ابوالقاسم روحی
-
اهداف مطالعه حاضر بررسی تجمع بزرگ بی مهرگان کفزی در دریای خزر و بررسی آلودگی این اکوسیستم بر اساس شاخص های آلودگی ABC (Abundance Biomass Comparison)، BC ((Biotic Coefficient و منحنی ABC در پاییز و زمستان (سال 1397) و بهار و تابستان (سال 1398) می باشد. طبق نتایج، پرتاران، سخت پوستان و دو کفه ای ها به ترتیب با 4، 11 و یک گونه گروه های عمده بزرگ بی مهرگان کفزی را تشکیل دادند. پرتاران (عمدتا Streblospio gynobranchiata) حدود 70 درصد از تراکم کل و گروه دوکفه ای ها (Cerastoderma glucaum) حدود 76 تا 93 درصد از زی توده بزرگ بی مهرگان کفزی را در همه فصول بجز بهار شامل شدند. میانگین شاخص شانون و یکنواختی به ترتیب (1.56) و (0.55)، محاسبه شد. میزان سالانه شاخص آلودگی (ABC) و شاخص BC به ترتیب به میزان 3.1- و 2.7 بدست آمد. این مقادیر همراه با مشخصات حاصل از منحنی ABC بیانگر استرس شدید ناشی از آلودگی در اکوسیستم دریای خزر بوده است. در این مطالعه درصد تراکم گونه مهاجم S. gynobranchiata نسبت به تراکم کل بزرگ بی مهرگان کفزی 52% بود که نسبت به سال های 1388 و 1389 حدود 10درصد کاهش نشان داد. این روند کاهشی را می توان به عنوان شاهدی مثبت در روند بهبود اکوسیستم در این بخش از زنجیره غذایی در نظر گرفت. اما تداوم روند بهبود نیاز به زمان بیشتر، مدیریت صحیح، کاهش ورود آلودگی ها به اکوسیستم و نیز عدم افزایش عامل جدید استرس زا دارد.
کلید واژگان: بزرگ بی مهرگان کفزی, گروه های غالب, شاخص های آلودگی, وضعیت اکولوژیکی, دریای خزرThe aims of the present study were to investigate the macrobenthos communities in the Caspian Sea and to investigate the pollution of this ecosystem based on the pollution indices ABC (Abundance Biomass Comparison), BC (Biotic Coefficient) and ABC curve in 2018 (autumn and winter) and 2019 (spring and summer). According to the results, polychaetes, crustaceans, and bivalvia formed the major groups of macrobenthos communities with 4, 11 and 1 species, respectively. The polychaetes (mainly Streblospio gynobranchiata) included about 70% of the total abundance and the group of bivalvia (Cerastoderma glucaum) included about 76-93% of the macrobenthos in all seasons except in spring. The mean values of the Shannon index and evenness indices were calculated as (1.56) and (0.55), respectively. The annual pollution (ABC) and BC indices were obtained as -3.1 and 2.7, respectively. These values along with characteristics of ABC curve indicate severe stress caused by pollution in the Caspian Sea ecosystem. In this study, the percentage abundance of the invasive species S. gynobranchiata in macrobenthos communities was 52%, which is about 10% decrease compared to 2009 and 2010. This decreasing trend can be considered as positive evidence in the improvement process of the ecosystem in this part of the food chain. However the continuity of recovery trend needs more time, no force by new stressors, proper management, and reduced pollutions into the ecosystem.
Keywords: Macrobenthos, Dominant groups, Pollution indices, Ecological status, Caspian Sea -
این مطالعه با هدف بررسی تاثیر کوپه پود آب شیرین (Acanthocyclops trajani) به صورت خالص و ترکیبی (با سایر غذاهای زنده رایج) در دوره لاروی کالچر فیل ماهی (Huso huso) با تاکید بر رشد و بقای آن، انجام شد. 3 رژیم غذایی مورد آزمون (هر کدام با 3 تکرار) شامل: 1- ترکیب ناپلی Artemia sp. و Daphnia magna 2- ترکیب A. trajani، Artemia sp.و Daphnia magna و 3- A. trajani بودند. نتایج بدست آمده، اثر بخشی استفاده از کوپه پود در رژیم غذایی ترکیبی را بر میانگین طول، وزن بدن ، سرعت رشد ویژه و به خصوص درصد بقای لاروها ، نشان داد. درصد بقای لاروها با استفاده از کوپه پود به عنوان یک مکمل رژیم غذایی به 80 درصد رسید که از دو تیمار دیگر بالاتر بود. بنابراین کوپه پود آب شیرین علی رغم تولیدات پایین تر (نسبت به سایر غذاهای زنده رایج)، دارای قابلیت استفاده به عنوان غذای زنده مکمل و نه خالص برای افزایش بازماندگی لارو فیل ماهی می باشد.کلید واژگان: کوپه پود آب شیرین, Huso huso, لارو, مکمل, غذای زنده, درصد بقا
-
تعداد 251 نمونه ماهی سفید صید شده بوسیله پره های صید ماهیان استخوانی در سواحل جنوبی دریای خزر (مازندران) طی سال های 99-1396 به منظور بررسی روند رشد این گونه مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه طول بی نهایت (L∞) و ضریب رشد سالانه (K) ماهی سفید به ترتیب 79/71 سانتی متر و 13/0 برآورد گردید. نتایج تولید مثل طبیعی این گونه در رودخانه خیرود به طول 2 کیلومتر نشان داد که در سال 97-1396 بیش از 30 هزار عدد از مولدین ماده ماهیان دریایی رود کوچ جهت تولید مثل به رودخانه خیرود مهاجرت نمودند و بیش از 97 درصد آن را ماهی سفید تشکیل می داد. در نتیجه این مطالعه بیش از 5250000 عدد بچه ماهی سفید تولید و آماده رفتن به دریا شدند (سال 97-1396). نتایج نشان داد که مشارکت های بهره برداران و جوامع محلی روستایی می تواند بر ضریب نفوذ تولید مثل طبیعی ماهی سفید تاثیر مثبت بگذارد (05/0<p).. نتایج نشان داد که میزان ضریب نفوذ صیادان (35 درصد) و زنان روستایی (30 درصد) تحت پوشش طرح بیشتر از میزان ضریب نفوذ دانش آموزان (7/16) بودند (05/0<p). بدین ترتیب با حفاظت از تولید مثل طبیعی ماهی سفید، سایر گونه های ماهیان رودکوچ (Anadromous) دارای موفقیت های تولید مثلی در رودخانه خیرود می شوند که این روش سبب برقراری تعادل اکولوژیک مطلوب و بهره برداری از ظرفیت برد اکولوژیک اکوسیستم خواهد شد.
کلید واژگان: حفاظت, تولید مثل طبیعی, ظرفیت برد, رودخانه خیرود, دریای خزر251 specimens of kutum fish caught by bony fish persine on the southern shores of the Caspian Sea (Mazandaran) during the years 2017-2019 were studied to study the growth trend of this species. In this study, maximum estimated length (L∞) and annual growth coefficient (K) of kutum fish were estimated 71.79 cm and 0.13, respectively. The results of natural reproduction of this species in Kheirud river with a length of 2 km showed that in 2017-2018, more than 30,000 breeders (female) of anadromous fish migrated to Kheirud river for reproduction and more than 97% of it were kutum fish. As a result of this study, more than 525,000 kutum fish fry were produced and prepared to migrate to sea. (2017-2018). The results showed that the partnerships of fishermen and local rural communities can have a positive effect on the natural reproduction Influence coefficient of kutum fish (P <0.05). The results showed that the penetration coefficient (effectiveness) of fishermen (35%) and rural women (30%) ) were more than the students' effectiveness (16.7) (P <0.05). Thus, by protecting the natural reproduction of kutum fish, other species of anadromous fish have reproductive successes in the Kheirud river, which will establish the desired ecological balance and exploit the ecological carring capacity of the ecosystem.
Keywords: Conservation, Natural reproduction, Carring capacity, Kheirud river, Caspian Sea -
این پژوهش در راستای طرح تحقیقاتی پایش اکولوژیک دریای خزر تا عمق 30 متر طی سال های 98-1397 انجام شد. نمونه برداری از بستر منطقه جنوبی دریای خزر در 8 نیم خط عمود بر ساحل در منطقه آستارا، انزلی، سفیدرود، تنکابن، نوشهر، بابلسر، امیرآباد و ترکمن به وسیله نمونه بردار گرب انجام شد. نمونه برداری به صورت فصلی صورت گرفت. هدف از این تحقیق بررسی تنوع گونه ای، تراکم و زی توده و پراکنش محلی گونه های مختلف ماکروبنتوز بوده است. در مجموع تعداد 16 گونه شناسایی شد که متعلق به 7 خانواده و از رده های Polychaeta (پرتاران)، Crustacea (سخت پوستان) و Bivalvia (دوکفه ای ها) بوده اند. علاوه بر آن، کم تاران درحد رده (Oligochaeta) مورد شناسایی قرار گرفته اند. رده پرتاران 59 درصد ازکل تراکم ماکروبنتوزها را به خود اختصاص داده ولی میزان زی توده این رده برابر با 1 درصد کل زی توده ماکروبنتوزها بوده است. در مقابل، گونه Cerastoderma glaucum از رده دو کفه ای ها با این که فقط 6/3 درصد از تراکم کل ماکروبنتوزها را تشکیل داد اما 59/9 درصد از کل زی توده را به خود اختصاص داده است. میزان شاخص های تنوع در بهار دارای بیش ترین مقدار و در تابستان کم ترین مقدار را داشت. رده پرتاران (Polychaeta) دارای بیش ترین پراکنش محلی (100%) و از رده Malacostraca گونه های Pterocuma sowinskyi و Cardiophila baeri دارای کم ترین پراکنش محلی (8/2%) بودند. کم ترین و بیش ترین میانگین (±خطای استاندارد) تراکم به ترتیب در فصل زمستان و بهار به ترتیب 81/1±408 عدد در متر مربع و 246/2±1225 عدد در متر مربع بود. نتیجه گیری این که، افزایش زی توده صدف های دوکفه ای در مقابل کاهش تراکم آن می تواند به دلیل بزرگ جثه بودن و داشتن پوسته صدفی باشد و افزایش میزان شاخص های تنوع در بهار می تواند به دلیل حضور گونه های مختلف جهت تولیدمثلی بعد از دوره زمستان گذرانی باشد که با ترکم ماکروبنتوز در بهار هم خوانی دارد.
کلید واژگان: تنوع, پراکنش, تراکم, زی توده, ماکروبنتوز, دریای خزرThis research was carried out based on ecological monitoring of the Caspian Sea in depth of 30 meters project during 2018-2019. Sampling from the bed sediments of the southern Caspian Sea in 8 transects including Astara, Anzali, Sefidrood, Tonekabon, Nowshahr, Babolsar, Amirabad and Turkmen was done by a cat sampler. Sampling was done seasonally. The aim of this study was to investigate the species diversity, density and biomass and local distribution of different macrobenthos species. A total of 16 species were identified, belonging to 7 families which of Polychaeta, Crustacea and Bivalvia were found. In addition, Oligochaeta have been identified. The polychaeta comprised 59% of the total macrobenthos density. In contrast, Cerastoderma glaucum, although the frequency was 6.3% of the total density of macrobenthos, but comprised 59.9% of the total biomass. The results showed that the diversity indices had the highest value in spring and the lowest in summer. Polychaeta had the highest local distribution (100%) and Malacostraca Pterocuma sowinskyi and Cardiophila baeri had the lowest (8.2%). The lowest and highest mean (±SE) densities were recorded in winter and spring with 408±81.1 ind.m-2 and 1225±246.2 ind.m-2, respectively. In conclusion, the increase in biomass of bivalve molluscs versus the decrease in density can be due to the large size and having oyster shell and the increase in diversity indices in spring can be due to the presence of different species for reproduction after wintering period which is consistent with the density of macrobenthos in the spring.
Keywords: Diversity, Distribution, Density, Biomass, Macrobenthos, Caspian Sea -
دریای خزر در دو دهه اخیر با وقایع بوم شناختی مختلف از قبیل شکوفایی مضر جلبکی و افزایش سطح تروفیک مواجه بوده است. با توجه به بهره وری دریای خزر در راستای شیلاتی، انجام مطالعات پایشی در این بدنه آبی ضروری می باشد. اهداف تحقیق حاضر، بررسی شکوفایی جلبکی، سطح تروفیک در مناطق ساحلی حوضه جنوبی دریای خزر تا محدوده عمقی 30 متر طی سال 98-1397 و مقایسه آن با سال های پیشین می باشد. خطوط مرزی برای شروع شکوفایی (میانه سالانه + 5 درصد) بر اساس کلروفیل-آ، تراکم و زی توده فیتوپلانکتون به ترتیب 02/2 (میلی گرم در مترمکعب)، 176 (میلیون سلول بر مترمکعب) و 312 (میلی گرم بر مترمکعب) به دست آمد. حداقل درصد فراوانی وقوع شکوفایی (13%) بر اساس کلروفیل، در بهار و بر طبق تراکم و زی توده در تابستان ثبت شد. در زمستان درصد فراوانی وقوع شکوفایی بر اساس هر سه پارامتر مذکور بیش از 70 درصد به دست آمد. محاسبات بر اساس تجمعی از پارامترهای مذکور نشان داد که آب دارای کیفیت عالی (اولیگوتروف) در فصل تابستان و کیفیت متوسط (مزوتروف) در سایر فصول بوده است. مطالعه بین سالی نشان داد که سطح تروفیک در سال های 1375، 1388، 1392 و 1398 به ترتیب اولیگوتروف، مزوتروف، اولیگو-مزوتروف و مزوتروف بوده است. هر چند بر اساس میانگین تراکم گونه های غالب، Pseudonitzschia seriata با دارا بودن 187 سلول در میلی لیتر (در فصل زمستان) و جای گیری در گروه "متوسط تراکم" مهم ترین خطر شکوفایی جلبکی سمی و کاهش کیفیت آب بوده است، اما باید توجه داشت که افزایش سطح تروفیک در روند بین سالی، هشدارهای محیط زیستی را در جهت افزایش توانایی اکوسیستم برای شکوفایی جلبک های مضر شدت می بخشد به خصوص که آب در ناحیه مرکزی (دارای سابقه شکوفایی جلبکی سمی با شواهد میدانی) نسبت به نواحی شرقی و غربی دارای کیفیت پایین تر بود و در طبقه متوسط جای گرفت.
کلید واژگان: پتانسیل شکوفایی جلبکی, سطح تروفیکی, کیفیت آب, دریای خزر, ایرانIn the last two decades, the Caspian Sea has faced various ecological events, such as harmful algal blooms and increasing in the trophic level. It is necessary to conduct monitoring studies in this water body, because of applying the Caspian Sea for fisheries activities. The objectives of the present paper are the study of algal bloom potential and trophic level in the Iranian coastal of southern Caspian Sea up to 30m depth, during the year of 2018-2019 as well as the comparison of the obtained results to the condition in previous years. Boundary lines for the beginning of blooms (annual median+5%) based on the chlorophyll-a concentration, abundance, and biomass of phytoplankton were obtained 2.02 (mg/m3), 176 (million cells/m3), and 312 (mg/m3), respectively. The lowest percent frequency of bloom (13%) was recorded in spring and summer based on the chlorophyll-a, abundance, and biomass of phytoplankton, respectively. According to calculations based on the accumulation of the aforementioned parameters, water has excellent quality (oligotrophic state) in summer and moderate quality (mesotrophic state) in other seasons. An interannual study of trophic states showed oligotrophic, mesotrophic, oligo-mesotrophic, and mesotrophic level in 1996-97, 2009-10, 2013-2014, and 2018-2019, respectively. The highest seasonal abundance of species (187 cells/ml) was recorded in Pseudonitzschia seriata. This species is considering a serious ecologic problem and decreasing water quality in the winter season. The bloom potential of Pseudonitzschia seriata was obtained in the “medium density” group. It should be noted that the increasing trend of inter-annual trophic levels is the alarm of environmental health and show the ability of the ecosystem to thrive the harmful algal blooms. The environmental alarm is more emphasized in the central region (with a history of macroscopic toxic algal blooms) because the water quality in the central area (medium quality) was lower than in the eastern and western areas.
Keywords: Potentioal algae bloom, Trophic level, Water quality, Caspian Sea, Iran -
قزل آلای رنگین کمان یکی از 100 گونه غیربومی مهاجم دنیا بوده و بررسی خصوصیات زیست شناختی نمونه های فرار کرده از قفس های دریایی در سواحل مازندران شامل نسبت جنسی، رابطه طول و وزن و رشد ضروری می باشد. به منظور بررسی پارامتر های رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان، تعداد 90 عدد نمونه از این گونه در فاصله زمانی مهر 1396 تا اردیبهشت 1398 از پره های صیادی ماهیان استخوانی بخش های غربی و مرکزی سواحل مازندران جمع آوری گردید. نسبت جنسی نر به ماده 04/1 بود و اختلاف معنی داری بین آنها وجود نداشت (05/0P>). نتایج نشان داد که میانگین طول و وزن ماهیان صید شده به ترتیب برابر با 03/1 ± 82/31 سانتی متر و 02/44 ± 05/546 گرم بود. نمونه های ماهیان صید شده شامل 4 گروه سنی (+1 الی + 4) بودند که گروه سنی +1 از بیشترین فراوانی نسبی برخوردار بود، بطوری که 6/35 درصد از فراوانی نمونه ها را تشکیل می داد. الگوی رشد این گونه آلومتریک منفی 7/2L×038/0W= بود. در جنسیت های مختلف نیز آلومتریک منفی بود، بطوری که رابطه طول و وزن در جنس ماده 6/2L×07/0W= و در جنس نر 4/2L×11/0W= بدست آمد. معادله وان برتالانفی {[(05/0t +) 67/0-] EXP-1}68/78Lt = برآورد گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که فرار ماهی از قفس در سال های مختلف اتفاق افتاده و امکان زندگی اولیه و سازگاری با اکوسیستم دریای خزر برای این گونه غیر بومی با شرایط محیطی آن به لحاظ میزان شوری، دما و تغذیه فراهم می باشد.
کلید واژگان: قزل آلای رنگین کمان, Oncorhynchus mykiss, رشد, قفس, سواحل مازندرانRainbow trout is one of the 100 exotic invasive species in the world, and the biological characteristics of evaporated specimens of marine cages on the coast of Mazandaran including sex ratio, length and weight relationship, and growth are necessary. In order to study the rainbow trout growth parameters, 90 specimens of this species were collected from October 2017 to May 2019 from catching bony fish from west to central coast of Mazandaran, in order to study the male sex ratio was 1.04 and was approximately equal. The mean length and weight of fish caught were 31.82 ± 1.03 cm and 566.05 ± 44.02 grams, respectively. The caught specimens consisted of 4 age groups 1+ to 4+ and the 1+ group was the highest, accounting for more than 35.6% of the specimens. The growth pattern of this species allometric negative was W= 0.038*L2.7. In different sexes, allometric was negative, so that the length and weight relationship was obtained in the female sex W=0.07*L2.6 and in the male male W=0.11*L2.4. The maximum estimated length (L∞) for this species was 68.98 cm and its other growth parameters in the Van Bertalanffy equation Lt = 78/68 {1-EXP[- 0/67 (t + 0/05)]}. The results of this study showed that this species does not grow well in the Caspian Sea and the most frequent is the age group under one year old. Fish escape from cages in different years has occurred and the possibility of initial life and compatibility with the Caspian Sea ecosystem for this exotic species with its environmental conditions is provided in terms of salinity, temperature and nutrition.
Keywords: Oncorhynchus mykiss, Growth, Cages, Coast of Mazandaran -
تولیدات اولیه نقش مهم در چرخه زیستی از نظر ذخیره کربن داراست و شاخص کلیدی برای ارزیابی کارکرد اکوسیستم بشمار می آید. هدف از مطالعه حاضر محاسبه تولیدات خالص اولیه و مولفه های آن در حوزه ایرانی دریای خزر در سال های 1397 (فصول پاییز و زمستان) و 1398 (فصول بهار و تابستان) می باشد. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها، برخی عوامل اکولوژیک موثر بر توزیع زمانی-مکانی تولیدات خالص اولیه مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج، میانگین تولیدات خالص اولیه روزانه فیتوپلانکتون (DNPP) و مولفه های آن شامل غلظت کلروفیل-آ (Chl-a)، عمق لایه نوری (Zeu)، طیف فعال فتوسنتز (PAR) و غلظت کربن ویژه تثبیت شده (PBoptic=NPPChl-a) به ترتیب برابر 45/0±65/0 گرم کربن /مترمربع/روز، 23/1±54/2 mg/m3، 1/5±9/8 متر، 84/16±42/40 Einstein/m2.day و 11/1±05/5 mgC/mgChl-a.h بود. میزان DNPP در ناحیه مرکزی از دو ناحیه غربی و شرقی بالاتر بود که احتمالا ناشی از نقش امواج حاصل از نیروی باد بر معلق شدن رسوبات (میزان کدورت بالا) و کاهش شدت نفوذ نور در دو ناحیه شرقی و غربی بود. از نظر زمانی، تغییرات فصلی DNPP به ترتیب پاییز>تابستان>بهار>زمستان بود. افزایش قابل ملاحظه DNPP در فصل پاییز (05/0p< ANOVA test,) در مقایسه با سایر فصول ناشی از افزایش غلظت کلروفیل-آ و بهینه بودن دمای سطحی آب برای تثبیت کربن ویژه (PBopt) می باشد. بر اساس آزمون های رگراسیون و مولفه اصلی تغییرات زمانی-مکانی DNPP به طور معنی داری تحت تاثیر دو متغیر Chl-a و PBoptic بود. به طور کلی، در طبقه بندی سطح تروفیکی بر اساس تولیدات خالص اولیه، 52 درصد از داده ها در سطح تروفیکی الیگومزوتروف و مزوتروف (49%) تا یوتروف (3%) بوده و 48 درصد داده ها در گروه الیگوتروف (عمدتا در ناحیه شرقی) قرار داشتند.
کلید واژگان: پارامترهای محیطی, تولیدات خالص اولیه, فیتوپلانکتون, سواحل ایران, دریای خزرPrimary production is an important component in the biological cycle in terms of carbon storage and a key indicator for evaluating of ecosystem function. In this study, net primary production and its components were investigated in the coastal zone of Iranian basin of Caspian Sea during four seasons from 2018 to 2019. In addition, the effective environmental factors on spatial-temporal distributions of net primary production have been studied. As a results, mean (±SD) of Chl-a, euphotic depth (Zeu), active photosynthetic radiation (PAR), maximum primary production per unit of Chl-a (PBopt) and daily net primary production (DNPP) were obtained 2.54±3.23 mg/m3, 28.9±6.8m, 40.42±16.84 Einstein/m2.day, 5.05±1.11 mgC/mgChl-a.h and 2.04±0.73 gC/m2.day. The value of DNPP in the central region was more than the western and eastern regions. It probably is due to effects of wind and waves turbulent on re-suspension of sediment and decrease of light penetration in water column in the western and eastern regions. The seasonal variation of net primary production was in order: autumn>summer>spring> winter. The significant higher NPP in autumn than other seasons (p< 0.05, ANOVA-test), primarily caused by Chl-a and PBoptic. Based on regression and PCA tests, temporal-spatial changes of DNPP has been significantly affected by the two variables of Chl-a and PBoptic. In general, the classification of trophic state based on net primary production showed that 52% of the data had trophic states in the range of oligo-mesotroph and mesotroph (49%) to eutroph (3%) and 48% of the data were in the oligotroph group (mainly in the eastern region).
Keywords: Environmental parameters, Net primary production, Iranian Coasts, Caspian Sea -
نمونه برداری ماهیان به منظور بررسی تنوع گونه ای ماهیان در 4 ایستگاه در اکوسیستم سد آزاد سنندج بصورت فصلی از تابستان سال 1394 لغایت بهار سال 1395 انجام شد. در مجموع تعداد 1057 عدد ماهی متعلق به 12 گونه صید گردید که بیش از 80 درصد آن در دریاچه پشت سد صید شدند. خانواده کپورماهیان با دارا بودن 11 گونه از بیشترین تنوع گونه ای برخوردار بود و فقط گونه Sasanidus kermanshahensis متعلق به خانواده سگ ماهیان جویباری می باشد. تنوع گونه ای شانون در دریاچه پشت سد آزاد (با میانگین 32/0± 11/1) و رودخانه کوماسی از اختلاف معنی داری برخوردار نبود (05/0P>) و در فصل تابستان با سایر فصول سال از اختلاف معنی داری برخوردار بود (05/0P<). اندازه و وزن افراد جمعیت ساکن در زیستگاه دریاچه ای پشت سد بطور معنی داری بالاتر از جمعیت ساکن در زیستگاه رودخانه ای مشاهده گردید (05/0P<). در بین گونه های ماهیان شناسایی شده، 5 گونهCarrasius auratus، Cyprinus carpio، Hemiculter leucisculus، Hypophthalmicthys molitrix و Pseudorasbora parva برای منطقه مورد مطالعه غیر بومی می باشند. همچنین سگ ماهی جویباری Sasanidus kermanshahensis یک گونه انحصاری برای کشور ایران بوده که به لحاظ حفاظتی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. با توجه به اهمیت گونه های انحصاری و حضور تعداد قابل توجه ای از گونه های ماهیان غیر بومی در اکوسیستم سد آزاد، بدین ترتیب نتایج مطالعه حاضر از اهمیت قابل توجه ای برخوردار می باشد.
کلید واژگان: ماهی, تنوع, غیربومی, سد آزاد, سنندج, ایرانFish sampling was conducted to evaluate the species diversity of fish in 4 stations in Sanandaj Azad dam ecosystem seasonally from summer of 2017 to spring of 2018. A total of 1057 fish were caught in 12 species, of which more than 80% were caught in the lake behind the dam. The Cyprinidae family had 11 species with the most species diversity and only Sasanidus kermanshahensis belonged to the Noemachilidae family. There was no significant difference between Shannon species diversity in the lake behind the dam (with a mean of 1.11 ± 0.32) and Komaci River (P> 0.05), and in summer with other seasons there was a significant difference (P <0.05). The size and weight of the population living in the lake habitat behind the dam were significantly higher than the population living in the river habitat (P <0.05). Among the identified fish species, 5 species Carrasius auratus, Cyprinus carpio, Hemiculter leucisculus, Hypophthalmicthys molitrix and Pseudorasbora parva are exotic species. Among the influences of exotic fish is its competition with native fish for food, and this will have a significant impact on the species diversity of the fish, population dynamics and fish populations. Also Sasanidus kermanshahensis is an endemic species for Iran, which is very important for protection. Considering the importance of endemic species and the presence of a considerable number of exotic fish species in the Azad dam ecosystem, the results of this study are of considerable importance.
Keywords: Fish, Diversity, exotic, Azad Dam, Sanandaj, Iran -
این تحقیق به مطالعه تآثیر فاکتورهای اکولوژیک بر تنوع و تراکم فیتوپلانکتون ها در سواحل جنوبی دریایی خزر می پردازد. نمونه برداری از 5 ایستگاه در نواحی رامسر، نوشهر، نور، فریدونکنار و میانکاله (از سطح و اعماق 3 و 5 متری) از سال 1394 تا 1395 انجام شد. مجموعا؛ 56 گونه فیتوپلانکتون متعلق به 5 شاخه جلبک ها شناسایی شدند که ماکزیمم تراکم و زی توده در گونه های Skletonema costatum ، Thalassionema nitzschioides، Nitzschia acicularis، Pseudonitzschia seriata وMelosira moniliformis مشاهده شدند. میانگین زی توده فیتوپلانکتون ها به ترتیب 106×7/2±3/12 عدد در متر مکعب و 4/7±6/35 میلی گرم در متر مکعب بود، که بیشترین میزان تراکم در فصل زمستان برابر106×4/4±1/19 عدد در متر مکعب مشاهده شد. بیشترین و کمترین شاخص تنوع شانون در فصول مختلف بین 97/1 و 84/1 بود. سیلیس؛ دما و نیتروژن نقش مهمی در تراکم فیتوپلانکتون ها بویژه دیاتومه ها؛ سیانوفیتا و پیروفیتا ایفا می کنند. مطالعه اخیر نشان داد که نسبت بالایNP در فصل زمستان و خصوصیات همراه با استراتژی مناسب گونه های کلروفیتا از دلایل مهم و مطلوب برای افزایش جمعیت آنها است.
کلید واژگان: فیتوپلانکتون, تراکم, زی توده, دریای خزرThis research was conducted to evaluate the effect of ecological factors on diversity and density of phytoplankton in Caspian Sea. Sampling was carried out from 5 stations included of Ramsar, Nowshar, Noor, Fereydunkenar and Miankaleh (Amirabad) regions (surface, 3 and 5 m depths) from 2016 to 2017. The totals of 56 species belong to 5 phyla of algae division were identified which maximum density and biomass were observed in Skletonema costatum, Thalassionema nitzschioides, Nitzschia acicularis, Pseudonitzschia seriata and Melosira moniliformis. Density and biomass of phytoplankton showed that the mean of biomass was 12.3±2.7×106 cell/m3 and 35.6±7.7 mg/m3, respectively, with the highest average density in winter (19.1±4.4 ind.m-3). The highest and lowest Shannon index was 1.97 and 1.84 in different seasons respectively. Silica, temperature and inorganic nitrogen play an important role in density of algae especially diatoma, cyanophyta and pyrrophyta. The recent study showed that a high N:P ratio in winter and characteristics along with a suitable strategy for Chlorophyta species are important and desirable reasons for increasing their populations.
Keywords: Phytoplankton, Density, Biomass, Caspian Sea -
اهداف
این تحقیق با هدف ارزیابی الگوی مکانی کیفیت آب و عوامل کنترل کننده آن در اکوسیستم ساحلی مازندران طی فصل زمستان با استفاده از روش های آماری چند متغیره انجام شد.
مواد و روش هاپارامترهای کیفی آب شامل مواد مغذی، درجه حرارت، هدایت الکتریکی، شوری، اکسیژن محلول، pH، کلروفیل α و کدورت در 16 ایستگاه (44 لایه) در امتداد 4 ترانسکت (بندرامیرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر) بصورت ماهیانه سنجش شدند. برای ارزیابی داده ها از چند روش آماری چند متغیره شامل تحلیل ممیزی، تحلیل خوشه ای و عاملی و همچنین آزمون همبستگی استفاده شد.
یافته هاتحلیل خوشه ای، مکان های نمونه برداری را بر اساس تشابه در ویژگی های کیفی آب به 4 گروه مجزا تفکیک کرد. بر اساس تحلیل ممیزی،20/93 درصد از مکان ها به درستی طبقه بندی شدند. تحلیل عاملی، 4 مولفه اصلی را از ساختار داده استخراج کرد که 05/74 درصد از واریانس کل تغییرات را تشریح کرد. بر اساس این آزمون ها، فسفر آلی، نیتروژن آلی، کدورت، کلروفیل α و درجه حرارت به عنوان مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر تغییرات مکانی کیفیت آب شناسایی شدند.
نتیجه گیریمطالعه حاضر پیشنهاد می کند که تعداد مکان های نمونه برداری در فصل زمستان می تواند به 3 ترانسکت امیرآباد، بابلسر و سواحل غربی (نوشهر و رامسر) و 2 ایستگاه (یک لایه سطحی و یک لایه عمقی) کاهش یابد. انتقال مواد مغذی از خشکی، بستر دریا، پرورش ماهی در قفس از موثرترین عوامل بر تغییرات مکانی کیفیت آب در سواحل مازندران می باشند. بر اساس نتایج این مطالعه، روش های آماری چند متغیره نیز بعنوان یکی از روش های مفید جهت شناسایی الگوی مکانی کیفیت آب معرفی می گردد.
کلید واژگان: دریای خزر, اکوسیستم ساحلی, مازندران, الگوی مکانی, کیفیت آب, تحلیل چند متغیرهAimsThis research aimed to evaluate the spatial patterns of water quality and its controlling factors in the Mazandaran coastal ecosystem during winter using the multivariate analysis methods.
Materials and methodsWater quality parameters such as nutrients, temperature, conductivity, salinity, DO, pH, chlorophyll-a and turbidity were measured monthly in 16 stations (44 layers) along 4 transects (Amirabad, Babolsar, Noushahr and Ramsar). To evaluate the data, several multivariate statistical methods were used including discriminant function analysis, cluster and factor analysis as well as correlation test.
FindingsResults of cluster analysis showed that the sampling sites (44 layers) were classified into 4 groups. Based on discriminant analysis, 93.20% of the sampling sites correctly classified. Factor analysis extracted 4 principal components that explained 74.05% of the total variance. Based on these analyses, organic phosphorus, organic nitrogen, turbidity, chlorophyll-a and temperature were the most effective parameters on the spatial variation of water quality.
ConclusionThis study suggested that the number of sampling locations could be reduced to 3 transects including Amirabad, Babolsar and west coasts (Noushahr and Ramsar) and 2 stations (one surface layer and one deep layer). Transport of nutrients from land, sea floor and fish cage culture were the most effective factors on spatial patterns of water quality in Mazandaran coasts. Based on the results, multivariate statistical methods are also introduced as one of the useful methods for identifying the spatial pattern of water quality.
Keywords: Caspian Sea, Coastal ecosystem, Mazandaran, Spatial pattern, Water quality, Multivariate analysis -
Ceratium hirundinella به عنوان یک شاخص بیولوژیکی در تغییرات زیست محیطی و اقلیمی در نظر گرفته می شود. در تابستان 2018، حضور Cerunium hirundinella در منطقه ایرانی دریای خزر گزارش شده است. بنابراین مقاله حاضر به بررسی روند تغییرات گونه فیتوپلانکتونی فوق در حوزه ایرانی دریای خزر در طی 3 دهه پیشین پرداخته است. این مطالعه نشان داد که در زمستان سال 1374، Ceratium درصد بسیار کمی از تراکم فیتوپلانکتون را تشکیل داد. در تابستان سال 1391، سهم این گونه در زی توده دو تاژکداران و کل فیتوپلانکتون به ترتیب 34 و 31 درصد بدست آمد. میزان حضور Ceratium در زیست توده فیتوپلانکتون در تابستان 1397، تا 70 درصد افزایش یافت. همچنین نتایج، افزایش دما و pH آب را همزمان با حضور Ceratium در مقایسه با زمان مشابه در منطقه مورد مطالعه نشان داد. در همین حال، سطح تروفیکی از اولیگوتروف به یوتروف افزایش یافت. تغییرات سالانه Ceratium (حضور و فراوانی) در ترکیب فیتوپلانکتون ممکن است پاسخ به افزایش گرم شدن منطقه و فعالیت های با منشا انسانی باشد. شکوفایی Ceratium بر تغذیه موجودات پلانکتون خوار تاثیر می گذارد و باعث کاهش اکسیژن محلول و نهایتا تلفات ماهی می شود. لذا پایش این گونه فیتوپلانکتونی در دریای خزر ، بخصوص بدلیل افزایش فعالیت های آبزی پروری در منطقه دارای اهمیت است.کلید واژگان: تغییرات گرمایی, شاخص زیست محیطی, Ceratium hirundinella, دریای خزر, ایرانCeratium hirundinella is considered as a biological indicator in the environmental and climate changes. In the summer of 2018, the presence of Ceratium hirundinella reported in the Iranian region of the Caspian Sea. So the present study conducted to survey trend of Ceratium hirundinella fluctuations in the Iranian basin of the Caspian Sea during the last 3 decay. The study showed that in the winter of 1995, Ceratium contained very little percentage of phytoplankton density. In the summer of 2013, contribution of the species in dinoflagellates and total phytoplankton biomass reported 34 and 31% respectively. The percentage of Ceratium participation in phytoplankton biomass increased to 70% in summer of 2018. The study also showed that the increasing of water temperature and pH coincided to the Ceratium presence recorded, compared to the same time in the study area. Meanwhile, the trophic state changed from oligotrophic to mesotrophic condition. The annual changes of ceratium (presence and abundance) in the phytoplankton composition may be a response to increase of the regional warming and anthropogenic activity. The Ceratium bloom affects the feeding of planktivore organisms and causes water oxygen decreasing, which it led to fishes killing. Recently, the tendency of aquaculture has been increased in the Caspian Sea, so the monitoring and control methods of Ceratium hirundinella should be considered in the area.Keywords: Climate change, Environmental indicator, Ceratium hirundinella, Caspian Sea, Iran
-
بی توجهی به احیاء اکوسیستم های تخریب شده، بخصوص رودخانه های منطقه، تنوع زیستی ماهیان را در حوضه جنوبی دریای خزر تهدید می کند. هدف مطالعه حاضر نقش همکاری و ارتباط نزدیک و هماهنگ بین تحقیقات، اجرا، ترویج و آموزش در حفاظت از تکثیر طبیعی ماهی سفید دریای خزر در رودخانه خیرود می باشد. این مطالعه در سال های 97-1396 در رودخانه خیرود به عنوان سایت الگویی از مهر 1396 طی یک سال انجام گردید. رودخانه خیرود با طول جغرافیایی "51 '34 °51 و عرض جغرافیایی "40 '37 °36 ، به سه بخش بالا دست، بخش میانی و بخش پایین دست تقسیم شد. در این بررسی، تعداد 15000 عدد از مولدین ماهی سفید دریای خزر وارد رودخانه شده که حداقل مولدین ماده 5000-3000 عدد برآورد گردید. به طور میانگین ظرفیتی معادل ده میلیون لارو (12/5- 7/5 میلیون عدد) حاصل از تولید مثل طبیعی وارد زنجیره تولید شدند. ضریب نفوذ طرح در این رودخانه از حدود صفر به 7/5 میلیون عدد لارو ماهی رسید. بیش از 70 صیاد تحت پوشش این مطالعه قرار گرفتند که ضریب نفوذ آن از حدود صفر0 به 3/5 درصد رسید. بیش از 450 زن و500 دانش آموز و نوجوان روستایی تحت پوشش این مطالعه قرار گرفتند و ضریب نفوذ آن در این منطقه به ترتیب برابر 30 درصد و 16 درصد برآورد گردید. با این نگاه و با توجه به تجربیات حاصل از بررسی حاضر، اهمیت مشارکت هرچه بیشتر مردم و افکار عمومی جهت تحقق اهداف مطالعات مشابه نمایان تر می شود.
کلید واژگان: مشارکت مردمی, تکثیر طبیعی, ماهی سفید, دریای خزر, ایرانDisregarding the degraded ecosystems, especially the regional rivers, threatens biodiversity in the Caspian Sea basin. The purpose of this study is to promote the co-ordination of research, implementation, promotion and education on the conservation of natural reproduction of Caspian Sea fish in the Kheirud River. This study was conducted in the Kheirud River in the years 2017-2018 as a model site from September 2017 in one year. The Kheirud River with a latitude of 51 ° 34 ° 51 and a latitude of 40 ° 37 ° 36 are divided into three upper parts of the hands, the middle section and the lower part. In this survey, 15,000 Rutilus kutum breeder entered the river, which female numbers were of at least 5000-3000. On average, the capacity of 10 million larvae (7.5-7.5 million) from natural reproduction entered the production chain. The penetration rate of the river reached about 0 to 7.5 million larvae. More than 70 fishermen were covered by this study, with a penetration rate of from 0 to 3.5%. More than 450 women and 500 students and teenagers were covered by this study and their penetration rate in this region was estimated at 30% and 16%, respectively. With this view, and in light of the experience gained from the present study, the importance of the greater participation of the public and the public in the pursuit of the goals of similar studies becomes more eviden
Keywords: Popular Participation, Natural Propagation, Rutilus kutum, Kheirud, Caspian Sea, Iran -
این مطالعه به منظور بررسی اثرات پرورش ماهی در محل استقرار قفس های دریایی در منطقه کلارآباد واقع در جنوب دریای خزر انجام شده است. نمونه برداری در سه جهت محل استقرار قفس ها؛ شرق، غرب و جنوب (سمت ساحل دریای خزر) انجام گرفته است. به این منظور 4 ایستگاه در هر سمت، از سایه قفس ها (5 متری) تا فاصله 1000 متری قفس ها (شاهد) برحسب فاصله در نظر گرفته شد. آنالیز دانه بندی، میزان درصد سیلت - رس (ذرات کوچک تر از 63 میکرون) را با دامنه (4/98- 44/25) و میانگین درصد مواد آلی (TOM) در رسوبات را با دامنه (21/7-74/1) نشان داد. آن طور که نتایج نشان می دهد در کل دوره درصد ذرات دانه ریز و از جنس ذرات سیلتی ( mm063/0) بوده و بیشترین درصد مواد آلی در ایستگاه 3 (100 متری) در اوایل دوره پرورش (دی ماه) نشان داد جایی که می تواند به دلیل وجود جریانات دریایی (سیلکون و آنتی سیلکون) از غرب به شرق بستگی داشته باشد. براساس نتایج، بیشترین تراکم در ایستگاه شاهد و کمترین تراکم در سایه قفس ها بوده است که می تواند به دلیل فعالیت پرورش در قفس های دریایی و جریانات آبی بستگی داشته باشد. از نظر زی توده نیز کمترین میزان در سایه قفس ها و بیشترین میزان در ایستگاه 100 متری از قفس ها بوده است، جاییکه می تواند به دلیل حضور گونه Cerastoderma lamarki در ایستگاه 100 متری اعلام نمود که به دلیل بزرگ جثه بودن و مقاوم بودن به شرایط ناپایدار حاکم بر محل استقرار قفس های دریایی با توجه به جریانات آبی که سبب جابجایی و حمل بیشتر مواد آلی از محل استقرار قفس ها به این نقطه شده است منجر به افزایش زی توده گردید. محدوده ی شاخص شانون بین 92/0-29/0 تعیین شد که نشان دهنده ی تنوع پایین منطقه مورد مطالعه می باشد. اندازه گیری شاخص های بیولوژیک مانند تنوع، فراوانی، گونه های شاخص، اختلافات جزئی را بین ایستگاه زیر قفس و ایستگاه دور از قفس، نشان دادند که بخشی از این اختلافات می تواند ناشی از فعالیت پرورش ماهی در قفس ها باشد.کلید واژگان: آبزی پروری, قفس های پرورشی, بزرگ بی مهرگان کفزی, کلارآباد, دریای خزرThis study has been in order to investigate the effects of cage culture in the south of the Caspian Sea, Kelarabad. Sampling was in three direction of cages, East, West and South (the coast of Caspian Sea). For this purpose, four stations on each side of the cages was considered in terms of distance, the shadow (5 meters) to a distance of 1000 meters cages (control). Grain size analysis shows, the silt - clay (particles smaller than 63 microns) with mean (25/44- 98/4) and the average percentage of total organic matter (TOM) in deposits with mean (1/74-7/21). As the results show in all of the period of fine-grained particles was silt particles (mm ˂0/063), The highest the percentage of total organic matter at station 3, and the highest percentage of organic matter showed in Station 3 (100 meter) to early (January), where it can because of sea currents (silicon and anti-silicon) from West to East. The results showed that the abundance of benthic invertebrate in station 4 (control) was higher than in the shadow of cages, which can be due to the cage culture and water flow. The lowest of the biomass was in the shadow of the cages and the highest was in station 3 (100 meters), in which can be due to presence of big species and high resistance to unstable conditions governing the location of marine cages to depend Cerastoderma lamarcki. According to the water flow that move and carry more organic matter from where the cages to this point has led to an increase in biomass. Shannon index range was determined between 0/29- 0/92 that reflects the diversity is low of the study area. Measurement of biological indicators such as diversity, abundance, indicator species, slight differences between the station bottom of cage and the station away from the cage, showed that some of these differences may be caused by fish farming in cages.Keywords: Aquaculture, Cage culture, Macrobenthos, Kelarabad, Caspian Sea
-
هدف از این تحقیق بررسی پارامترهای زیستی آب پشت سد سنندج و برآورد میزان تولید اولیه و ثانویه و در نهایت توان تولید ماهی بود. در این مطالعه جوامع پلانکتونی و کفزیان به صورت فصلی به همراه سنجش مقدار کلروفیلa طی یکسال از خرداد 1394 تا خرداد 1395 مورد بررسی قرار گرفتند. جمع آوری فیتوپلانکتون بوسیله نسکین از سه لایه سطحی، میانی و لایه نزدیک بستر، زئوپلانکتون توسط تور پلانکتون، تعیین توان تولید اولیه پشت سد دریاچه از طریق سنجش میزان کلروفیلa و بررسی ماکروبنتوزها کفزیان (اپی فونها و اینفونها، Infuna) توسط نمونه بردار گرب (bottom grab sampler) صورت گرفت. بررسی میزان کلروفیلa در دریاچه پشت سد آزاد سنندج طی فصول مختلف نشان داد که میانگین سالانه آن 5/0±5/3 میلی گرم بر متر مکعب بوده که بیشترین میزان میانگین کلروفیل در فصل زمستان با 4/1±8/8 میلی گرم بر متر مکعب و کمترین میزان میانگین آن در فصل تابستان با میانگین 1/0±6/0 میلی گرم بر متر مکعب که پتانسیل تولید ماهی از طریق میزان کلروفیل a با تولید اولیه فیتوپلانکتونی 324 گرم در متر مکعب و وزن خشک 162 گرم در متر مکعب، 218 کیلوگرم در هکتار می باشد. ترکیب و تنوع گونه ای فیتوپلانکتون ها نشان داد که در مجموع 54 گونه در دریاچه پشت سد آزاد سنندج شناسائی گردید که در این مطالعه 6 گروه فیتوپلانکتونی Bacillariophyta ، Chrysophyta، Pyrophyta، Cyanophyta، Chlorophyta و Euglenophyta به ترتیب با 20، 1، 9، 6، 16، و 2 گونه مشاهده شدند. همچنین میانگین سالانه فیتوپلانکتون ها 105×0/2±4/13عدد در متر مکعب و میانگین زی توده آنها 3/3±3/7 میلی گرم بر متر مکعب بود. ترکیب گونه زئوپلانکتون با 25 گونه متعلق به 3 گروه Copepods، Cladocera و Rotatoria بوده که گروه گردان تنان (Rotifera) بیشترین تعداد گونه (18 گونه) را دارا بودند. همچنین میانگین تراکم زئوپلانکتون 8333±20658 عدد در متر مکعب بود. ماکروبنتوزهای موجود در دریاچه پشت سد آزاد سنندج متعلق به تنها یک گروه یعنی Oligochaeta (با دو خانواده Tubificidae و Lumbriculidae) بوده که میانگین تراکم و زی توده آن به ترتیب 3/847±5/1145 عدد در متر مربع و 8/2±1/4 گرم بر متر مربع به ثبت رسید. یافته های این تحقیق بر اساس وضعیت تغذیه گرایی (سطح تروفیکی =Trophic index) بیانگر الیگوتروف و الیگومزوتروف این دریاچه بوده است. با توجه به میزان تولیدات اولیه این دریاچه توان تولید 222 کیلو گرم ماهی را دارد.کلید واژگان: دریاچه سد آزاد سنندج, پلانکتون, بنتوز, سطح تروفیThe aim of this research was to study the biological parameters, primary and secondary production assessments and fish production capacity in Azad Sanandaj reservoir. In this study, planktonic and macro invertebrates accompanied with chlorophyll a measurements were conducted in one year trial from June 2015 to June 2016. Phytoplankton were gathered with water bottle sampler in three layers; surface, mid and near-bottom layers, zooplankton were collected by plankton net, determining the initial production capacity in the reservoir by measuring the chlorophyll content and studying its macrobenthos by bottom grab sampler to investigate episodes and infusions. Data showed that chlorophyll a concentration was 3.5±0.5 mg.m2; the highest mean was in winter with 8.8±1.4 mg.m2 and its lowest average in summer with 0.6 ± 1.0 mg.m2. Fish production capacity, based on the primary production (328g.m3 with 168 g.m3 dry weight) was estimated of 218 kg/hectare. The composition and species diversity of phytoplankton showed that 54 species were identified in the Azad Sanandaj reservoir. In this study, six groups of phytoplankton; Bacillariophyta, Chrysophyta, Pyrophyta, Cyanophyta, Chlorophyta and Euglenophyta were identified with 20, 1, 9, 6, 16, and 2 species, respectively. Also, the annual average of phytoplankton was 13.4±2.10 ind.m3 and 7.7±3.3 mg.m3. Zooplankton species composition was 25 species belonged to the three groups; Copepods, Cladocera and Rotatoria, the last with 18 species dominant throughout the year. The average zooplankton abundance was recorded with 8333±20658 ind.m3. The macrobenthos in Azad Sanandaj reservoir was belonged to only one group, Oligochaeta, its average abundance and biomass were 1145.5±847 ind.m2 and 4.1±2.8 g.m2. The findings of this research indicated oligotrophic and oligomesotrophic of the reservoir in which it seems to be changed into eutotroph due to increase of aquaculture activity in future. According to the primary production, the lake can produce 222 kg of fish.Keywords: Azad Sanandaj reservoir, Plankton, macrobenthos, Trophy level, Iran
-
ماکروجلبک ها بعنوان تولیدکنندگان اولیه در انتقال انرژی به سطوح بالاتر زنجیره غذایی نقش مهمی دارند. در تابستان 1397 شکوفایی ماکروجلبک در سواحل مختلف حوزه ایرانی دریای خزر گزارش شد. تحقیق حاضر به منظور شناسایی این ماکروجلبک صورت گرفت. بر اساس مشاهدات میکروسکوپی نمونه های جمع آوری شده، عمدتا شامل ماکروجلبک کلادوفورا گلومراتا (Cladophora glomerata) از شاخه کلروفیتا بودند. این ماکروجلبک، بومی دریای خزر و دارای پتانسیل رشد در اکوسیستم های آب شیرین و بسیاری از سواحل سراسر جهان است. افزایش دما و افزایش دسترسی به مواد مغذی و نور از مهم ترین عوامل افزایش سریع این ماکروجلبک در تابستان بیان شده است. این امر تغییرات شدیدی را بر جوامع جلبکی، خصوصیات زیستگاهی و جانوران مرتبط تحمیل می کند. کاهش ورود فسفر (بخصوص از منابع نقطه ای و مشخص) به اکوسیستم از موثرترین روش های کنترل و کاهش زی توده Cladophora glomerata می باشد. البته وجود منابع داخلی مواد مغذی و افزایش سطوح سخت (منشا طبیعی/ انسان ساخت) سبب بازگشت شکوفایی این ماکروجلبک می شود. آزمایشات فیزیکوشیمیایی آب در محل شکوفایی این ماکروجلبک نشان داد که میزان نیتروژن کل افزایش چشمگیری نسبت به داده های پیشین داشته است. ارایه برنامه های مدیریتی سواحل نیازمند نمونه برداری بیشتر و تولید داده های علمی به منظور مدیریت مشکلات زیست محیطی و نیز کنترل چرخه انرژی نامطلوب در اکوسیستم دریای خزر می باشد.
کلید واژگان: ماکروجلبک, کلادوفورا, شکوفایی, دریای خزر, ایرانMacro-algae as primary producers play an important role in energy shift to higher levels of the food chain. The severe proliferation of macro-algae has been reported from various coasts of the Iranian region of the Caspian Sea in the summer of 2018. Based on microscopic observations of the collected samples, the macro-algae population was mainly formed by Cladophora glomerata (Chlorophyta division). This native macro-algae of the Caspian Sea has a potential growth in freshwater ecosystems and many coasts around the world. The physico-chemical results of water showed the significant increases of nutrients compare to the previous data. It seems that, stablity of high temperature support the invasion growth of cladophora glomerata as well as high light and nutrients availability in summer. Reduction of loading phosphorus (especially from point sources) into the ecosystem and decreasing of unnessecary adhesive bases (natural/ man-made) are the most effective methods for controlling and reducing the Cladophora glomerata mass.
Keywords: Macro-algae, Cladophora, Bloom, Caspian Sea, Iran -
The lake of Sanandaj dam is located within the territory of Sanandaj city,in the longitude coordinates of 46° 33' and the northern width of 55° 20', in the upstream of Banidar village and over Komasi river. The field activity of this research was seasonal and was carried out for one year from June 2015 to June 2016. Considering the size of the lake, five stations were set up in the lake. Phytoplankton was sampled from three surface layers, the middle layer, light absorbing layer and the layer near the bed of the lake.Phytoplankton specimens were immediately recorded with 4% formalin fixation (fixed) and then examined and identified under microscope with a magnification of 10X, 20X and 40X. The results of the study on the composition and species diversity of phytoplankton showed that 54 species existed in the lake. In this study, six groups of phytoplankton including: Bacillariophyta, Chrysophyta, Pyrophyta, Cyanophyta, Chlorophyta and Euglenophyta with 20, 1, 9, 6, 16, and 2 species were identified. The seasonal analysis of species diversity of phytoplankton revealed that in spring, summer, autumn and winter, respectively, 23, 25, 25 and 18 species were recorded.The highest species variation belonged to summer and autumn with 25 species. In addition, exploring the demographic changes of 6 phytoplankton groups in the lake indicated thatthe highest and lowest densities of phytoplankton respectively with an average of 3750000 ± 239793 and 127481 ± 90656 belonged to autumn and summer.Keywords: Phytoplankton, Diversity, Abundance, Biomass, Lake of Sanandaj Dam
-
هدف از این تحقیق ارزیابی اقتصادی و اجتماعی توسعه پرورش ماهی در قفس حوزه جنوبی دریای خزر در سواحل استان مازندران بود. این منطقه با طول نوار ساحلی حدود 250 کیلومتر از عمق 20 تا 100 متر و مساحتی حدود 2027 کیلومتر مربع دارای استعداد آبزی پروری در قفس می باشد. بررسی رشد ماهی قزل آلا با توجه به میزان تولید هر قفس در منطقه جنوب دریای خزر در شش ماه دوم سال بر اساس نهاده های اولیه تولید (هزینه بچه ماهی و غذا) نشان داد که بچه ماهی قزل آلا در اوزان اولیه (بیش از 35 گرم) هر چند به لحاظ فیزیولوژیک با آب لب شور دریای خزر سازش پذیر است اما با توجه به محدودیت زمانی نیاز است بچه ماهیان با اوزان بالای 200 گرم در قفس معرفی گردد. لذا با توجه به استعداد بالقوه منطقه فوق الذکر در نوار ساحلی دریای خزر می توان احداث حداقل 200 سایت پرورش ماهی در قفس با استقرار 40 قفس در هر سایت و تولید 160000 تن و ایجاد اشتغال1000 نفر مستقیم و 2000 نفر شغل غیر مستقیم و در آمد 2000 میلیارد ریال سالانه ناخالص و میانگین سود خالص 40% میتوان 800 میلیارد ریال را انتظار داشت که ضمن تولید بخشی از نیاز پروتیین کشور موجب ایجاد شغل، رفاه، شکوفایی و رونق اقتصاد منطقه خواهد شد.
کلید واژگان: قفس, فعالیت اقتصادی, اجتماعی, ماهی قرل آلا, دریای خزرThe purpose of this research was to evaluate the economic and social development of fish cage culture in the southern Caspian Sea on the coast of Mazandaran province. The area with a coastline of 250 km from a depth of 20 to 100 m and 2027 km2 has the cage aquaculture capacity. The study of salmon trout Oncorhynchus mykiss growth based on the production of each cage in the southern Caspian Sea region in the second six months of the year based on the initial inputs (fish and food cost per kilogram) showed that salmon trout at primary weights (more than 35 g) although physiologically, it can be adapted to the Caspian Sea salty water, but due to the time limited it is necessary to introduce fish with weights over 200 g into the cages. Therefore, considering the potential of the aforementioned region in the coastal zone of the Caspian Sea, at least 200 fish farming sites can be constructed with the establishment of 40 cages per site, producing 160,000 tons, and the creation of employment of 1,000 direct workers and 2000 indirect workers and 2000 billions income per year and an average net profit of 40% can be expected to be 800 billion rials, which, producing part of the country's protein requirement, will create jobs, prosperity, prosperity and prosperity of the region's economy.
Keywords: cage culture, assessment of economic, social activity, Oncorhynchus mykiss, Caspian Sea -
اهدافسس ماهیان بزرگ سر در معرض خطر انقراض قرار دارند که هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ حفاظتی دارای اهمیت هستند. درباره ماهیان سد شهیدرجایی ساری و رودخانه تجن مطالعات بسیار کمی صورت گرفته است. جمعیت قابل توجهی از سس ماهی بزرگ سر در سد و بالادست آن حضور دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های رشد و استراتژی تغذیه ای سس ماهی بزرگ سر در مخزن پشت سد شهیدرجایی ساری انجام شد.مواد و روش هااین پژوهش تجربی، روی 180 قطعه سس ماهی بزرگ سر موجود در سد شهیدرجایی ساری طی چهار فصل سال های 94-1393 اجرا شد. نمونه ها در فرمالین 10% تثبیت شدند و فاکتورهای زیستی و تغذیه ای مرتبط با رشدونمو مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارهای SYSTAT 9 و Excel 2003 صورت گرفت.یافته هانسبت جنسی نر به ماده 1/14 به 1 بود. الگوی رشد این گونه آلومتریک منفی بود (×L2.888015/0=w؛ 2/888=b). در جنس نر آلومتریک مثبت و در جنس ماده نیز آلومتریک منفی بود. میانگین طول و وزن جنس نر و ماده اختلاف معنی داری داشت (0/05>p) و رابطه بین طول و وزن در ماهیان تصاعدی بود. این گونه با آهنگ رشد 0/1 به حداکثر طول پیش بینی شده نزدیک می شود که حداکثر طول تخمینی برای ماهی 138/6سانتی متر به دست آمد. شاخص رفتار تغذیه ای برای گروه های سنی زیر 4 سال، رژیم غذایی علفخواری (0/1±2/4=RLG) را نشان داد و بعد از بلوغ به سمت رژیم غذایی همه چیزخواری متمایل شد (0/6±1/2=RLG).نتیجه گیریالگوی رشد گونه سس ماهی بزرگ سر آلومتریک منفی است و در تمامی فصول از رژیم غذایی همه چیزخواری برخوردار است.کلید واژگان: رشدونمو, رژیم غذایی, سس ماهی بزرگ سرAims: Being important both economically and in terms of protection, Luciobarbus capito is at risk of extinction. There are very few studies about the fish of Shahid Rajaee dam and the Tajan River. A significant number of Luciobarbus capitos is present in the dam and upstream. The present study was conducted with the aim of evaluating the growth characteristics and nutritional strategies of Luciobarbus capito in reservoir behind the Shahid Rajaee dam, Sari.Materials and MethodsThe present experimental study was carried out on 180 Luciobarbus capitos in Shahid Rajaee dam, Sari during 4 seasons of 2014 to 2015. The samples were fixed in formalin 10% and the biological and nutritional factors related to growth were investigated. The data were analyzed with SYSTAT 9 and Excel 2003 software.
Findings: The sex ratio of males to females was 1.14/1. The growth pattern of this allometric species was negative (w=0.015×L2.888; b=2.888). In males, allometric was positive and in females, allometric was negative. The mean length and weight of male and female had a significant difference (pConclusionThe allometric growth pattern is a negative for Luciobarbus capito, and in all seasons, it has a whole foods diet.Keywords: Growth, Diet, Luciobarbus capito -
جهت بررسی ترکیب گونه ای، تراکم و زی توده سه گروه از زئوپلانکتون ها شامل گردان تنان، آغازیان و مروپلانکتون ها در حوضه جنوبی دریای خزر (منطقه بابلسر)، نمونه برداری با استفاده از تور مخروطیJuday net با اندازه چشمه ی 100 میکرون در اعماق 5 ، 10 و20 متر در دو فصل سرد (زمستان 93) و فصل گرم (خرداد 94) انجام گرفت. در این تحقیق از گردان تنان Asplanchna sp. وSychaeta sp. ، از مروپلانکتون ها لارو Balanus sp. (Nauplii I، II)، لارو Balanus sp. (Cypris) و لارو Nereis sp. از کرم های پرتار و از رده Pelecypoda، و از آغازیان راستهForaminifera تنها جنسGlobogeria sp. مشاهده شد. نتایج آماری نشان دادند تراکم و زی توده گروه های بررسی شده در فصل سرد نسبت به فصل گرم به طور معنی داری بیشتر بوده و در ایستگاه A1 در مقایسه با دو ایستگاه دیگر بیشتر بوده است (05/0 P<). گونه Asplanchna sp. از گردان تنان به لحاظ تراکم و زی توده بیشترین میزان جمعیت زئوپلانکتون ها را در فصل سرد با تراکم 94/2907 ±47/23381 فرد در مترمکعب و زی توده 2/58 ± 6/467 میلی گرم در مترمکعب به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج این تحقیق، ترکیب گونه ای و تراکم و زی توده زئوپلانکتون های گروه گردان تنان، آغازیان و مروپلانکتون ها بسته به فصول و اعماق بررسی شده در حوضه جنوبی دریای خزر (بابلسر) بسیار پایین می باشند.
کلید واژگان: زئوپلانکتون, خزر جنوبی, گردان تنان, آغازیان, مروپلانکتونIn this study, species composition, density and biomass of zooplanktons including Rotatoria, Protozoa and Meroplanktons were sampled using Juday net with mesh size of 100 µ at depths of 5, 10 and 20 meters in southern Caspian Sea (Babolsar) in two seasons of cold (Feb. 2015) and warm (June 2015) . This study identified Asplanchna sp. and Synchaeta sp. from Rotatoria, and Balanus sp., Pelecypoda larvae, Balanus cypris and Nereis sp. larvae from Meroplankton. Globogeria sp. was the only protozoa observed in this study. Two way ANOVA analysis showed that sampling site and season had significant effect on density and biomass of zooplankton (P<0.05). Duncan's multiple range test showed that the density and biomass of zooplankton groups were significantly higher in the station A1 than two other stations (P<0.05). Moreover, the density and biomass of zooplankton were significantly higher in cold season compared to those of warm season (P<0.05). The highest density and biomass belonged to Asplanchna sp. from Rotatoria in the cold season with the density of 23381.47±2907.94 org.m-3and the biomass of 476.6±58.2 mg.m-3. The highest density and biomass of zooplankton was observed at the depth of 5 meter, and density and biomass were decreased by increasing the depth. According to the results of this study, species composition, density and biomass of zooplanktons including Rotatoria, Protozoa and Meroplanktons were very low in the south of the Caspian Sea (Babolsar).
Keywords: Protozoa, Southern Caspian Sea, Zooplankton, Rotatoria, Meroplankton -
آب بندان ها نمونه ارزشمندی از دانش فناوری بومی می باشند. این اکوسیستم ها آبی غیر از ذخیره سازی آب برای کشاورزی و تغذیه آبهای زیرزمینی، از دیدگاه بوم شناختی نیز به عنوان زیستگاه پرندگان و آبزی پروری از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. در طی سال های اخیر طبیعت استان مازندران با توجه به افزایش دخالت انسان (Anthropogenic) در معرض تهاجم انواع گیاهان و جانوران غیربومی قرار گرفته است. یکی از گیاهانی که این استان را تهدید می کند، سنبل آبی (Water Hyacinth) است. متاسفانه گونه مهاجم سنبل آبی در مازندران در سال 1395 در آب بندان آغوز بن بابل مشاهده شد. سنبل آبی در ایران اولین بار در تالاب عینک رشت مشاهده شد و از یک هکتار در سال 1390 به 600 هکتار در سال 1395 رسید. سنبل آبی با نام علمی Eichhornia crassipes از تیره Pontederiaceae که بصورت لایه پوششی ضخمیم سطح آب بندان را می پوشاند. از ویژگی های آن دارا بودن برگ هایی به ابعاد 20-10 سانتی متر، قرار گرفتن برگ ها بالاتر از سطح آب در ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر، ساقه اسفنجی و دمبرگ متورم با ریشه های پر مانند، شناور و یا فرو رفته در رسوبات قسمت های کم عمق و نیزگل آذین سنبله با 15-8 گل به رنگ بنفش کم رنگ است. سنبل آبی نه تنها سبب حذف فلور بلکه باعث نابودی فون آب بندان همانند ماهی، موجودات مرداب نیز می شود. سنبل آبی مهم ترین علف هرز آبی دنیا است و سبب هدر روی آب نسبت به سطح آزاد آب ها به میزان 13 برابر می شود. یک گیاه سنبل آبی علاوه بر تکثیر زایشی، حدود 4000 گیاهچه از طریق رویشی در یک سال تولید می کند. روش های مبارزه با گیاه سنبل آبی شامل روش میکانیکی، روش شیمیایی و روش بیولوژیک و یا ترکیبی از این روش ها می باشد.
کلید واژگان: سنبل آبی, پراکنش, کنترل, آببندان, مازندران -
امروزه فعالیت های آبزی پروری اهمیت زیادی در تامین پروتیین جامع انسانی دارند، لذا به موازات این فعالیت ها، مطالعه اثرات آن بر بوم سامانه دریا ضروری به نظر می رسد. شناسایی، تعیین تراکم و زی توده جوامع بزرگ بی مهرگان کفزی در سال 94-1393در دریای خزر (منطقه کلارآباد)، به صورت ماهانه در 12 ایستگاه در سه جهت اطراف قفس های پرورش ماهی با استفاده از نمونه بردار Van Veen با سطح مقطع 0/033 مترمربع با سه تکرار انجام شد. در مجموع 9 گونه بزرگ بیمهره کفزی به همراه رده Oligochaeta شناسایی شدند. درصد تراکم گروه های غالب بزرگ بی مهرگان کفزی نسبت به کل جمعیت در طول دوره نمونه برداری به ترتیب رده پرتاران (Polychaeta) با 95/78 درصد، رده کم تاران (Oligochaeta) با 2/80 درصد، راسته کوماسه (Cumacea) با 0/54 درصد، راسته مژه پایان (Cirripedia) با 0/31 درصد، دوکفه ای ها (Bivalvia) با 0/31 درصد، جور پایان (Amphipoda) با 0/2 درصد و راسته دوبالان (Diptera) با 0/03 درصد ثبت شد. حداکثر تراکم جمعیت کل بزرگ بی مهرگان کفزی با 4107/5 عدد در مترمربع در ماه شهریور (سه ماه پس از پایان دوره پرورش) در ایستگاه شاهد و حداقل آن با 2490 عدد در مترمربع در ماه دی (اول دوره پرورش) در فاصله 5 متری از قفس ها (سایه قفس)؛ حداکثر زی توده نیز در ماه دی با 19/999 گرم در مترمربع و حداقل آن هم در ماه اسفند (اواسط دوره پرورش) با 1/68 گرم در مترمربع در سایه قفس ها مشاهده شد.
کلید واژگان: بزرگ موجودات کفزی, تنوع, تراکم, زیتوده, کلارآباد, دریای خزر -
تکثیر طبیعی ماهی سفید دریای خزر به روش شیل گذاری در رودخانه های نسارود و کاظم رود استان مازندران از اسفند ماه سال 1393انجام شد. تعداد مولدین رهاسازی شده به رودخانه های نسارود و کاظم رود به ترتیب 353 و 865 عدد به نسبت نر به ماده حدود 5/1 به 1 بودند. نمونه برداری پلانکتونی به صورت ماهانه، در 3 ایستگاه تعیین شده در پایین دست و بالا دست شیل و در محدوده شیل در رودخانه های مورد مطالعه صورت گرفت. در مجموع 25 گونه فیتوپلانکنون از شاخه های Bacillariophyta ، Chlorophyta ،Cyanophyta ، Euglenophyta و Pyrrophyta شناسایی شد که 18 گونه مربوط به شاخه Bacillariophyta،3 گونه بهChlorophyta ،1 گونه به Cyanophyta ، 2 گونه به Euglenophyta و 1 گونه نیز به Pyrrophyta تعلق داشتند.در کلیه نمونه ها شاخه Bacillariophyta بیشترین تعداد گونه را به خود اختصاص داد. شاخه Bacillariophyta برای بچه ماهیان خوش خوراک بوده که از بیشترین تنوع برخوردار بودند. گونه های خوش خوراک این مطالعه عبارتند از Cyclotella caspica، Cymbella tuamide ،Navicula simplex، Gyrosigma variabile, Chlorella sp..وOscillatoria limosa که همگی در ایستگاه 2 (محدوده شیل) بیشترین تراکم را داشتند و سپس در ایستگاه 1 (بالا دست شیل) کاهش یافتند. در مجموع 14 گونه زوپلانکتونمتعلق به راسته ها و شاخه های Copepoda، Cladocera، Rotatoria، Protozoa و 2 گروه Nematoda و Chironomidae از گروه زوبنتوز مشاهده شدند. در اردیبهشت ماه بیش ترین تراکم زوپلانکتون در نسا رود، به تعداد 1710عدد در مترمکعب در بالا دست رودخانه و بیش ترین تراکم زوپلانکتون در کاظم رود، به تعداد 12290 عدد در مترمکعب در محدوده شیل مشاهده شد.تعداد لارو هچ شده در رودخانه های نسا رود و کاظم رود به ترتیب 2000000 و 4200000 عدد بودند. تعداد بچه ماهیان در رودخانه های نسا رود و کاظم رود به ترتیب 1100000عدد و 1300000 عدد بودند.دامنه تغییرات وزن بچه ماهی ها نشان داد که با ایجاد رقابت غذایی امکان رشد منظم برای لارو های ماهی سفید وجود نداشته است. برای حفظ نسل بسیاری از گونه های ماهیان دریای خزر و به عبارت بهتر نجات این اکو سیستم، چاره ای نیست حداقل تعدادی از رودخانه های این حوضه را، ضمن استفاده معقول از آن ها برای بقاء اکوسیستم خزر حفاظت نماییم.
کلید واژگان: کاظم رود, نساء رود, ماهی سفید, شیل, تکثیر طبیعی, بازسازی, پلانکتون -
طی دهه های اخیر به دلیل تغییر سطح آب دریای خزر، ورود آلاینده های زیست محیطی و گونه های مهاجم، ساختار اکوسیستم دریای خزر به شدت تغییر کرده است. در این مطالعه اثرهای شانه دار مهاجم (Mnemiopsis leidyi) دریای خزر بر عملکرد اکوسیستم در سواحل ایرانی دریای خزر با استفاده از داده های صید گونه های مهم شیلاتی در سه دوره اول (1379-1375؛ دوره مرجع)، دوم (1385-1380) و سوم (1390-1386)، به ترتیب به عنوان سه دوره شامل پیش از گسترش شانه دار، دوره توسعه و دوره سازگاری بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین (±انحراف معیار) صید ماهیان استخوانی (به روش صید با پره) در سه دوره مذکور به ترتیب 2/1993±0/15700، 6/3857±8/18430 و 6/1579±6/19176 تن بوده که بین آنها اختلاف معنا داری مشاهده نشد (05/0کلید واژگان: شانه دار مهاجم, عملکرد اکوسیستم, دریای خزر, ایرانIn recent decades, due to fluctuations in sea levels, environmental pollutions, and invader species invasion, the ecosystem of the Caspian Sea has been changed. In this study, assessing impact on ecosystem functiuons was conducted according to the new invader species (Mnemiopsis leidyi) by using commercial catches during three periods: 1996-2000, 2001-2006 and 2007-2011; in three phases of the invasion: establishment, expansion and adjustment, respectively. The results showed that in the three periods the average of catch of bonyfish were 15700.0±1993.2, 18430.8±3857.6 and 19176.6±1579.6 mt which was no significantly different among them (p>0.05) but the catch of kilkas (75080.0±16171.7, 25129.5±10441.5 and 21105.2±5199.2 mt, repectively) and sturgeons (1010.2±242.8, 385.5±264.3 and 51.8±19.9 mt, respectively) declined sharply and were significantly different among them (pKeywords: Mnemiopsis leydi, Ecosystem function, Caspian Sea, Iran
-
هدف از این مطالعه شناخت فون گونه های ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر و مهمترین عوامل تهدید کننده تنوع زیستی گونه های ماهیان این حوضه آبریز می باشد. تاکنون با در نظرگرفتن ماهیان غیر بومی در این منطقه 53 جنس و 79 گونه که متعلق به 18 خانواده و 10 راسته شناسایی شد. در این بین، خانواده کپور ماهیان و گاو ماهیان به لحاظ تعداد جنس و گونه متنوع ترین خانواده ها می باشند، ضمن آنکه تعدادی از خانواده ها مانند شیشه ماهیان، سوزن ماهیان و اردک ماهیان تنها دارای یک جنس و یک گونه می باشند. از میان ماهیان شناسایی شده اغلب ساکن آب شیرین (رودخانه ها و تالابها) می باشند و حدود 23 درصد از آنها را ماهیان مهاجر از دریا به رودخانه تشکیل می دهند. حدود 17 درصد از گونه های ماهی این منطقه عیر بومی هستند. 44 درصد از گونه های ماهیان این منطقه قابلیت بهره برداری اقتصادی دارند.24 درصد از گونه های ماهیان این منطقه، انحصاری دریای خزر بوده و در سایر نقاط دنیا وجود ندارند. این گونه ها به لحاظ حفاظتی دارای ارزش ویژه ای بوده، ضمن آنکه از خصوصیات ویژه این اکوسیستم منحصر به فرد هستند و می بایست نسبت به حفاظت از آنها تمهیدات خاصی صورت گیرد. 6 درصد از گونه های این منطقه شدیدا در معرض خطر انقراض هستند، 21 درصد نیازمند حفاظت بوده و تنها 36 درصد وضعیت خوبی دارند تخریب زیستگاه مخصوصا برای ماهیانی که مهاجر بوده و در رودخانه تولیدمثل می کنند و نیز صید بی رویه گونه های اقتصادی از عوامل مهم در خطر انقراض قرار گرفتن گونه های ماهیان این منطقه هستند.کلید واژگان: تنوع زیستی, ماهیان, دریای خزر, ایران
-
نمونه برداری از ماهیان رودخانه تجن به روش Electrofishing و با استفاده از تور پره چشمه ریز، در 11 ایستگاه و بصورت ماهانه، طی سال های 93-1392 صورت گرفت.در این رودخانه 35 گونه ماهی شناسایی شده که متعلق به 13 خانواده شامل: مارماهیان دهان گرد خزر (Petromyzontidae)، کپور ماهیان (Cyprinidae)، سگ ماهیان جویباری (Cobitidae)، سگ ماهیان جویباری (Nemacheilidae)، آزاد ماهیان (Salmonidae)، گاو ماهیان (Gobiidae)، کفال ماهیان (Mugilidae)، شیشه ماهیان (Atherinidae)، نی ماهیان (Sygnathidae)، سه خاره ماهیان (Gastrostaeidae)، گامبوزیا ماهیان (Poecilidae)، شگ ماهیان (Clupeidae) و اردک ماهیان (Esocidae) بودند. نتایج نشان داد که بیش از 60 درصد از ماهیان شناسایی شده ساکن رودخانه بوده و سایر گونه ها، مهاجر به رودخانه می باشند. خانواده کپور ماهیان با داشتن 15 جنس و 18 گونه، از بیشترین تنوع گونه ای برخوردار بود. در بین گونه های ماهیان شناسایی شده، 8 گونه ماهی غیر بومی بوده، 1 گونه انحصاری (بومی) و سایر گونه ها ساکن بودند. براساس طبقه بندی IUCN، 1 گونه ماهی آسیب پذیر، 5 گونه نیاز به محافظت، 3 گونه در معرض تهدید و سایر گونه ها نگرانی کمتری دارند. در مجموع به لحاظ حفاظتی این رودخانه به تنهایی، بیش از 40 درصد از گونه های ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر را در خود جای داده که در حفظ تنوع زیستی فون ماهیان این حوضه و آبهای داخلی ایران نقش قابل توجه ای دارد. در اکوسیستم سد شهید رجایی ساری بیشترین فراوانی نسبی گونه های ماهیان به ترتیب متعلق به سیاه ماهی Capoeta gracilis، ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus و سس ماهی بزرگ سر Luciobarbus capito بودند. نتیجه گیری این که، اکوسیستم دریاچه پشت سد شهید رجایی و بالا دست آن ، شرایطی را فراهم نموده که احتمالا امکان معرفی و زیست برخی از گونه های در معرض خطر انقراض نظیر سس ماهیان به عنوان ذخیره گاه ژنتیکی برای حفظ تنوع زیستی وجود دارد.کلید واژگان: حفاظت, تنوع زیستی, گونه های ماهیان, رودخانه تجن, ایران
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.