فهرست مطالب دکتر احمد فلاح زاده
-
شیخ عبدالکریم حائری یزدی (1238-1315ش)، زعیم حوزه علمیه قم و از فقیهان نقش آفرین درعرصه تحولات دینی در ایران معاصر به شمار می رود. حوزه علمیه قم در عصر ایشان، به صورت یکپارچه درآمد و توانست به امتداد خط فکری مرجعیت در ایران عصر رضاخان انسجام تازه ای ببخشد. پرسش پیش رو، این است که در مدت 15 سال سرپرستی حوزه علمیه از سوی ایشان، وی در عرصه تبلیغات دینی چه رویکردی اتخاذ کرد و چه شبکه ای را ایجاد نمود؟هدف این تحقیق، دستیابی به تاریخ تشکیلات تبلیغ دینی در عصر آیت الله حائری با هدف شناخت توان تبلیغی این نهاد در عصر پهلوی اول است. این پژوهش، بر اساس روش توصیف و تحلیل داده های کتابخانه ای، به بررسی تاریخی رخدادها پرداخته است. یافته ها بر آن است که آیت الله حائری، با مرسوم سازی تبلیغ در ایام محرم و رمضان و تشکیل شبکه ای از واعظان و مداحان و تعزیه خوانان در سراسر کشور که به وسیله شاگردانش مدیریت می شد، به تبلیغات دینی، صورت شبکه ای بخشید و در برابر سیاست دین ستیزی دولت پهلوی ایستاد.
کلید واژگان: شیخ عبدالکریم حائری, اعزام مبلغ, تبلیغات حوزویان, آزمون تبلیغ}Sheikh Abdul Karim Haeri Yazdi (1859-1936), the head of Islamic Seminary of Qom and one of the prominent jurists in the field of religious developments in contemporary Iran. In his era, Islamic Seminary of Qom became integrated and was able to give a new coherence to the intellectual line of authority in Iran during the age of Reza Khan. The current question is, what approach did he take in the field of religious propagation and what network did he create during his 15 years of being the head of the seminary? This study seeks to obtain the history of religious propagation organizations in the era of Ayatollah Haeri with the aim of knowing the propagation power of this institution in the first Pahlavi era. This research, based on the method of description and analysis of library data, has examined the historical events. The findings suggest that Ayatollah Haeri, by making it customary to propagate during Muharram and Ramadan days and forming a network of propagators, eulogists, and Ta'aziah singers throughout Iran, which was managed by his students, gave religious propagation a network form and he could stand against the anti-religious policy of the Pahlavi government
Keywords: Sheikh Abdul Karim Haeri, Sending Propagators, Propagation Of Islamic Seminary Clerics, Propagation Test} -
با رشد مذاهب انحرافی در سده سوم هجری، غالیان شیعی نیز سازمان یافته تر و اثرگذارتر عمل کردند. غلو در عصر امام حسن عسکری (ع) رشد محسوسی داشت. این مقاله با هدف دستیابی به چرایی و چگونگی فعالیت غالیان در عصر امام حسن عسکری (ع)، به بررسی وضع غلو در آن عصر و نوع برخورد امام با آن می پردازد. این پژوهش برای تبیین داده های کتابخانه ای، بر اساس نظریه شکل گیری فرق از روش تحلیل تاریخی- حدیثی بهره برده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مسائل ناشی از ناباوری گروهی از شیعیان نسبت به امامت آن حضرت، بی ثباتی خلافت عباسی و تلاش عباسیان برای به انحراف کشاندن امامیه و قرار گرفتن شیعه در شرایط غیبت امام دوازدهم شرایط را برای گسترش غلو فراهم کرد.
کلید واژگان: امام حسن عسکری(ع), عصر غیبت, غالیان, غلو}The 3rd Hijri century (AH) witnessed the rise and spread of various deviant sects, including the ghulāt (extremists) among the Shi'a. The phenomenon of ghulāt experienced a significant rise during the era of Imam Hasan ʿAskarī (a.s.). This article explores the reasons behind the proliferation of ghulāt activities in that period was mentioned and examines the Imam's approach in dealing with them. To achieve this, the present paper investigates the phenomenon of ghulū (exaggeration) during the era of the eleventh Imam and analyzes the methods employed by the Imam to combat it. The research utilizes a historical-Ḥadīth analysis based on the theory of the formation of sects to interpret library data. The findings of the study indicate that the spread of ghulū in the era of Imam ḤasanʿAskarī (a.s.), stemmed from multiple factors, including the disbelief of some Shi'as in the Imamate of Imam ḤasanʿAskarī (a.s.), the political instability of the Abbasid caliphate, the Abbasids' attempts to deviate the Imamiyyah, The impending occultation of the twelfth Imam.
Keywords: Imam ḤasanʿAskarī (a.s.), Occultation Period, The Ghulāt, ghulū} -
نشریه ره توشه، پیاپی 16 (زمستان 1402)، صص 271 -282
پوشاندن بدن و پرهیز از برهنگی، یکی از گرایش های فطری است که پروردگار آن را در وجود انسان قرار داده است؛ به گونه ای که آدمی به ذاته میل به برهنگی ندارد. اولین نشانه های شروع بی حجابی در ایران، هم زمان با آشنایی با فرهنگ غرب و شروع غرب زدگی در دوره قاجار رخ داد و بعد از آن رضاخان، طرح بی حجابی را در جایگاه راهکار غربی سازی ایران به اجرا گذاشت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، پایبندی به حجاب یکی از اصول اسلامی در ایران قرار داده شد. برخی با طرح شبهه هایی ناظر به حکومت مانند نقض حریم خصوصی، فردی بودن و اجباری نبودن حجاب، در امتداد برنامه فرهنگی غرب حرکت می کنند. تلاش برای کاستن جایگاه مسیله حجاب به یک امر شخصی که بیرون از قلمروی احکام دین است، با هدف رواج بی حیایی و نفی نقش سازنده زن مسلمان در جامعه رخ می دهد. آنان با طرح این ادعا که گزارش تاریخی از برخورد با پدیده بدحجابی در حکومت نبوی و علوی در دست نیست، مدعی اند حکومت نمی تواند قوانینی را در برابر بی حجابی اعمال نماید. این نوشتار در پی آن است تا با نگاهی تاریخی به روش های مواجهه دولت نبوی و علوی با بی حجابی بپردازد و به طور کاربردی شیوه های دولت های پیامبر (ع) و حضرت علی (ع) در این باره را بررسی کند.
کلید واژگان: حجاب, بی حجابی, نبوی, علوی} -
ملخصیعد القرن الرابع الهجری احد العصور الذهبیه فی الحضاره الإیرانیه الإسلامیه، ففی قلب هذه الحضاره حدثت تطورات کثیره فی مجالات تخطیط المدن والعماره والإسکان، کان لآل بویه إسهام کبیر فیها. ومن هنا؛ ومن اجل إحاطه اکبر بجوانب الموضوع المختلفه تبرز اهمیه هذا البحث. وقد اعتمد هذا البحث علی جمع البیانات من المکتبات والوثایق المتوفره باستخدام منهج البحث التاریخی ، باسلوب وصفی وتحلیلی، من المصادر الجغرافیه والتاریخیه والادبیه. وسوال البحث الاساسی هو: ما هو نظام الهندسه المدنیه والمعماریه الذی اعتمده آل بویه؟ فرضیه البحث هی ان نظام الهندسه المدنیه والمعماریه لدی آل بویه کان یحتوی علی العناصر التراثیه فی نظام العماره الإیرانی مع بعض التغییرات التی تشیر إلی بنیه تتناسب مع الشریعه الإسلامیه. وتظهر نتایج البحث ان البویهیین بعد التحول الذی احدثوه علی مستوی الهندسه المعماریه واسلوبها؛ قاموا ببناء مدن ومبان جدیده فی دولتهم اعتمادا علی اسالیب البنایین الإیرانیین مع إبداعهم لاسلوب معماری جدید یمزج بین الثقافتین الإسلامیه والإیرانیه.
کلید واژگان: فن العماره البویهی, تخطیط المدن البویهی, تخطیط المدن فی القرن الرابع والخامس, عضد الدوله, فن العماره الاسلامی} -
نشریه ره توشه، پیاپی 14 (تابستان 1402)، صص 65 -74ادیان الهی همواره از نظر توان تبلیغی و سطح گسترش، افزون بر توفیق الهی متکی بر سه چیز بودند: «تلاش های پیامبر آن دین»، «کمک یاران» و «همکاری مردم». برخی آیات قرآن به صراحت درباره اهمیت نقش یاران در نشر دین سخن گفته اند. برای مثال خداوند در آیه 14 سوره مبارکه صف درباره دعوت حضرت عیسی(ع) از مومنان برای یاری فرموده است: «یا ایها الذین آمنوا کونوا انصار الله کما قال عیسی ابن مریم للحواریین من انصاری إلی الله، قال الحواریون نحن انصار الله؛ اهل ایمان، شما هم یاران خدا باشید؛ چنانکه عیسی مریم به حواریین (یاران خاصش) گفت: کی مرا در امر خدا یاری می کند؟ آن ها گفتند: ما یاران خداییم».
دین مبین اسلام نیز از ابتدای پیدایش همواره بخشی از موفقیت خود را مرهون یارانی بود که در شرایط خاص و به ویژه در بزنگاه ها به یاری رسول خدا(ص) شتافتند و نزد خدای متعال ارزش والایی یافتند؛ چنانکه در آیه 100 سوره توبه درباره آنان می فرماید: «و السابقون الاولون من المهاجرین و الانصار و الذین اتبعوهم بإحسان رضی الله عنهم و رضوا عنه و اعد لهم جنات تجری تحتها الانهار خالدین فیها ابدا ذلک الفوز العظیم؛ مسلمانان با سابقه اعم از مهاجرین و انصار و کسانی که به نیکی از آن ها پیروی کردند، خداوند از آن ها خشنود شد و آن ها (نیز) از او خشنود شدند و باغ هایی از بهشت برای آنان فراهم ساخته [است] که نهرها از زیر درختانش جاری است؛ جاودانه در آن خواهند ماند و این است پیروزی بزرگ». با این حال، برخی یاران رسول خدا9 چندان شناخته شده نیستند از جمله خباب بن ارت[1] یا ارقم بن ابی ارقم[2] که در شمار ده نفر نخست و پیشگام در پذیرش اسلام هستند.
قیام امام حسین(ع) در برابر حکومت ستمگر و گمراه کننده اموی نیز از وقایع ماندگار تاریخ اسلام است. در این حرکت تاریخی افزون بر شخص امام حسین(ع)، یاران آن حضرت نقش بسیار پررنگی ایفا کردند. برخی یاران ایشان در نوشته ها و منبرها از شهرت زیادی برخوردارند، اما بخشی از یاران چندان مورد اشاره نبوده اند و طبیعتا اطلاعات اندکی از آن ها وجود دارد. در این مقاله شرح حال چند نفر از این یاران کمتر شناخته شده، اطلاعاتی از زندگی و نحوه شهادت آن ها بیان می شود.
[1]. خباب، از یاران و مبلغان اسلام و از یاران امام علی(ع) بود. در سال 37 قمری هنگامی که امام علی(ع) برای جنگ صفین از کوفه بیرون رفت، بیمار بود. هنگامی که امام(ع) به کوفه بازگشت، خباب درگذشت و آن حضرت بر او نماز گزارد و وی را به خاک سپرد. او اولین شخصی است که وصیت کرد در نجف به خاک سپرده شود. ر.ک: نصر بن مزاحم منقری، وقعه الصفین، ص 530.
[2]. خانه وی در مکه بر دامنه کوه صفا، محل گردآمدن مسلمانان و جایی برای دعوت به اسلام بود.کلید واژگان: یاران امام حسین, شهدای کربلا, یاران غیر معروف امام حسین(ع), نهضت حسینی} -
متوکل (232-247 ق) دو سال پس احراز مسند خلافت، از اندیشه معتزله رخ برتافت و روی به اهل حدیث نهاد و تمامی امور دینی حکومت را به اهل حدیث واگذار کرد. با این رویداد، ضمن حکومتی شدن اندیشه اهل حدیث و سلطه آنان بر ساختار اندیشه دینی، نوعی از داد و ستد فکری- سیاسی میان خلیفه و اهل حدیث شکل گرفت. در این شرایط، امامیه که با انتقال کانون امامت به سامرا مواجه شده بود، در برابر خود شبکه محدثان نقل گرایی را می دید که ضمن شکل دهی به جامعه ی جدید دینی، اعتقاداتشان، پهلو به معارف شیعه می زد. این مقاله در پی پاسخ به چگونگی این رخداد و بازکاوی آن در مفهوم «جامعه سازی» و به عبارتی ساخت جامعه ای نو، آن هم متناسب با فهم خود از آموزه های دینی است. کوشش تحقیق پیش رو، واکاوی تعامل و نزاع های اهل حدیث و امامیه با روش توصیف و تبیین داده های حدیثی-تاریخی و بر اساس نظریه ی «تعامل سیاسی-فرهنگی دین و قدرت در عصر دوم عباسی» می باشد. یافته های پژوهش حکایت از تکاپوی جریان اهل حدیث برای جامعه سازی، با تعابیر جدید از مفاهیمی مانند «سواد اعظم»، «جامعه اسلامی» و «دین حداکثری» دارد که اندیشه اهل حدیث را پشتیبانی و تایید می کرد. امامیه نیز با بهره گیری از پردازش حدیث، تبیین حدیث و شرح شبکه امامت شیعی، به کارزار این رویداد فرهنگی رفت.
کلید واژگان: اهل حدیث, امامیه, کارکرد حدیث, جامعه سازی, خلفای عباسی}Al-Mutawakkil (232-247 AH), only two years after gaining the seat of the Caliphate, emerged from the thought of the Mu'tazilites and turned to the Hadith. Then, he left all the religious affairs of the caliphate to the Ahl al-Hadith and expelled the Mu'tazilites. With this event, while the thought of the Ahl al-Hadith became state-owned and their domination over religious thought, a kind of intellectual-political exchange was formed between the Caliph and the Ahl al-Hadith. Under these circumstances, the Imams, who had faced the transfer of the Imamate Center to Samarra, saw in front of them a network of narrators who, while forming a new religious community, believed in Shiite teachings. This study sought to answer how this happened and to re-examine it in the terms: "socialization". The findings indicated that by expanding the intellectual activities of the Hadith movement and trying to nourish society, they designed a set of political, social, cultural and even military strategies in the form of hadith. Imamiyya also used the two elements of hadith and reason to campaign for this cultural event. This research explored the interaction of Hadith and Imamiyya.
Keywords: Ahl-eḤadīth, Imamia, function of hadith, community building, Abbasid caliphs} -
نشریه ره توشه، پیاپی 13 (بهار 1402)، صص 223 -232شرایط پذیرش صلح نامه از سوی امام حسن(ع) در برابر معاویه یکی از رخدادهای پس از شهادت امام علی(ع) است که دقت در بازتاب این خبر و پیامدهای آن در جهان اسلام، به روشنی شرایط سیاسی و اجتماعی صلح را بیان می کند. اگر دنیای اسلام آن روز را به این چهار بخش تقسیم کنیم: قلمروی سرزمینی هوداران امام(ع)، قلمروی معاویه (شامات)، مناطق حضور مخالفان (مکه و بصره) و مناطق بی طرف (جزیره و مناطقی از ایران)؛ بررسی شرایط سیاسی و اجتماعی آن دوره و نگاه دقیق به رفتارهای چندگانه هر یک از قلمروها، نشان می دهد شرایط پذیرش صلح نامه از نظر سیاسی و اجتماعی هر حاکمی را ناگزیر از پذیرش صلح نامه می نمود. آنچه از نظر خواننده گرامی می گذرد، بررسی شرایط سیاسی اجتماعی مناطق بزرگ اسلامی در آن دوران است.کلید واژگان: صلح امام حسن(ع), قلمروی دولت علی(ع), جامعه عصر امام حسن(ع), خلافت امام حسن(ع), شهادت علی(ع)}
-
مکتب‌های تاریخنگاری در هر دوره‌ای برآمده از وضعیت سیاسی اجتماعی آن عصر و بیانگر آزادی‌های سیاسی فرهنگی آن دوره به‌شمار می‌روند. چون تاریخنگاری به صورت مستقیم تحت تاثیر آزادی نوشتار و سطح دسترسی به داده‌هاست، گونه‌های تفکر و پردازش اندیشه نیز در مواجهه با همین گزاره‌ها شکل می‌گیرد. در این‌‌باره، عصر پهلوی دوم (13571320ش) چند نوع تجربه تاریخنگاری را به خود دید که در بازه زمانی پیش و پس از کودتای 1332 خورشیدی دچار دگرگونی شد. «مکتب تاریخنگاری دانشگاهی تهران»، تحت تاثیر سیاست‌های وزارت علوم قرار داشت و «مکتب حوزوی قم» برگرفته از منش حاکم بر حوزه علمیه و اندیشه رایج دینی آن دوره بود. این مقاله براساس روش «توصیف و تحلیل» گزاره‌های تاریخی و مطالعات کتابخانه‌ای، براساس نظریه «نقش زمانه در تاریخنگاری» در پی پاسخ به تفاوت‌های دو سبک تاریخنگاری مکتب تهران و مکتب قم با یکدیگر است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مکتب تاریخنگاری تهران متاثر از مکاتب غربی که از عصر پهلوی اول در ایران رواج یافته بودند، ضمن ستایش تاج و تخت، به عنصر انسان‌گرایی، برنتافتن ماورا، آسیب‌شناسی‌های سیاسی اجتماعی، خرافات‌ستیزی، و باستان‌ستایی دست می‌زد و در برابر، مکتب تاریخنگاری قم ضمن قرار دادن تاریخ به‌مثابه ابزاری برای خدمت به دین، به تاریخی کردن معنویت، رویدادهای اسلامی، امور فرامادی و اخلاقی کردن تاریخ روی می‌نمود.
کلید واژگان: مکتب های تاریخ نگاری عصر پهلوی دوم, مکتب تاریخ نگاری حوزوی قم, مکتب تاریخ نگاری دانشگاهی تهران, تاریخ نگاری انسان گرایانه, تاریخ نگاری مذهبی} -
هم زمان با پدیدآمدن مکاتب فکری که تحت تاثیر تلاش های فرهنگی امویان و نگرش های تابعین شکل می یافتند، امام باقر (95114ق) به امامت رسید. به صورت طبیعی، این اندیشه های نو، زنجیره ای از باورهای جدید را در جامعه پدید آوردند. این شرایط فرهنگی، امام را به واکنش اصلاح گرانه دینی اجتماعی وا داشت. پرسش بنیادین این تحقیق، چگونگی فرآیند اصلاح دینی اجتماعی آن حضرت در این برهه است. یافته ها نشان می دهد، امام، ضمن وارسی مکاتب نوبافته، دست به یکسری برنامه های: «بینشی»، «گرایشی» و «کنشی» زد و طی چهار مرحله : «زمان شناسی»، «پرورش نیرو»، «آغاز نهضت علمی» و «جریان سازی سیاسی فرهنگی» به اصلاح جامعه اسلامی پرداخت. پژوهش پیش رو، با روش گردآوری داده های تاریخ اجتماعی فرهنگی، ضمن تحلیل جامعه معاصر امام در عراق و حجاز، بر اساس «نظریه فرآیند اصلاح دینی» به روش اصلاح اجتماعی از نظر امام باقر (ع) می پردازد.
کلید واژگان: سیره اصلاح گرایانه, فرآیند اصلاح دینی جامعه, زیدیه, معتزله, خوارج}The leadership of Imam Baqir (1414-95 AH) coincided with the emergence of schools of thought that were formed under the influence of the cultural efforts of the Umayyads.These new ideas quickly spread a chain of beliefs in society. Such circumstances led the Imam to a religious-social reformist reaction.How that Imam, in response to these activities, proceeded with the reform process is the fundamental question of this research.Studies show that the Imam, while inspecting the new schools, undertook a series of "introductory", "executive" and "long-term" programs, and in four stages of "identification","Student training","Cultural reform" and "Political reform" reformed the Islamic society.Modeling, as part of the Imam's reform strategy, led to the design of "spiritual", "educational", "scientific", "socio-political" and "doctrinal" models by the Imam. In the discussion of the doctrinal model, the processing of "Mahdism","Correction of Mu'tazilite and Marja'i Beliefs","Correction of Kharijite view of Ahl al-Bayt", "correction of public view of Ali (AS) and Hasnain (AS)", "correction of Ghalyan beliefs" are examined in this research. Leading research with the method of collecting socio-cultural history data while analyzing the contemporary society of Imam in Iraq and Hejaz, based on the theory of religious reform, deals with the process of reform from Imam's point of view.
Keywords: Reformist way of life, the process of reforming the religious community, Umayyads, Mu', tazilites, Kharijites} -
با کشته شدن خلیفه سوم در سال 35 هجری، بنی امیه در کنار شماری از صحابه با طرح خونخواهی وی، در نخستین واکنش به این ماجرا، با راه اندازی نزاع و جنگ داخلی، زمینه های شکل گیری «جریان عثمانیه» را بوجود آوردند. این جریان، علی (ع) را در خونخواهی خلیفه سوم مقصر می دانست و خلافت پس از پیامبر (ص) را تنها درباره سه خلیفه نخست می پذیرفت. تلاش های امویان برای به حاشیه بردن فضایل علی (ع) از طریق شبکه راویانش، در نهادینه کردن این اندیشه موثر بود و بعدها مبارزات سیاسی عباسیان - برای پررنگ تر کردن نقش عباس عموی پیامبر نسبت به ابوطالب (ع) پدر علی (ع) - با علویان، در ماندگاری این نظریه نقش بسزایی داشت. پس از سقوط امویان و برآمدن عباسیان، تلاش های احمد بن حنبل (164-241 ق) در طرح اندیشه تربیع یعنی پذیرش امام علی (ع) به عنوان خلیفه چهارم، گامی اساسی در ایجاد وحدت اسلامی بود. پژوهش حاضر قصد دارد پاسخ این پرسش را بیابد که:زمینه های ابعاد مختلف اندیشه تربیع در بینش ابن حنبل چه بود؟ دستاوردهای پژوهشی نشان می دهد که ابن حنبل با در نظر داشتن فضای دوستی اهل بیت (ع) در سده سوم، در پی پاسخگویی به دل بستگی های فکری عصر خود، و برای پایان دادن به تنش های کلامی به بسط نظریه تربیع کمک کرد. این پژوهش بر پایه نگره «تناسب حاکمیت و باور سازی مذهبی» واکاوی تحولات حدیث گرایی در سده سوم، به واکاوی اندیشه تربیع در بینش احمد بن حنبل با روش توصیف و تحلیل داده های تاریخی و حدیثی در این قرن می پردازد.کلید واژگان: احمد بن حنبل, تربیع, اهل حدیث, حب اهلبیت, امویان}Following the assassination of the third caliph in 35 A.H. and the imposed wars upon Imam Ali the ground was prepared for the rise of Osmaniye thought in a part of Islamic world. The Umayyadsattempts to marginalize Imam Ali's virtues through their narrators network played a widespread role and later The Abbasid's political campaigns in internalizing and perpetuating this thought and theory, perspectively. After the fall of Umayyads and ascending of Abbasids to the throne and with the maturity of Ahl-e-Hadis, Ahmad-Ibn-Hanbal (164-241 A. H.) contributed to the Islamic solidarity through introducing Tarbi'a thought, i.e. accepting Imam Ali as the fourth caliph. The present research attempts to consider this thought through analyzing and describing the history of this thought. It also resolves to answer the question of" what have been the backgrounds of Tarbi'a in Ibn-Hanbal's perspective?". The findings of this research suggest that with the help of Ahl-e-Bayt and influence of Hadis narrators famous for their love of Ahl-e-Bayt, Ibn-e Hanbal set out to answer intellectual questions of his age, mitigate verbal disputes and carry out religious desensitizing in society. This research, based on the" sovereignty symmetry and religious belief-making" approach and through considering Hadis changes in the third century, set out to analyze and describe Tarbi'a in Ahmad-Ibn-Hanbal's perspectives.
-
نشریه ره توشه، پیاپی 11-12 (پاییز 1401)، صص 17 -29
رخدادهای پس از رحلت رسول خدا (ص) و نوع نگاه طبقات مختلف جامعه مسلمانان آن دوره به موضوع خلافت، به یکی از کشمکش های بزرگ سیاسی تبدیل شد که آثارش همچنان تا به امروز ادامه یافته است. در آن زمان، میان طبقات گوناگون اجتماعی، روایت های مختلفی از امامت شکل گرفت تا زمینه را برای انتقال خلافت به دیگران مهیا شود. به دنبال این رخداد، فاطمه زهرا (س) به جنگ این روایت ها رفت و کوشید تا روایت برآمده از گفتار نبوی و بیت وحی را تثبیت کنند. آن حضرت در این باره از راهبردهای مختلفی بهره گرفت تا سرانجام توانست روایت خود را در سطح جامعه به عنوان گفتمان امامت در تاریخ ثبت نماید. گرچه نوع عملکرد دستگاه خلافت و سکوت و گاهی همراهی مهاجرین و انصار با حکومت، موجب نادیده گرفته شدن روایت حضرت زهرا (س) در میان غیر شیعیان شد؛ اما روایت ایشان از سقیفه هنوز هم در کتب تاریخی، حدیثی و اخلاقی دیده می شود. برای شناخت زمینه های شکل گیری سقیفه، بیش از هر چیز می بایست به زمانه شناسی پرداخت و جامعه عصر نبوی به ویژه سال های آخر حیات ایشان را یک بار دیگر بازکاوی کرد. در این میان قرآن در برخی سوره ها، به وضعیت اجتماعی مسلمانان در سال های آخر زندگی پیامبر (ص) اشاره های گویایی دارد. آنچه در ادامه می آید، تصویری است که قرآن از جامعه اسلامی در سال های آخر رسول خدا (ص) به دست می دهد.
کلید واژگان: روایت, فاطمه, جنگ} -
نشریه ره توشه، پیاپی 11-12 (پاییز 1401)، صص 109 -120
مراسم فرهنگی آیینی فاطمیه، به منظور الگوسازی از آن حضرت به عنوان زن نمونه مسلمان برگزار می شود. از نظر پیروان اهل بیت:، جنبه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی حضرت فاطمه (س) در ایام فاطمیه مورد تاکید قرار می گیرد تا سخنرانان و مداحان با توجه به ابعاد زیستی ایشان بتوانند، نماد زن چند بعدی مسلمان را به جامعه مسلمان معرفی کنند. در برابر این هدف از برگزاری فاطمیه، دشمنان اسلام می کوشند با توان رسانه ای، هزینه های گسترده مالی، ابزارهای تبلیغاتی و نیروهای نفوذی خود در جوامع اسلامی تصویری دگرگون شده از این مراسم به نمایش بگذارند و آن را زمینه جدایی اسلامی میان مذاهب قرار دهند. این در حالی است که از نظر شیعیان این مراسم فقط یادکردی از دختر رسول خدا (ص) به عنوان نمونه زن موفق مسلمان است. از سوی دیگر پیوند برادری میان شیعیان و اهل سنت هم ریشه در دینداری و اعتقاد به امت واحده اسلامی دارد و این پیوند در مناطق مشترک شیعی و سنی، معمولا با پیوند خویشاوندی میان شیعه و اهل سنت نیز گره خورده است و دشمن از یکپارچه شدن امت رسول الله (ص) ناخرسند است.
کلید واژگان: : اتحاد فرهنگی مسلمانان, فرهنگ فاطمی, فاطمه (س) الگوی زن مسلمان, مراسم فاطمیه} -
مدخل امام حسن عسکری (ع) به قلم احمد پاکتچی، یکی از رویکردهای مطالعه زندگی ایشان است. نویسنده در قالب رویکرد «تاریخ نگاری تجربی»، تکاپوی جدیدی برای فهم زمانه این امام، شیوه زیست و رویدادهای آن عصر در گنجایش یک مدخل، ارایه نموده است. از آن جا که نقدنگاری بر مدخل های دانش نامه ای، کمتر در فرهنگ نقدنویسی جامعه علمی ایران گسترش یافته است، ناقد در پی آن است، با روش مطالعه کیفی و کمی و بر اساس سبک های «نقد ساختاری»، «نقد فرایندی» و «نقد روندی»، به معرفی نقاط قوت و ضعف این مدخل بپردازد. یافته ها حکایت از آن دارند، بر پایه «نقد ساختاری» از آن جا که نویسنده برآمده از سبک مورخان «مکتب تهران» است، زندگی امام را بر مبنای حذف گزاره های تاریخی کلامی مربوط به «عصمت»، «کرامات» و «علم غیب» می نگرد. در بعد «نقد فرایندی» وی با روش «تاریخی محض» به رویدادهای آن عصر پرداخته و امام را در قامت یک اسلام شناس موفق معرفی می کند. از نظر «نقد روندی» نیز مدخل امام حسن عسکری (ع) در بیان چیدمان رخدادهای بین سال های 254 260 قمری، آگاهی دقیقی به دست نمی دهد.
کلید واژگان: احمد پاکتچی, نقد ذهنیت, نقد روش تحقیق, نقد ساختارگرایانه, رویکرد تاریخنگاری تجربه مدار}The article of Imam Hassan Askari (AS) by Ahmad Pakatchi, is one of the approaches to studying his life. In the form of "experimental historiography" approach, the author has presented a new attempt to understand the time of this Imam, the way of life and the events of that era in the capacity of an article. Since criticism has spread to less encyclopedic articles in the critique culture of the Iranian scientific community, the critic seeks it, using qualitative and quantitative study methods based on the styles of "structural critique", "process critique" and " sequence of events » to introduce the strengths and weaknesses of this entry. The findings indicate that, based on "structural critique", since the author is derived from the style of historians of the "Tehran School", the Imam's life is based on the omission of historical-theological propositions related to "infallibility", "virtues" and "Unseen Science" looks. In the "process critique" dimension, he deals with the events of that era in a "purely historical" way and introduces the Imam as a successful Islamologist. From the point of view of "sequence of events critique", the article of Imam Hassan Askari (AS) in expressing the sequence of events between 254-260 lunar years does not provide accurate knowledge.
Keywords: Ahmad Pakatchi, Critique of subjectivity, Critique of research method, Structuralist critique, Experientialist historiography approach} -
نشریه ره توشه، پیاپی 10 (تابستان 1401)، صص 91 -101عباس بن علی(ع) از شخصیت های نامدار تاریخ شیعه، همواره از سوی اهل بیت: و شیعیان مورد احترام بوده است. ایشان در کربلا به شهادت رسید، اما پس از او خاندانش (فرزندان و نوادگان) نیز به شیوه شایسته ای همواره در فراز و نشیب های تاریخ اسلام، یار و حتی مبلغ خاندان اهل بیت: بودند. پیوند این خانواده با پیشوایان شیعه در تمامی تاریخ ایمه: حتی تا زمان غیبت صغری در منابع دیده می شود. یافته ها گویای آن است که کارکرد فرهنگی سیاسی خاندان عباس بن علی(ع) به چند دسته تقسیم می شود؛ بخشی از ایشان از شاگردان اهل بیت: و نویسندگان سرشناس شیعی در عصر خود بودند، شماری در قیام های شیعیان به یاری ایشان می شتافتند و بعضی نیز ارتباط عاطفی عمیقی با اهل بیت: داشتند.کلید واژگان: نقش محیط در تربیت, تربیت نسلی, خاندان ابوالفض عباس(ع), نشر معارف اهل بیت}
-
نشریه ره توشه، پیاپی 10 (تابستان 1401)، صص 48 -58کاروان امام حسین(ع) در مسیر حرکت از مدینه تا کربلا، با رویش ها و ریزش هایی همراه بود. در این مدت افرادی توفیق یاری امام(ع)نصیب شان شد و به کاروان حسینی پیوستند، اما در سوی دیگر نیز اشخاصی بودند که در عین میسر بودن فرصت و زمینه یاری سیدالشهدا(ع)، از پیوستن به قافله حسینی بازماندند و از یاری آن حضرت محروم شدند.[1] در این مقاله به سرگذشت برخی از پیوستگان و جاماندگان از قافله حسینی اشاره می شود. [1]. برای مطالعه بیشتر درباره منابع و مستندات مطالب مقاله ر.ک: محمدسالم محسنی، پژوهش نامه عاشورا، فصل های اول و دوم.کلید واژگان: کاروان حسینی, امام حسین, دعوت}
-
نشریه ره توشه، پیاپی 10 (تابستان 1401)، صص 33 -41
روزه عاشورا، یکی از اموری است که در میان اهل سنت شافعی رواج دارد. این نوشتار در پی واکاوی آن است که این روزه از چه زمانی وارد جامعه اسلامی شده و چه تحولاتی را به خود دیده و سرانجام چگونه به فقه اسلامی راه یافته است. بر اساس این تحقیق، روزه عاشورا در میان اهل سنت شافعی که رویکرد اخلاقی در میان آنان بیشتر از سایر رویکردهای دینی پررنگ است، به دلیل آنکه از زبان رسول خدا ص نقل شده و مایه پاک شدن گناهان سال گذشته بیان شده است، مورد سفارش قرار می گیرد. این نوشتار به بررسی روایی و تاریخی این امر می پردازد.
کلید واژگان: عاشورا, اهل سنت, شافعی} -
طالبیان یعنی نوادگان ابو طالب از نسل امام علی(ع) و جعفر، نقش پررنگی در رویدادهای نیمه دوم سده سوم هجری داشتند. کشته شدن متوکل (حک. 232-247) و افزایش درگیری های درونی عباسیان، زمینه ساز افزایش فعالیت های سیاسی-مذهبی در جهان اسلام شد. آل ابوطالب که به سبب خویشاوندی با پیامبر(ص) مدعی خلافت بودند نیز از فضای پیش امده استفاده کردند. مسئله اصلی پژوهش این است که طالبیان در برابر عباسیان چه عملکرد سیاسی-مذهبی از خود بروز داده اند؟ این نوشتار بر اساس نگره «رفتارگرایی خاندانی» به واکاوی توصیفی-تحلیلی داده های تاریخی و حدیثی پرداخته و نشان داده است طالبیان که از نظر مذهبی به دو دسته «امامی» و «زیدی» تقسیم می شدند، در بعد اندیشه سیاسی سه گونه رفتار «همگرا»، «واگرا» و «ساکت» از خود بروز داده اند.
کلید واژگان: آل ابوطالب, امام حسن عسکری(ع), امامیه, رفتارگرایی خاندانی, زیدیه}Talebian or the grandchildren of Abu Talib (Ali's and Ja'far's Progenies) have played a significant role in the second half of the third centuries. The assassination of Mutawakkil (d. 223-247) and the increase in the internal conflicts of the Abbasids paved the way for an increase in political-religious activities in the Islamic world. The family of Abu Talib, who claimed the caliphate due to their kinship with the Prophet (PBUH), also used the aforementioned pretext. The main problem of the research is to know what political-religious actions did the Talebian show against the Abbasids? Based on the view of "family behaviorism", this article analyzes the descriptive-analytical historical and hadith data and shows that the Talebian, who were religiously divided into two groups, "Imami" and "Zaidi", in terms of political thought, they have manifested "convergent", "divergent" and "silent" behaviors.
Keywords: Family of Abu Talib, Imam Hasan Askari (AS), Imamiyeh, behaviorism, family-related, Zaidiyyah} -
مدخل «حسن عسکری(ع) مطالعه ای نو و چند لایه، در سبک دایرهالمعارف نگاری است. تکاپوی نویسنده در ارایه تصویری تاریخی از امام و زمانه ایشان، یکی از بهترین مطالعات را به دست داده است. مسئله تحقیق این است، آیا این مدخل در شناخت دقیق عصر امام حسن عسکری(ع) از نظر «محتوا»، «تحلیل ها» و «برآیندگیری» کاملا توانمند بوده است؟ روش پژوهش پیش رو، بازخوانی نقد محتوا با واکاوی «دقت استنادها»، «سطح تحقیق»، «سنجش تحلیل»، «بررسی برآیند» و «یافته های نویسنده» است. یافته ها حکایت از آن دارند، در یک بررسی انتقادی، هر سه سطح پیش گفته در مدخل مورد نظر، نیازمند ژرف نگری است. به همین سبب، بازنگری در قالب غنی سازی برای مدخل «امام حسن عسکری(ع)» پیشنهاد می شود.
کلید واژگان: پیشوای یازدهم, نقد مدخل دائرهالمعارفی, نقد متن, عصر دوم عباسی, احمد پاکتچی}The entry "Hassan Askari (AS)" written by Dr. Paktachi is a new and multifaceted study of the 11th leader in the style of entry. Based on the style of contemporary historiography, the author has given a historical picture of the Imam and his time. However, this entry into the accurate knowledge of the era of Imam Hassan Askari (AS), as well as historical analysis and accuracy in quoting historical data in a critical study, requires further reflection. This research tries to use the styles of "Content Criticism", "Analytical Criticism" and "Critique of the Outcome of the Discussion" in examining this entry. Result "and" author's findings ".Based on the results of this research, it is necessary to revise this entry, despite the author's ability. This research, based on the analysis and description of historical propositions from the first texts and comparing Professor Pakatchi's article with the data of earlier texts, points to significant cases of shortcomings in the entry of Imam Hassan Askari (AS) written by Professor Pakatchi.
Keywords: Eleventh Imam, Encyclopedia entry critique, historical critique, historical critique method, Ahmad Pakatchi} -
West Asia, as the origin of Islam, has always grappled with a variety of political, cultural, economic, and similar threats. Threat is an abstract concept that is deeply intertwined with the concept of national security in these countries; Because the political, cultural and economic sectors are among the most threatened parts in these countries. Therefore, this study seeks to analyze the types of threats in politics, economics and culture in these societies. The method of this research is descriptive-analytical method by using study statements from libraries. Findings show that the level of threat in all three categories has dependency components. As some Islamic countries have apparently maintained their independence, they have become politically, economically and militarily dependent on superpowers. This dependence, in the field of culture, includes the distortion of religious tendencies, the weakening of them, and denial of the value identity of Islamic countries. In the economic sector, the unequal distribution of resources and facilities, civilization and economic dependence are the main threats in these states. In the cultural dimension, scientific and cultural dependence on the West, the promotion of secular beliefs and apostasy as intellectuals are considered threats.
Keywords: Threat components, Political threat, Cultural threat, Economic threat, Islamiccountries of West Asia} -
فصلنامه تاریخ اسلام، پیاپی 87 (پاییز 1400)، صص 195 -218
معتز عباسی (ح 252255ق)، در شرایطی به خلافت رسید که درگیری های دربار، اوضاع را آشفته کرده بود. به پیروی از نگاه کلی عباسیان، امامیه نیز در سامرا و به پیشوایی امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، از نظر دربار جریانی مخالف به شمار می رفت. معتز، ضمن بازگرداندن حکومت به خاندان متوکل، به سنت های پدرش در فرمانروایی بازگشت؛ اما روزگار او، زمانه شورش های مخالفان و از جمله امامیه بود. این پژوهش، در پاسخ به این پرسش که «معتز چه رویکرد سیاسی مذهبی در برابر امامیه اتخاذ کرد؟»، بر اساس توصیف و تحلیل داده های تاریخی، به این نتیجه رسیده است که او تحت تاثیر مادر، برادر و استادانش، خلافت را اداره می کرد و از نظر سیاسی، امامیه را حزبی مخالف می دانست و از نظر مذهبی نیز تحت تاثیر جریان اهل حدیث، امامیه را فرقه ای منحرف می شمرد؛ به ویژه انتشار خبر نزدیک شدن تولد مهدی(ع) از سوی پیشگویان دربار، به عنوان پایان بخش خلافت عباسی، به واکنش های دربار سرعت بخشید.
کلید واژگان: امام هادی(ع), امام حسن عسکری(ع), خلافت عباسیان, معتز عباسی, اهل حدیث}Hostory of Islam, Volume:22 Issue: 87, 2022, PP 195 -218Mo’tazz Abbasi rose to power when the disputes in the court had made the conditions chaotic. Following the general view of Abbasids, the shiahs in Samarra led by Imam Hadi and Imam Hassan (PBUT) were also considered an opponent trend in view of the court. Restoring the government to Motevakel dynasty, Mo’tazz referred to his father’s traditions concerning the sovereignty affairs. However, he was in time of the riots of the opponent including the Twelvers. Looking for the answer to the question on what political religious approaches taken by Mo’tazz in dealing with the Twelvers and relying on the descriptive- analytical method of research, this research has concluded that Mo’tazz managed his caliphate under the influence of his mother, brother as well as his instructors. He politically considered the Twelvers as an opponent party and under the influence of the scholars of hadith, he religiously considered them as a strayed sect. Particularly, the issue of the news on Imam Mahdi’s birth by the prophesiers of the court as the terminating of Abbasid caliphate accelerated the court’s reactions
Keywords: Imam Hadi (PBUH), Imam Hassan Askari (PBUH), Abbasid caliphate, Mo’tazz Abbasi, Scholars of Hadith} -
قوم عاد در فاصله پس از طوفان نوح به عنوان بازماندگان این قوم، به بنیان گذاری تمدنی بزرگ در احقاف دست زدند. بر اساس مستندات قرآنی و متون تاریخی و ادبی، این تمدن چشم هر بینندهای را به خود خیره میکرد. پرسش فرارو این است که تمدن عاد چه روندی را در فرازوفرود تمدنی طی کرد؟ یافته ها بر آن است که قوم عاد با بهره گیری از ابزارهای گوناگون و با شناخت جغرافیا و دانش مهار طبیعت و هنر معماری، گام در مسیر تمدنسازی نهاد. اما ترکیبی از باورها و رفتارهایی چون ماه پرستی، بت پرستی، افول اخلاقی، و دنیاگرایی، آنها را در مسیر نابودی بر اساس سنت عذاب اقوام گناهکار قرار داد و تندبادی سوزان تنها آثاری از بناهایشان به ماندگار نهاد. این پژوهش با تحلیل داده های قرآنی-تاریخی، با پردازش «نظریه تمدنی قرآن» به مطالعه تمدن عاد میپردازد.
کلید واژگان: قوم عاد, نظریه تمدن قرآنی, تمدن ایستا و پویا در قرآن, شهر ارم}The Civilization of Aad from Formation to Collapse: A Look at the Civilisational Theory of the QuranA while after the flood of Noah, the people of Aad established a great civilization in Ahqaf as the survivors of these people. According to Quranic proofs and historical and literary texts, this civilization enchanted all who saw it. The question is, what process did the civilization of Aad go through in the transcendence of civilization? Findings claim that the people of Aad took steps towards civilization using various tools, the knowledge of geography, using nature and the art of architecture. However, a combination of beliefs and behaviors such as moon worship, idolatry, moral decline and materialism set them on the path to extinction according to the divine tradition of punishing sinful nations, and the fiery hurricane left behind mere ruins of their buildings. This study analyzes the Quranic and historical data and assesses the ‘Civilizational Theory of the Quran’ and the civilization of Aad.
Keywords: : People of Aad, Civilizational Theory of the Quran, Static, Dynamic Civilization in the Quran, The City of Eram} -
فصلنامه شیعه شناسی، پیاپی 73 (بهار 1400)، صص 109 -134
جامعه امامیه به هنگام پیشوایی امام حسن عسکری (امامت: 254-260ق) دچار مشکلی اعتقادی شده بود از این رو، آن حضرت کوشیدند با بهره گیری از روش های گوناگون تبلیغی، این کاستی را چاره نمایند. منظور از «تبلیغ» هر گونه فعالیت نظام مند و مستقیم به منظور گسترش یک مفهوم، اعم از علمی، عاطفی، رفتاری می باشد. با توجه به این که مهم ترین چالش پیش روی امام، چالش «باور به امامت» بود، این که آن حضرت، چه راهکارهای تبلیغاتی برای حل این گره اعتقادی در پیش گرفت، پرسش بنیادین این پژوهش است. یافته ها بر آن است، ایشان با بهره گیری از الگوی «تبلیغ کانونی»، در هفت گام با کاربست شیوه هایی چون: نخست در اختیار گرفتن بیت امامت در سامرا، دوم: استفاده از ظرفیت تبلیغی خلیفه عباسی برای معرفی امام، سوم: ارایه کرامت و امور خارق العاده برای شک زدایی، چهارم: ترمیم شبکه تبلیغات بازمانده از عصر امام هادی(ع)، پنجم: اعلام راهبرد تبلیغی و تامین محتوا، ششم: بهره گیری از ابزارهای مختلف تبلیغی، هفتم: نظارت و بازرسی بر حسن اجرا، به چاره کردن این مشکل اعتقادی پرداختند. تحقیق پیش رو، با دریافت الگو از روش های ارتباطی و تحلیل داده های تاریخی، به بیان راهبردهای آن حضرت می پردازد.
کلید واژگان: مدل تبلیغات امام حسن عسکری(ع), تبلیغات چالش محور, تبلیغات امامیه, باور به امامت, سیره تبلیغی}Shiite Studies, Volume:19 Issue: 73, 2021, PP 109 -134The Imamiya community under the leadership of Imam Hassan Askari (imamate: 254-260 AH) was afflicted by the doctrinal issues. Thus, Imam attempted to make use of various propagative methods to resolve that problem. By propagation, we mean any systemic and direct activity in order to promote a concept including scientific, emotional and behavioral concepts. Considering that the most important challenge facing Imam was the challenge of "belief in Imam", the basic question of this study is as follows: "What propagative methods did Imam use to resolve the doctrinal issue?" The findings suggest that Imam used the model of "focal propagation" in seven steps and applying methods such as the following ones began to resolve this doctrinal issue: holding the imamate house in Samarra, using the propagative capacity of the Abbasid caliphate for introducing Imam, presenting miraculous and extraordinary deeds for removal of doubts, restoration of the propagative network extant from Imam Hadi's age, proclaiming the propagative strategy and proving the related materials, making use of various propagative tools, and supervising the good enforcement of propagation. The present study uses the model of the relational methods and analyzes the historical data to explain the Imam's strategies.
Keywords: Imam Hassan Askari's propagative model, challenge-centered propagations, Imamiya propagations, belief in Imamate, propagative way of life} -
ظهور پیامبران همواره با چالش ها و مخالفت هایی در قالب های گوناگونی از مواجهه نظامی تا جریان نفاق روبه رو بوده است. این موضوع در نخستین جامعه اسلامی به صورت آشکار وجود داشته است و بخشی از آیات قرآن کریم به ابعاد سخت و نرم آن اختصاص یافته است. جنگ نرم به معنای توانایی شکل دادن به باورها و کشش های دیگران و هدایت رفتار آنان، بدون بهره گیری از زور است. این پژوهش درصدد است پس از مفهوم شناسی جنگ نرم و تبین ابعاد و شاخص های آن، مصادیق جنگ نرم را در چهار زمینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی در جامعه مسلمانی صدر اسلام بر اساس شواهد قرآنی و مستندات تاریخی به شیوه وصفی تحلیلی تبیین کند.کلید واژگان: قرآن کریم, پیامبر اعظم(ص), تاریخ صدر اسلام, جنگ سخت, جنگ نرم}The presence of Prophets has been constantly along with the diverse challenges and oppositions from military conflict to disunion. This issue has been explicitly considered in the earliest Islamic community so that part of verses of holy Quran has been devoted to its hard and soft dimensions. Soft war is the ability of forming the others’ beliefs, actions and regulating their behaviors with no taking advantage of dictatorship. After the identification of the concept of soft war and the clarification of its dimensions and indexes, this research is to clarify the instances of soft war into the four cultural, social, political and military grounds in the Muslim community of early Islam based on Quranic evidences and historical documents through the descriptive-analytical method.Keywords: The Holy Quran, Prophet Mohammad (PBUH), history of early Islam, hard war, soft war}
-
ساخت سامرا و انتقال پایتخت خلافت عباسی از بغداد به سامرا در حدود سال 223، موجب شد تا ترکیب جمعیتی و بافتار فکری آن از دیگر شهرهای جهان اسلام متفاوت شود. حکومت نظامیان ترک تبار، رسمی شدن جریان اهل حدیث و وجود سنت های بنی هاشمی از عوامل اصلی تشکیل دهنده بافتار فکری و فرهنگی شهر سامرا بود. بر این اساس این پرسش مطرح می شود که حضور امام حسن عسکری(ع) در این شهر، چه تاثیری بر سیره سیاسی- اجتماعی ایشان داشت؟ این پژوهش بر اساس نظریه تاثیر زمان و مکان بر سبک زندگی به بررسی سیره آن حضرت پرداخته و نشان داده است که شرایط فکری و فرهنگی سامرا موجب شده تا زندگی امام حسن(ع) در دو بعد «فرازمانی» و «عصری» نمود پیدا کند. در بعد «فرازمانی»، نشان داده شد که امام در اموری مانند سیره عبادی مانند امامان پیشین رفتار کردند اما در بعد «عصری»، رفتار ایشان در اثر عناصر زمان و مکان دچار دگرگونی شده است.
کلید واژگان: امام حسن عسکری(ع), تاثیر زمان و مکان بر سیره, رویکرد فرازمانی در سیره, سیره عصری}The construction of Samarra and the movement of the Abbasid capital from Baghdad to this city in about the year 223 (lunar) caused that the demographic combination and its intellectual context discriminate this city from other cities of the Islamic world. Rule of Turkish originated militaries, formalization of people of narration trend and the existence of Banu Hashimi traditions are of the factors of the intellectual and cultural context of Samarra. Accordingly, this question is raised that what effects has Imam Hassan Askari's presence in this city had on his socio-political conduct? This research, based on the effect of time and place theory on the lifestyle, has investigated conduct of Imam Askari and has shown that the cultural and intellectual conditions of Samarra has led to the realization of his life beyond time and place. As shown in the beyond-the-time aspect, the Imam has behaved as his previous counterparts in affairs such as servitude conduct, while in the modern aspect, the Imam's conduct shows a change in the elements of time and place.
Keywords: Imam Hassan Askari (A.S), the effect of time, space on conduct, beyond-the-time approach in conduct, modern conduct} -
ماجرای تولد مهدی (عج) در عصر امام حسن عسکری (ع)، یکی از رویدادهای پرحاشیه در تاریخ اسلام است. ازآنجاکه باور به مهدویت در این دوره، در رده بالاترین مفاهیم کلامی بسیاری از فرق اسلامی قرار می گرفت، امام حسن عسکری (ع) برای اثبات تولد مهدی (عج)، دست به یکسری رفتارهای تبلیغی زد. بر این اساس، پرسش این مقاله، مبتنی بر واکاوی راهبرد تبلیغی امام حسن عسکری (ع) در اثبات تولد مهدی (عج) است. روش این تحقیق، تحلیل تبلیغاتی داده های تاریخی حدیثی بر مبنای الگوی «تبلیغ کانونی» است. نتیجه نوشتار اینکه آن حضرت با استفاده از روش ها و ابزارهای گوناگون تبلیغی همچون: «نشان دادن مهدی (عج) به دیگران»، «نامه نگاری»، «تبلیغات مکتوب» و «تبلیغ آیینی»، خبر تولد امام مهدی (عج) و پاسخ به شبهات دیگران در این باره را در دسترس امامیه قرار داد.
کلید واژگان: راهبرد تبلیغات, میلاد مهدی (عج), تبلیغات الگومحور, واقفیه, تبلیغ کانونی}One of the most challenging events in the history of Islam is the story of the birth of Imam Mahdi (AS) in the era of Imam Hassan Askari (AS). In order to prove the birth of Mahdi, Imam Hassan Askari worked on a series of propagational behaviors, since the belief in Mahdism in this period was among the highest theological concepts of many Islamic sects. In this regard, the question of this paper is based on the analysis of the propagational strategy of Imam Hassan Askari in proving the birth of Mahdi. The method of this research is the propagational analysis of historical-hadith data based on the "focal propagation" model. The finding of the article suggests that the Imam could spread the news of the birth of Imam Mahdi and made the answer of doubts of others available in this regard, by using various propagational methods and tools such as: "showing the Mahdi to others", "correspondence "," written propagation," and "ritual propagation".
Keywords: propagational Strategy, Birth of Imam Mehdi (AS), Model-Based propagations, Waqifiyah, Focal propagation}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.