim Parchebaf Dolati, Seyyed Mohammad-Ali Ayazi, Seyyed Mohammad-Bagher Hojjati

    “The Science of readings (qera’a) of Quran” may be considered as one of the most important Quranic sciences that has direct impact on the translations and interpretations of this Holy Book. In order to reach the translator and commentator’s view on readings of Quran, studying their translation and interpretations of verses with variant readings, which have effect on the meaning, clearly reveals their accepted reading (qera’a) or atleast their priority.In this article, one translation (by an unknown author from the great khorasan region) and three exegesis (i.e. Manhaj-al-sādeghīn, Zubda-al-Tafāsīr, and Mawāhib-al-Aliyya or Hoseini Tafsir) have beenintroduced. These four books, written by Iranians,belong to the tenth century which for numerous reasons is considered the initiative era for translators and interpreters in choosing a single reading from among different famous ones.After a brief introduction of the mentioned books, the article carries on with the comparative study of these sources, considering their choice of various readings. This study indicates that although there had been no unique and widely accepted reading of the Holy Quran among the scholars in all areas of Iran during the tenth century; but, the traditions narrated on authority ofĀsim bn Abī al-Nudjūd gained more attention. Furthermore, the complete correspondence between the reading chosen in some of these works and thatof Āsim narrated by Abūbakr Shu’ba bn Ayyāsh in such as “Manhadj-al-sādeghīn” and “Hoseinī Tafsir” reinforces the aforementioned conclusion.

    Keywords: Quran, Recitations, Translation of the Quran, Interpretation of the Quran, Manhadj-al-Sādighīn, Zubdah-al-Tafāsīr, Mawāhib-al-Aliyyah, Hoseinī Interpretation
نمایش عناوین بیشتر...
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال